Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας

Ο Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας (Edward III, 13 Νοεμβρίου 1312 – 21 Ιουνίου 1377) βασιλιάς της Αγγλίας (25 Ιανουαρίου 1327 - 21 Ιουνίου 1377) και δούκας της Ακουιτανίας (1325 - 1360 και 1372 - 1377) ήταν μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Εδουάρδου Β΄ της Αγγλίας, και της Ισαβέλλας της Γαλλίας κόρης του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου του Ωραίου. Την περίοδο 1360 - 1372 παραχώρησε το δουκάτο της Ακουιτανίας στον μεγαλύτερο γιο του Εδουάρδο τον Μαύρο πρίγκιπα.

Η μητέρα του συγκρούστηκε σκληρά με τον πατέρα του όταν ο ίδιος ο Εδουάρδος Γ΄ ήταν 15 ετών, συνωμότησε με τον εραστή της Ρότζερ Μόρτιμερ, 1ο κόμη του Μαρς έκαναν στρατιωτική επίθεση στην Αγγλία τον ανέτρεψαν και τον φυλάκισαν, ο Εδουάρδος Β΄ πέθανε στην φυλακή πιθανώς δολοφονηθείς. Την εξουσία ανέλαβαν στην συνέχεια η Ισαβέλλα της Γαλλίας μαζί με τον εραστή της Ρότζερ Μόρτιμερ, ο μικρός Εδουάρδος Γ΄ ήταν τυπικά βασιλιάς αλλά η θέση του ήταν επισφαλής. Όταν έφτασε 18 ετών και γέννησε τον μεγαλύτερο γιο του Εδουάρδο, τον μαύρο πρίγκιπα συνέλαβε τον Ρότζερ Μόρτιμερ, τον εκτέλεσε για εσχάτη προδοσία, έστειλε στην εξορία την μητέρα του και ανέλαβε εξ'ολοκλήρου την εξουσία.

Πρώτα χρόνια
Στην Γαλλία με την μητέρα του

Ο Εδουάρδος Γ΄ γεννήθηκε στο Παλάτι του Γουίνδσωρ στις 13 Νοεμβρίου 1312, στα νεανικά του χρόνια λεγόταν και Εδουάρδος του Γουίνδσωρ. [1] H περίοδος της βασιλείας του πατέρα του ήταν από τις πιο μαύρες σελίδες στην Αγγλική ιστορία. [2] Η γέννηση του διαδόχου Εδουάρδου βελτίωσε την θέση του απέναντι στους βαρόνους, για να ενισχύσει την θέση του νεογέννητου πρίγκηπα ο Εδουάρδος Β΄ δημιούργησε την κομητεία του Τσέστερ όταν ο Εδουάρδος Γ΄ ήταν μόλις 12 ημερών.[3]

Το 1325 ο Εδουάρδος Β΄ δέχθηκε μεγάλη πίεση από τον κουνιάδο του Κάρολο Δ' της Γαλλίας να δώσει όρκο υποτέλειας για το δουκάτο της Ακουιτανίας. [4] Η θέση του πατέρα του ήταν πολύ δύσκολη, δεν μπορούσε να εγκαταλείψει την Αγγλία επειδή είχε ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στον ίδιο και τον ερωμένο του Ούγο Ντεσπένσερ με τους βαρόνους.[5] Μεταβίβασε το δουκάτο της Ακουιτανίας στον μικρό του γιο και διάδοχο Εδουάρδο και τον έστειλε με την μητέρα του Ισαβέλλα να δώσει όρκο υποτέλειας στον Κάρολο. [6] Η μητέρα του συνωμότησε με τον εξόριστο Ρογήρο Μόρτιμερ και κράτησε τον μικρό της γιο στην Γαλλία, τον πάντρεψε με την 12χρονη Φιλίππη του Αινώ κόρη του κόμητος Γουλιέλμου Α΄ του Αινώ ο οποίος της παρείχε μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις για να ανατρέψει από τον Αγγλικό θρόνο τον σύζυγο της. [7] Ο πατέρας του αναγκάστηκε ύστερα από πολλές πιέσεις να παραιτηθεί στις 25 Ιανουαρίου 1327 στο όνομα του 15χρονου Εδουάρδου, ο νέος βασιλιάς Εδουάρδος Γ΄ στέφθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 1327. [8]
Κυβέρνηση της Ισαβέλλας και του Μόρτιμερ

Η εξουσία στην νέα κυβέρνηση ασκήθηκε από την Ισαβέλλα της Γαλλίας και τον εραστή της Ρογήρο Μόρτιμερ αλλά πολύ σύντομα ξέσπασαν μεγάλα προβλήματα. Ο Μόρτιμερ χρησιμοποιούσε την εξουσία του για να αποκτήσει κτήματα και τίτλους, έγινε πιο αντιπαθής μετά την ταπεινωτική ήττα από τους Σκωτσέζους στη μάχη του Στάνχοουπ Παρκ και την επακόλουθη Συνθήκη του Εδιμβούργου-Νορθάμπτον που υπέγραψε (1328).[9] Ο νεαρός βασιλιάς ήρθε σε σύγκρουση με τον κηδεμόνα του, ο Μόρτιμερ γνώριζε ότι η θέση του ήταν επισφαλής και δεν σεβάστηκε τον νεαρό βασιλιά. Η ένταση κορυφώθηκε όταν ο Εδουάρδος και η Φιλίππη που είχαν παντρευτεί στην Γιορκ στις 24 Ιανουαρίου 1328 γέννησαν στις 15 Ιουνίου 1330 τον πρώτο τους γιο Εδουάρδο τον μαύρο πρίγκιπα.[10] Ο Εδουάρδος Γ΄ αποφάσισε να ανατρέψει τον Μόρτιμερ, με την βοήθεια του φίλου του Ουίλλιαμ Μόνταγκιου 1ου κόμη του Σόλσμπερι και άλλους έμπιστους άντρες ο Εδουάρδος συνέλαβε τον Μόρτιμερ στο κάστρο του Νότιγχαμ στις 19 Οκτωβρίου 1330. Ο Μόρτιμερ εισήχθη σε δίκη και εκτελέστηκε με 14 κατηγορίες για εσχάτη προδοσία ανάμεσα στις οποίες και η δολοφονία του Εδουάρδου Β΄, ο Εδουάρδος Γ΄ ανέλαβε την απόλυτη εξουσία. [11]
Βασιλιάς της Αγγλίας
Σκωτία
O Δαυίδ Β΄ της Σκωτίας αναγνωρίζει τον Εδουάρδο Γ΄ (αριστερά) κυρίαρχο - χειρόγραφο του 1410

