Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ (*15 Φεβρουαρίου 1710 στις Βερσαλλίες, † 10 Μαΐου 1774 στις Βερσαλλίες), από τον λαό ονομαζόμενος ο «Πολυαγαπημένος», ήταν από το 1715 ως το 1774 βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρρας.
Το παιδί θαύμα
Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ γεννήθηκε 15 Φεβρουαρίου 1710 στις Βερσαλλίες. Ήταν γιος του Λουδοβίκου δούκα της Βουργουνδίας και της Μαρίας-Αδελαΐδας της Σαβοΐας. Ο μεγάλος βασιλιάς-Ήλιος Λουδοβίκος ΙΔ' της Γαλλίας ήταν προπάππους του. Όταν γεννήθηκε, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ ζούσε ακόμη.
Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ είχε και έναν ακόμη αδερφό, τον Λουδοβίκο, δούκα της Βρετάνης, ο οποίος ήταν μεγαλύτερός του κατά τρία χρόνια. Ο πατέρας του, δούκας της Βουργουνδίας, είχε και άλλους δύο αδερφούς, τον Κάρολο, δούκα του Μπέρι, καθώς και τον Φίλιππο, δούκα του Ανζού. Έτσι το 1710 ο Βασιλιάς-Ήλιος είχε πολλούς διάδοχους στον γαλλικό θρόνο: ένα γιο, τρεις εγγονούς και δύο δισέγγονα.
Παρόλα αυτά, δραματικά γεγονότα άλλαξαν το σχήμα της βασιλικής οικογένειας. Το 1700 ο Φίλιππος του Ανζού στέφθηκε βασιλιάς της Ισπανίας με το όνομα Φίλιππος Ε΄, κληρονομώντας τον θρόνο από τη γιαγιά του, σύζυγο του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Η ενθρόνιση του εγγονού του στον ισπανικό θρόνο δεν αποτέλεσε κανένα πρόβλημα για τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, καθώς είχε πολυάριθμους ακόμη επίδοξους διαδόχους. Αυτόματα διάδοχος του θρόνου έγινε ο γιος του, πατέρας του μετέπειτα Λουδοβίκου ΙΕ΄, ο δούκας της Βουργουνδίας.
Το 1711 όμως αρχίζει μία εκατόμβη στην γαλλική βασιλική οικογένεια και η ελίτ της δυναστείας πεθαίνει. Την εκατόμβη εγκαινιάζει ο Λουδοβίκος, ο μέγας δελφίνος, όπως τον ονόμαζαν, γιος του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Έναν χρόνο μετά, τον Φεβρουάριο του 1712, πεθαίνει η νύφη του, η Μαρία Αδελαΐδα της Σαβοΐας, από ευλογιά (κατ' άλλους ιλαρά). Μία εβδομάδα μετά αφήνει την τελευταία του πνοή και ο σύζυγος της, δούκας της Βουργουνδίας, από την ίδια ασθένεια.
Ήταν πλέον φανερό πως και τα δύο παιδιά τους είχαν κολλήσει την ασθένεια. Στις 8 Μαρτίου 1712 πεθαίνει ο μεγαλύτερος γιος τους, δούκας της Βρετάνης. Από θαύμα σώθηκε ο αδερφός του, ο μετέπειτα Λουδοβίκος ΙΕ΄, επειδή η γκουβερνάντα του δεν επέτρεψε στους γιατρούς της βασιλικής αυλής να τον φροντίσουν. Τελικά πέθανε και ο τρίτος εγγονός του Λουδοβίκου ΙΔ΄, ο Κάρολος του Μπερί, το 1714. Στη σειρά διαδοχής για τον γαλλικό θρόνο είχε μείνει μόνο ο Λουδοβίκος (ΙΕ΄).
Το 1714 άρχισε να μαθαίνει να γράφει και να διαβάζει, ενώ οι δάσκαλοί του, του μάθαιναν βασικές γνώσεις για την ιστορία και τη γεωγραφία, ενώ έλαβε και θρησκευτική παιδεία. Το 1715, ο νεαρός πρίγκηπας άρχισε να μαθαίνει χορό. Τον Φεβρουάριο του 1715 συμμετείχε στην πρώτη του τελετή, σε μια υποδοχή πρεσβειών από την Περσία. Στα πέντε του χρόνια, όλοι τον θεωρούσαν πολύ καλό παιδί, έξυπνο και με καλή μνήμη, ενθουσιασμένο κυρίως με την ιστορία και τη γεωγραφία. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1715, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ πέθανε και την θέση του πήρε ο Λουδοβίκος ΙΕ΄, με αντιβασιλέα τον δούκα Φίλιππο Β' της Ορλεάνης, ώσπου να ενηλικιωθεί και να κυβερνήσει μόνος του.
