Ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο Α' το 324 στην τοποθεσία που βρισκόταν η αποικία των Μεγαρέων και εξελίχθηκε γρήγορα ως η νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής (και μετέπειτα Ελληνικής-Βυζαντινής) αυτοκρατορίας.Το αρχικό όνομα της νέας πόλης ήταν Νέα Ρώμη με την έννοια της "νέας πρωτεύουσας" που δεν υπήρχε ακόμη τέτοιος όρος. Είναι χτισμένη πάνω σε επτά λόφους όπως και η Ρώμη. Στις 11 Μαΐου του 330 τελέστηκαν με ανάλογη λαμπρότητα τα επίσημα εγκαίνια της πόλης που ονομάστηκαν γενέθλια. Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας μετά την παρακολούθηση αγώνων στο ανακαινισμένο ιππόδρομο, που ανεγέρθηκε κατά απομίμηση εκείνου του Σεβήρου στη Ρώμη, καθισμένος σε χρυσό θρόνο, έδωσε εντολή την ίδια ημέρα και άνοιξαν οι θέρμες (λουτρά) του Ζεύξιππου ενώ μοιράστηκαν ενθυμήματα. Από το 330 μέχρι το 333 κόπηκαν χρυσά νομίσματα που έφεραν την επιγραφή: "CONSTANTINOPOLI" από τα οποία και αποδεικνύεται σαφέστατα ότι το όνομα Κωνσταντινούπολη κυριάρχησε από το ίδιο έτος των εγκαινίων της πόλης. Η Εκκλησία καθίδρυσε και ιδιαίτερη ετήσια εορτή των εγκαινίων στις 11 Μαΐου.

Σήμερα είναι η πρώτη σε πληθυσμό πόλη της Τουρκίας με περίπου 16.000.000 κατ., ενώ είναι γνωστή στον περισσότερο κόσμο με το όνομα Istanbul. Το όνομα Is-tan-bul αποτελεί φωνητική παραφθορά της ελληνικής φράσης "Εις την Πόλιν". Βρίσκεται ακριβώς επί του 41ου βόρειου παραλλήλου.

Η Κωνσταντινούπολη είναι έδρα της Ορθοδοξίας, του ανατολικού χριστιανικού κόσμου, στην τοποθεσία Φανάρι βρίσκεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο θεωρείται η καρδιά όλου του Ορθόδοξου χριστιανισμού.

Η ιστορική πόλη βρίσκεται σε μια μικρή χερσόνησο που περιβάλλεται από Νότια την Προποντίδα, Ανατολικά το στενό πέρασμα του Βοσπόρου, προς βορρά τον Κεράτιο κόλπο και είναι χτισμένη σε επτά λόφους για αυτό λέγεται και επτάλοφος πόλη. Στην άλλη όχθη του Κεράτιου ακριβώς απέναντι της βρίσκεται η σύγχρονη συνοικία Beyoglu, σύμβολο της περιοχής ο πύργος (Galata tower), που είναι χτισμένος επί κυριαρχίας των Γενουατών πριν την κατάκτηση της πόλης από τους Οθωμανούς.

Σημαντικότερα Αξιοθέατα

Η Κωνσταντινούπολη είναι η μόνη πόλη στο κόσμο που βρίσκεται επί δύο ηπείρων, της Ευρώπης και της Ασίας. Ο Κεράτιος κόλπος χωρίζει την ευρωπαϊκή πόλη σε δύο τμήματα: την αρχαία πόλη (σημ. Eminonu) προς νότο, τον Γαλατά (Galata) και την αρχαία Πέρα (σημ. Beyoglu) προς βορρά - δηλαδή δεξιά του Κεράτιου και απέναντι επί της ασιατικής ακτής το Σκουτάρι (σημ. Üsküdar). Σημαντικότερα αξιοθέατα για ένα επισκέπτη σήμερα στη Πόλη είναι:

Α) Επί της παλαιάς πόλης σημερινή περιοχή Eminonu (όπου και η Αγιά Σοφιά) βρίσκονται:

• Το Aρχαιολογικό μουσείο (Arkeoloji Muzesi). Το μουσείο αυτό ιδρύθηκε επί βασιλείας του Σουλτάνου Αμντούλχαμίτ Β΄ από τον ζωγράφο και συλλέκτη Οσμάν Χαμντί-Μπεη. Έχει δύο ορόφους (ισόγ. με αριθμημένες αίθουσες 1 - 20 και 1ο όρ. με 16 αίθουσες). (Βόρεια του Τόπ Καπί).
  
• Το Mουσείο της αρχαίας Ανατολίας (Eski Sark Eserleri Muzesi)
  
• Το Mουσείο κεραμικών Τσινιλί Κιοσκ (Cinili Kosk)
  
• Το Ανάκτορο "Τοπ-Καπί" (Topkapi Sarayi) - Πολύ κοντά στην Αγιά Σοφιά.
  
• Η Αγία Σοφία (Ayasofya Muzesi) που δεσπόζει με τους 4 μιναρέδες και δίπλα ο Ιππόδρομος (At Meydani)
  
• Η ιστορική εκκλησία της Χώρας (Kariye Muzesi), (Βόρεια κοντά στη πύλη του Ανδριανού).
  
• Η εκκλησία Παναγία η Παμμακάριστος (Fethiye Camii Muzesi)(κοντά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο).
  
• Η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (Aya Irini Kilisesi) (δίπλα και Β. στην Αγιά Σοφιά).
  
• Το Tέμενος του Σουλεϋμάν (Suleymaniye Camii), (δυτικά της γέφυρας του Γαλατά)
  
• Το Μπλε Τζαμί (The blue Mosque or Sultan Ahmet Mosque) που δεσπόζει με τους 6 Μιναρέδες, έναντι των 4 της Αγιάς Σοφιάς - κοντά και ΝΔ της Αγιάς Σοφιάς.
  
• Η εκκλησία των Αγίων Σέργιου και Βάκχου. (Kucuk Ayasofia Camii) (-ΝΔ σχεδόν δίπλα στον Ιππόδρομο).
  
• Το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αριστερά και στο μέσον του Κεράτιου Κ.
  
• Οι δύο Aγορές / Παζάρς (Bazaars) η αιγυπτιακή "Μίσιρ παζάρ", (Μίσιρ = Αίγυπτος, στα αραβικά) και η σκεπαστή "Καπαλί τσαρσί" (Μεταξύ του Ιπποδρόμου και της γέφυρας Γαλατά).
  

Για την επίσκεψη όλων σχεδόν των παραπάνω σημείων δεν κρίνονται απαραίτητα τα συγκοινωνιακά μέσα (εκτός των ιστορικών πυλών των τειχών και των πέριξ αυτών χώρων)