Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα της Ελλάδας αλλά και η πρωτεύουσα της Νομαρχίας Αθηνών και της Περιφέρειας Αττικής.Πήρε το όνομά της από την θεά Αθηνά που ήταν και η προστάτιδά της. Η Αθήνα σήμερα έιναι μία μοντέρνα πόλη αλλά και διάσημη επειδή στην αρχαιότητα ήταν μία πανίσχυρη πόλη-κράτος και σημαντικότατο κέντρο πολιτισμού και δίκαια θεωρείται η ιστορικότερη πόλη της Ευρώπης.
Στην Αρχαία Ελλάδα η Αθήνα ονομαζόταν στον πληθυντικό (Αθήναι-Ἀθῆναι)· τον 19ο αιώνα το όνομα αυτό επανήλθε ως το επίσημο όνομα της πόλης. Στη δεκαετία του 1970 με την εγκατάλειψη της καθαρεύουσας το όνομα «Αθήνα» προέκυψε ως επίσημο όνομα.
Ετυμολογία
Από τη μυθολογία είναι γνωστό ότι έχει το όνομα της θεάς της σοφίας, της Αθηνάς, μετά από τον αγώνα της με το Θεό της θάλασσας Ποσειδώνα για να φανεί το καλύτερο δώρο, που είχε καθένας για την πόλη αυτή. Συγκεκριμένα ο πρώτος βασιλιάς της Αθήνας Κέκροπας ο οποίος ήταν μισός άνθρωπος και μισός φίδι έπρεπε να αποφασίσει ποιος θα ήταν ο προστάτης της πόλης. Οι δύο θεοί Ποσειδώνας και Αθηνά θα έκαναν από ένα δώρο στον Κέκροπα και όποιος του έκανε το καλύτερο δώρο αυτός θα γινόταν και προστάτης της πόλης. Εμφανίστηκαν και οι δύο μπροστά στον Κέκροπα και πρώτος ο Ποσειδώνας χτύπησε την τρίαινα του στο έδαφος και αμέσως εμφανίστηκε ένα ρυάκι με γάργαρο νερό. Αμέσως μετά η Αθηνά χτύπησε το δόρυ της στο έδαφος και εμφανίστηκε μια μικρή ελιά. Ο Κέκροπας παραξενεύτηκε αλλά και εντυπωσιάστηκε από το δώρο της Αθηνάς και αποφάσισε να διαλέξει το δώρο της και να γίνει αυτή προστάτιδα της πόλης. Έτσι πήρε και η Αθήνα το όνομα της. Όμως ο Ποσειδώνας νευρίασε που ο Κέκροπας δεν διάλεξε το δικό του δώρο και έτσι καταράστηκε την Αθήνα να μην έχει ποτέ αρκετό νερό. Έτσι από τότε ξεκίνησε και το πρόβλημα της λειψυδρίας που ταλαιπώρει καμιά φορά ακόμα και σήμερα την Αθήνα. Άλλοι όμως ερμηνεύουν το όνομα Αθήνα ως εξής: υποστηρίζουν ότι σχηματίστηκε από τη λέξη άθος=άνθος ή το ρήμα θάω=θηλάζω, ώστε η λέξη Αθήνα σημαίνει "Ανθούσα" ή "Εύφορη".
Θέση και περιβάλλον
Με όλα της τα προάστια, η Αθήνα είχε πληθυσμό 3.130.841 κατοίκους κατά την απογραφή του 2001, αριθμός ο οποίος αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας. Παρόλα αυτά, ο μόνιμος πληθυσμός της Αθήνας σύμφωνα με εκτιμήσεις, φαίνεται να ξεπερνά τα 4.000.000 κατοίκους. Η ανάπτυξη του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια ήταν ραγδαία με αποτέλεσμα η Αθήνα να υποφέρει σήμερα από υπερπληθυσμό, κυκλοφοριακό και ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο πιο κάτω πίνακας δείχνει παραστατικά την αύξηση του πληθυσμού. Από το 2000 και μετά άρχισε μεγάλη οικοδομική ανάπτυξη και στα Μεσόγεια, κυρίως λόγω του αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος. Έτσι στα Μεσόγεια τώρα κατοικούν περί τους 300.000 κατοίκους.
Ο πληθυσμός της Αθήνας απ' τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι το 2001.
Χρονολογία Πληθυσμός
5ος αι. π.Χ. 400.000
1853 30.600
1879 65.500
1896 123.000
1925 443.000
1961 1.800.000
1981 2.550.000
2001 3.130.841
Η Αθήνα είναι απλωμένη στην κεντρική πεδιάδα της Αττικής (λεκανοπέδιο) η οποία περιβάλλεται από το βουνό Αιγάλεω στα δυτικά, το όρος της Πάρνηθας στα βόρεια, την Πεντέλη στα βορειανατολικά, το όρος Υμηττό στα ανατολικά και τον Σαρωνικό κόλπο στα νοτιοδυτικά. Επειδή η Αθήνα έχει ουσιαστικά καταλάβει ολόκληρη την πεδιάδα είναι πολύ δύσκολο να επεκταθεί περαιτέρω λόγω των φυσικών εμποδίων. Η γεωμορφολογία στην Αθήνα συχνά δημιουργεί το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής το οποίο μερικώς ευθύνεται για τα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το Λος Άντζελες έχει περίπου την ίδια μορφολογία και προβλήματα.