Η διακυβέρνηση του δούκα της Ορλεάνης
Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ σε μικρή ηλικία
Στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου του 1715 ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ εκτέλεσε τα πρώτα του καθήκοντα ως βασιλιάς, γιορτάζοντας την αρχή της βασιλείας του και παρακολουθώντας κάποια τελετουργικά. Το 1717 η εκπαίδευση του ανατέθηκε στον δούκα Βιγιερουά. Άρχισε να διδάσκεται λατινικά, μαθηματικά, σχέδιο, χαρτογραφία και βασικές αρχές αστρονομίας, καθώς και το κυνήγι στα δάση. Από το 1719 επίσης έκανε μαθήματα μουσικής.
Από το 1721 άρχισαν τα σχέδια για τον γάμο του. Ο Φίλιππος Ε΄, θείος του και βασιλιάς της Ισπανίας, πρότεινε την κόρη του Μαριάννα Βικτωρία των Βουρβόνων, η οποία ήταν μόλις τριών χρόνων, ενώ ο Λουδοβίκος ήταν έντεκα ετών. Το 1722 έγινε η πρώτη συνάντηση του ζευγαριού στα σύνορα Γαλλίας-Ισπανίας, ακριβώς όπως είχε κάνει ο προπάππους του Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1660, όταν παντρεύτηκε την Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας.
Βασιλεία
Το 1722, όταν ο βασιλιάς έγινε δεκατριών ετών, έγινε η στέψη στον καθεδρικό ναό της Ρενς. Τότε τελείωσε η περίοδος της διακυβέρνησης από τον δούκα της Ορλεάνης, ο οποίος ωστόσο παρέμεινε σημαντικός σύμβουλος του βασιλιά και Πρωθυπουργός το 1723. Το 1725, η Μαριάννα Βικτωρία των Βουρβόνων στάλθηκε πίσω στην Ισπανία, γιατί ήταν μόνο 6 ετών τότε, και δεν ήταν δυνατό να τεκνοποιήσει. Η νέα γυναίκα του βασιλιά έγινε η Μαρία Λετσίνσκα, κόρη του βασιλιά της Πολωνίας, και ο γάμος έγινε τον Σεπτέμβριο του 1725.
Ο Καρδινάλιος ντε Φλερί
Ο καρδινάλιος ντε Φλερί
Το 1726 πρωθυπουργός έγινε ο καρδινάλιος ντε Φλερί. Παρόλα αυτά ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ δήλωσε ότι από εκείνη τη στιγμή, θα κυβερνούσε μόνος, όπως ο προπάππους του. Η περίοδος 1726-1743 υπήρξε η πιο ειρηνική, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΕ΄. Η οικονομία άρχισε πάλι να ανακάμπτει μετά τα δύσκολα τελευταία χρόνια του Λουδοβίκου ΙΔ΄ και το γαλλικό νόμισμα ισχυροποιήθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι συγκοινωνίες βελτιώθηκαν και κατασκευάστηκε το κανάλι του Σαιν-Κεντέν που έφτανε μέχρι την Ολλανδία. Παράλληλα, βελτιώθηκαν σημαντικά οι χερσαίοι δρόμοι μεταφοράς σε όλη την χώρα. Έτσι στα μέσα του 18ου αιώνα, η Γαλλία διέθετε τους καλύτερους και πιο καλοφτιαγμένους δρόμους στον κόσμο. Το εμπόριο προωθήθηκε από το Συμβούλιο του εμπορίου. Το ναυτικό εμπόριο της Γαλλίας έφερε στην χώρα από 80 εκατομμύρια λίβρες αρχικά, το 1716, και 308 εκατομμύρια λίβρες το 1748.
