.
Ο Πάπας Ζώσιμος διετέλεσε Πάπας Ρώμης από το Μάρτιο του 417 έως το Δεκέμβριο του 418.
Διαδέχτηκε τον Ιννοκέντιο Α΄, και τον διαδέχτηκε ο Βονιφάτιος Α΄. Ο Ζώσιμος έλαβε αποφασιστικό μέρος στη διαμάχη στη Γαλατία σε σχέση, με τη δικαιοδοσία της έδρας της Αρλ σε αυτή της Βιέν, λαμβάνοντας αποφάσεις υπέρ της πρώτης, αλλά χωρίς να δώσει τέλος στη διαμάχη. Ο ευερέθιστος χαρακτήρας του επηρέασε όλες τις διαμάχες στις οποίες αναμίχθηκε, στη Γαλατία, την Αφρική και την Ιταλία, συμπεριλαμβανομένης και της Ρώμης, όπου μετά το θάνατό του ο κλήρος της πόλης ήταν διχασμένος.
Με βάση το Liber Pontificalis, ο Ζώσιμος ήταν Έλληνας και ο πατέρας του ονομαζόταν Άβραμ. Ορισμένοι μελετητές συμπεραίνουν από αυτό ότι η οικογένεια του ήταν εβραϊκής καταγωγής, αλλά αυτό δε μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά.
Δεν υπάρχει καμία πληροφορία για τη ζωή του Ζώσιμου πριν γίνει επίσκοπος Ρώμης. Η ενθρόνιση του έγινε στις 18 Μαρτίου του 417. Τις τελετές παρακολούθησε ο Πάτροκλος, επίσκοπος της Αρλ, που αντικατέστησε τον προηγούμενο επίσκοπο Ήρως, ο οποίος είχε απομακρυνθεί βιαίως και αδίκως από τη θέση του από τον αυτοκρατορικό εκπρόσωπο Κωνσταντίνο. Ο Πάτροκλος κέρδισε αμέσως την εμπιστοσύνη του νέου Πάπα. Μόλις στις 22 Μαρτίου έλαβε μία επιστολή από τον Πάπα, με την οποία τον καθιστούσε μητροπολίτη των γαλατικών επαρχιών της Βιέν και της Ναρμπόν Α και Β . Επιπλέον έγινε ένα είδος παπικού αντιπροσώπου ολόκληρης της Γαλατίας. Κανείς εκπρόσωπος από τη εκκλησία της Γαλατίας δεν επιτρεπόταν να ταξιδέψει στη Ρώμη αν δεν είχε μαζί του πιστοποιητικό που θα αποδείκνυε την ταυτότητά του, υπογεγραμμένο από τον Πάτροκλο.
Το 400, η Τριέρη αντικατέστησε την Αρλ σαν έδρα του αυτοκρατορικού εκπροσώπου της επαρχίας της Γαλατίας, του "Prefectus Praetorio Galliarum". Ο Πάτροκλος, που είχε τη στήριξη του κυβερνήτη Κωνσταντίνου, αξιοποίησε την ευκαιρία για να αυξήσει τη δικαιοδοσία της επισκοπής του, επιβάλλοντας στο Ζώσιμο τις ιδέες του. Οι επίσκοποι της Βιέν, της Ναρμπόν και της Μασσαλίας θεώρησαν ότι η ενέργεια αυτή παραβίαζε τα δικαιώματά τους και εναντιώθηκαν σε αυτή, κάτι που οδήγησε τον Ζώσιμο να γράψει αρκετές επιστολές. Η διαμάχη αυτή ωστόσο δε διευθετήθηκε μέχρι και τον Πάπα Λέοντα Α΄.
Αντιμέτωπος με τον Πελαγιανισμό
Λίγο μετά την εκλογή του Ζώσιμου ο υπέρμαχος του Πελαγιανισμού, Κελέστιος, που είχε καταδικαστεί από τον Ιννοκέντιο Α΄, έφτασε στη Ρώμη για να απολογηθεί ενώπιον του νέου Πάπα, μετά την απομάκρυνσή του από την Κωνσταντινούπολη. Το καλοκαίρι του 417, ο Ζώσιμος διεξήγε μία σύνοδο του ρωμαϊκού κλήρου στη Βασιλική του Αγίου Κλήμη, ενώπιον της οποίας παρουσιάστηκε ο Κελέστιος. Τα επιχειρήματα που διατυπώθηκαν, από το διάκονο Παυλίνο, γραμματέα του Αμβροσίου επισκόπου Μεδιολάνων, χάρη στα οποία ο Κελέστιος καταδικάστηκε στην Καρθαγένη το 411, παρουσιάστηκαν και πάλι στη σύνοδο. Ο Κελέστιος αρνήθηκε να τα καταδικάσει, διακηρύσσοντας ταυτόχρονα ότι αποδεχόταν γενικά το δόγμα όπως αυτό παρουσιαζόταν στις επιστολές του Ιννοκέντιου και κάνοντας μία ομολογία πίστης, η οποία έγινε αποδεκτή. Η έξυπνη τακτική του Κελέστιου κέρδισε τον Πάπα, ο οποίος ανέφερε ότι δεν ήταν σίγουρος για το εάν οι αιρετικοί είχαν διατήρησε το ψευδές δόγμα που απέρριψε ο Ιννοκέντιος και ότι θεωρούσε την απόφαση των αφρικανών επισκόπων αν εναντιωθούν στον Κελέστιο βιαστική. Έχοντας αυτή την αίσθηση, έγραψε αμέσως στους επισκόπους της αφρικανικής επαρχίας, καλώντας οποιονδήποτε είχε να καταθέσει οτιδήποτε εναντίον του Κελέστιου να παρουσιαστεί στη Ρώμη μέσα σε δύο μήνες. Λίγο μετά από την ενέργειά του αυτή ο