Το έδαφος είναι πετρώδες και όχι και τόσο εύφορο (Αθηναϊκός σχιστόλιθος, ασβεστολιθικές μάζες στους λόφους). Το κέντρο της αρχαίας πόλης περιβάλλει τον λόφο της Ακρόπολης. Στους αρχαίους χρόνους το λιμάνι του Πειραιά ήταν μια ξεχωριστή πόλη αλλά σήμερα έχει ενσωματωθεί στην Αθήνα και αποτελεί μέρος της ουσιαστικά, αν και όχι διοικητικά.
Το κέντρο της μοντέρνας πόλης είναι η Πλατεία Συντάγματος, όπου βρίσκονται τα παλιά βασιλικά ανάκτορα, το Κοινοβούλιο καθώς και άλλα δημόσια κτίρια του 19ου αιώνα. Τα περισσότερα και πιο εύπορα μέρη της πόλης είναι συγκεντρωμένα σε αυτή την πλευρά της (εκατέρωθεν του λόφου του Λυκαβηττού). Εκεί επιπλέον βρίσκονται τα περισσότερα μουσεία και αξιοθέατα. Τις 3 δεκαετίες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο χτίστηκαν πολλά νέα πολυώροφα κτίρια τα οποία και χαρακτηρίζουν την σημερινή εικόνα της πόλης. Λόγω της κακής συντήρησης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πολλά από αυτά σήμερα είναι γκρίζα και καταθλιπτικά. Ένα ακόμα πρόβλημα είναι ο ελλιπής πολεοδομικός σχεδιασμός της πόλης σε αυτές τις δεκαετίες μεγέθυνσης, χωρίς πρόβλεψη για πάρκα και δημόσιους χώρους και μεγάλες λεωφόρους. Αυτά τα προβλήματα συμβάλλουν στον χαρακτηρισμό της πόλης ως «τσιμεντούπολης», πράγμα που οι πρόσφατες δημοτικές αρχές και κυβερνήσεις προσπαθούν να αναστρέψουν με πεζοδρομήσεις δρόμων, εκτεταμένα δημόσια έργα και επιδότηση συντήρησης των εξωτερικών όψεων των κτιρίων.
Η Αθήνα διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 κατά τις 13 με 29 Αυγούστου του 2004. Η Αθήνα ήταν επίσης η διοργανώτρια πόλη των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής (1896) και των Μεσοολυμπιακών του 1906.
Το παλαιό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Λεωφόρο Πανεπιστημίου είναι ένα από τα πιο ομορφότερα κτίρια των Αθηνών μαζί με το κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και το κτίριο της Ακαδημίας των Αθηνών. Τα τρία αυτά κτίρια, τα λεγόμενα ως «Τριλογία των Αθηνών», κατασκευάστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες των πανεπιστημίων έχουν μεταφερθεί στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Μία ακόμα σπουδαία ακαδημαϊκή σχολή της Αθήνας είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.), ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά ιδρύματα της Ευρώπης.
Ιστορία
Η Αθήνα ήταν η σπουδαιότερη πόλη κατά το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου που άκμασε ο Ελληνικός πολιτισμός. Κατά την «Χρυσή Εποχή» της Ελλάδας (περίπου 500 π.Χ. με 300 π.Χ.) ήταν το λίκνο του Δυτικού πολιτισμού και κέντρο πολιτισμού και διανόησης. Είναι στις ιδέες και πρακτικές της Αρχαίας Αθήνας που είχε τις ρίζες του και στηρίζεται αυτό που αποκαλούμε σήμερα "Δυτικός πολιτισμός». Μετά την χρυσή εποχή, η Αθήνα συνέχισε να είναι μια πλούσια πόλη και κέντρο πολιτισμού και γνώσης μέχρι και την ύστερη εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Οι σχολές φιλοσοφίας έκλεισαν το 529 από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανό,περίπου 200 χρόνια από τότε που η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποδέχθηκε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία. Η Αθήνα έχασε την αίγλη της και μετατράπηκε σε περιφερειακή πόλη. Μεταξύ του 13ου και 15ου αιώνα η πόλη πολιορκήθηκε και διεκδικήθηκε από τους Βυζαντινούς, τους Γάλλους και τους Ιταλούς ιππότες της Λατινικής Αυτοκρατορίας. Το 1458 η πόλη κατακτήθηκε από τους Τούρκους και περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο πληθυσμός της μειώθηκε καθώς οι συνθήκες διαβίωσης επιδεινώθηκαν μαζί με την παρακμή της αυτοκρατορίας. Μέρη της πόλης (συμπεριλαμβανομένων και πολλών αρχαίων κτιρίων) καταστράφηκαν τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα καθώς διάφορες φατρίες προσπαθούσαν να ελέγξουν την πόλη.