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, ο καρδινάλιος ντε Φλερί προσπάθησε να διατηρήσει ειρήνη με τις υπόλοιπες χώρες, εξασκώντας συμμαχική πολιτική με την Μεγάλη Βρετανία και την Ισπανία. Το 1729, μετά την τρίτη της εγκυμοσύνη, η βασίλισσα γέννησε ένα αγόρι στη βασιλική οικογένεια. Η γέννηση του νεαρού πρίγκηπα γιορτάστηκε σε όλη την Γαλλία με μεγάλες χαρές, καθώς το πρόβλημα για την διαδοχή και μια πιθανή μετωπική σύγκρουση, όπως είχε γίνει με τον πόλεμο της ισπανικής διαδοχής, εξαφανίζονταν. Εκείνη την περίοδο ο βασιλιάς ήταν πολύ δημοφιλής και το βασιλικό ζεύγος ευτυχισμένο.
Το 1733, και παρά την ειρηνική πολιτική του Φλερί, ο Λουδοβίκος παρενέβη τελικά στον πόλεμο της πολωνικής διαδοχής, προσπαθώντας να επαναφέρει στον θρόνο τον πεθερό του, πατέρα της βασίλισσας Μαρία Λετσίνσκα. Στο τέλος ο πεθερός του Λουδοβίκου δεν ανέβηκε στον πολωνικό θρόνο. Παράλληλα, η Γαλλία αποφάσισε να διεκδικήσει τις κτήσεις της στην Λωρραίνη. Έτσι τα γαλλικά στρατεύματα κατέκτησαν την Λωρραίνη και η ειρήνη υπογράφηκε το 1735. Με τη Συνθήκη της Βιέννης (1738), η Λωρραίνη πήγε στα χέρια του πεθερού του Λουδοβίκου, Στανισλάς Λετσίνσκι, ως αποζημίωση για το γεγονός ότι δεν ανέβηκε τον πολωνικό θρόνο. Μετά τον θάνατο του Στανισλάς, η Λωρραίνη πέρασε στην Γαλλία, γεγονός που δεν κόστισε πολύ και ήταν μία νίκη για την γαλλική διπλωματία.
Το 1740 άρχισε ο Πόλεμος της Αυστριακής διαδοχής ανάμεσα στην Πρωσία και την Αυστρία. Ο Λουδοβίκος επηρεάστηκε από τον αντιαυστριακό συνασπισμό που είχε σχηματιστεί στην γαλλική βασιλική αυλή και μπήκε στον πόλεμο το 1741 συμμαχώντας με την Πρωσία. Ο Φλερί πέθανε το 1743 και ο βασιλιάς, ακολουθώντας το παράδειγμα του προπάππου του Λουδοβίκου ΙΔ΄, εγκαινίασε νέα κυβέρνηση χωρίς υπουργό, κυβερνώντας μόνος.
Πρώτα σημάδια δυσαρέσκειας
Με τον θάνατο του καρδιναλίου το 1743, ο Λουδοβίκος ήταν 33 ετών. Πέρασε ευτυχισμένα χρόνια με την βασίλισσά του, η οποία του στάθηκε απόλυτα πιστή. Σχεδόν κάθε χρόνο γεννιόταν και ένα παιδί. Αλλά στο τέλος η βασίλισσα κουράστηκε από τις συνεχείς εγκυμοσύνες, ενώ ταυτόχρονα ο βασιλιάς κατέφευγε σε απιστίες. Επιπλέον, όλα σχεδόν τα παιδιά του βασιλιά ήταν γένους θηλυκού, κάτι το οποίο δυσαρεστούσε τον βασιλιά, ενώ μόνο 1 αγόρι επέζησε. Η βασίλισσα βρήκε διέξοδο στην θρησκεία και σε φιλανθρωπικά έργα.
Το 1744 ο βασιλιάς τραυματίστηκε σοβαρά σε μία μάχη στα ανατολικά της χώρας, στο Μετς, και ενώ μαινόταν ο Επταετής Πόλεμος. Ο λαός θαύμαζε τον βασιλιά, και έτσι σε όλη την Γαλλία ψάλλονταν προσευχές και ύμνοι. Πριν το θάνατό του έπρεπε να εξομολογηθεί δημόσια όλες τις αμαρτίες του, κάτι που το επέβαλλε η καθολική θρησκεία, όπου ο βασιλιάς εμφανίστηκε ως ένας άνθρωπος ανήθικος, ανάξιος να φέρει τον τίτλο «Ο πιο Χριστιανός Βασιλιάς». Στο τέλος ο βασιλιάς επέζησε, αλλά η γαλλική μοναρχία έχασε το κύρος της.
