Βριλήσσια

Κέντρο Βριλησσίων

Τα Βριλήσσια στην αρχαιότητα αποτελούσαν τμήμα της περιφέρειας του αττικού Δήμου Φλύας της Κεκροπίδος φυλής [1] που τοποθετείτο στη μεσόγαια χώρα,[1] σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Κλεισθένους. Σήμερα συνιστούν σύγχρονο και ήπια αστικοποιημένο βορειοανατολικό προάστιο του πολεοδομικού συγκροτήματος των Αθηνών.[2]

Η περιοχή εντοπίζεται στους νοτιοδυτικούς, προσβάσιμους πρόποδες της Πεντέλης, απ' όπου πήρε την ονομασία της, καθώς το Πεντελικό Όρος στην αρχαιότητα αποκαλείτο "Βριληττός".[3] Βρίσκεται εντός του λεκανοπεδίου των Αθηνών, το οποίο περικλείεται από τα όρη της Πεντέλης, της Πάρνηθος, του Αιγάλεω και του Υμηττού.

Από το 1949 τα Βριλήσσια αποτελούν αυτόνομη διοικητική οντότητα, υπαγόμενη αρχικά στην Ανατολική Αττική, έπειτα από την απόσχισή τους από το Χαλάνδρι. Το 1990 συγκεντρώνουν 10.000 κατοίκους και προάγονται σε δήμο, ενώ σύντομα εντάσσονται στο αθηναϊκό συγκρότημα. [4] Τα διοικητικά όρια του δήμου εκτείνονται από τη ρεματιά του Χαλανδρίου έως και τους πρώτους λοφίσκους του Πεντελικού, γνωστούς ως Λόφους Πατήματος και Κουφού, σε απόσταση 10,5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά από το κέντρο των Αθηνών, 6 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Παλλήνης και 4,5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κηφισιάς.[5][6] Ο δήμος καταλαμβάνει 3.856 στρέμματα, [7] από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος αποτελεί οικιστική ζώνη, η οποία περιβάλλεται από ρέματα και πεντελικά δάση.[8] Kατά την απογραφή του 2001, τα Βριλήσσια παρουσίαζαν πραγματικό πληθυσμό 25.582 κατοίκους, εμφανίζοντας μια πυκνότητα δόμησης 6.634 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Σήμερα συγκεντρώνουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις της δημοτικής αρχής, πληθυσμό των 40.000 ατόμων,[9] με πυκνότητα 10.373 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Η περιοχή πρωτοκατοικείται μαζικά το 1961,[10] οπότε και τριπλασιάζεται ο πληθυσμός, εμφανίζοντας μια αύξηση της τάξεως του 185%. Το δεύτερο κύμα μαζικού εποικισμού παρατηρείται κατά τη δεκαετία του '80 ύψους 118,4%,[11] ενώ εντυπωσιακός είναι και ο ρυθμός ανοικοδόμησης της πόλης το 2007 μετά τα σημαντικά συγκοινωνιακά έργα που πραγματοποιούνται, της τάξης του 56,3%.'

Δήμαρχοι διατελούν από το 1990 οι κ. Νίκος Παπαδόπουλος, Σταμάτης Λώλας και Αργύρης Ντινόπουλος,[12] ενώ δήμαρχος της πόλης είναι από το 2007 ο κ. Κώστας Ιωαννίδης.[13] Με τον τίτλο του επιτίμου προέδρου έχει τιμηθεί ο κ. Νίκος Παπαδόπουλος για τη δωδεκαετή προσφορά του στα κοινά της πόλης, ο οποίος σήμερα είναι γενικός γραμματέας του δήμου.[14]

Ταυτότητα Περιοχής

Τοπογραφικά Δεδομένα

Τα Βριλήσσια εντοπίζονται στην καρδιά της αττικής γης, σε θέση ημιορεινή και υψόμετρο κέντρου 233 μέτρων.[15] Η πόλη αναπτύσσεται στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του Πεντελικού Όρους, αγγίζοντας σταδιακά τους πρώτους λοφίσκους σε υψόμετρο που φτάνει τα 386 μέτρα στο Πάτημα.[15] Φυσικά σύνορα σχηματίζουν τα πεντελικά Ρέματα Πολυδρόσου και Βριλησσού, ενώ από τη βόρεια πλευρά η πόλη περιβάλλεται από το Περιαστικό Δάσος Αγίου Θεοκλήτου.