Η Αθήνα ήταν σχεδόν έρημη και ακατοίκητη όταν έγινε πρωτεύουσα του νέου βασιλικού κράτους της Ελλάδος το 1833. Στις επόμενες δεκαετίες η Αθήνα ξανακτίστηκε και έγινε μια μοντέρνα πόλη. Η επόμενη φάση μεγάλης επέκτασης ήταν μετά το 1923 οπότε πολλές γειτονιές δημιουργήθηκαν, κυρίως άναρχα, από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη κατακτήθηκε από τους Γερμανούς και ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια του πολέμου υπέφερε πάρα πολύ και υπέστη μεγάλες καταστροφές. Μετά τον πόλεμο η πόλη άρχισε ξανά να μεγαλώνει.
Η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε Ε.Ο.Κ.) το 1981 έφερε καινούργιες επενδύσεις στην πόλη ταυτόχρονα όμως μαζί με προβλήματα κυκλοφοριακού και ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Παναγία Γοργοεπήκοος / Άγιος Ελευθέριος
|
|
|
|
|
|
Μεταφορικά μέσα
Το σύστημα δημοσίων μεταφορών της Αθήνας αποτελείται από ένα δίκτυο λεωφορείων, τρόλεϊ και μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό, προαστιακός σιδηρόδρομος και τραμ).
Το μετρό της Αθήνας είναι ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα μητροπολιτικού σιδηρόδρομου στον κόσμο. Έχει τρεις γραμμές οι οποίες επισημαίνονται στους χάρτες με διαφορετικά χρώματα. Η πράσινη γραμμή αφορά το παλαιότερο κομμάτι του δικτύου (Η.Σ.Α.Π.) που συνδέει τον Πειραιά με την Κηφισιά μέσω του κέντρου της Αθήνας. Οι υπόλοιπες δύο γραμμές κατασκευάστηκαν κατά την δεκαετία του '90 και τέθηκαν σε λειτουργία το 2000. Οι γραμμές είναι διπλές και αποκλειστικά υπόγειες (κατασκευασμένες με NATM και TBM) σε μέσο βάθος 20 μέτρα από την επιφάνεια και διατομή σηράγγων 9 μέτρα. Η μπλε γραμμή συνδέει το Μοναστηράκι με το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, ενώ η κόκκινη συνδέει τον Άγιο Δημήτριο με το Περιστέρι (Άγιο Αντώνιο). Το δίκτυο επεκτείνεται συνέχεια.
Το δίκτυο των λεωφορείων αποτελείται από θερμικά οχήματα (ντιζελοκίνητα και φυσικού αερίου) καθώς και από ηλεκτροκίνητα τρόλεϊ. Πολλοί υποστηρίζουν πως το δίκτυο των λεωφορείων είναι προβληματικό και συνεχώς κορεσμένο, κυρίως λόγω των μικρών συχνοτήτων διέλευσης.
Το νέο δίκτυο του τραμ συνδέει το κέντρο της Αθήνας (πλατεία Συντάγματος) με τη Γλυφάδα και το Νέο Φάληρο μέσω δύο διασταυρούμενων γραμμών. Αναμένεται η επέκτασή του προς Βούλα και Πειραιά (και μελλοντικά προς Κερατσίνι και Πέραμα), ενώ νέες γραμμές είναι υπό μελέτη. Ο προαστιακός σιδηρόδρομος συνδέει το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον (Σταθμό Λαρίσης και την Κόρινθο. Μελλοντικά θα επεκταθεί προς τον Πειραιά, τη Θήβα, την Χαλκίδα, τη Ραφήνα και το Λαύριο.
Η Αθήνα έχει ένα μεγάλο πλήθος από ταξί (κίτρινα τετραθέσια οχήματα, με χαρακτηριστική επιγραφή) τα οποία ουσιαστικά συμπληρώνουν το κορεσμένο δίκτυο δημόσιων συγκοινωνιών. Θεωρείται αρκετά φθηνό ταξί συγκρίνοντας με αντίστοιχα της Ευρώπης, ωστόσο οι υπηρεσίες που παρέχουν είναι υποδεέστερες.
Ο αερολιμένας της Αθήνας είναι το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος στην πόλη των Σπάτων, ανατολικά της Αθήνας. Η πρόσβαση στο αεροδρόμιο γίνεται μέσω οδικής σύνδεσης (για ιδιωτική μεταφορά, λεωφορειακή σύνδεση ή ταξί) καθώς και σιδηροδρομικής γραμμής. Επιπλέον, η Αθήνα διαθέτει τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Ελλάδας (Σταθμός Λαρίσης) καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ευρώπης, το λιμάνι του Πειραιά.
Δύο αυτοκινητόδρομοι (εθνικές οδοί) διασχίζουν την Αθήνα, ο ένας με δυτική κατεύθυνση προς την Πάτρα (GR-8A, Ε65/Ε94) και ο άλλος με βόρεια κατεύθυνση προς την Θεσσαλονίκη (GR1, E75). Πρόσφατα ένας εξωτερικός δακτύλιος, η Αττική Οδός πραγματοποιεί την σύνδεση των δύο κύριων αυτοκινητοδρόμων ξεκινώντας από την Ελευσίνα και καταλήγοντας στο Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ένας δευτερεύων κλάδος της Αττικής Οδού, γνωστός ως «Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρος Υμηττού», συνδέει την Καισαριανή με τα Γλυκά Νερά. Ο νέος αυτός δακτύλιος πραγματοποιεί οδικές συνδέσεις στο πρωτεύον οδικό δίκτυο της πόλης με 70 χιλιόμετρα, 21 εξόδους και 8 μεγάλους συγκοινωνιακούς κόμβους.