Ο Εδουάρδος Γ΄ δυσαρεστήθηκε έντονα με την ειρήνη που έκλεισαν με την Σκωτία στο όνομα του. Μια ομάδα μεγαλοευγενών οι Απόκληροι οι οποίοι είχαν χάσει πολλά εδάφη τα προηγούμενα χρόνια ξεκίνησαν εκστρατείες εναντίον των Σκωτσέζων πετυχαίνοντας μεγάλη νίκη στην μάχη του Ντουπλίν Μούρ (1332). [12] Ο ευνοούμενος των Άγγλων Έντουαρντ Μπάλλιολ εξορίστηκε από τον Δαυίδ Β΄ της Σκωτίας και ζήτησε την βοήθεια του Εδουάρδου Γ΄, ο Άγγλος βασιλιάς πολιόρκησε το Μπέργουικ με μεγάλο στρατό και νίκησε τους Σκωτσέζους στην μάχη του Χάλιντον Χιλλ, ο Μπάλλιολ έγινε βασιλιάς της Σκωτίας. [13] Οι νίκες του Εδουάρδου Γ΄ δεν μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν τον Μπάλλιολ, ο Δαυίδ Β΄ σύντομα τον ανέτρεψε ξανά αλλά ο Εδουάρδος Γ΄ που είχε στο μυαλό του την Γαλλία δεν επέμεινε να πολεμήσει ξανά με την Σκωτία και έκλεισε ειρήνη. [14] Το 1341 ο Δαυίδ Β΄ που έγινε γαμπρός του μετά τον γάμο του με την Ιωάννα του πύργου επανήλθε στον θρόνο της Σκωτίας. Σε πέντε χρόνια (1346) ο Δαυίδ επιτέθηκε στις Αγγλικές κτήσεις της Γαλλίας αλλά ηττήθηκε και έμεινε αιχμάλωτος για 11 χρόνια στον Πύργο του Λονδίνου, άφησε κενό τον θρόνο της χώρας του.
Έναρξη των εχθροπραξιών με την Γαλλία

Οι Σκωτσέζοι συμμάχησαν με τους Γάλλους και οι Άγγλοι υποχρεώθηκαν να πολεμήσουν σε δυο μέτωπα. [15] Οι Γάλλοι έκαναν συνεχείς επιδρομές στα Αγγλικά παράλια και φήμες οργίαζαν ότι προετοίμαζαν μεγάλη επίθεση μέσω θαλάσσης. [16] Ο νέος βασιλιάς Φίλιππος ΣΤ΄ της Γαλλίας πρώτος ξάδελφος της Ισαβέλλας μητέρας του Εδουάρδου Γ΄ έκανε κατάσχεση της Ακουιτανίας και του Πονθιέ, ο Εδουάρδος Γ΄ απάντησε με διεκδίκηση του Γαλλικού θρόνου λόγω της μητέρας του. [17] Οι Γάλλοι το απέρριψαν επειδή σύμφωνα με τον Σαλικό νόμο που επικρατούσε στον Οίκο των Καπέτων ο θρόνος δεν μπορούσε να μεταβιβαστεί σε κόρες βασιλιάδων. Ο Εδουάρδος Γ΄ δεν μπορούσε να κατανοήσει ότι νέος Γάλλος βασιλιάς ήταν ο ξάδελφος του τελευταίου βασιλιά και όχι ο ίδιος που ήταν γιος της αδελφής του, ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά της Γαλλίας. [18] Η στρατηγική του Εδουάρδου τα πρώτα χρόνια ήταν η δημιουργία ισχυρών συμμαχιών, πρώτος σύμμαχος του ο Λουδοβίκος Δ΄ της Βαυαρίας (1338) που ονόμασε τον Εδουάρδο Γ΄ στρατηγό της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με Άγγλο-Πορτογαλική συνθήκη εξασφάλισε και την συμμαχία με την Πορτογαλία (1373).[19] Η μοναδική σημαντική νίκη τότε ήταν η ναυμαχία του Σλούς στις 24 Ιουνίου 1340 με την οποία ο Εδουάρδος απέκτησε τον έλεγχο των στενών της Μάγχης. [20]

Η υψηλή φορολογία έφερε αντιδράσεις στην Αγγλία, το βασιλικό συμβούλιο ήταν απογοητευμένο από την μεγάλη άνοδο του χρέους και ο Εδουάρδος Γ΄ εξοργίστηκε από την αποτυχία της κυβέρνησης στα έσοδα γι'αυτό επέστρεψε ο ίδιος στο Λονδίνο στις 30 Νοεμβρίου 1340. [21] Ο βασιλιάς προσπάθησε να αντικαταστήσει τους υπουργούς και τους δικαστές αλλά τα μέτρα δεν έφεραν οικονομική σταθερότητα, δημιουργήθηκαν εντάσεις ανάμεσα στον Εδουάρδο Γ΄ και τον Ιωάννη του Στράτφορντ αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι, οι συγγενείς του αρχιεπισκόπου Ροβέρτος Στράτφορντ και Ερρίκος Στράτφορντ καθαιρέθηκαν από τα αξιώματα και φυλακίστηκαν. [22] Ο αρχιεπίσκοπος Στράτφορντ αντέδρασε λέγοντας ότι ο Εδουάρδος παραβιάζει τους νόμους, η συμφιλίωση επανήλθε στο Κοινοβούλιο τον Απρίλιο του 1341 με συμφωνία να χάσει ο Εδουάρδος κάποιες εξουσίες του με αντάλλαγμα να αυξήσει την φορολογία. [23] Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ο Εδουάρδος αποκήρυξε για άλλη μια φορά το καταστατικό εξοστρακίζοντας πολιτικά τον Στράτφορντ αλλά οι έκτακτες συνθήκες λόγω του πολέμου τον ανάγκασαν ξανά να υποχωρήσει.[24]
Δημιουργός του Αγγλικού ναυτικού

Ο ιστορικός Νικόλαος Ρότζερ (γεν. 1949) αποκαλεί τον Εδουάρδο Γ' "άρχοντα των θαλασσών" τονίζοντας ότι ήταν ο ιδρυτής του Αγγλικού βασιλικού Ναυτικού πριν την εποχή του Ερρίκου Ε΄ τον επόμενο αιώνα. Ο πρώτος που ξεκίνησε τις προσπάθειες ήταν ο Ιωάννης της Αγγλίας που δημιούργησε έναν στόλο με γαλέρες προσπαθώντας να τις οργανώσει με ναυτική διοίκηση, οι προσπάθειες συνεχίστηκαν με τον γιο του Ερρίκο Γ΄ αλλά χωρίς αποτελέσματα. Ο Εδουάρδος Γ΄ έκανε πράξη ότι δεν έκαναν οι προηγούμενοι δημιουργώντας μια μεγάλη ναυτική διοίκηση υπό την ηγεσία του Γουλιέλμου του Κλέβρ, του Ματθαίου του Τόρκσει και του Ιωάννη του Χάιτφιλντ οι οποίοι ονομάστηκαν υπάλληλοι των πλοίων του βασιλιά, ο τελευταίος επί Εδουάρδου Γ΄ ήταν ο Ροβέρτος του Κράλλ που θα μείνει περισσότερο χρόνο στην θέση. [25] Το ναυτικό του Εδουάρδου Γ΄ ήταν η βάση για την δημιουργία του ισχυρού Αγγλικού ναυτικού των μεταγενεστέρων βασιλέων Ερρίκου Η΄ και Καρόλου Α΄, μετά την νίκη του Σλούς (1340) οι Άγγλοι θα αποκτήσουν μόνιμα το πάνω χέρι στα στενά. [26] Οι Γάλλοι δεν θα μπορέσουν ξανά να κάνουν οργανωμένη επίθεση στα Αγγλικά παράλια, ο βασιλιάς τους Ιωάννης Β΄ πέθανε σε αιχμαλωσία στην Αγγλία. Το Αγγλικό ναυτικό χρησιμοποιήθηκε στην συνέχεια και σε άλλες περιπτώσεις όπως να υποτάξει τους εξεγερμένους λόρδους της Ιρλανδίας και να καταπολεμήσει την πειρατεία. [27]
Οι μεγάλες μάχες
Ο θρίαμβος του Κρεσύ
Η μάχη του Κρεσύ (1346)