Τα Βριλήσσια εκτείνονται σε κατακόρυφη γραμμή, με κλίση προς τα βορειοανατολικά και πρόσοψη στο λεκανοπέδιο των Αθηνών, καλύπτοντας έκταση 3.856 στρεμμάτων. Είναι οικοδομημένα σε απόσταση 10,5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά των Αθηνών, 6 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Παλλήνης και 4,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κηφισιάς. Στα δυτικά συνορεύουν με την πόλη του Αμαρουσίου, βορειοδυτικά με τα Μελίσσια και βόρεια με τη Νέα Πεντέλη. Στα βορειοανατολικά συνορεύουν με την Πεντέλη, ανατολικά με το Πάτημα, νοτιοανατολικά με το Γέρακα και νότια με την Αγία Παρασκευή. Τα Βριλήσσια αναπτύχθηκαν ως μικρο-προάστιο του Χαλανδρίου στο οποίο έχουν άμεση πρόσβαση στα 3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά, ενώ το πλησιέστερο μητροπολητικό κέντρο είναι η πόλη του Αμαρουσίου στα 3 χιλιόμετρα δυτικά.[15]

Οι συντεταγμένες της πόλης είναι 38°1′53″N 23°49′40″E.

Γεωμορφολογία

Το έδαφος των Βριλησσίων γεωλογικά είναι ανθεκτικό, γι’ αυτό και δεν έχουν παρατηρηθεί προβλήματα σε υποθεμελιώσεις στους σεισμούς των τελευταίων 25 χρόνων στην Αττική.[16][17][18]

To κέντρο της πόλης έχει οικοδομηθεί σε λιμναίους σχηματισμούς από ερυθρούς πηλούς με παρεμβολές κροκαλοπαγών, ψαμμίτες και αργιλοαμμώδη υλικά με ενστρώσεις μαργαϊκών ασβεστολίθων μικρού πάχους. Η παραρεμάτια γειτονιά καλύπτεται από αδρομερείς, ποταμολιμναίους, λατυποπαγείς και κροκαλολατυποπαγείς σχηματισμούς, με ενδιάμεση παρεμβολή ερυθρών πηλών και μαργαϊκών υλικών. Τα Άνω Βριλήσσια και το Άνω Πάτημα κατατάσσεται στην κατηγορία των περιβόητων ανθεκτικών μαρμάρων της βορειοανατολικής Αττικής του Πεντελικού, που αποτελούν σχηματισμούς από υπόλευκα, ανοιχτότεφρα έως σκοτεινότεφρα χονδροκρυσταλλικά μάρμαρα με έντονη πτύχωση. Το περιαστικό δάσος τοποθετείται επάνω σε σχιστολιθικούς σχηματισμούς (μοσχοβίτικοι, χλωριτικοί, αλβιτικοί, χαλαζιακοί και ανθρακικοί) συναντώμενοι στους ορεινούς όγκους του Πεντελικού. [19][20]

Οι κλίσεις του εδάφους είναι σχετικά ομαλές στο νοτιοκεντρικό τμήμα (2-3% ανύψωση) από την Αττική Οδό (υψόμετρο 211 μ) έως την Αναπαύσεως (υψόμετρο 267 μ), ενώ έντονες κλίσεις 10-20% αναπτύσσονται στο λόφο, κάτι που προκαλεί προβλήματα με τις πλημμύρες στα κατάντη της πόλης. Σε αυτό συμβάλλει και το ρυμοτομικό σχέδιο που είναι καθέτως καθοδικό και διευκολύνει την απορροή των υδάτων στις διασταυρώσεις.[21]

Χλωρίδα & Πανίδα

Τα Βριλήσσια είναι περιοχή πλούσια σε πράσινο, αν και πολλά από τα πεύκα της αντιμετωπίζουν προβλήματα βαμβακίασης, όπως και οι περισσότερες περιοχές της Αττικής. Το κέντρο του δήμου, ήτοι η Ζώνη Α του αντικειμενικού συστήματος αξιών, είναι η πιο πευκόφυτη περιοχή με τη χαρακτηριστική μεσογειακή χλωρίδα (πιο χαρακτηριστικά είδη τα πεύκα και ευκάλυπτοι, καθώς και οπωροφόρα δένδρα, ελαιόδενδρα, πορτοκαλιές, λεμονιές κ.α.), τα άνω και ανατολικά Βριλήσσια της ζώνης Γ έχουν πιο άνυδρα χαρακτηριστικά (φυλλοβόλος βλάστηση-πολύχρωμες φλαμουριές, θαμνώδη φυτά, ερυθρόχρωμη βλάστηση κ.α.), η παραρεμάτια ζώνη χαρακτηρίζεται από βιοποικιλλία (με χαρακτηριστικούς ευκαλύπτους στη ζώνη Σισμανογλείου), ενώ στο λόφο Πατήματος υπάρχουν δασόφυτες εκτάσεις, με χαμηλή βλάστηση στα χαμηλά του λόφου και υψηλά δένδρα στο περιαστικό δάσος Θεοκλήτου. Συστάδες πανύψηλων κυπαρισσίων άνω των 50 ετών εντοπίζονται στην Οδό Σπάρτης, καθώς και αιωνόβια πεύκα σε Δημητρίου Βερνάρδου, Υμηττού κ.α.