Δείτε επίσης: Σύστημα Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Αθηνών
Μνημείο του άγνωστου στρατιώτη
Πλατείες
Την πρωτεύουσα στολίζουν πολλές πλατείες. Απ' αυτές η ωραιότερη είναι η πλατειά Συντάγματος, που πήρε το όνομά της από τη συγκέντρωση που έγινε σ' αυτή το 1844. Η συγκέντρωση αυτή του αθηναϊκού λαού πέτυχε την ψήφιση του Συντάγματος από τον Όθωνα. Είναι μπροστά στη Βουλή απ' την πλευρά της λεωφόρου Αμαλίας και μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, με σιντριβάνι και κήπο, δένδρα, αγάλματα εφήβων και ζαχαροπλαστεία.
´
Η πλατεία Ομόνοιας, η κεντρικότερη πλατεία της πόλης όπου γίνονται τα έργα για το Μετρό, με καταστήματα και κυλιόμενες σκάλες που οδηγούν στην κάτω πλατεία με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Το 1988 στήθηκε το γλυπτό "Δρομέας" του γλύπτη Βαρώτσου κατασκευασμένα από γυαλί, που το 1994 μεταφέρθηκε σε μικρή πλατεία, απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον.
Άλλες πλατείες είναι: η πλατεία Κλαυθμώνος, η πλατεία Κοτζιά με το Δημαρχείο και το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, η πλατεία Μοναστηρακίου με μια παλιά εκκλησία της Θεοτόκου, που κτίστηκε τον 11 ο αιώνα και ενα οθωμανικό τέμενος, η πλατεία Πλαστήρα στο Παγκράτι, η Ρηγίλλης στη λεωφόρο Βασ. Σοφίας, η Ελευθερίας ή Κουμουνδούρου, η Αγ. Γεωργίου Καρύτση, η Αγ. Κωνσταντίνου, η Αμερικής ή Αγάμων, η Ανεξαρτησίας (Βάθης), η Βικτωρίας, η Κάνιγγος, απ' όπου ξεκινούν πολλά λεωφορεία, η πλατεία Φιλικής Εταιρείας ή Κολωνακίου, η πλατεία Εξαρχείων κ.ά.
Κήποι
Η πόλη στολίζεται από δημόσιους κήπους και άλση που βέβαια δεν είναι ικανά να καλύψουν την έλλειψη πράσινου, όπως:
O Εθνικός Κήπος, δίπλα στη Βουλή, που έχει έκταση 150 στρέμματα και έγινε στα χρόνια του Όθωνα, το 1842. Είναι γεμάτος από άγρια "δασικά" και ήμερα δένδρα, καλλωπιστικούς θάμνους, λουλούδια και στολισμένος με τεχνητές λιμνούλες που έχουν υδρόβια φυτά και κύκνους, με πίδακες και βρυσούλες.
Ο Διομήδειος Κήπος στο Χαϊδάρι, έκτασης 1.500 στρεμμάτων, περιλαμβάνει μια πρότυπη, πλούσια συλλογή λουλουδιών και φυτών από όλο τον κόσμο και είναι Εθνικό Κληροδότημα – Κοινωφελές Ίδρυμα που διοικείται από Επιτροπή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκτός από την εκπαιδευτική του αξία, αποτελεί και έναν από τους σημαντικότερους χώρους αναψυχής και πρασίνου στη Δυτική Αθήνα.
Συνέχεια του Εθνικού Κήπου είναι ο κήπος του Ζαππείου, που έγινε το 1887 από το Στεφ. Δραγούμη, με έκταση 130 στρέμματα. Έχει διάφορα είδη δένδρων και φυτών, ένα σιντριβάνι με πολύχρωμα φώτα και το μέγαρο του Ζαππείου, όπου γίνονται διάφορες εκθέσεις.
Το άλσος του Πεδίου του Άρεως. Ο δεύτερος πνεύμονας πράσινου της Αθήνας με ψηλό δένδρα, λουλούδια και λίμνες, με φαρδιούς δρόμους και πλατείες, με το ψηλό άγαλμα της Αθηνάς και δυο μικρά εκκλησάκια των Αγ. Ταξιαρχών και του Αγίου Χαραλάμπους. Ο κήπος άρχισε να φυτεύεται το 1934.
Το Άλσος Βεΐκου στο Γαλάτσι, που περιλαμβάνει μεγάλους κήπους με ωραία δρομάκια και φιλοξενεί πλήθος εκδηλώσεων.
Το Αττικό Άλσος στα Τουρκοβούνια στα όρια των δήμων Αθηναίων, Γαλατσίου και Ψυχικού.
Το άλσος Παγκρατίου που φυτεύτηκε το 1908 με τη φροντίδα της Βασίλισσας Σοφίας και έχει έκταση 30 στρέμματα. Στην αρχή είχε μόνο πεύκα, αλλά μετά το 1936, όταν παραχωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων, φυτεύτηκαν και άλλα δένδρα και θάμνοι. Πριν από τη γερμανική κατοχή στο άλσος του Παγκρατίου υπήρχε ζωολογικός κήπος.