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1340 έγινε σαφές ότι η πολιτική του Εδουάρδου Γ΄ με τις συμμαχίες ήταν πολύ δαπανηρή με ελάχιστα αποτελέσματα. Μια μεγάλη αλλαγή ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1346 όταν ο Εδουάρδος επιχείρησε μια τεράστια ναυτική εκστρατεία στην Νορμανδία με 15.000 άντρες, κυρίευσαν την Καέν και στην συνέχεια βάδισαν στην βόρεια Γαλλία για να συναντήσουν και τις υπόλοιπες δυνάμεις τους στην Φλάνδρα.[28] Ο στόχος του Εδουάρδου Γ΄ ήταν να αντιμετωπίσει τους Γάλλους στο Κρεσύ όπου το έδαφος ήταν πολύ ευνοϊκό για τον Αγγλικό στρατό, στις 26 Αυγούστου στην μάχη του Κρεσύ συνέτριψε τους Γάλλους του Φιλίππου ΣΤ΄ που ήταν σημαντικά πιο υπεράριθμοι. [29] Αμέσως μετά στις 17 Οκτωβρίου ένα άλλο Αγγλικό σώμα νίκησε και φυλάκισε τον Δαυίδ Β΄ της Σκωτίας στην μάχη του Σταυρού του Νεβίλλ. [30] Με τα βόρεια σύνορα εξασφαλισμένα ο Εδουάρδος συνέχισε τις εκστρατείες του στην Γαλλία, η πολιορκία του Καλαί με έναν στρατό 35.000 ανδρών ήταν από τα κορυφαία γεγονότα της Αγγλικής ιστορίας και του Εκατονταετούς πολέμου. [31] Η πολιορκία ξεκίνησε στις 4 Σεπτεμβρίου 1346 και η πόλη παραδόθηκε στις 3 Αυγούστου 1347. [32]
Αιχμαλωσία του Ιωάννη Β΄ της Γαλλίας
Ο Εδουάρδος Γ΄ δίνει όρκο υποτέλειας στον βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο ΣΤ΄ (1329)
Η σύλληψη του βασιλιά της Γαλλίας Ιωάννη Β' του Καλού στην μάχη του Πουατιέ (1356)

Μετά την πτώση του Καλαί η αντιπολίτευση πίεσε τον Εδουάρδο Γ΄ να σταματήσει τον πόλεμο, το 1348 θανατηφόρα επιδημία μαύρης πανώλης χτύπησε την Αγγλία σκοτώνοντας το 1/3 του πληθυσμού. [33] Η απώλεια του ανθρώπινου δυναμικού της Αγγλίας έφερε αντίστοιχες απώλειες στο εργατικό δυναμικό με αποτέλεσμα τις μεγάλες αυξήσεις των μισθών. [34] Ο Εδουάρδος Γ΄ απάντησε με το Διάταγμα των Εργατών (1349) και κατόπιν με το Καταστατικό των Εργατών (1351), οι αλλαγές αυτές απέδωσαν χάρη στον ανώτατο θησαυροφύλακα Γουλιέλμο Έντιγκτον και στον ανώτατο δικαστή Γουλιέλμο του Σάρεσαλ. [35]

Στα μέσα της δεκαετίας του 1350 οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Γαλλία συνεχίστηκαν εκτεταμένα. [36] Ο διάδοχος του Αγγλικού θρόνου Εδουάρδος ο μαύρος πρίγκηψ με σημαντικά μεγαλύτερες δυνάμεις όχι μόνο συνέτριψε τους Γάλλους στην μάχη του Πουατιέ (1356) αλλά συνέλαβε αιχμάλωτο τον ίδιο τον Ιωάννη τον Αγαθό γιο του Φιλίππου ΣΤ΄ και τον μετέφερε στην Αγγλία με τον μικρότερο γιο του Φίλιππο. [37] Μετά από πολλούς θριάμβους των Άγγλων το Γαλλικό βασίλειο κατέρρευσε, υπάρχουν αμφιβολίες αν ο Εδουάρδος Γ΄ πραγματικά πίστεψε την διεκδίκηση του Γαλλικού θρόνου ή αν το χρησιμοποίησε σαν πρόφαση επειδή αναζητούσε τον πόλεμο με τους Γάλλους. [38] Ο Εδουάρδος υπέγραψε την Συνθήκη της Βρετάνης (1360) σύμφωνα με την οποία παραιτήθηκε από τα δικαιώματα του στον Γαλλικό θρόνο αλλά θα ήταν κύριος σε όλα τα εδάφη τα οποία είχε κατακτήσει. [39]
Τελευταία χρόνια
Θάνατοι συνεργατών

Ενώ τα πρώτα χρόνια η βασιλεία του Εδουάρδου Γ΄ ήταν πολύ ενεργητική και επιτυχής, τα τελευταία χρόνια το βασίλειο έπεσε σε παρακμή και συγκρούσεις, από την δεκαετία του 1360 βασίστηκε στους υφισταμένους του ιδιαίτερα στον Γουλιέλμο Γουίκεχαμ. [40] Ο ανίκανος Γουίκεχαμ έγινε κύριος της βασιλικής σφραγίδας (1363) και Καγκελάριος (1367), το Κοινοβούλιο λόγω της καταστροφικής του πολιτικής τον ανάγκασε σε παραίτηση (1371). [41] Οι δυσκολίες συνεχίστηκαν για τον Εδουάρδο Γ΄ με τους θανάτους των πιο στενών του ανθρώπων, οι περισσότεροι υπέκυψαν την διετία 1361 - 1362 στην επιδημία της βουβωνικής πανώλης. Ο Ουίλλιαμ Μόνταγκιου, κόμης του Σόλσμπερι σύντροφος του στο πραξικόπημα του 1330 εναντίον του Ρότζερ Μόρτιμερ πέθανε το 1344, ο Ουίλλιαμ ντε Κλίντον που ήταν επίσης στην συνοδεία του βασιλιά στο Νότιγχαμ πέθανε το 1354. Ακολούθησε ο θάνατος του Ουίλλιαμ ντε Μπόχυν, κόμη του Νορθάμπτον (1360), την επόμενη χρονιά ακολούθησε το σκληρότερο χτύπημα για τον Εδουάρδο Γ΄ όταν πέθανε ο κυριότερος συνεργάτης του και δεύτερος ξάδελφος του Ερρίκος, δούκας του Λάνκαστερ πιθανότατα από την βουβωνική πανώλη[42]. Οι θάνατοι οδήγησαν στην εξουσία τους ευγενείς μικρότερης ηλικίας που ήταν περισσότερο συνδεδεμένοι με τους πρίγκιπες παρά με τον βασιλιά.[43]
Παρακμή
Η σφραγίδα του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Γ΄