Την πόλη περιβάλλουν δύο ρέματα, το Ρέμα Πολυδρόσου στα δυτικά και το μικρότερο Ρέμα Βριλησσού στα ανατολικά. Οι όμορφες αλλά αλλεργιογόνες λεύκες απομακρύνθηκαν μαζικά και αντικαταστάθηκαν, όπως και πολλά κομμένα πεύκα, από φλαμουριές. Στην πανίδα της περιοχής συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων βατραχάκια, χελώνες, αηδόνια, κοτσύφια, σπουργίτια κ.α στη ρεματιά, αν και με τις πυρκαγιές πολλές φορές έχουν απειληθεί.

Κλιματολογικά Δεδομένα

Ο πλησιέστερος ιδιωτικός μετεωρολογικός σταθμός εντοπίζεται στη γειτονική πόλη της Αγίας Παρασκευής. Σύμφωνα με τα δεδομένα του σταθμού για το έτος 2007, ψυχρότερος μήνας ήταν ο Φεβρουάριος με μέση ελάχιστη θερμοκρασία που άγγιξε τους 6,9 βαθμούς κελσίου, ενώ θερμότερος ήταν ο Ιούλιος με μέση μέγιστη 33,1 βαθμούς. Στον πιο υγρό μήνα αναδεικνύεται ο Μάϊος με επίπεδα υετού που ανέρχονται σε 102.4 mm, ενώ πιο ξηροί εμφανίζονται οι θερινοί μήνες.[22]

Μήνας:	Ιανουάριος	Φεβρουάριος	Μάρτιος..	Απρίλιος	Mάϊος	Ιούνιος	Ιούλιος	Αύγουστος	Σεπτέμβριος	Οκτώβριος	Νοέμβριος	Δεκέμβριος
Μέση Μέγιστη	14.4°C	11.7 °C	15.0°C	18.9°C	24.2°C	30.4°C	33.1°C	31.9°C	26.6 °C	21.8°C	16.1°C	11.4°C
Μέση Ελάχιστη	8.3°C	6.9°C	8.8°C	11.7°C	16.6°C	22.2°C	25.1°C	24.0°C	19.0°C	15.5°C	10.6°C	6.9°C
Υετός	2.0 mm	94.6 mm	75.0 mm	8.0 mm	102.4 mm	15.8 mm	0.0 mm	0.0 mm	0.0 mm	70.2 mm	26.4 mm	49.2 mm

Τα στοιχεία αυτά εμφανίζουν λίγο πιο υψηλές θερμοκρασίες από τις συνήθεις της περιοχής, καθώς το 2007 ήταν μια θερμή χρονιά. Εναλλακτικά, μπορείτε να ανατρέξετε στις μετρήσεις του Εθνικού Σταθμού Νέας Φιλαδέλφειας για την περίοδο 1955-1997.[23]

Ετυμολογικές & Ερμηνευτικές Αναφορές

Η ονομασία "Βριληττός" συναντάται σε κείμενα του Θουκυδίδη, του Ηροδότου και του Στράβονος. Προέρχεται από τα συνθετικά "βρι=ισχυρός" εκ του ρήματος "βριάω-βριώ=έχω ισχύ, σφύζω από δύναμη" + "λη" από το "λάας=πέτρα, λίθος" και την πελασγική κατάληξη "τος". Η ονομασία πιθανώς να προέρχεται και από το "βρι=γεμάτο" εκ του ρήματος "βρίθω=σφύζω από, είμαι γεμάτος" και "λη" από το "λάας=πέτρωμα ή μάρμαρο". Το βουνό αποκαλείτο τοιουτοτρόπως λόγω των ισχυρών λευκών πετρωμάτων και των καλαίσθητων μαρμάρων που εξορύσσονταν από αυτό και που χρησιμοποιήθησαν στην κλασική εποχή για τα μνημεία της Ακροπόλεως (καθώς και για τα μοντέρνα κτίρια του 19ου αιώνα στην Αθήνα).[24][25] Από το βουνό πηγάζει μεγάλος χείμαρρος που διατρέχει την πόλη, τον οποίο αποκαλούσαν οι Χαλανδραίοι "Βριλησσό Ποταμό", το σημερινό Ρέμα Χαλανδρίου. Ο χείμαρος κληροδότησε το όνομα "Βριλήσσια" σε άτυπη συζήτηση των παλαιών κατοίκων.[

Στο έμβλημα του Δήμου απεικονίζεται γνωστό αρχαιοελληνικό εύρημα, ενώ στο κεντρικό πάρκο της πόλης έχει φιλοτεχνηθεί ογκόλιθος, που παραπέμπει στην ιστορία του δήμου.

Ο κάτοικος της περιοχής ονομάζεται Βριλησσιώτης-Βριλησσιώτισσα, ενώ στον πληθυντικό αποκαλούνται Βριλησσιώτες-Βριλησσιώτισσες.