Το άλσος Ευαγγελισμού, που φυτεύτηκε όταν ιδρύθηκε το νοσοκομείο. Η αρχιτεκτονική του διαρρύθμιση είναι ωραιότατη. Έχει στηθεί η προτομή της Βασίλισσας Όλγας, που ίδρυσε το νοσοκομείο "Ευαγγελισμός".
Το άλσος του Θησείου, με έκταση 24 στρέμματα, κοντά στον αρχαίο ναό του Θησείου με πεύκα, κυπαρίσσια και διάφορα φυτά.
Το άλσος της Ν. Φιλαδέλφειας, με διάφορα είδη δένδρων και φυτών, με τεχνητή λίμνη και διάφορα ζώα.
Και σε πολλές άλλες συνοικίες και προάστια της Αθήνας υπάρχουν μικρά και μεγάλα πάρκα, κήποι και άλση.
Ύδρευση
Το αρχαιότερο υδραγωγείο είναι του Αδριανού που άρχισε να κατασκευάζεται το 130 μ.Χ. απ' τον αυτοκράτορα Αδριανό και ολοκληρώθηκε το 150 μ.Χ. από τον Πίο Αντώνιο. Αργότερα όμως η δεξαμενή καταστράφηκε από τις επιδρομές διάφορων εχθρών.
Μετά τη φυγή των Τούρκων, η κυβέρνηση της χώρας αντιμετώπισε και το βασικό αυτό πρόβλημα της ύδρευσης. Με έρανο που έγινε επισκεύασε το υδραγωγείο, αλλά λόγω της αύξησης του πληθυσμού, μετά από πολλές προτάσεις για διάφορες γεωτρήσεις και μεταφορά νερών, αποφασίστηκε το 1892 να γίνει τεχνητή λίμνη στο Μαραθώνα. Την πρόταση αυτή την έκανε ο Εδουάρδος Καλλενέκ και το έτος 1926 το δημόσιο της Ελλάδας και η εταιρεία Ούλεν έκαναν συμφωνία για τη λίμνη αυτή, που θα έδινε νερό στην πρωτεύουσα.
Οι εργασίες άρχισαν τον Οκτώβριο του 1926 και τέλειωσαν μετά από 3 χρόνια. Το Μάιο του 1931 είχαν κατασκευαστεί το φράγμα, ο αγωγός, τα διυλιστήρια και για πρώτη φορά στις 3 Ιουνίου η Αθήνα πήρε νερό από τη λίμνη.
Το φράγμα έχει πλάτος στη βάση του 47 μ. και χωράει 44 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό. Με το φράγμα του Μαραθώνα λύθηκε ως ένα σημείο το πρόβλημα της ύδρευσης της Αθήνας. Αργότερα όμως, με την ολοένα και περισσότερο ανάπτυξη της πόλης, η ποσότητα του νερού της τεχνητής λίμνης δεν ήταν αρκετή για την ύδρευση της πρωτεύουσας. Εκτελέστηκαν έργα ύδρευσης από τη λίμνη Υλίκη, αλλά και πάλι το πρόβλημα ύδρευσης δεν λύθηκε. Γι' αυτό προτάθηκε η λύση του Μόρνου. Έτσι τα τελευταία χρόνια κατασκευάστηκε το φράγμα του Μόρνου κοντά στο Λιδωρίκι της Φωκίδας και τροφοδότησε την Αθήνα με νερό.
Αποχέτευση
Την εποχή της τουρκοκρατίας υπήρχε μόνο ο υπόνομος της οδού Άρεως. Αργότερα, το 1838, άρχισε η κατασκευή μικρών υπονόμων στο κέντρο της πόλης που τελείωσε το 1840. Το 1858 έγινε συστηματική κατασκευή υπονόμου στη Σταδίου και στη συνέχεια στους άλλους κεντρικούς δρόμους, δημιουργώντας έτσι δίκτυο υπονόμων μόνο για το 118 της πόλης, ενώ το υπόλοιπο είχε υπονόμους που άδειαζαν στα γύρω περιβόλια. Αποτέλεσμα ήταν οι επιδημίες τύφου, δυσεντερίας και άλλων παθήσεων, που έκαναν τους ανθρώπους να υποφέρουν, και οι συχνές πλημμύρες, που προκαλούσαν ζημιές στην πόλη, όπως το 1896, που πνίγηκαν 17 άτομα. Τότε Έλληνες και ξένοι τεχνικοί έφτιαξαν σχέδιο για τον κανονισμό της κοίτης του Κηφισού και Ιλισού, αλλά μετά το 1925 ο Δήμος κατασκεύασε αποχετευτικά έργα και υποχρέωσε τους ιδιώτες να φτιάξουν στεγανούς βόθρους.
Με τις μελέτες που έκανε ο Ιταλός Φαντόλι, ανατέθηκε η εκτέλεση αποχετευτικών έργων στην "Υδρέξ", Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Υπονόμων. Η εταιρεία αυτή έκανε διάφορα σημαντικά έργα μέχρι το Β' παγκόσμιο πόλεμο, που συνεχίστηκαν μετά την απελευθέρωση. Το 1950 ιδρύθηκε ο Ο.Α.Π., Οργανισμός Αποχέτευσης Περιοχής Πρωτεύουσας για τη συντήρηση και εκμετάλλευση του δικτύου που υπήρχε και αυτού που θα κατασκεύαζε.