Ο Εδουάρδος Γ΄ παρέδωσε την διοίκηση στους γιους του, o δεύτερος γιος του Λάιονελ της Αμβέρσας προσπάθησε να υποτάξει με την βία τους αυτόνομους Ιρλανδούς λόρδους, η επιχείρηση απέτυχε και το μόνο αξιοσημείωτο ήταν το Καταστατικό του Κιλκένι (1366). [44] Στην Γαλλία η κατάσταση κυλούσε ήρεμα μετά την Συνθήκη του Μπρετινί αλλά τότε πέθανε ο βασιλιάς Ιωάννης Β΄ της Γαλλίας που βρισκόταν σε εξορία στην Αγγλία (8 Απριλίου 1364) πριν προλάβει να πληρώσει τα λίτρα για την απελευθέρωση του. [45] Ο διάδοχος του Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας στηρίχτηκε στον ικανότατο καγκελάριο Μπέρτραντ ντι Γκέσκλιν. [46] Ο πόλεμος με την Γαλλία ξεκίνησε ξανά (1369), η διοίκηση του Αγγλικού στρατού δόθηκε στον Ιωάννη της Γάνδης τρίτο γιο του Εδουάρδου Γ΄ αλλά αυτή την φορά οι Άγγλοι συνετρίβησαν. Με την Συνθήκη της Μπρύζ που ακολούθησε (1375) οι Άγγλοι έχασαν τις περισσότερες Γαλλικές κτήσεις τους, διατήρησαν μονάχα τις παραλιακές πόλεις Καλαί, Μπορντό και Μπαγιόν. [47]

Οι τελευταίες αποτυχημένες εκστρατείες και η μεγάλη αύξηση των φόρων οδήγησαν σε πολιτική δυσαρέσκεια. Τα προβλήματα έγιναν μεγαλύτερα με την καθιέρωση του Καλού Κοινοβουλίου (1376), το Καλό Κοινοβούλιο επέβαλε νέες φορολογίες αλλά ο Οίκος των Αστών βρήκε την ευκαιρία να εκφράσει τα παράπονα του. Οι κριτικές για τους ανίκανους συμβούλους του βασιλιά έγιναν μεγαλύτερες, ο καρδινάλιος Γουλιέλμος Λάτιμερ και ο οικονόμος του βασιλικού οίκου Τζον Νέβιλ απολύθηκαν από την θέση τους. [48] Η ερωμένη του χήρου ηλικιωμένου βασιλιά Αλίκη Πέρρερς που είχε την μεγαλύτερη δύναμη στην αυλή εξορίστηκε. [49] Ο τρίτος γιος του βασιλιά Ιωάννης της Γάνδης με την στήριξη ισχυρών βαρόνων όπως ο Γουίκεχαμ και ο Εδμόνδος Μόρτιμερ, 3ος κόμης του Μαρς είχε την πραγματική εξουσία, ο Εδουάρδος Γ΄ και ο μεγαλύτερος γιος του Εδουάρδος ο μαύρος πρίγκηπας ήταν άρρωστοι αφήνοντας την διοίκηση στον ανίκανο Ιωάννη. [50] Ο Ιωάννης της Γάνδης αναγκάστηκε να υποχωρήσει στις απαιτήσεις του Καλού Κοινοβουλίου αλλά στην επόμενη συνεδρίαση (1377) οι όροι ακυρώθηκαν.[51]
Θάνατος

Μετά το 1375 ο Εδουάρδος Γ' είχε ελάχιστο ρόλο στην διακυβέρνηση του βασιλείου του, στις 29 Σεπτεμβρίου 1376 αρρώστησε απο απόστημα, μετά από σύντομη περίοδο ανάρρωσης τον Φεβρουάριο του 1377 ο βασιλιάς πέθανε από εγκεφαλικό στις 21 Ιουνίου 1377. [52] Διάδοχος του ο εγγονός του Ριχάρδος Β΄ της Αγγλίας γιος του μεγαλύτερου γιου του Εδουάρδου του μαύρου πρίγκηπα που είχε πεθάνει πριν από τον πατέρα του στις 8 Ιουνίου 1376. [53]
Γενικά χαρακτηριστικά
Νομοθεσία
Ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Γ' σαν αρχηγός του Τάγματος της Περικνημίδας.

To πρώτο νομοθετικό σώμα που συγκροτήθηκε την εποχή του Εδουάρδου Γ' ήταν το Καταστατικό των Εργατών (1351) με στόχο να λύσει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν μετά την επιδημία της μαύρης πανώλης. Το καταστατικό καθόριζε σταθερούς μισθούς και έλεγχο των αρχόντων για το εργατικό τους προσωπικό, ο στόχος του όμως να περιορίσει τον νόμο της αγοράς και της ζήτησης είχε αποτύχει. [54] Η έλλειψη εργατικού δυναμικού δημιούργησε σχέσεις ανάμεσα στους μικρότερους γαιοκτήμονες της βουλής των Αστών και στους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες της βουλής των Λόρδων, τα αποτελέσματα δυσαρέστησαν τους χωρικούς και τους οδήγησαν αργότερα σε επανάσταση (1381). [55]

Η βασιλεία του Εδουάρδου Γ΄ ταυτίστηκε με την Βαβυλώνια αιχμαλωσία του παπισμού στην Αβινιόν, οι Άγγλοι αντέδρασαν έντονα για τον έλεγχο της παπικής εκκλησίας από το Γαλλικό στέμμα. [56] Η φορολογία του πάπα στην Αγγλική εκκλησία προκάλεσε σκληρές αντιδράσεις, οι Άγγλοι υποπτεύθηκαν ότι είχε στόχο να τους αποδυναμώσει απέναντι στους αντιπάλους τους. Τα Καταστατικά του Προβάιζορ και του Πραέμουνιρ (1350, 1351) νομοθετήθηκαν με στόχο τον περιορισμό της εξουσίας του πάπα στην Αγγλική εκκλησία, τα Καταστατικά ωστόσο δεν έφεραν διακοπή στις σχέσεις του πάπα και τον Άγγλο βασιλιά. [57][58] Ο νόμος περί προδοσίας θεσπίστηκε το 1351, η αρμονική περίοδος της βασιλείας του Εδουάρδου Γ΄ επέτρεψε την νομοθέτηση αυτού του αμφιλεγόμενου εγκλήματος.[59] Η πιο σημαντική νομοθετική ρύθμιση του Εδουάρδου Γ΄ ήταν η εισαγωγή του θεσμού του Ειρηνοδίκη, ο θεσμός είχε εισαχθεί πριν τον Εδουάρδο Γ΄ αλλά απο το 1350 οι δικαστές μπορούσαν όχι μόνο να δικάζουν τα εγκλήματα αλλά να διατάζουν και τις συλλήψεις. [60] Με την νομοθεσία του Εδουάρδου Γ΄ στηρίχτηκε σταθερά η τοπική Αγγλική δικαιοσύνη.[61]
Οικονομική πολιτική

Την εποχή του Εδουάρδου Γ΄ έγιναν σημαντικές αλλαγές στους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, μέλη της Αγγλικής βαρονίας δημιούργησαν μια ανεξάρτητη διακριτή ομάδα, το Κοινοβούλιο χωρίστηκε έτσι σε δυο τμήματα στην βουλή των Λόρδων και στην βουλή των Κοινοτήτων. [62][63] Το σώμα που απέκτησε εκτεταμένο πολιτικό ρόλο και εξουσίες ήταν η βουλή των Κοινοτήτων πολλές φορές ήταν υπεύθυνη για την δημιουργία πολιτικής κρίσης, στην συνέχεια δημιουργήθηκε ο θεσμός της πρότασης μομφής και του προέδρου του Κοινοβουλίου.