Ιστορική Εξέλιξη

Η ιστορία των Βριλησσίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορική εξέλιξη του Πεντελικού. Στο σταυροδρόμι μεταξύ της εύκαρπης γης των Φλυέων και του αρχαίου όρους πραγματοποιείτο η διέλευση των υπέρογκων μαρμάρων έπειτα από εξορύξεις προς την πρωτεύουσα των Αθηναίων. Τα μάρμαρα φαίνεται να μεταφέρονταν από την προέκταση της Οδού Κέας από την παραρεμάτια ζώνη, καθοδικά προς την Οδό Τροίας. [26] Από την ίδια γη διοχετευόταν το υδροδοτικό φορτίο που ενίσχυε το δεύτερο υδραγωγείο στην ιστορία της Αττικής που κατασκευάστηκε από το Θησέα για την ύδρευση των Αθηνών.[27] Κατά μήκος του ίδιου χειμάρου διοχετευόταν το νερό που κατέληγε από την Πεντέλη στο Κολωνάκι και κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους του Αδριανού.[28]

Στα χρόνια που ακολουθούν η αττική γη ερημώνεται. Κατά την φραγκοκρατία η περιοχή εμφανίζεται στους χάρτες ως πευκόφυτη έκταση ανάμεσα στον οικισμό της Φραγκοκκλησιάς και τον Κουφό. Κατά το μεσαίωνα ιδρύεται στην Πεντέλη η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου από τον Άγιο Τιμόθεο, ο οποίος στην προσπάθειά του να προσδώσει οικονομική αυτοτέλεια στη μονή αγοράζει εκτάσεις της ευρύτερης περιοχής, εκτοπίζοντας Κορωπιότες βοσκούς στη μεσογαία, στον οικισμό των Λαμπρικών.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας η πεντελική γη κατοικείται από Σαρακατσαναίους, γιδοβοσκούς των κοπαδιών της Μονής στην αρχή και στη συνέχεια ως νομάδες που μετακινούνται το χειμώνα κοντά στις ανατολικές παραλίες του Πεντελικού βουνού προς το Μαραθώνα και στα υψώματα του Πεντελικού το καλοκαίρι.

Διέμεναν στις παραδοσιακές καλύβες, ενώ τα μαντριά τους ήταν οργανωμένα κατά φαμίλιες. Τα βοσκοτόπια τα μίσθωναν μέσω του Συνεταιρισμού των Γεωκτηνοτρόφων, που συνεργαζόταν με την Ιερά Μονή Πεντέλης. [29]

Παράλληλα, γνωρίζει ανάπτυξη κι ένα γραφικό χωριό βορειοανατολικά της Αθήνας, πλούσιο σε βλάστηση και υδάτινο πλούτο, το όμορφο Χαλάνδρι, σε τοποθεσία του αρχαίου δήμου των Φλυέων, τόπο καταγωγής του Ευριπίδη και λοιπών επιφανών Ελλήνων.

Η περιοχή είναι προσβάσιμη μέσα από το μονοπάτι της Οδού Αποστολοπούλου και το κέντρο του χωριού τοποθετείται πλησίον της ρεματιάς που πηγάζει από το Πεντελικό Όρος και καταλήγει στην πεδιάδα των Χαλανδραίων. Βορειοανατολικά του παραδοσιακού κέντρου κείτονται απέραντες καλλιεργήσιμες εκτάσεις που χρησιμοποιούνται από κατοίκους για γεωργία και κτηνοτροφία, στους πιο προσβάσιμους πρόποδες του Πεντελικού Όρους, στο "Πάτημα" του βουνού. Η περιοχή ανήκει σε αγροτική εταιρία, από την οποία απαλλοτριώνονται το 1930 κτήματα και παραχωρούνται με κλήρο προς αποκατάσταση των ακτημόνων προσφύγων καλλιεργητών. Ο αυτόνομος οικισμός στήνεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Χαλανδρίου. Οι κάτοικοι εκμεταλλεύονται τα αμπέλια και τις ελιές που έχουν προικίσει την ευρύτερη γη, ενώ η περιοχή προσφέρεται και για βοσκή των ζώων των Σαρακατσαναίων Πεντελιωτών που διαβιούν στο πεντελικό τοπίο. Βάσει ρυμοτομικού σχεδίου που συντάσσεται από τους Πολιτικούς Μηχανικούς Κουρλιάνσκη και Ντοπούλωφ, διαχωρίζεται σε δύο τομείς Ι και ΙΙ, σε κληροτεμάχια των 450 και 1.800 τετραγωνικών μέτρων αντίστοιχα. Κάθε κληρούχος δύνατο να πάρει ένα μικρό κληροτεμάχιο για κατοικία και ένα μεγάλο για καλλιέργεια.[30] Το 1935 ο οικισμός των Βριλησσίων μετρά έκταση 670 στρεμμάτων και υπάγεται σε ολοκληρωμένο ρυμοτομικό σχεδιασμό.

Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής το Χαλάνδρι ερημώνει και σε κεντρική έκταση της περιοχής δημιουργείται το τοπικό μαυσωλείο προς τιμήν των χαμένων κατοίκων της περιοχής από τον εφιάλτη του πολέμου, λίγο μετά την απελευθέρωση. Στο Πάτημα δημιουργείται και ο τοπικός τάφος των πεσόντων αγροτών της περιοχής. Στο Πεντελικό βουνό οι αυτόχθονες Σαρακατσάνοι υποδέχονται με αγάπη και κατανόηση μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο τους νησιώτες λατόμους Παριανούς, Τηνιακούς, Καρπάθιους, Σαντορινιούς, που έρχονται να σργαστούν στα λατομεία της Πεντέλης που ανθούν, καθώς και τρεις φαμίλιες Κορωπιώτες, που επιστρέφουν για να εκμεταλλευτούν τα ρετσίνια των πεύκων. Επιπλέον, στα Βριλήσσια έρχονται κάτοικοι από την Κρήτη.[31]

Το ιστορικό βουνό χάνει ένα μεγάλο μέρος της ομορφιάς του, αλλά η περίοδος αυτή συνδέεται με την ενίσχυση των Ελλήνων ώστε να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Παρά ταύτα, η γειτονική περιοχή διασώζει το φυσικό της κάλλος και μικρά παραπήγματα οικοδομούνται γύρω από την εκκλησία της Αναλήψεως του Κυρίου και του Αγίου Αντωνίου λίγο πιο ανατολικά.

Το 1948 γίνονται στη περιοχή οι πρώτες προσπάθειες διάτρησης του εδάφους που αποδεικνύεται πλούσιο σε νερό[32] με συνέπεια την σταδιακή ανάπτυξη της περιοχής, που αρχικά λαμβάνει παραθεριστικό χαρακτήρα. Με το Β.Δ. 8/6/49,[33] ο συνοικισμός αποσπάται από το Δήμο Χαλανδρίου και συνιστά αυτόνομη κοινότητα μόλις 825 κατοίκων, σύμφωνα με απογραφή του 1951.[34] Το όνομα που αποφασίζεται να δοθεί στη νεοϊδρυθείσα κοινότητα της Ανατολικής Αττικής είναι "Βριλήσσια", ονομασία ιστορική που τιμά το ξεχασμένο όνομα του Βριληττού, ιστορικού όρους της Αττικής. Με την 8/1955 απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου Ορίων Δήμων και Κοινοτήτων του Νομού Αττικής και με τη μετέπειτα 33/1960 απόφασή του γίνεται επέκταση των διοικητικών ορίων από τα 670 στα 3.876 στρέμματα. Στα χρόνια που ακολουθούν γίνονται σταδιακές επεκτάσεις του σχεδίου πόλεως.

Πολλοί που πάσχουν από άσθμα εκείνη την εποχή έρχονται για παραθερισμό λόγω του καλού κλίματος και κάπως έτσι αρχίζει ο εποικισμός της περιοχής. Αρκετά είναι τα μαρμαράδικα στη βόρεια πλευρά λόγω της γειτνίασής της περιοχής με το δραστήριο σε εξορύξεις Πεντελικό Όρος που περιορίζονται σταδιακά και αντικαθίστανται από μόνιμες κατοικίες. Στην περιοχή οικοδομούνται ορισμένες από τις πιο όμορφες αγροτικές βίλλες της ευρύτερης περιοχής που οικοδομούνται σε μεγάλα κτήματα.

Στη δεκαετία του '70, όταν γειτονικές περιοχές οικοδομούνται με φρενήρεις ρυθμούς, τα Βριλήσσια εξακολουθούν να θεωρούνται μια ιδιαιτέρως απομακρυσμένη και αποκομμένη συγκοινωνιακά περιοχή. Οι κάτοικοι συνεισφέρουν τον οβολό τους προς ανοικοδόμηση του τοπικού τους Ναού της Αναλήψεως. Έτσι φθάνουμε στις αρχές της δεκαετίας του '80 με το κέντρο της έως τότε κοινότητος να καλύπτεται κυρίως από εξοχικές κατοικίες και μονοκατοικίες. Το 1986 εντάσσεται στο σχέδιο πόλης το Πάτημα των Άνω Βριλησσίων και το 1999 το Κάτω Πάτημα [35] Οι γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες σταδιακά περιορίζονται και πολλοί μικρογαιοκτήμονες αξιοποιούν τις εκτάσεις τους που αρχίζουν να αποκτούν απότομα αξία. Η κοινότητα, μαζί με τις γειτονικές της περιοχές, ενσωματώνεται στο αθηναϊκό πολεοδομικό συγκρότημα και στο διάστημα που ακολουθεί παρατηρείται εσωτερική "μετανάστευση" κατοίκων από την Πειραϊκή και την Αθήνα.[36][37][38]

Πλέον, η περιοχή αναγνωρίζεται ως αυτόνομος δήμος, δεν παύει όμως να είναι ξεχασμένη από τον Κρατικό Προϋπολογισμό της Αθηναϊκής Νομαρχίας όσον αφορά αναγκαία έργα υποδομής.