Ζώσιμος έλαβε από τον Πελάγιο μία ακόμη έντεχνα κατασκευασμένη ομολογία πίστεως, συνοδευόμενη από μία πραγματεία για την ελεύθερη βούληση. Ο Πάπας διεξήγε μία νέα σύνοδο του ρωμαϊκού κλήρου, στην οποία αναγνώστηκαν τα γραπτά του Πελάγιου. Οι έντεχνα επιλεγμένες φράσεις του Πελάγιου απέκρυψαν το αιρετικό περιεχόμενο των κειμένων, με αποτέλεσμα η σύνοδος να τα θεωρήσει ορθόδοξα και ο Ζώσιμος να γράψει ξανά στους αφρικανούς επισκόπους υποστηρίζοντας τον Πελάγιο και επέπληξε τους κατηγόρους του, μεταξύ των οποίων ήταν και οι Γαλάτες επίσκοποι Ήρως και Λάζαρος. Ο αρχιεπίσκοπος Αυρήλιος της Καρθαγένης διεξήγαγε αμέσως μία σύνοδο, η οποία έστειλε μία επιστολή στο Ζώσιμο στην οποία αποδεικνυόταν ότι ο Πάπας είχε εξαπατηθεί από τους αιρετικούς. Στην απάντησή του ο Ζώσιμος ξεκαθάρισε ότι δεν είχε λάβει ακόμη την οριστική του απόφαση, και ότι δεν θα το έκανε χωρίς να συμβουλευθεί τους αφρικανούς επισκόπους. Μετά την επόμενη συνοδική επιστολή της αφρικανικής συνόδου της 1ης Μαΐου του 418 προς τον Πάπα και μετά τα μέτρα που λήφθηκαν από τον αυτοκράτορα Ονώριο κατά των Πελαγιανών, ο Ζώσιμος ανακάλυψε το πραγματικό πρόσωπο του Πελαγιανισμού. Εξέδωσε την Tractoria, η οποία καταδίκασε τον Πελαγιανισμό και τους υποστηρικτές του.
Λίγο μετά από αυτά ο Ζώσιμος ενεπλάκη σε μία διαμάχη με τους αφρικανούς επισκόπους με αφορμή το δικαίωμα προσφυγής στην Αγία Έδρα κληρικών που είχαν καθαιρεθεί από τους επισκόπους τους. Όταν ο ιερέας Απιάριος της Sicca αναθεματίστηκε από τον επίσκοπο του εξαιτίας των εγκλημάτων του, κατέφυγε απευθείας στον Πάπα, χωρίς να σεβαστεί την καθιερωμένη τακτική προσφυγή η οποία ήταν πλήρως τυποποιημένη. Ο Πάπας έκανε αποδεκτή την προσφυγή και έστειλε απεσταλμένους του με επιστολές στην Αφρική προκειμένου να ερευνήσουν το θέμα. Σοφότερη κίνηση θα ήταν να αναφέρει στον Απιάριο την καθιερωμένη τακτική προσφυγής της αφρικανικής εκκλησίας. Ο Πάπας έκανε το περαιτέρω λάθος να στηρίξει την ενέργεια του σε έναν κανόνα της Πρώτης Συνόδου της Νίκαιας, ο οποίος όμως ήταν στην πραγματικότητα κανόνας της Συνόδου της Σαρδικής. Στα ρωμαϊκά χειρόγραφα οι κανόνες της Συνόδου της Σαρδικής ήταν γραμμένοι κάτω από αυτούς της Νίκαιας, χωρίς ξεχωριστή επικεφαλίδα, ενώ τα αφρικανικά χειρόγραφα περιελάμβαναν μόνο τους αρχικούς κανόνες της Συνόδου της Νίκαιας. Ο κανόνας τον οποίο προέβαλλε ο Πάπας Ζώσιμος δεν περιλαμβάνονταν στα αφρικανικά χειρόγραφα, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει μία διαμάχη, η οποία συνεχίστηκε και μετά το θάνατό του Ζώσιμου.
Πέρα από τα γραπτά που ήδη αναφέρθηκαν, σώζονται ακόμη επιστολές του Ζώσιμου προς τους επισκόπους της βυζαντινής επαρχίας της Αφρικής, οι οποίες αφορούν έναν καθαιρεθέντα επίσκοπο καθώς και προς τους επισκόπους της Γαλατίας και της Ισπανίας με αφορμή τον Πρισκιλλιανισμό και τη χειροτονία στους διάφορους βαθμούς της ιεροσύνης. Το Liber Pontificalis αποδίδει στο Ζώσιμο ένα διάταγμα σχετικό με την ενδυμασία των διακόνων αφιέρωση των λαμπάδων του Πάσχα στις ενορίες της επαρχίας, καθώς και ένα διάταγμα που απαγόρευε στους κληρικούς να επισκέπτονται ταβέρνες. Τάφηκε στον επιτάφιο του αγίου Λόρενς στο Άγκρο Βεράνο.
Πηγές
Ο Πάπας Ζώσιμος στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια του 1913 (αγγλικά)
De Rossi, Bulletino di arch. christ., 1881, 91 sqq
Duchesne, Histoire ancienne de l'église, 111, 228, note
Harnack Sitzungsberichte der Berliner Akademie, 1904, 1050
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Opera Omnia από την Πατρολογία του του Μιν (αγγλικά)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