Ο οργανισμός άρχισε να λειτουργεί το 1954 και συνεχίζει και σήμερα. Έφτιαξε τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό από τέρμα Πατησίων και μέχρι τη Ν. Κοκκινιά, που σταμάτησε έτσι την αποχέτευση των ακαθαρσιών στο Ν. Φάληρο. Παρόλα αυτά δεν έχει ολοκληρωθεί το σύστημα αποχέτευσης της πρωτεύουσας και των προαστίων. Με τις δυνατές βροχές το κέντρο της πόλης πλημμυρίζει και σε ορισμένες συνοικίες σημειώνονται αρκετές καταστροφές σε σπίτια και καταστήματα.
Φωτισμός και Ενέργεια
Ο αρχικός φωτισμός της πόλης ήταν με δαδιά, λυχνάρια και φανάρια του λαδιού, που διατηρήθηκε και τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση από την τουρκοκρατία.
Το 1835 κρεμάστηκαν φανάρια λαδιού στα κεντρικά σημεία της πόλης, που αρχικά ήταν 5- 10 και το 1850 έφτασαν τα 200.
Τα φανάρια αυτά αντικαταστάθηκαν με λάμπες πετρελαίου, που το 1862 τις αντικατέστησε το φωταέριο. Το 1866 τα φανάρια φωταερίου έφτασαν τα 1.000 και τα έξοδα ήταν 130.000 δρχ.
Ο φωτισμός της Αθήνας με ηλεκτρικό φως άρχισε το 1889. Το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτρισμού ήταν στη γωνία Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου, που έδωσε φως στις πλατείες Συντάγματος και Ομόνοιας και στο σπίτι του προέδρου της ηλεκτρικής εταιρείας Α. Μελά. Μετά από δυο χρόνια το εργοστάσιο μεταφέρθηκε ανάμεσα στο τετράγωνο μεταξύ των οδών Αριστείδου και Αιόλου με νέα μηχανήματα που αύξησαν την παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος. Με την αύξηση του πληθυσμού και τη διάδοση του ηλεκτρισμού, το 1902 έγινε μεγαλύτερο εργοστάσιο στο Ν. Φάληρο, που έδινε φως στην Αθήνα, στον Πειραιά και στα προάστια. Η παραγωγή αυξήθηκε πολύ και κατασκευάστηκε ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος Αθήνας και Πειραιά. Ηλεκτροφωτίστηκαν οι δρόμοι και οι πλατείες σε συνδυασμό με το αεριόφως, που φώτιζε ακόμη την πόλη.
Κατά τη διάρκεια του α' παγκόσμιου πολέμου, η Αθήνα φωτιζόταν μόνο στο κέντρο και από ηλεκτρικές λάμπες. Μετά το 1917 ηλεκτροφωτίστηκαν οι συνοικίες με λάμπες που έπαιρναν φως από τα σπίτια και μετά έγινε εγκατάσταση δικτύου ηλεκτροφωτισμού στους δρόμους και στις πλατείες. Τότε όμως το εργοστάσιο στο Ν. Φάληρο δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της νέας μεγαλούπολης και πολλοί ιδιώτες έφτιαξαν μικρό εργοστάσια ηλεκτρικής παραγωγής.
Η Γενική Ηλεκτρική Εταιρεία, που ιδρύθηκε το 1926, έκτισε νέο εργοστάσιο στο Κερατσίνι, που λειτούργησε το 1929 και ενίσχυσε και το εργοστάσιο του Ν. Φαλήρου αγοράζοντας και τα μικρά εργοστάσια των ιδιωτών.
Μετά την απελευθέρωση από την ιταλογερμανική κατοχή, τα δυο εργοστάσια έφεραν και άλλες ηλεκτρογεννήτριες για να αυξήσουν την παραγωγή.
Σήμερα αυτά τα εργοστάσια, ηλεκτρικοί σταθμοί, ανήκουν στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η.), έχουν καινούριες στροβιλογεννήτριες που καίνε λιγνίτη και παράγουν ρεύμα αρκετό για την ικανοποίηση των κατοίκων της Αθήνας, αλλά και του Πειραιά και των περιχώρων.
Τηλεφωνία
Ο τηλέγραφος έγινε γνωστός στην Αθήνα το 1859 και το μήνα Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη από την Αθήνα το πρώτο τηλεγράφημα. Μετά την εφεύρεση του Μπελ, η Αθήνα έχει και αυτή δίκτυο τηλεφωνικής επικοινωνίας με τα πρώτα γραφεία τηλεφώνων, ένα στο ταχυδρομείο Αθήνας και στο ταχυδρομείο του Πειραιά το άλλο, το 1896 και με 60 συνδρομητές και τα δυο.
