Πατριάρχης Ακάκιος

 

 

.

Ο Ακάκιος διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατά τα έτη 472 - 489. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Πατριάρχες.

Πριν την εκλογή του είχε διακριθεί ως πρεσβύτερος για το κοινωνικό του έργο, διετέλεσε μάλιστα και προϊστάμενος αξιόλογυ ορφανοτροφείου. Η δραστηριότητά του αυτή είχε ως αποτέλεσμα να καρδίσει την εύνοια του Αυτοκράτορα Λέοντα Α' του Θράκα, ο οποίος ήταν υποστηρικτής των αποφάσεων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου.

Ο Ακάκιος εξελέγη σε μια εποχή με πολλά προβλήματα, τα οποία προκαλούνταν από τους αντιπάλους των αποφάσεων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, καθώς και από το ζήτημα της έκτασης της δικαιοδοσίας του Θρόνου της Κωνσταντινούπολης (στις Διοικήσεις Ασίας, Πόντου και Θράκης). Το τελευταίο θέμα προκάλεσε έντονη τριβή με τον Παπικό Θρόνο, καθώς ο τελευταίος αντέδρασε στον 28ο κανόνα της Οικουμενικής αυτής Συνόδου. Η έριδα αυτή ενίσχυσε τις διασπαστικές τάσεις στην Ανατολή. Ο μονοφυσίτης Πατριάρχης Αλεξανδρείας Τιμόθεος ο Αίλουρος ευνόησε την αυτονόμηση του, επίσης μονοφυσίτη, Μητροπολίτη Εφέσου και των επαρχιών της Διοίκησης της Ασίας, κίνηση στην οποία ήταν θετικός και ο σφετεριστής του Αυτοκρατορικού Θρόνου Βασιλίσκος. Ο Βασιλίσκος, προσπαθώντας να προσεταιριστεί τους Μονοφυσίτες, εξέδωσε το λεγόμενο «Εγκύκλιο», το οποίο επέβαλε το Μονοφυσιτισμό.

Ο Πατριάρχης Ακάκιος αντέδρασε σε αυτές τις ενέργειες, με τη βοήθεια μοναστικών ταγμάτων. Αποκήρυξε το «Εγκύκλιο» και προετοίμασε την εκθρόνιση του Αυτοκράτορα. Απέστειλε επιστολή στους οριθόδοξους Πατριάρχες και στον Πάπα Σιμπλίκιο, από τον οποίο εγκωμιάστηκε. Η εκθρόνιση του Βασιλίσκου και η άνοδος στο Θρόνο του Ζήνωνα δικαίωσε τον αγώνα του Ακακίου, καθώς αποκαταστάθηκε η δικαιοδοσία του Θρόνου της Κωνσταντινούπολης στην Ασιανή διοίκηση και ακυρώθηκε το «Εγκύκλιο» του Βασιλίσκου.

Ο Ζήνων όμως δεν μπορούσε να αγνοήσει τις αποσχιστικές ενέργειες των Μονοφυσιτών στην Αίγυπτο και τη Συρία, που θα είχαν μεγάλο κόστος για την Αυτοκρατορία. Έτσι, με τη συνεργασία του Ακακίου, το 482 εκδόθηκε το «Ενωτικόν» διάταγμα, το οποίο είχε σκοπό να γεφυρώσει τις θεολογικές αντιθέσεις Ορθοδόξων και Μονοφυσιτών. Αυτό παρέκαμπτε τις αποφάσεις της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου και δημιουργούσε τις προϋποθέσεις επιστροφής των μετριοπαθών, τουλάχιστον, Μονοφυσιτών. Όμως το διάταγμα αυτό δεν υπογράφτηκε από τους Πατριάρχες Αλεξανδρείας Ιωάννη Ταλάια και Αντιοχείας Καλανδίωνα, οι οποίοι εκθρονίστηκαν για το λόγο αυτό και στη θέση τους εξελέγησαν οι Πέτρος Μογγός και Πέτρος Μογγός αντιστοίχως.

Εκτός αυτών όμως αντέδρασαν και οι μοναχοί της μονής των Ακοιμήτων, καθώς και ο Πάπας Ρώμης Σιμπλίκιος, ο οποίος αποδοκίμασε όχι μόνο το «Ενωτικόν», αλλά και τον Πατριάρχη Ακάκιο, ενώ ο διάδοχός του Πάπας Φήλιξ Γ΄ συνεκάλεσε δύο Συνόδους στη Ρώμη, καθαίρεσε και αφόρισε τον Ακάκιο, ο οποίος όμως περιφρόνησε τις Παπικές αποφάσεις, θεωρώντας τες αντικανονικές. Η σύγκρουση που ακολούθησε, οδήγησε στη διακοπή της εκκλησιαστικής κοινωνίας των Θρόνων Ρώμης και Κωνσταντινούπολης για 35 χρόνια, η οποία είναι γνωστή ως «Ακακιανό Σχίσμα». Έτσι, η πολιτική του Ακακίου, ενώ επιδίωκε την ένωση Ορθοδόξων και Μονοφυσιτών, οδήγησε στη διάσπαση των Ορθοδόξων Ανατολής και Δύσης, καθώς και στον κατακερματισμό των Μονοφυσιτών σε μικρότερες ομάδες.

Η πολιτική του Ακακίου αποδοκιμάστηκε το 519 από τον Αυτοκράτορα Αναστάσιο και τον Πάπα Ορμίσδα, με την υπογραφή του λεγόμενου «Τύπου του Πάπα Ορμίσδα», που σηματοδότησε και τη λήξη του ακακιανού σχίσματος.

Δείτε επίσης

* Ακακιανά σχίσματα
* Ο τύπος του Πάπα Ορμίσδα

Πηγές

Οικουμενικό Πατριαρχείο