Οι πολιτικές εξουσίες της βουλής των κοινοτήτων επικεντρώθηκαν στην συλλογή των φόρων. [64] Οι οικονομικές ανάγκες που δημιουργήθηκαν στην Αγγλία μετά την έκρηξη του Εκατονταετούς Πολέμου ήταν τεράστιες, ο βασιλιάς μπορούσε να χρησιμοποιήσει επιπλέον τις κλασσικές μεθόδους για να συγκεντρώσει χρήματα όπως τα έσοδα από τα βασιλικά κτήματα και τα δάνεια από τους Ιταλούς τραπεζίτες. [65] Οι φόροι των υπηκόων ήταν κλασσική μέθοδος για την συγκέντρωση χρημάτων σε περίοδο πολέμου, το ύψος της φορολογίας του Εδουάρδου Γ΄ ανερχόταν στο 1/10 της συνολικής περιουσίας για τους αστούς και το 1/15 της συνολικής περιουσίας για τους χωρικούς, τα ποσά που συγκεντρώθηκαν ήταν σημαντικά. [66] Οι δασμοί στην εξαγωγή του μαλλιού ήταν μια περαιτέρω σκέψη ο Εδουάρδος Α΄ το είχε καθιερώσει αλλά ύστερα από αντιδράσεις το εγκατέλειψε, ο Εδουάρδος Γ΄ το επανέφερε (1336) και το επέβαλε μέσω της έγκρισης του Κοινοβουλίου. [67][68] Ο Εδουάρδος Γ΄ πέτυχε καλύτερα τους σκοπούς του για την αύξηση της φορολογίας μέσω του Κοινοβουλίου, πριν την έγκριση του Κοινοβουλίου θα έπρεπε ο βασιλιάς να αποδείξει με επιχειρήματα την αναγκαιότητα του. Το Κοινοβούλιο είχε την εξουσία να ακυρώσει τις κακές αποφάσεις του βασιλιά και την κακοδιαχείρηση των αξιωματούχων του, έτσι η βουλή των Κοινοτήτων έγινε η βάση της Συνταγματικής μοναρχίας.
Νέοι τίτλοι και θεσμοί
Ο βασιλιάς Εδουάρδος Γ΄ - έργο 16ου αιώνα.

Οι μεγάλες φιλοδοξίες του Εδουάρδου Γ΄ στους πολέμους του με την Γαλλία τον οδήγησε σε αλλαγή τακτικής στις σχέσεις του με την αριστοκρατία, σε αντίθεση με τον πατέρα του και τον παππού του που βρέθηκαν σε συνεχείς συγκρούσεις ο ίδιος επιδίωξε αμέσως την συμφιλίωση.[69] Δημιούργησε έξι νέες κομητείες (1337) και τον νέο τίτλο του δούκα τον οποίο παραχώρησε στους στενούς συγγενείς του, δημιούργησε το Τάγμα της Περικνημίδας (1348) προς τιμή της εξαδέλφης του Ιωάννας του Κεντ κόμισσας του Σόλσμπερι που παντρεύτηκε τον μεγαλύτερο γιο του Εδουάρδο τον μαύρο πρίγκιπα.[70] Ο προστάτης του Τάγματος Άγιος Γεώργιος απεικονίζεται στο μετάλλιο μαζί με τον δράκο, αρχηγός του τάγματος ήταν ο ίδιος ο Άγγλος βασιλιάς και μέλη του 25 άνδρες με τον τίτλο του "Ιππότη", απαγορευόταν στις γυναίκες η είσοδος στο Τάγμα. Ο αρχικός σκοπός του Τάγματος ήταν η αναβίωση του μύθου του βασιλιά Αρθούρου και της στρογγυλής τράπεζας (1344), τα σχέδια αυτά εγκατέλειψε ο Εδουάρδος Γ΄ μετά την νικηφόρα μάχη του Κρεσύ (1346 - 1347).[71] Οι στρατιωτικές τακτικές του Εδουάρδου Γ΄ ήταν αντίθετες με αυτές που ακολουθούσε ο θρυλικός βασιλιάς ο οποίος από τότε έγινε για τον Εδουάρδο Γ΄ παράδειγμα προς αποφυγή.[72]
Δημιουργία του Αγγλικού εθνικισμού

Την περίοδο του Εδουάρδου Γ΄ οι συνεχείς πόλεμοι με τους Γάλλους οδήγησαν στην δημιουργία του Αγγλικού εθνικισμού.[73] Όπως και στους πολέμους με την Σκωτία και επί Εδουάρδου Γ΄ οι φόβοι μιας Γαλλικής επίθεσης δημιούργησαν στους Άγγλους την αίσθηση της εθνικής ενότητας, η αριστοκρατία του βασιλείου από την εποχή της Νορμανδικής κατάκτησης ήταν στην συντριπτική τους πλειοψηφία Άγγλο-Νορμανδοί.[74] Από την εποχή του παππού του Εδουάρδου Α΄ οι Γάλλοι έβαλαν στόχο να εξαφανίσουν την Αγγλική γλώσσα, ο Εδουάρδος Γ΄ την έκανε περισσότερο διαδεδομένη.[75] Με το Καταστατικό του Πλήντινγκ η Αγγλική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε σαν επίσημη γλώσσα στα δικαστήρια (1362), την επόμενη χρονιά το Κοινοβούλιο λειτούργησε για πρώτη φορά με την Αγγλική γλώσσα.[76][77] Η λαϊκή γλώσσα αναβίωσε σε έργα μεγάλων συγγραφέων της εποχής όπως του Ουίλιαμ Λάνγκλαντ (1332 - 1386), του Τζον Γκάγουερ (1330 - 1408) και ειδικότερα στο σπουδαίο έργο του Τζόφρι Σώσερ "Οι θρύλοι του Καντέρμπερι".[78] Η επέκταση της Αγγλικής γλώσσας την εποχή του Εδουάρδου Γ΄ σε καμιά περίπτωση όμως δεν έγινε με υπερβολές, το Καταστατικό του 1362 ήταν γραμμένο στα Γαλλικά και το Αγγλικό Κοινοβούλιο χρησιμοποίησε επίσημα την Αγγλική γλώσσα μετά τον θάνατο του Εδουάρδου (1377).[79] Το Τάγμα της Περικνημίδας είχε μέλη σημαντικούς Γάλλους όπως ο Ιωάννης Δ΄ της Βρετάνης και ο Ροβέρτος του Ναμύρ.[80][81] Ο Εδουάρδος Γ΄ τέλος θεωρούσε και ο ίδιος τον εαυτό του μισό Γάλλο λόγω της μητέρας του, ήταν διεκδικητής του Γαλλικού θρόνου και ήταν δίγλωσσος.
Κριτικές ιστορικών

Ο Εδουάρδος Γ΄ ήταν ο πρώτος Άγγλος βασιλιάς που είχε απεριόριστη δημοφιλία από όλους τους υπηκόους του, όσο ζούσε δεν τολμούσε κανένας να τον κατηγορήσει ούτε για για τα σφάλματα του.[82] Ο σύγχρονος με την εποχή του ιστορικός Τζον Φρουασσάρτ (1337 - 1405) γράφει δεν υπήρξε άλλος Άγγλος βασιλιάς από την εποχή του Αρθούρου που είχε τόσο μεγάλη εκτίμηση από τον λαό.[83] Με την πάροδο του χρόνου οι ιστορικοί άλλαξαν γνώμη και τον κατηγόρησαν για μεγάλη ανευθυνότητα απέναντι στο έθνος συγκεκριμένα ο ιερέας Ουίλιαμ Στουμπς (1825 - 1901) γράφει :