Προσπάθεια μεταρρύθμισης
Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄
Όλον τον καιρό που ήταν πρωθυπουργός ο καρδινάλιος ντε Φλερί, ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ αρκούνταν στο να επικυρώνει απλά τις αποφάσεις του καρδιναλίου, χωρίς να αναλαμβάνει ο ίδιος τίποτε περισσότερο. Όταν πέθανε το 1743 ο καρδινάλιος, ήρθε η ώρα ο βασιλιάς να πάρει πρωτοβουλία και να κυβερνήσει μόνος του, εντελώς απολυταρχικά. Του έλειπε όμως η αποφασιστικότητα και στις πολιτικές του αλληλογραφίες φανερώνεται έντονα αυτό του το μειονέκτημα. Επιπλέον φοβόταν να πάρει αποφάσεις και συχνά τις έπαιρνε όταν ήταν πια πολύ αργά για ένα ζήτημα.
Οι σχέσεις του με το υπουργικό συμβούλιο ήταν αρκετά καλές, αν και ο βασιλιάς πολλές φορές ενεργούσε χωρίς να ακούσει τις συμβουλές των υπουργών του, επικοινωνώντας ο ίδιος μυστικά με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Στο «υψηλό συμβούλιο», που πρωτοδημιουργήθηκε από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, και το οποίο ήταν υπεύθυνο για κρατικά μυστικά πάνω σε θέματα όπως η θρησκεία, ο πόλεμος και η διπλωματία, κυριαρχούσαν δύο κόμματα, κατά κάποιο τρόπο. Το ένα ήταν το «κόμμα των αφοσιωμένων», το οποίο ονομάστηκε έτσι επειδή αποτελούνταν από αυλοκόλακες κυρίως. Το δεύτερο κόμμα ήταν το «φιλοσοφικό», που υποστήριζε τον Διαφωτισμό.
Το φιλοσοφικό κόμμα υποστηριζόταν σθεναρά από την μαρκησία ντε Πομπαντούρ, η οποία λειτουργούσε ουσιαστικά ως υπουργός χωρίς τίτλο υπουργού, από τη στιγμή που έγινε ερωμένη του βασιλιά το 1745 ως το θάνατό της το 1764. Η μαρκησία τασσόταν υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Υποστηριζόμενη από πλούσιους τραπεζίτες, απέσπασε από τον βασιλιά το δικαίωμα να διορίζει και να απολύει υπουργούς. Με τη συμβουλή της, ο βασιλιάς δημιούργησε έναν φόρο, ο οποίος προοριζόταν και για την αριστοκρατική τάξη και τον κλήρο, που μέχρι τότε απαλλάσσονταν από την φορολογία. Αυτό συνέβαινε για πρώτη φορά στη γαλλική ιστορία. Ο νόμος αυτός επικυρώθηκε τελικά το 1749. Η αντίσταση του κλήρου και των αριστοκρατών ήταν όμως πολύ ισχυρή, και έτσι, το 1751 ο φόρος αυτός καταργήθηκε με διαταγή του βασιλιά. Η πρώτη αλλά και τελευταία απόπειρα μεταρρυθμίσεων είχε στεφθεί με αποτυχία.
Η μαρκησία ντε Πομπαντούρ
Μαρκησία ντε Πομπαντούρ
Κύριο λήμμα: Μαρκησία ντε Πομπαντούρ
Η Μαρκησία ντε Πομπαντούρ, που γνωρίστηκε το 1745 με τον βασιλιά σε έναν χορό στις Βερσαλλίες με αφορμή τον γάμο του γιου του και ακόλουθο του θρόνου, έγινε η πιο διάσημη ερωμένη της βασιλείας του. Πολύ όμορφή, κόρη ενός τραπεζίτη από το Παρίσι, μορφωμένη και έξυπνη, αλλά από αστική καταγωγή, κάτι το οποίο η γαλλική αυλή δεν το συγχώρεσε στον Λουδοβίκο.
Ο γαλλικός λαός μίσησε την μαρκησία, ακόμη και κοροϊδευτικά τραγούδια βγήκαν για αυτήν. Αλλά παρόλη την κριτική του γαλλικού λαού εις βάρος της, η μαρκησία άσκησε πολύ σημαντική επιρροή στην καλλιτεχνική ζωή της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΕ'. Έκανε συλλογή από πολύτιμα και σπάνιας αξίας έπιπλα και από διάφορα είδη τέχνης. Χάρη σε αυτήν ιδρύθηκε το εργοστάσιο πορσελάνης στις Σέβρες έξω από το Παρίσι. Επίσης έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αρχιτεκτονική. Σίγουρα όμως το πιο σπουδαίο έργο της ήταν η προστασία που παρείχε στους συγγραφείς της περίφημης Εγκυκλοπαίδειας από τις επιθέσεις της εκκλησίας. Μετά το 1750 η ντε Πομπαντούρ έγινε από ερωμένη στενή φίλη του βασιλιά.
