ART

 

.

Ο Σαμουήλ Α΄ (κατά κόσμον Σκαρλάτος Χαντζερής) διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως δύο φορές, τα έτη 1763-1768 και 1773-1774.

Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Σε μικρή ηλικία χειροτονήθηκε διάκονος και αργότερα έγινε αρχιδιάκονος του Πατριάρχη Παΐσιου Β΄. Το 1731 εξελέγη Μητροπολίτης Δέρκων και στις 24 Μαΐου 1763 Οικουμενικός Πατριάρχης, αν και ο ίδιος θεωρούσε ότι ήταν μεγάλος σε ηλικία για τη θέση αυτή.

Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του ασχολήθηκε με τα οικονομικά του Πατριαρχείου: περιόρισε τις δαπάνες, περιέκοψε τους εράνους και την περιφορά «δίσκου» πεντάκις ανά έτος και κατήργησε την παλαιά συνήθεια να εισφέρουν ιερείς και ιερομόναχοι σε είδος (ζώα, αβγά, κλπ.) στο Πατριαρχείο. Ενίσχυσε την παιδεία και ανόρθωσε το κύρος του Πατριαρχείου. Το 1767 κατήργησε το Αυτοκέφαλο των Αρχιεπισκοπών Πεκίου και Αχρίδος (της οποίας η δικαιοδοσία είχε φτάσει να περιλαμβάνει μεγάλες περιοχές της Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Αλβανίας και Σερβίας[1]) και τις επανέφερε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Στο κοινωνικό επίπεδο στηλίτευσε τη «σκλαβιά της γυναίκας» και μίλησε ενάντια στο θεσμό της προίκας και του εμπορικού γάμου[2]. Μερίμνησε ώστε η πατριαρχική σφραγίδα να μοιραστεί σε τέσσερα μέρη, τρία εκ των οποίων δόθηκαν σε συνοδικούς ιεράρχες. Τόνισε έτσι το συνοδικό σύστημα διοίκησης του Πατριαρχείου, κατά το οποίο μοιράζονται οι ευθύνες και περιορίζεται το ενδεχόμενο αυθαιρεσιών από πλευράς του Πατριάρχη.

Οι ριζοσπαστικές κινήσεις του προκάλεσαν αντιδράσεις, οι οποίες έφτασαν στο σημείο να τον αναγκάσουν σε παραίτηση στις 5 Νοεμβρίου 1768. Εξορίστηκε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους και το 1770 πέτυχε να του επιτρέψει η τουρκική κυβέρνηση να επιστρέψει στην κατοικία του στα Θεραπειά. Μετά την παραίτηση του Πατριάρχη Θεοδοσίου Β΄, η Σύνοδος εξέλεξε και πάλι τον Σαμουήλ Πατριάρχη, παρά τη θέλησή του, στις 17 Νοεμβρίου 1773.

Η δεύτερη αυτή Πατριαρχία του διήρκεσε περίπου έναν χρόνο. Κατά τη διάρκειά της προσπάθησε να επιλύσει το ζήτημα των «Κολλυβάδων» επιλέγοντας σκληρότερη πολιτική από αυτήν του προκατόχου του. Στις 24 Δεκεμβρίου 1774 εξορίστηκε πάλι στο Άγιο Όρος και μετά στη Χάλκη, όπου και πέθανε στις 10 Μαΐου 1775. Ετάφη στο ναό του Αγίου Νικολάου στη Χάλκη.

Παραπομπές

1. ↑ Livepedia

2. ↑ Λόγοι πατριωτικοί απλοσύνθετοι, για τη σκλαβιά της γυναίκας και για το χαλασμό του γένους, στηλιτευτικοί της προίκας και τον εμπορικού γάμου, κηρυγμένοι στα 1767 από τον πατριάρχη Σαμουήλ Χαντζερή, φανερωμένοι στα λογοτεχνικά μας κι αποκαταστημένοι από τον Γ. Βαλέτα, έκδ. Βιβλία Πηγής, Αθήνα 1948.