Ο Εδουάρδος Γ' δεν είχε καμιά σχέση με την πολιτική ήταν μόνο πολεμιστής αδίστακτος, εγωιστής, φιλόδοξος, αλαζόνας και επιδειξίας, είχε ελάχιστη συναίσθηση των βασιλικών του καθηκόντων και κανένα ενδιαφέρον για την πολιτική, χρησιμοποιούσε την Αγγλία όπως ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος μόνο ως πηγή των προμηθειών του. [84]

Η άποψη του Στουμπς αμφισβητήθηκε από τον Σκωτσέζο ιστορικό Μέι Μάκισακ (1900 - 1981), στο άρθρο του με τίτλο "Ο Εδουάρδος Γ΄ και οι ιστορικοί" (1960) σημειώνει τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έκανε ο Εδουάρδος Γ΄ ιδιαίτερα στην νομοθεσία και στο Κοινοβούλιο που δημιούργησαν την βάση για την Συνταγματική μοναρχία. [85] Ο Εδουάρδος Γ΄ κατηγορήθηκε ότι παραχώρησε μεγάλες εξουσίες και πλούτη στους γιους του με αποτέλεσμα μετά τον θάνατο του να ξεσπάσει διαμάχη ανταγωνισμού ανάμεσα στους απογόνους του που έμεινε γνωστή στην Αγγλική ιστορία σαν Πόλεμος των Ρόδων.[86] Ο ιστορικός Κέννεθ Μαφαρλάν (1903 - 1966) απέρριψε ωστόσο και αυτόν τον ισχυρισμό τονίζοντας ότι δεν ήταν απλά μια συνηθισμένη τακτική για τους βασιλιάδες εκείνη την εποχή αλλά η καλύτερη.[87] Οι μετέπειτα ιστορικοί Μαρκ Όρμροντ (γεν. 1957) και Νόρμν Κάντορ (2001) ακολούθησαν την ίδια τακτική, δεν έλλειψαν ωστόσο οι αρνητικές γνώμες όπως ο Καναδός ιστορικός Νόρμαν Κάντορ (1929 - 2004) που παρουσιάζει τον Εδουάρδο Γ΄ ως σαδιστή, κακοποιό, βίαιο και ανελέητο.[88]

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είχε και πολλά ξεσπάσματα οργής όπως την διετία 1340 - 1341 απέναντι στον Στράτφορντ και τους υπουργούς του.[89] Έμεινε γνωστός όμως για την γενναιοδωρία του σε όσους του είχαν προσφέρει υπηρεσίες και για την φιλευσπλαχνία του στον Ρότζερ Μόρτιμερ, 2ο κόμη του Μαρς εγγονό του Ρότζερ Μόρτιμερ που είχε συμμετοχή στους πολέμους με την Γαλλία και έγινε ιππότης του Τάγματος της Περικνημίδας. [90] Περιγράφεται σαν άντρας που τηρούσε όλες τις θρησκευτικές του υποχρεώσεις αλλά η μεγάλη του αγάπη ήταν ο πόλεμος, ήταν πάντοτε άριστος στο πεδίο της μάχης και αυτό το είχε συνδυάσει με την καλή βασιλεία. [91] Οι σύγχρονοι στρατιωτικοί ιστορικοί τον περιγράφουν σαν τον κορυφαίο στρατηγό στην Αγγλική ιστορία.[92] Ήταν αφοσιωμένος πιστά στην σύζυγο του Φιλίππη και μέχρι την εμφάνιση της Αλίκης Πέρρερς δεν αναφέρεται καμιά άλλη ερωμένη του, απέκτησε σαν ερωμένη την Αλίκη μετά την ασθένεια της συζύγου του. [93] Η πίστη αυτή τηρήθηκε σε όλη την οικογένεια του και στους πέντε γιους του, ήταν ο μοναδικός Άγγλος βασιλιάς που δεν αμφισβητήθηκε ποτέ από τα παιδιά του.[94]
Οικογένεια

Με την σύζυγο του Φιλίππη των Αβεν, κόρη τού Γουλιέλμου Α΄ κόμη τού Αινώ παιδιά του ήταν:

Εδουάρδος ο μαύρος πρίγκιπας 1330-1376, πρίγκιπας της Ακουιτανίας. Γιος του ήταν ο:
Ριχάρδος Β΄ 1367-1400, βασιλιάς της Αγγλίας.
Ισαβέλλα 1332-π. 1379, παντρεύτηκε τον Ενγκυερράν Ζ΄ κύριο τού Κουσύ.
Ιωάννα 1335-1348, απεβ. 13 ετών.
Λάιονελ 1338-1268, 1ος δούκας τού Κλάρενς.
Ιωάννης της Γάνδης 1340-1399, δούκας του Λάνκαστερ. Ιδρυτής τού Κλάδου τού Λάνκαστερ. Γιος του ήταν ο:
Ερρίκος Δ΄ 1367-1413, βασιλιάς της Αγγλίας.
Εδμόνδος του Λάνκλεϋ 1341-1402, 1ος δούκας της Υόρκης. Ιδρυτής τού κλάδου της Υόρκης. Γιος του ήταν ο:
Ριχάρδος του Κόνισμπουργκ 1385-1415, 3ος κόμης τού Κέιμπριτζ.
Μαρία 1344-1362, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Δ΄ των Ντρε δούκα της Βρεττάνης.
Μαργαρίτα 1346-1361, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Χάστινγκς 2ο κόμη τού Πέμπροκ.
Θωμάς του Γούντστοκ 1355-1397, 1ος δούκας τού Γκλώστερ.

