Πατριάρχης Βενιαμίν

 

 

.

Ο Βενιαμίν (κατά κόσμον Ψωμάς ή Κυριακού) ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από τις 18 Ιανουαρίου 1936 ως τις 17 Φεβρουαρίου 1946.

Γεννήθηκε στο χωριό Στύψη της Λέσβου το 1871. Φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Το 1912 έγινε Μητροπολίτης Ρόδου, το 1913 Μητροπολίτης Σηλυβρείας και κατόπιν μετατέθηκε στη Μητρόπολη Φιλιππουπόλεως. Το 1925 εξελέγη Μητροπολίτης Νικαίας και το 1933 Μητροπολίτης Ηρακλείας.

Το 1935, μετά το θάνατο του Πατριάρχη Φωτίου του Β΄, πιθανότερος διάδοχός του θεωρούνταν ο τότε Μητροπολίτης Χαλκηδόνος (και μετέπειτα Πατριάρχης) Μάξιμος. Όμως, ο Νομάρχης Κωνσταντινούπολης διέγραψε (όπως έχει δικαίωμα) τους Χαλκηδόνος Μάξιμο και Δέρκων Ιωακείμ από τον κατάλογο των εκλογίμων. Θεωρείται ότι αυτό συνέβη διότι ο τότε Υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας και βουλευτής της επαρχίας Τσανάκαλε, όπου υπάγεται και η Ίμβρος, συνδεόταν με το Μητροπολίτη Ίμβρου και Τενέδου Ιάκωβο. Θεωρείται λοιπόν ότι με δική του εντολή διεγράφησαν οι δύο επικρατέστεροι υποψήφιοι, προκειμένου να προωθηθεί ο Μητροπολίτης Ίμβρου ως Οικουμενικός Πατριάρχης.

Η Ιεραρχία όμως εξέλεξε τον Μητροπολίτη Ηρακλείας Βενιαμίν, με ψήφους επτά έναντι έξι. Κατά τη διάρκεια της εκλογής και της ενθρόνισης σημειώθηκαν επεισόδια και έκτροπα που την αμαύρωσαν, ενώ ο νέος Πατριάρχης Βενιαμίν, 64 ετών τότε, αποδοκιμάστηκε από μέρους του εκκλησιάσματος κατά την ενθρόνισή του.

Παρά τις αντίξοες συνθήκες της εκλογής και παρά το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που συνέβη κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του, αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτυχημένη και σταθεροποιητική για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε μια δύσκολη περίοδο της Ιστορίας του. Μελανό σημείο ήταν η μεγάλη πυρκαϊά του 1941, η οποία κατέστρεψε μεγάλο μέρος του Πατριαρχικού Οίκου στο Φανάρι (ζημιά η οποία αποκαταστάθηκε πλήρως μόλις το 1989). Επί Βενιαμίν Α΄ ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Αλβανίας με την έκδοση σχετικού Πατριαρχικού και Συνοδικού τόμου (1937), επέστρεψαν στην Ορθοδοξία οι Καρπαθορρώσοι Ουνίτες της Αμερικής και τέλος ήρθη το από του 1872 Βουλγαρικό σχίσμα (1945) με την αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Βουλγαρίας.

Ο Πατριάρχης Βενιαμίν πέθανε στις 17 Φεβρουαρίου 1946.