Πηγές

* Οικουμενικό Πατριαρχείο

Απόστολος Ανδρέας | Στάχυς ο Απόστολος | Ονήσιμος | Πολύκαρπος Α΄ | Πλούταρχος | Σεδεκίων | Διογένης | Ελευθέριος | Φήλιξ | Πολύκαρπος Β΄ | Αθηνόδωρος | Ευζώιος | Λαυρέντιος | Αλύπιος | Περτίναξ | Ολυμπιανός | Μάρκος Α΄ | Φιλάδελφος | Κυριακός Α΄ | Καστίνος | Ευγένιος Α΄ | Τίτος | Δομέτιος | Ρουφίνος Α΄ | Πρόβος | Μητροφάνης Α΄ | Αλέξανδρος | Παύλος Α΄ | Ευσέβιος ο Νικομηδείας | Μακεδόνιος Α΄ | Ευδόξιος ο Αντιοχείας | Ευάγριος | Δημόφιλος | Γρηγόριος Ναζιανζηνός | Μάξιμος ο Κυνικός | Νεκτάριος | Ιωάννης Α΄ Χρυσόστομος | Αρσάκιος | Αττικός | Σισίνιος Α΄ | Νεστόριος | Μαξιμιανός | Πρόκλος | Φλαβιανός | Ανατόλιος | Γεννάδιος Α΄ | Ακάκιος | Φραβίτας | Ευφήμιος | Μακεδόνιος Β΄ | Τιμόθεος Α΄ | Ιωάννης Β΄Καππαδόκης | Επιφάνιος | Άνθιμος Α΄ | Μηνάς | Ευτύχιος | Ιωάννης Γ΄Σχολαστικός | Ιωάννης Δ΄ Νηστευτής | Κυριακός Β΄ | Θωμάς Α΄ | Σέργιος Α΄ | Πύρρος | Παύλος Β΄ | Πέτρος | Θωμάς Β΄ | Ιωάννης Ε΄ | Κωνσταντίνος Α΄ | Θεόδωρος Α΄ | Γεώργιος Α΄ | Παύλος Γ΄ | Καλλίνικος Α΄ | Κύρος | Ιωάννης ΣΤ΄ | Γερμανός Α΄ | Αναστάσιος | Κωνσταντίνος Β΄ | Νικήτας Α΄ | Παύλος Δ΄ | Ταράσιος | Νικηφόρος Α΄ | Θεόδοτος Α΄ Κασσιτεράς | Αντώνιος Α΄ Κασσιμάτης | Ιωάννης Ζ΄ Γραμματικός | Μεθόδιος Α΄ | Ιγνάτιος | Φώτιος | Στέφανος Α΄ | Αντώνιος Β΄ Καυλέας | Νικόλαος Μυστικός | Ευθύμιος Α΄ | Στέφανος Β΄ | Τρύφων | Θεοφύλακτος | Πολύευκτος | Βασίλειος Α΄ Σκαμανδρηνός | Αντώνιος Γ΄ Στουδίτης | Νικόλαος Β΄ Χρυσοβέργης | Σισίνιος Β΄ | Σέργιος Β΄ | Ευστάθιος | Αλέξιος Στουδίτης | Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριος | Κωνσταντίνος Γ΄ Λειχούδης | Ιωάννης Η΄ Ξιφιλίνος | Κοσμάς Α΄ Ιεροσολυμίτης | Ευστράτιος Γαρίδας | Νικόλαος Γ΄ Κυρδινιάτης | Ιωάννης Θ΄ Ιερομνήμων | Λέων Στυππής | Μιχαήλ Β΄ Κουρκούας | Κοσμάς Β΄ Αττικός | Νικόλαος Δ΄ Μουζάλων | Θεόδοτος Β΄ | Νεόφυτος Α΄ | Κωνσταντίνος Δ΄ Χλιαρηνός | Λουκάς Χρυσοβέργης | Μιχαήλ Γ΄ | Χαρίτων Ευγενειώτης | Θεοδόσιος Βορραδιώτης | Βασίλειος Β΄ Καματηρός | Νικήτας Β΄ Μουντάνης | Λεόντιος Θεοτοκίτης | Δοσίθεος απο Ιεροσολύμων | Γεώργιος Β΄ Ξιφιλίνος | Ιωάννης Ι΄ Καματηρός | Μιχαήλ Δ΄ Αυτωρειανός | Θεόδωρος Β΄ Ειρηνικός | Μάξιμος Β΄ | Μανουήλ Α΄ Σαραντηνός | Γερμανός Β΄ | Μεθόδιος Β΄ | Μανουήλ Β΄ | Αρσένιος Αυτωρειανός | Νικηφόρος Β΄ | Γερμανός Γ΄ | Ιωσήφ Α΄ | Ιωάννης ΙΑ΄ Βέκος | Γρηγόριος Β΄ Κύπριος | Αθανάσιος Α΄ | Ιωάννης ΙΒ΄ | Νήφων Α΄ | Ιωάννης ΙΓ΄ Γλυκύς | Γεράσιμος Α΄ | Ησαΐας | Ιωάννης ΙΔ΄ Καλέκας | Ισίδωρος Α΄ | Κάλλιστος Α΄ | Φιλόθεος Κόκκινος | Μακάριος | Νείλος | Αντώνιος Δ΄ | Κάλλιστος Β΄ Ξανθόπουλος | Ματθαίος Α΄ | Ευθύμιος Β΄ | Ιωσήφ Β΄ | Μητροφάνης Β΄ | Γρηγόριος Γ΄ Μαμμής | Ισίδωρος του Κιέβου | Γεννάδιος Β΄ Σχολάριος | Ισίδωρος Β΄ | Σωφρόνιος Α΄ | Ιωάσαφ Α΄ Κόκκας | Μάρκος Β΄ Ξυλοκαράβης | Συμεών Α΄ Τραπεζούντιος | Διονύσιος Α΄ | Ραφαήλ Α΄ | Μάξιμος Γ΄ Χριστώνυμος | Νήφων Β΄ | Μάξιμος Δ΄ | Ιωακείμ Α΄ | Παχώμιος Α΄ | Θεόληπτος Α΄ | Ιερεμίας Α΄ | Ιωαννίκιος Α΄ | Διονύσιος Β΄ | Ιωάσαφ Β΄ Μεγαλοπρεπής | Μητροφάνης Γ΄ | Ιερεμίας Β΄ Τρανός | Παχώμιος Β΄ Πάτεστος | Θεόληπτος Β΄ | Ματθαίος Β΄ | Γαβριήλ Α΄ | Θεοφάνης Α΄ Καρύκης | Μελέτιος Α΄ Πηγάς | Νεόφυτος Β΄ | Ραφαήλ Β΄ | Κύριλλος Α΄ Λούκαρης | Τιμόθεος Β΄ | Γρηγόριος Δ΄ Στραβοαμασείας | Ανθιμος Β΄ | Κύριλλος Β΄ Κονταρής | Αθανάσιος Γ΄ Πατελάρος | Νεόφυτος Γ΄ | Παρθένιος Α΄ | Παρθένιος Β΄ | Ιωαννίκιος Β΄ | Κύριλλος Γ΄ | Παΐσιος Α΄ | Παρθένιος Γ΄ | Γαβριήλ Β΄ | Παρθένιος Δ΄ | Διονύσιος Γ΄ Βαρδαλής | Κλήμης | Μεθόδιος Γ΄ | Διονύσιος Δ΄ Μουσελίμης | Γεράσιμος Β΄ | Αθανάσιος Δ΄ | Ιάκωβος | Καλλίνικος Β΄ | Νεόφυτος Δ΄ | Γαβριήλ Γ΄ | Νεόφυτος Ε΄ | Κυπριανός Α΄ | Αθανάσιος Ε΄ | Κύριλλος Δ΄ | Κοσμάς Γ΄ | Ιερεμίας Γ΄ | Καλλίνικος Γ΄ | Παΐσιος Β΄ | Σεραφείμ Α΄ | Νεόφυτος ΣΤ΄ | Κύριλλος Ε΄ | Καλλίνικος Δ΄ | Σεραφείμ Β΄ | Ιωαννίκιος Γ΄ | Σαμουήλ Α΄Χαντζερής | Μελέτιος Β΄ | Θεοδόσιος Β΄ | Σωφρόνιος Β΄ | Γαβριήλ Δ΄ | Προκόπιος Α΄ | Νεόφυτος Ζ΄ | Γεράσιμος Γ΄ | Γρηγόριος Ε΄ | Καλλίνικος Ε΄ | Ιερεμίας Δ΄ | Κύριλλος ΣΤ΄ | Ευγένιος Β΄ | Άνθιμος Γ΄ | Χρύσανθος Α΄ | Αγαθάγγελος | Κωνστάντιος Α΄ | Κωνστάντιος Β΄ | Γρηγόριος ΣΤ΄ | Άνθιμος Δ΄ | Άνθιμος Ε΄ | Γερμανός Δ΄ | Μελέτιος Γ΄ | Άνθιμος ΣΤ΄ | Κύριλλος Ζ΄ | Ιωακείμ Β΄ | Σωφρόνιος Γ΄ | Ιωακείμ Γ΄ Μεγαλοπρεπής | Ιωακείμ Δ΄ | Διονύσιος Ε΄ | Νεόφυτος Η΄ | Άνθιμος Ζ΄ | Κωνσταντίνος Ε΄ | Γερμανός Ε΄ | Μελέτιος Δ΄ | Γρηγόριος Ζ΄ | Κωνσταντίνος ΣΤ΄ | Βασίλειος Γ΄ | Φώτιος Β΄ | Βενιαμίν | Μάξιμος Ε΄ | Αθηναγόρας | Δημήτριος Α' | Βαρθολομαίος

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License