Παραπομπές

Mortimer (2006), p. 21.
For an account of the political conflicts of Edward II's early years, see: Maddicot, J.R. (1970). Thomas of Lancaster, 1307–1322. Oxford: Oxford University Press.
Mortimer (2006), p. 23.
Tuck (1985), p. 88.
For an account of Edward II's later years, see: Fryde, N.M. (1979). The tyranny and fall of Edward II, 1321–1326. Cambridge: Cambridge University Press
Mortimer (2006), p. 39.
Mortimer (2006), p. 46.
Mortimer (2006), p. 54. The later fate of Edward II has been a source of much scholarly debate. For a summary of the evidence, see: Mortimer (2006), pp. 405–10
McKisack (1959), pp. 98–100.
Mortimer (2006), pp. 67, 81.
Prestwich (2005), pp. 223–4.
Preswich (2005), p. 244.
DeVries (1996), pp. 114–5.
Ormrod (1990), p. 21.
McKisack (1959), pp. 117–9.
Ormrod (1990), p. 21.
Edward did not officially assume the title "King of England and France" until 1340; Ormrod (1990), pp. 21–2.
Sumption (1999), p. 106.
Rogers (2000), p. 155.
McKisack (1959), pp. 128–9.
McKisack (1959), p. 168.
David Charles Douglas, Alec Reginald Myers "English historical documents. 4. [Late medieval]. 1327–1485" p. 69
McKisack (1959), pp. 174–5.
Ormrod (1990), p. 29.
James Sherborne. War, Politics and Culture in 14th Century England. London: The Hambledon Press, 1994. p. 32
N. A. M. Rodger, The Safeguard of the Sea (1997) p. 99
McKisack. p. 509 and other pages
McKisack (1959), p. 132.
DeVries (1996), pp. 155–76.
Waugh (1991), p. 17.
Ormrod (1990), p. 31.
Sumption (1999), pp. 537, 581.
For more on the debate over mortality rates, see: Hatcher, John (1977). Plague, Population and the English Economy, 1348–1530. London: Macmillan. pp. 11–20.
Waugh (1991), p. 109.
Ormrod (1986), pp. 175–88.
Prestwich (2005), p. 550.
McKisack (1959), p. 139.
For a summary of the debate, see: Prestwich (2005), pp. 307–10.
Ormrod (1990), pp. 39–40.
For more on Wykeham, see: Davis, Virginia (2007). William Wykeham. Hambledon Continuum.
Ormrod (1990), pp. 90–4.
Fowler (1969), pp. 217–8.
Ormrod (1990), pp. 127–8.
McKisack (1959), p. 231.
Tuck (1985), p. 138.
Ormrod (1990), p. 27.
McKisack (1959), p. 145.
Holmes (1975), p. 66.
McKisack (1959), pp. 387–94.
Harriss (2006), p. 440.
The earlier belief that Gaunt "packed" the 1377 parliament with his own supporters is no longer widely held. See: Wedgwood, Josiah C. (1930). "John of Gaunt and the Packing of Parliament". The English Historical Review. XLV (CLXXX): 623–625.
Ormrod (1990), p. 52.
McKisack (1959), pp. 392, 397.
Hanawalt, Barbara A. (9 February 1989). The ties that bound: peasant families in medieval England. Oxford University Press US. p. 139.
Prestwich, M.C. (1983). "Parliament and the community of the realm in the fourteenth century". In Cosgrove, Art; McGuire J.I. (eds.). Parliament & Community: Papers Read before the Irish Conference of Historians, Dublin 27–30 May 1981. Appletree Press. p. 20.
McKisack (1959), p. 272.
McKisack (1959), pp. 280–1.
Ormrod (1990), pp. 140–3.
McKisack (1959), p. 257.
The pioneering study of this process is: Putnam, B.H. (1929). "The Transformation of the Keepers of the Peace into the Justices of the Peace 1327–1380". Transactions of the Royal Historical Society. 12: 19–48
Musson and Omrod (1999), pp. 50–4.
McKisack (1959), pp. 186–7.
Harriss (2006), p. 67.
Ormrod (1990), pp. 60–1.
Brown (1989), pp. 80–4.
Brown (1989), pp. 70–1.
Harriss (1975), pp. 57, 69.
Brown (1989), pp. 67–9, 226–8.
Ormrod (1990), pp. 114–5.
Prestwich (2005), p. 364.
Berard, Christopher (2012). "Edward III's Abandoned Order of the Round Table". Arthurian Literature. 29: 1–40.
Berard, Christopher (2016). "Edward III's Abandoned Order of the Round Table Revisited: Political Arthurianism after Poitiers". Arthurian Literature. 33: 70–109.
Ormrod (1990), pp. 114–5.
Ormrod (1990), pp. 114–5.
Prestwich (1980), pp. 209–10.
For the original text, see: "Statute of Pleading (1362)". languageandlaw.org. Loyola Law School. Retrieved 8 May 2011.
McKisack (1959), p. 524.
McKisack (1959), pp. 526–32.
Prestwich (2005), p. 556.
McKisack (1959), p. 253.
Prestwich (2005), p. 554.
Ormrod (1990), p. 51.
Ormrod (1990), p. 52.
Stubbs, William (1880). The Constitutional History of England. ii. Oxford: Clarendon. p. 3.
McKisack (1960), pp. 4–5.
McFarlane, K.B. (1981). England in the Fifteenth Century: Collected Essays. Continuum International Publishing Group. p. 238.
McFarlane, K.B. (1981). England in the Fifteenth Century: Collected Essays
Cantor, Norman (2002). In the Wake of the Plague: The Black Death and the World it Made. HarperCollins. pp. 37, 39.
Prestwich (2005), p. 289.
McKisack (1959), p. 255.
Rogers, C.J. (2002). "England's Greatest General". MHQ: the Quarterly Journal of Military History. 14 (4): 34–45.
Rogers, C.J. (2002). "England's Greatest General". MHQ: the Quarterly Journal of Military History. 14 (4): 34–45.
Mortimer (2006), pp. 400–1.

Prestwich (2005), p. 290.