Το 1908 εκπαιδεύτηκαν οι πρώτες Ελληνίδες τηλεφωνήτριες από μια Ελβετίδα και το 1926 έγινε η πρώτη σύνδεση Αθήνας - επαρχιών. Μετά από τέσσερα χρόνια, το 1930, έγινε σύμβαση με τη γερμανική εταιρεία "Ζήμενς και Χάλσκε", που ανάλαβε να φτιάξει εγκαταστάσεις για την επικοινωνία των κατοίκων της πόλης και της πόλης με τις επαρχίες. Μετά από λίγα χρόνια, το 1941, η πόλη είχε 42.700 γραμμές, που όμως έπαθαν πολλές ζημιές κατά τη διάρκεια της κατοχής και επισκευάστηκαν αργότερα.
Σήμερα η πόλη διαθέτει σύγχονη ψηφιακή υποδομή και συνδέεται τηλεφωνικά με την υπόλοιπη Ελλάδα και τον κόσμο.
Ραδιοφωνία
Το πρώτο ραδιοφωνικό κέντρο ιδρύθηκε τις 26 Μαρτίου του 1938. Το κέντρο ονομάσθηκε Ε.Ι.Ρ. (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) με τρεις σταθμούς στην Αθήνα και εξέπεμπε για όλη τη χώρα. Το ραδιόφωνο διαδόθηκε σε όλα τα σπίτια και αποτελούσε τη κυριότερη ψυχαγωγία για τους ανθρώπους.
Στην Ελλάδα η ραδιοφωνία παρουσιάστηκε το 1924 όταν το Υπουργείο Ναυτικών έκανε προσπάθεια ραδιοφωνικής εκπομπής και, λίγο αργότερα, τον ίδιο χρόνο όμως, ένας όμιλος ερασιτεχνών στα εργαστήρια Φυσικής του Εθνικού Πανεπιστημίου με τον καθηγητή Πετρόπουλο θέλησε να φτιάξει ραδιοφωνικά μηχανήματα.
Τέλος, τον Ιανουάριο του 1938 υπογράφτηκε σύμβαση με την εταιρεία "Τελεφούνκεν" για να εγκαταστήσει πομπό και άρχισε και η κατασκευή των κτιρίων του Σταθμού των Νέων Λιοσίων και των εγκαταστάσεων του Ζαππείου. Το 1940 έγινε ενίσχυση του πομπού από το σταθμό της "Κέιμπλ εντ Γουάιρλες" και τα κύματά του έφθαναν μέχρι το εξωτερικό.
Το ραδιόφωνο έπαιξε σημαντικό ρόλο στα χρόνια της κατοχής και της επτάχρονης δικτατορίας.
Σήμερα η Ελληνική Ραδιοφωνία (Ε.ΡΑ.) περιλαμβάνει τέσσερις κρατικούς σταθμούς με ποικίλα προγράμματα. Παράλληλα, εκτός από τους κρατικούς σταθμούς, λειτουργούν και πολλοί ιδιωτικοί σταθμοί που υπάγονται στην ελεύθερη ραδιοφωνία.
Τηλεόραση
Το 1965 ιδρύθηκε και ο πρώτος σταθμός τηλεόρασης, που συμπεριλήφθηκε στο Ε.Ι.Ρ. και ονομάστηκε Ε.Ι.Ρ.Τ. μέχρι το 1975. Το 1976 το Ε.Ι.Ρ.Τ. έγινε Ανώνυμη Εταιρεία με την ονομασία Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (Ε.Ρ.Τ.).
Οι εκπομπές περιλαμβάνουν τη μετάδοση των δελτίων ειδήσεων και καιρού, μορφωτικά και ψυχαγωγικά προγράμματα, μετάδοση θεάτρου, ταινιών και ενημερωτικά δελτία για διάφορα θέματα.
To δημαρχείο της Αθήνας στην πλατεία Κοτζιά
Τα αρχαία μνημεία των Αθηνών ( The Antiquities of Athens)
Τοπική κυβέρνηση
Η σύγχρονη πόλη της Αθήνας αποτελείται από την συνένωση πολλών μικρότερων πόλεων και χωριών που επεκτάθηκαν για να συνθέσουν μία μεγάλη ενιαία πόλη· η επέκταση αυτή συνέβη τον 20ό αιώνα. Στο λεκανοπέδιο της Αθήνας υπάρχουν 54 δήμοι, ο μεγαλύτερος των οποίων είναι ο Δήμος Αθηναίων με 745.514 κατοίκους (απογραφή 2001). Ο δεύτερος μεγαλύτερος δήμος είναι ο Πειραιάς με πληθυσμό περίπου 200.000 κατοίκους.
Όταν αναφερόμαστε στην Αθήνα, αναφερόμαστε συνήθως στην Αθήνα με τα προάστια ή αλλιώς «μείζονα περιοχή της Αθήνας», ορισμένες φορές αναφερόμαστε στον Δήμο Αθηναίων και άλλες στο «κέντρο της Αθήνας». Κάθε δήμος της μείζονος περιοχής της Αθήνας είναι αυτοδιοικούμενος από τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο.