H δεκαετία του '90 στιγματίζεται από τον εφιάλτη των πυρκαγιών. Η τοπική κοινωνία και η ευρύτερη περιοχή συγκλονίζεται από τις φωτιές που ξεσπούν στο πολύπαθο όρος στη δεκαετία του '80, το 1995 και το 1999, με την παντελή έλλειψη προληπτικής προστασίας και την εθελοτυφλία για την μεταεμπρηστική δόμηση. Οι πιο ευαισθητοποιημένες κοινωνικές ομάδες των μαθητών και καθηγητών των σχολείων, πραγματοποιούν εθελοντικές αναδασώσεις στις καμένες δασικές εκτάσεις του βουνού, ενώ η πόλη των Βριλησσίων έκτοτε καθίσταται ιδιαίτερα ευάλωτη στις πλημμύρες.

Ο σεισμός του 1999 που προκαλείται από τη διέγερση στο ρήγμα της Πάρνηθας συγκλονίζει μεταξύ άλλων δήμων και τα Βριλήσσια. Σε λίγες παλαιές πολυκατοικίες του '70 παρατηρούνται ορισμένες φθορές (κίτρινη σήμανση), ενώ στις πολυκατοικίες του '80 και έπειτα δεν παρατηρούνται φθορές (πράσινη σήμανση), καθότι είναι οικοδομημένες σύμφωνα με τον πρώτο αντισεισμικό κανονισμό του 1984.

Στις αρχές του 2000, ολοκληρώνεται η οικιστική ανάπτυξη του δήμου. Το μεγαλύτερο κομμάτι των οικοδομήσιμων εκτάσεων έχει πλέον καλυφθεί και οι πιο ορεινές και φιλήσυχες γειτονιές αρχίζουν να ελκύουν πληθυσμό από τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα, καθότι αδύνατες να οικοδομηθούν με τη μέθοδο της αντιπαροχής ως κατακερματισμένες και επί του ορεινού τοπίου ευρισκόμενες.

Το 2004 καθίσταται έτος καθοριστικό για την ανάπτυξη των Βριλησσίων. Με τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στο γειτονικό Μαρούσι, σε συνδυασμό με κάποιες πολιτικές συγκυρίες, ο δήμος ευνοείται και βγαίνει από την αφάνεια και την απομόνωση με έργα που επιζητούσε για τουλάχιστον 15 χρόνια. Συνδέεται με την Αθήνα και την υπόλοιπη Αττική μέσω της Αττικής Οδού, του Μετρό και του προαστιακού σιδηροδρόμου, εγκαινιάζεται δημοτική συγκοινωνία, βελτιώνονται κάποιες λεωφορειογραμμές και πραγματοποιούνται αντιπλημμυρικά σε ορισμένες γειτονιές που τα είχαν μεγάλη ανάγκη.

Ο μεγαλύτερος όγκος των ελεύθερων χώρων αξιοποιείται μέσα στο διάστημα που ακολουθεί, καθώς διαμορφώνεται το Αττικό Πάρκο και γίνονται τα απαραίτητα έργα για την πρόσβαση σε αυτό, αξιοποιείται το πάρκο ΤΥΠΕΤ, έκταση απρόσιτη μέχρι τότε και εγκαθίσταται μοντέρνο πολιτιστικό κέντρο εντός του πάρκου, ενώ δημιουργούνται μικρές οάσεις πρασίνου σε κάθε γειτονιά. Έπειτα από τον οικιστικό κορεσμό της περιοχής, τα Βριλήσσια αρχίζουν να προσελκύουν το ενδιαφέρον Βρετανών και Γάλλων που επενδύουν στην περιοχή ως τόπο μόνιμης κατοικίας, ανακαινίζοντας παραμελημένα παλαιά αρχοντικά, όπως και στο ευρύτερο πεντελικό τοπίο.