Εξωτερική πολιτική
Στις εξωτερικές υποθέσεις ο βασιλιάς ήταν απόλυτος. Ο πόλεμος της αυστριακής διαδοχής (1740-1748) έφερνε σε αντιπαράθεση τους Γάλλους και τους Πρώσους με τους Άγγλους, τους Ολλανδούς και φυσικά τους Αυστριακούς. Προς το τέλος του πολέμου σημειώθηκαν σημαντικές γαλλικές νίκες, χάρη στις οποίες η Γαλλία κατάφερε να κατακτήσει την σημερινή περιοχή του Βελγίου και ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ δεν ήταν μακριά από την πραγματοποίηση του παλαιού γαλλικού ονείρου να φέρει τα σύνορα της χώρας κατά μήκος του Ρήνου ποταμού.
Με τη συνθήκη του Αιξ-λα-Σαπέλ (Aix la Chapelle, σημερινό Άαχεν της Γερμανίας) το 1748, προς μεγάλη έκπληξη όλων, ο Λουδοβίκος παρέδωσε όλες τις κτήσεις του στην Αυστρία, καθώς δεν τον πολυένοιαζε να μεγαλώσει εδαφικά τη Γαλλία, αλλά πολιτιστικά. Ο γαλλικός λαός δυσαρεστήθηκε πολύ με αυτήν την κίνηση του βασιλιά, και από τότε η δημοτικότητά του άρχισε να μειώνεται συνεχώς.
Αλλαγή των συμμαχιών
Επιπλέον, το 1756, ο βασιλιάς αναγκάστηκε να αλλάξει τις μέχρι τότε συμμαχίες του. Ήδη το 1755 οι Γάλλοι μάχονταν με τους Βρετανούς στην Βόρεια Αμερική χωρίς επίσημη κήρυξη πολέμου. Αρχές του 1756 οι Πρώσοι σύναψαν ειρήνη με τους Βρετανούς, κάτι που δυσαρέστησε πολύ τη Γαλλία και τη γαλλική αυλή. Αυτή η προδοσία του Φρειδερίκου Β΄ της Πρωσίας ήταν εντελώς απρόσμενη, καθώς ο ίδιος ο βασιλιάς Φρειδερίκος είχε καλέσει τον Βολταίρο στο Πότσδαμ για μερικά χρόνια και πάντα είχε καλές σχέσεις με τη Γαλλία. Την ίδια στιγμή η Πρωσία γινόταν ευρωπαϊκή δύναμη, ενώ η Αυστρία έχασε την μέχρι τότε σημασία της. Συμβουλευμένος από την μαρκησία ντε Πομπαντούρ, ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ σύναψε ειρήνη με την Αυστρία, βάζοντας τέλος σε μια διαμάχη 2 αιώνων.
Τον Μάιο του 1756 ο Φρειδερίκος της Πρωσίας επιτέθηκε στην Σαξονία που αποτελούσε αυστριακή κτήση, χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Μεταχειρίστηκε πολύ βίαια την οικογένεια του Εκλέκτορα της Σαξονίας, σοκάροντας την Ευρώπη και κυρίως τη Γαλλία. Μάλιστα, η κόρη του Εκλέκτορα της Σαξονίας ήταν παντρεμένη με τον γιο του Λουδοβίκου ΙΕ', τον διάδοχο του θρόνου. Παράλληλα στις 18 Μαΐου 1756 η Μεγάλη Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στην Γαλλία. Τότε άρχισε ο Επταετής Πόλεμος (1756-1763).