Η Ντόρα Μπακογιάννη εξελέγη Δήμαρχος Αθηναίων από τον Οκτώβριο του 2002. Ήταν η πρώτη γυναίκα δήμαρχος της πόλης. Μετά την αποχώρησή της τον Φεβρουάριο του 2006, λόγω ανάληψης του Υπουργείου Εξωτερικών, δήμαρχος ανέλαβε έπειτα από εκλογές στο Δημοτικό Συμβούλιο, ο Θεόδωρος Μπεχράκης. Στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006 εκλέχθηκε ο Νικήτας Κακλαμάνης Δήμαρχος Αθηναίων από τον πρώτο γύρο.
Ο Δήμος Αθηναίων είναι ο μεγαλύτερος δήμος της Ελλάδας και περιλαμβάνει την πόλη των Αθηνών και τις γύρω συνοικίες. Έχει πληθυσμό 745.514 κατοίκους (απογραφή 2001).
Πύλη του Αδριανού c. μ.Χ. 18 m
Εθνικός Κήπος, Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών,
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Δες επίσης: Κατάλογος δημάρχων Αθηναίων
Αδελφοποιημένες πόλεις
Ο Δήμος Αθηναίων έχει αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω πόλεις :
Σαντιάγκο ( Χιλή) - 21.10.1969
Μαδρίτη ( Ισπανία ) - 04.05.1971
Λος Άντζελες ( Ηνωμένες Πολιτείες ) - 10.02.1984
Βηθλεέμ ( Ισραήλ ) - 13.05.1986
Λευκωσία ( Κύπρος ) - 28.06.1988
Ραμπάτ ( Μαρόκο ) - 09.07.1990
Κούσκου ( Περού ) - 18.09.1991
Μαυρατζαίοι (Σάμος) - 22.12.2000
Συρακούσες ( Ιταλία ) - 18.07.2002
Κατάλογος τραγουδιών για την Αθήνα
Athens Voice
| Συνοικίες Δήμου Αθηνών |
|---|
| Άγιος Αρτέμιος | Άγιος Ελευθέριος | Άγιος Νικόλαος | Άγιος Παντελεήμονας | Αέρηδες | Ακαδημία | Ακαδημία Πλάτωνος | Ακρόπολη | Αμπατζήδικα | Αμπελόκηποι | Αναφιώτικα | Αστεροσκοπείο | Βεΐκου | Βοτανικός | Γηροκομείο | Γκάζι | Γκύζη | Γούβα | Γουδή | Ελαιώνας | Ελληνορώσων | Εξάρχεια | Ερυθρός Σταυρός | Θησείο | Ιλίσια | Καλλιμάρμαρο | Κεραμεικός | Κολοκυνθού | Κολωνάκι | Κολωνός | Κουκάκι | Κουντουριώτικα | Κυπριάδου | Κυψέλη | Λυκαβηττός | Μακρυγιάννη | Μεταξουργείο | Μετς | Μοναστηράκι | Νέα Φιλοθέη | Νεάπολη | Νέος Κόσμος | Ομόνοια | Παγκράτι | Πατήσια | Πεδίον του Άρεως | Πεντάγωνο | Πετράλωνα | Πλάκα | Πολύγωνο | Προμπονάς | Προφ. Ηλίας | Ριζόκαστρο | Ριζούπολη | Ρουφ | Σεπόλια | Τρεις Γέφυρες | Χαυτεία | Ψυρή |
| Λόφοι της Αθήνας |
|---|
|
Οι ιστορικοί επτά Ακρόπολη | Άρειος Πάγος | Λόφος Μουσών (Φιλοπάππου) | Λόφος Νυμφών (Αστεροσκοπείου) | Πνύκα | Λυκαβηττός | Τουρκοβούνια Άλλοι Αρδηττός | Λόφος Αξιωματικών | Λόφος Σκουζέ | Λόφος Στρέφη | Λόφος Κολωνού |
|
Πολεοδομικό Συγκρότήμα Αθηνών : Δήμος, Κοινότητα Νομαρχία Αθηνών: Αθήνα | Αγία Βαρβάρα | Αγία Παρασκευή | Άγιοι Ανάργυροι | Άγιος Δημήτριος | Αιγάλεω | Άλιμος | Αμαρούσιο | Βριλήσσια | Βύρωνας | Γαλάτσι | Γλυφάδα | Δάφνη | Ελληνικό | Ζωγράφου | Ηλιούπολη | Ηράκλειο | Ίλιον | Καισαριανή | Καλλιθέα | Καματερό | Κηφισιά | Λυκόβρυση | Μελίσσια | Μεταμόρφωση | Μοσχάτο | Νέα Ερυθραία | Νέα Ιωνία | Νέα Σμύρνη | Νέα Φιλαδέλφεια | Νέα Χαλκηδόνα | Νέο Ψυχικό | Παπάγου | Περιστέρι | Πετρούπολη | Πεύκη | Ταύρος | Υμηττός | Φιλοθέη | Χαϊδάρι | Χαλάνδρι | Χολαργός | Ψυχικό Νομαρχία Πειραιώς: Πειραιάς | Άγιος Ιωάννης Ρέντης | Δραπετσώνα | Κερατσίνι | Κορυδαλλός | Νίκαια | Πέραμα |
|
Αίγινας | Αμπελακίων | Κυθήρων | Μεθάνων | Πόρου | Σαλαμίνος | Σπετσών | Τροιζήνος | Ύδρας |
Αγκιστρίου | Αντικυθήρων |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