Μετά από μακροχρόνιους και επίπονους αγώνες παραδίδεται η ναυτική βάση στο δήμο, που μέχρι τότε λειτουργούσε ως χώρος αποθήκευσης μπάζων και απορριματοφόρων και διαμορφώνεται ένα υψηλής αισθητικής άλσος σε έκταση όπου επρόκειτο να εγκατασταθούν κεραίες υπερυψηλής τάσης της ΔΕΗ. Η διαπλάτυνση στο κεντρικό τμήμα της κύριας λεωφόρου του δήμου δίνει μια μεγάλη ανάσα στο κέντρο που ασφυκτιούσε μετά την έλευση της Αττικής Οδού και η πεζοδρόμηση και ανάπλαση της κεντρικής πλατείας αναλήψεως καθιερώνει το χαρακτηριστικό κέντρο εστίασης του δήμου. Πραγματοποιείται διάνοιξη δρόμων προς το μετρό της Πλακεντίας και γίνονται οι κατάλληλες συγκοινωνιακές επεμβάσεις για την αποτροπή της διαμπερούς κυκλοφορίας, ενώ μετά από 2 χρόνια κάνει στάση ο διερχόμενος Προαστιακός Σιδηρόδρομος στην κύρια είσοδο της πόλης. Τα Βριλήσσια επιπλέον εντάσσονται στο Σύνδεσμο Δήμων και Κοινοτήτων για την Προστασία και Ανάπλαση του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) με 22 μέλη και πρόεδρο το Δήμαρχο Πεντέλης για την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση πιθανών πυρκαγιών.

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμιακή Εξέλιξη

Τα Βριλήσσια άρχισαν να κατοικούνται μαζικά κυρίως στα τέλη της δεκαετίας του '70 και έως τα τέλη του '90 άρχισε ο οικιστικός τους κορεσμός. Στον πίνακα που ακολουθεί διαφαίνεται η πληθυσμιακή εξέλιξη του δήμου Βριλησσίων, βάσει των απογραφών του 1951, 1961, 1981, 1991 και 2001, καθώς και εκτιμήσεις για την ανοικοδόμηση έως το 2007 :[39]

Πληθυσμιακή Εξέλιξη Βριλησσίων Χρονολογία Πληθυσμός Δήμου Έκταση Δήμου Πυκνότητα Δόμησης Προστιθείς Πληθυσμός Νέα Αύξηση Πληθυσμού Συνολική Αύξηση 1951 825 κάτοικοι 3,856 χμ2 214 κάτοικοι/χμ2 825 κάτοικοι - - 1961 2.353 κάτοικοι 3,856 χμ2 610 κάτοικοι/χμ2 +1.528 κάτοικοι +185% 185% 1971 3.841 κάτοικοι 3,856 χμ2 996 κάτοικοι/χμ2 +1.488 κάτοικοι +63,23% 248,23% 1981 7.587 κάτοικοι 3,856 χμ2 1.968 κάτοικοι/χμ2 +3.746 κάτοικοι +97,52% 345,76% 1991 16.571 κάτοικοι 3,856 χμ2 4.297 κάτοικοι/χμ2 +8.984 κάτοικοι +118,4% 464,16% 2001 25.582 κάτοικοι 3,856 χμ2 6.634 κάτοικοι/χμ2 +9.011 κάτοικοι +54,4% 518,56% 2008 40.312 κάτοικοι 3,856 χμ2 10.454 κάτοικοι/χμ2 +14.730 κάτοικοι +57,58% 576,14%

πρωτογενείς πηγές:ΕΣΥΕ, Δήμος Βριλησσίων

Ηλικιακή Διάρθρωση

Παρατηρώντας το διάγραμμα της πληθυσμιακής διάρθρωσης των βριλησσιωτών, εξάγουμε τα εξής συμπεράσματα:
* Οι γυναίκες είναι περισσότερες από τους άνδρες.
* Ο γυναικείος πληθυσμός παρουσιάζει περισσότερες μεταβολές, ενώ ο αντρικός κατανέμεται πιο ομοιόμορφα. Στις νεαρές ομάδες ο αντρικός και ο γυναικείος πληθυσμός καταλαμβάνουν παρόμοια ποσοστά, ενώ οι διαφοροποιήσεις ξεκινούν κυρίως στις οικονομικά δραστήριες ηλικίες.

* Ο οικονομικά δυνάμει ενεργός πληθυσμός (30-55 ετών) καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, τόσο του αντρικού, όσο και του γυναικείου, με θετικές επιπτώσεις στην οικονομία της πόλης. Αυτό το τμήμα του γυναικείου πληθυσμού καταλαμβάνει και το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών. Συγκεκριμένα, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της πόλης το 2001 ανέρχεται σε 12.256 άτομα, δηλαδή ποσοστό 48% (οι μισοί κάτοικοι).
* Παρατηρείται μια μετατόπιση του πληθυσμιακού όγκου προς τις γηραιότερες πληθυσμιακές ομάδες, δηλαδή μια τάση γήρανσης του πληθυσμού, οπότε επιβάλλεται ο δήμος να λάβει περαιτέρω μέτρα κοινωνικής περίθαλψης των μεγαλυτέρων. Παρά ταύτα παρατηρείται μικρό ποσοστό πολύ γηραιού πληθυσμού.
* Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας είναι φανερό και στην πόλη των Βριλησσίων, καθώς ο νεανικός πληθυσμός θα μπορούσε να είναι και μεγαλύτερος.