Απόπειρα δολοφονίας
Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄
Κατά τη διάρκεια του Επταετούς Πολέμου, η δυσαρέσκεια και το αίσθημα μη ικανοποίησης στην Γαλλία γενικεύτηκαν. Τα έξοδα της βασιλικής αυλής δεν ήταν και ιδιαίτερα υψηλά, όπως για παράδειγμα του προηγούμενου βασιλιά, του Λουδοβίκου ΙΔ΄, ή όπως στην βασιλική αυλή της Ρωσίας που ξόδεψε αμύθητα ποσά για την ανέγερση ανακτόρων στην Αγία Πετρούπολη. Επίσης, μεγάλα ποσά από τις δαπάνες της αυλής βοήθησαν να φτάσει η καλλιτεχνική ζωή της Γαλλίας στο ζενίθ της, προωθώντας χιλιάδες οικογένειες καλλιτεχνών και τεχνιτών. Η γαλλική τέχνη θαυμαζόταν από ολόκληρη την Ευρώπη. Ακόμη και σήμερα, 250 χρόνια μετά, το στυλ Λουδοβίκος ΙΕ (Louis XV style), ιδιαίτερα στα έπιπλα, είναι πολύ αγαπητό σε πλούσιους και διάσημους σε όλο τον κόσμο.
Παρά ταύτα όμως, ο γαλλικός λαός, επηρεασμένος από τις δυσφημίες κατά του βασιλιά και της μαρκησίας ντε Πομπαντούρ μετά το 1745, έβλεπε μόνο την υπερβολική σπατάλη και την αδιαφορία του βασιλιά. Αυτά ίσως ήταν τα κίνητρα τα οποία οδήγησαν τον Ρομπέρ Νταμιάν (Robert Damiens) να κάνει απόπειρα δολοφονίας κατά του βασιλιά. Στις 5 Ιανουαρίου 1757, ο Νταμιάν εισήλθε στο ανάκτορο των Βερσαλλιών, όπως έκαναν κάθε μέρα χιλιάδες άνθρωποι για την ελεημοσύνη του βασιλιά. Στις 6 το απόγευμα ο βασιλιάς είχε πάει να επισκεφτεί την κόρη του, και καθώς επέστρεφε αργά το βράδυ στο Τριανόν, στους κήπους των Βερσαλλιών, ο Νταμιάν του επιτέθηκε πολύ ξαφνικά, εκπλήσσοντας ακόμη και τη βασιλική φρουρά, και μαχαίρωσε τον Λουδοβίκο στα πλευρά. Για καλή του τύχη, μόνο ένα εκατοστό από το μαχαίρι μπήκε στη σάρκα του, και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εκείνη την ημέρα φορούσε πολύ χοντρά ρούχα, καθώς έκανε τσουχτερό κρύο. Αυτή ήταν η πρώτη απόπειρα δολοφονίας βασιλιά στη Γαλλία μετά το 1610.
Η τιμωρία για τον Νταμιάν ήταν απάνθρωπη. Στις 28 Μαρτίου 1757, στην πλατεία Γκρεβ (Place de Greves) του Παρισιού συνέβη η ακόλουθη διαδικασία: μετά από πολλαπλά βασανιστήρια, το χέρι του με το οποίο διέπραξε το έγκλημα κατά του βασιλιά, κάηκε με θείο. Στις πληγές του από τα βασανιστήρια ρίχτηκε καυτό λάδι, μόλυβδος και καυτό λιωμένο κερί. Στη συνέχεια τέσσερα άλογα δέθηκαν στα πόδια και στα χέρια του και το σώμα του κομματιάστηκε. Ο κορμός του σώματος του, χωρίς τα άνω και κάτω άκρα, στη συνέχεια κάηκε. Η εκτέλεσή του με αυτό τον βίαιο και απάνθρωπο τρόπο προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στην Γαλλία. Ιδίως οι Διαφωτιστές άσκησαν μεγάλη κριτική στον βασιλιά. Ο ίδιος ο βασιλιάς τις επόμενες εβδομάδες έπεσε σε κατάθλιψη, βλέποντας πως ο ίδιος του ο λαός δεν τον ήθελε πια, και κατάλαβε πως βάδιζε σε λάθος δρόμο.
Τέλος του πολέμου
Η άνοδος του Σουαζόλ (Choiseul) στην γαλλική κυβέρνηση με προτροπή της μαρκησίας ντε Πομπαντούρ ήταν μία νίκη του φιλοσοφικού και διαφωτιστικού κινήματος. Ο Σουαζόλ εγκρίνει τη δημοσίευση της Εγκυκλοπαίδειας. Το 1763 τελειώνει ο Επταετής Πόλεμος με τη Συνθήκη του Παρισιού, η οποία ήταν μία μεγάλη απώλεια για την Γαλλία, καθώς έχασε τον Καναδά και την Ινδία που τώρα πια πέρασαν στα χέρια των Άγγλων.