Πηγές

Allmand, Christopher (1988). The Hundred Years War: England and France at War c. 1300 – c. 1450. Cambridge: Cambridge University Press.
Ayton, Andrew (1994). Knights and Warhorses: Military Service and the English Aristocracy Under Edward III. Woodbridge: Boydell Press.
Barrow, G. W. S. (1965). Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland. London: Eyre & Spottiswoode.
Berard, Christopher (2012). "Edward III's Abandoned Order of the Round Table". Arthurian Literature. 29: 1–40.
Berard, Christopher (2016). "Edward III's Abandoned Order of the Round Table Revisited: Political Arthurianism after Poitiers". Arthurian Literature. 33: 70–109.
Bothwell, J. (1997). "Edward III and the "New Nobility": largesse and limitation in fourteenth-century England". English Historical Review. 112.
Bothwell, J. (2001). The Age of Edward III. York: The Boydell Press.
Bothwell, J. (1998). "The management of position: Alice Perrers, Edward III, and the creation of a landed estates, 1362–1377". Journal of Medieval History. 24 (1): 31–51. doi:10.1016/S0304-4181(97)00017-1.
Bothwell, J. (2004). Edward III and the English Peerage: Royal Patronage, Social Mobility and Political Control in Fourteenth-Century England. Ipswich: Boydell Press.
Bothwell, J. (2008). "The more things change: Isabella and Mortimer, Edward III and the painful delay of a royal majority". In Beem Charles (ed.). The Royal Minorities of Medieval and Early Modern England. New York: Palgrave Macmillan. pp. 67–102.
Brown, A.L. (1989). The Governance of Late Medieval England 1272–1461. London: Edward Arnold.
Curry, Anne (1993). The Hundred Years' War. Basingstoke: Macmillan.
Graham Cushway (2011). Edward III and the war at sea: the English Navy, 1327–1377. Boydell.
DeVries, Kelly (1996). Infantry Warfare in the Early Fourteenth Century: Discipline, Tactics, and Technology. Woodbridge: Boydell.
Fowler, K.H. (1969). The King's Lieutenant: Henry of Grosmont, First Duke of Lancaster, 1310–1361. London: Elek.
Fryde, E. B. (1983). Studies in medieval trade and finance. London: Hambledon Press. ISBN 0-907628-10-9.
Fryde, N.M. (1975). "Edward III's removal of his ministers and judges, 1340-1". Bulletin of the Institute of Historical Research. xlviii (118): 149–61. doi:10.1111/j.1468-2281.1975.tb00747.x.
Given-Wilson, Chris (1986). The Royal Household and the King's Affinity: Service, Politics, and Finance in England, 1360–1413. New Haven, Conn: Yale University Press.
Given-Wilson, Chris (1996). The English Nobility in the Late Middle Ages. London: Routledge.
Goodman, Anthony (1992). John of Gaunt: the exercise of princely power in fourteenth-century Europe. Longman.
Harriss, G.L. (1975). King, Parliament and Public Finance in Medieval England to 1369. Oxford: Oxford University Press.
Harriss, G.L. (2006). Shaping the Nation: England 1360–1461. Oxford University Press.
Hewitt, H.J. (2005). The Organisation of War under Edward III. Pen and Sword.
Holmes, George (1957). The Estates of The Higher Nobility in Fourteenth Century England. Cambridge: Cambridge University Press.
Holmes, George (1975). The Good Parliament. Clarendon Press.
Jones, Dan (2013). The Plantagenets: The Warrior Kings and Queens Who Made England. Viking.
McKisack, M. (1959). The Fourteenth Century: 1307–1399. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-821712-9.
McKisack, M. (1960). "Edward III and the historians". History. 45 (153): 1. doi:10.1111/j.1468-229X.1960.tb02288.x.
Maddicott, John (2010). The Origins of the English Parliament, 924–1327. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-958550-4.
Morgan, D.A.L. (1997). "The political after-life of Edward III: the apotheosis of a warmonger". English Historical Review. 112 (448): 856–81.
Mortimer, Ian (2006). The Perfect King: The Life of Edward III, Father of the English Nation. London: Jonathan Cape. ISBN 0-224-07301-X.
Munby, Julian; Barber, Richard W.; Brown, Richard (2007). Edward III's Round Table at Windsor: The House of the Round Table and the Windsor Festival of 1344. Arthurian Studies. Ipswich: Boydell Press.
Musson, A. and W.A. Omrod (1999). The Evolution of English Justice. Basingstoke: Macmillan.
Nicholson, Ranald (1965). Edward III and the Scots: The Formative Years of a Military Career, 1327–1335. London: Oxford University Press.
Ormrod, W. Mark (2012). Edward III. Yale University Press.
Ormrod, Mark (1986). "The English government and the Black Death of 1348–49". In Mark Ormrod. England in the Fourteenth Century. Woodbridge: Boydell. pp. 175–88.
Ormrod, W.M. (1987a). "Edward III and the recovery of royal authority in England, 1340–60". History. 72 (234): 4.
Ormrod, W.M. (1987b). "Edward III and his family". Journal of British Studies. 26 (4): 398.
Ormrod, W. M. (February 2005) [1990]. Edward III. Tempus.
Ormrod, W.M. (1994). "England, Normandy and the beginnings of the hundred years war, 1259–1360". In Bates, David; Curry Anne (eds.). England and Normandy in the Middle Ages. London: Hambledon. pp. 197–213.
Ormrod, W.M. (2006). "Edward III (1312–1377)". Oxford Dictionary of National Biography. Retrieved 31 May 2006.
Prestwich, M.C. (1980). The Three Edwards: War and State in England 1272–1377. London: Weidenfeld and Nicolson.
Prestwich, M.C. (2005). Plantagenet England: 1225–1360. Oxford: Oxford University Press.
Rogers, C.J. (ed.) (1999). The Wars of Edward III: Sources and Interpretations. Woodbridge: Boydell Press.
Rogers, C.J. (2000). War Cruel and Sharp: English Strategy under Edward III, 1327–1360. Woodbridge: Boydell Press.
Richardson, H.G. and G.O. Sayles (1981). The English Parliament in the Middle Ages. London: Hambledon Press.
Sumption, Jonathan (1999). Trial by Battle (The Hundred Years War I). London: Faber and Faber.
Sumption, Jonathan (2001). Trial by Fire (The Hundred Years War II). London: Faber and Faber.
Tuck, Anthony (1985). Crown and Nobility 1272–1461: Political Conflict in Late Medieval England. London: Fontana.
Verduyn, Anthony (1993). "The Politics of Law and Order during the Early Years of Edward III". English Historical Review. CVIII (CCCCXXIX): 842–867. doi:10.1093/ehr/CVIII.CCCCXXIX.842.
Vale, J. (1982). Edward III and Chivalry: Chivalric Society and its Context, 1270–1350. Woodbridge: Boydell Press.
Waugh, S.L. (1991). England in the Reign of Edward III. Cambridge: Cambridge University Press.
Ziegler, Phillip (1969). The Black Death. London: Collins.

Βασιλικοί τίτλοι
Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας Οίκος των Πλανταγενετών Γέννηση: 13 Νοεμβρίου 1312 Θάνατος: 21 Ιουνίου 1377
Προκάτοχος Εδουάρδος Β' της Αγγλίας	Δούκας της Ακουιτανίας 1325 – 1360	Εδουάρδος, ο Μαύρος Πρίγκιπας
	Κόμης του Ποντιέ 1325 – 1369	Διάδοχος Ιάκωβος Α΄ του Λα Μαρς
	Βασιλιάς της Αγγλίας Λόρδος της Ιρλανδίας 25 Ιανουαρίου 1327 – 21 Ιουνίου 1377	Διάδοχος Ριχάρδος Β' της Αγγλίας
Προκάτοχος Εδουάρδος, ο Μαύρος Πρίγκιπας	Δούκας της Ακουιτανίας 1372 – 1377	Διάδοχος Ριχάρδος Β' της Αγγλίας
Τίτλοι σε διεκδίκηση
Προκάτοχος Κάρολος Δ' της Γαλλίας	— ΚΑΤ' ΟΝΟΜΑ — Βασιλιάς της Γαλλίας 1340 – 1360 1369 – 1377 Λόγος της αποτυχίας διαδοχής: Καπετιδική δυναστική αναταραχή	Διάδοχος Ριχάρδος Β' της Αγγλίας

Άγγλοι μονάρχες
Βασίλειο των Άγγλων 886–1066	Έθελσταν¹- Έντμουντ Α΄¹- Έντρεντ¹- Έντβιχ¹- Έντγκαρ¹- Εδουάρδος ο Μάρτυρας - Έθελρεντ ο Ανέτοιμος - Σβεν Α΄ της Δανίας - Έντμουντ ο σιδηρόπλευρος - Κνούτος¹- Χάρολντ ο Λαγόπους - Αρθακανούτος - Εδουάρδος ο Εξομολογητής - Χάρολντ Β΄ της Αγγλίας - Έντγκαρ Έθελινγκ
Βασίλειο της Αγγλίας 1066–1649	Γουλιέλμος Α΄ - Γουλιέλμος Β΄- Ερρίκος Α΄ - Στέφανος- Ματθίλδη - Ερρίκος Β΄² - Ερρίκος ο Νεαρός Βασιλιάς - Ριχάρδος Α΄ - Ιωάννης²- Ερρίκος Γ΄²- Εδουάρδος Α΄²- Εδουάρδος Β΄²- Εδουάρδος Γ΄²- Ριχάρδος Β΄²- Ερρίκος Δ΄ ²- Ερρίκος Ε΄²- Ερρίκος ΣΤ΄²- Εδουάρδος Δ΄²- Εδουάρδος Ε΄²- Ριχάρδος Γ΄²- Ερρίκος Ζ΄²- Ερρίκος Η΄²- Εδουάρδος ΣΤ΄²- Ιωάννα²- Mαρία Α΄² με τον Φίλιππο²- Ελισάβετ Α΄²- Ιάκωβος Α΄³- Κάρολος Α΄³-
Κοινοπολιτεία της Αγγλίας, Σκωτίας και Ιρλανδίας 1653–1659	Όλιβερ Κρόμγουελ⁴- Ρίτσαρντ Κρόμγουελ⁴
Βασίλειο της Αγγλίας 1660–1707	Κάρολος Β΄³- Ιάκωβος Β΄³- Γουλιέλμος Γ΄ και Μαίρη Β΄³- Άννα³
¹Επικυρίαρχος της Βρετανίας. ²Επίσης κυβερνήτης της Ιρλανδίας. ³Επίσης κυβερνήτης της Σκωτίας. ⁴Λόρδος Προστάτης. Συζητήσιμοι ή αμφισβητήσιμοι κυβερνήτες είναι με πλάγια γράμματα.

Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου

Βρετανοί

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License