Τέλος της βασιλείας
To τέλος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΕ΄ σημαδεύτηκε από την άφιξη στην γαλλική βασιλική αυλή της Μαντάμ Ντουμπαρύ, η οποία έγινε η νέα ερωμένη του βασιλιά το 1769. Στις 26 Απριλίου 1774 άρχισαν να εκδηλώνονται τα πρώτα συμπτώματα της ευλογιάς. Πέθανε στις 10 Μαΐου 1774, με την αδιαφορία του λαού και τη χαρά ενός μέρους της βασιλικής αυλής. Άφησε στον θρόνο τον εγγονό του Λουδοβίκο ΙΣΤ΄.
Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας είχε αφήσει την χώρα σε τραγική οικονομική κατάσταση και ο διάδοχος του δεν μπόρεσε να ξεπεράσει την κρίση αυτή λόγω έλλειψης αποφασιστικότητας. Η μοναρχία ήταν σε συνεχή παρακμή, και αυτό το αντιλαμβανόταν ο Λουδοβίκος, χωρίς όμως να κάνει κάτι αποφασιστικό. Μάλιστα είχε προβλέψει ο ίδιος, «Μετά από εμένα ο κατακλυσμός» («Après moi, le déluge»).
Ο Λουδοβίκος ξόδεψε πολύ χρόνο και ψυχική ενέργεια στις γυναίκες. Ο γάμος του με την Μαρία Λετσίνσκα του απέφερε πολλά παιδιά, αλλά ήταν συνεχώς και εσκεμμένα άπιστος. Είχε δεκάδες ερωμένες, ακόμη και στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Στην αρχή της βασιλείας, μέχρι το 1750, ονομαζόταν ο Πολυαγαπημένος, λόγω του γεγονότος ότι κόντεψε να πεθάνει το 1744. Στο τέλος όμως κατάντησε να είναι ο Πολυμίσητος. Η αναποφασιστικότητα και η ανικανότητά του να κυβερνήσει έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη Γαλλική Επανάσταση.
Το 1743 με τον πόλεμο της αυστριακής διαδοχής, περιοχές όπως η Κορσική και η Λωρραίνη κερδήθηκαν και η Γαλλία έγινε τεράστιο κράτος. Στον Επταετή Πόλεμο όμως, όλες σχεδόν οι αποικίες της Γαλλίας πέρασαν στα χέρια της Μεγάλης Βρετανίας με την Συνθήκη του Παρισιού (1763).Ο Καναδάς, η Ινδία, καθώς και περιοχές στον Μισισιπή προσαρτήθηκαν στη Βρετανία. Μπορεί η Γαλλία να κράτησε τη Νέα Ορλεάνη και τη Γουαδελούπη, αναγκάστηκε όμως να εγκαταλείψει οριστικά τις βλέψεις της στο Νέο Κόσμο. Το κύρος της Γαλλίας είχε χαθεί.
Απόγονοι
Η βασίλισσα Μαρία Λετσίνσκα γέννησε συνολικά 10 παιδιά, από τα οποία μόνο τα 7 επέζησαν.
14 Αυγούστου 1727 γεννήθηκαν η Λουίζα Ελισάβετ της Γαλλίας (Louise Elisabeth, 1727-1759) και η Εριέττα της Γαλλίας (1727-1752) (Anne Henriette, 1727-1752) δίδυμες.
28 Ιουλίου 1728 η Μαρία Λουίζα (Marie Louise, 1728-1733)
4 Σεπτεμβρίου 1729 ο Λουδοβίκος, δελφίνος (1729-1765)
30 Αυγούστου 1730 ο Φίλιππος της Γαλλίας, Δούκας του Ανζού (1730-1733)
Η Marie-Louise O'Murphy, ερωμένη του Λουδοβίκου ΙΕ΄
23 Μαρτίου 1732 η Μαρία Αδελαΐδα της Γαλλίας (Marie Adelaide, 1732-1800)
11 Μαΐου 1733 η Βικτωρία Λουίζα Μαρία Θηρεσία (1733-1799)
27 Ιουλίου 1734 η Σοφία της Γαλλίας (1734–1782) (1734-1782)
16 Μαΐου 1736 η Θηρεσία
15 Ιουλίου 1737 η Λουίζα Μαρία (1737–1787)
Μαιτρέσσες
Συνολικά είχε 15 ερωμένες, με τις πιο διάσημες την μαρκησία ντε Πομπαντούρ και την Μαντάμ Ντουμπαρύ, και συνολικά 13 εξώγαμα παιδιά.
Πηγή
Pierre De Nolhac, «Λουδοβίκος ΙΕ' Η ιδιαιτέρα ζωή του Γάλλου μονάρχη στα μικρά δωμάτια των Βερσαλλιών», Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ.55(Ιανουάριος 1973), σελ.120-129
Γάλλοι Μονάρχες
Καρολίγγειοι
(751–888, 898–922, 936–987)
Πιπίνος ο Βραχύς (751–768) Καρλομάν Α΄ (768–771) Καρλομάγνος (768–814) Λουδοβίκος ο Ευσεβής (814–840) Κάρολος ο Φαλακρός (843–877) Λουδοβίκος ο Τραυλός (877–879) Λουδοβίκος Γ΄ (879–882) Καρλομάν Β΄ (879–884) Κάρολος ο Παχύς (885–888) Κάρολος Γ΄ (898–922) Λουδοβίκος Δ΄ (936–954) Λοθάριος (954–986) Λουδοβίκος Ε΄ (986–987)
Ροβερτιανοί
(888–898, 922–923)
Εύδης Α΄ (888–898) Ροβέρτος Α΄ (922–923)
Μποσονίδες
(923–936)
Ραούλ Α΄ (923–936)
Οίκος των Καπέτων
(987–1328)
Ούγος Καπέτος (987–996) Ροβέρτος Β' (996–1031) Ερρίκος Α' (1031–1060) Φίλιππος Α' (1060–1108) Λουδοβίκος ΣΤ' (1108–1137) Λουδοβίκος Ζ' (1137–1180) Φίλιππος Β' (1180–1223) Λουδοβίκος Η' (1223–1226) Λουδοβίκος Θ' (1226–1270) Φίλιππος Γ' (1270–1285) Φίλιππος Δ' (1285–1314) Λουδοβίκος Ι' (1314–1316) Ιωάννης Α' (1316) Φίλιππος Ε' (1316–1322) Κάρολος Δ' (1322–1328)
Οίκος των Βαλουά
(1328–1498)
Φίλιππος ΣΤ' (1328–1350) Ιωάννης Β' (1350–1364) Κάρολος Ε' (1364–1380) Κάρολος ΣΤ' (1380–1422) Κάρολος Ζ' (1422–1461) Λουδοβίκος ΙΑ' (1461–1483) Κάρολος Η' (1483–1498)
Οίκος των Βαλουά-Κλάδος της Ορλεάνης
(1498–1515)
Λουδοβίκος ΙΒ΄ (1498–1515)
Οίκος των Βαλουά-Ανγκουλέμ
(1515–1589)
Φραγκίσκος Α΄ (1515–1547) Ερρίκος Β΄ (1547–1559) Φραγκίσκος Β΄ (1559–1560) Κάρολος Θ΄ (1560–1574) Ερρίκος Γ΄ (1574–1589)
Οίκος των Βουρβόνων
(1589–1792, 1814–1815, 1815–1830)
Ερρίκος Δ΄ (1589–1610) Λουδοβίκος ΙΓ΄ (1610–1643) Λουδοβίκος ΙΔ΄ (1643–1715) Λουδοβίκος ΙΕ΄ (1715–1774) Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ (1774–1792) Λουδοβίκος ΙΖ΄ (διεκδικητής του θρόνου, 1792–1795) Λουδοβίκος ΙΗ΄ (1814–1824) Κάρολος Ι΄ (1824–1830) Λουδοβίκος-Αντώνιος του Αρτουά (1830) Ερρίκος Ε΄ (1830)
Οικογένεια Βοναπάρτη
Πρώτη Αυτοκρατορία (1804–1814, 1815)
Μέγας Ναπολέων Α΄ (1804–1814, 1815) Ναπολέων Β΄ (1815)
Οίκος των Βουρβόνων-Ορλεάνης
Ιουλιανή Μοναρχία (1830–1848)
Λουδοβίκος Φίλιππος Α΄ (1830–1848)
Οικογένεια Βοναπάρτη
Δεύτερη Αυτοκρατορία (1852–1870)
Ναπολέων Γ΄ (1852–1870)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