Εθνολογική Διάρθρωση

Στο Δήμο Βριλησσίων κατοικούσαν κατά την απογραφή του 2001 1.244 αλλοδαποί, καταλαμβάνοντας το 4,68% των κατοίκων της απογραφής εκείνης της πέριόδου. Μεγάλο ποσοστό κατελάμβαναν τα άτομα αλβανικής ιθαγένειας (28,3% των αλλοδαπών).

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο αλλοδαπός πληθυσμός καταλαμβάνει μικρό ποσοστό του βριλησσιώτικου πληθυσμού κατά την απογραφή του 2001, οι αλλοδαπές γυναίκες είναι περισσότερες από τους άνδρες και οι οικονομικά δραστήριες ηλικίες καταλαμβάνουν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, τόσο του αντρικού, όσο και του γυναικείου.

Μορφωτικοί Δείκτες

Όσον αφορά την εκπαίδευση των κατοίκων, παρουσιάζονται υψηλοί μορφωτικοί δείκτες σε σύγκριση με τους μέσους όρους της Νομαρχίας Αθηνών. Συγκεκριμένα, το 41,16% του πληθυσμού κατέχει ιδιαίτερα υψηλή μόρφωση σε σχέση με το μέσο όρο του 25,28% του πληθυσμού της Νομαρχίας Αθηνών (ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση), ενώ μεγάλο τμήμα των βριλησσιωτών έχει μέτριο επίπεδο μόρφωσης. [40] Τα στοιχεία αυτά δείχνουν και τη μετατόπιση του πληθυσμού προς τον τριτογενή τομέα και την αποφυγή χειρωνακτικών εργασιών. Αυτό δικαιολογείται και από το μεγάλο ποσοστό οικιστικής χρήσης της γης σε αντίθεση με το μικρό ποσοστό αγροτικής χρήσης, καθώς και από την έλλειψη βιομηχανικών χώρων και την ανάγκη μετακινήσεων προς τις εταιρίες όμορων περιοχών των Αθηνών (Αττική Οδός, Μετρό, Προαστιακός).[41][42] Η δράση της δημοτικής αρχής δείχνει να προσανατολίζεται περισσότερο στην ψηφιακή σύγκλιση του πληθυσμού και στη μείωση των ποσοστών του ψηφιακού αναλφαβητισμού.

Οικονομική Διάρθρωση

Το εισοδηματικό επίπεδο των κατοίκων χαρακτηρίζεται από μεσοαστικό έως αρκετά υψηλό, με αρκετή κοινωνική συνοχή, κάτι που φαίνεται και από τις μικρές αποκλίσεις μεταξύ χαμηλών και υψηλών αντικειμενικών και εμπορικών αξιών, σε αντίθεση με γειτονικές μεγάλες πόλεις.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2001, από τους 25.582 κατοίκους οι μισοί ήταν οικονομικά ενεργοί, ήτοι 12.256 άτομα. Από αυτούς που ήταν οικονομικά ενεργοί, το 13,81% ήταν εργοδότες, το 10,96% ελεύθεροι επαγγελματίες και το 71,42% μισθωτοί. Όπως διαφαίνεται στον παρακάτω πίνακα, το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού απασχολείται στον τριτογενή τομέα (ποσοστό 85%). Τα μεγαλύτερα ποσοστά αφορούν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και εμπορικές δραστηριότητες. Η διάρθρωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ανά οικονομικό κλάδο έχει ως εξής:

Κλάδος Οικονομικής Δραστηριότητας Πληθυσμός Ποσοστό 1. Γεωργία, Κτηνοτροφία, Θήρα, Δασοκομία, Αλιεία 59 κάτοικοι 0,48% 2. Ορυχεία, Λατομεία 9 κάτοικοι 0,07% 3. Μεταποιητικές Βιομηχανίες 1.171 κάτοικοι 9,55% 4. Παροχή Ηλεκτρικού Ρεύματος, Φυσικού Αερίου & Νερού 100 κάτοικοι 0,81% 5. Κατασκευές 556 κάτοικοι 4,53% 6. Χονδρικό & Λιανικό Εμπόριο, Επισκευές Αυτοκινήτων 1.904 κάτοικοι 15,53% 7. Ξενοδοχεία & Εστιατόρια 331 κάτοικοι 2,70% 8. Μεταφορές, Αποθήκευση & Επικοινωνίες 846 κάτοικοι 6,90% 9. Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί, Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας 2.214 κάτοικοι 18,06% 10. Δημόσια Διοίκηση, Ασφαλιστικοί Οργανισμοί & Άμυνα 1.134 κάτοικοι 9,25% 11. Εκπαίδευση 1.211 κάτοικοι 9,88% 12. Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα 1.064 κάτοικοι 8,68% 13. Λοιπές Υπηρεσίες 643 κάτοικοι 5,25% 14. Μη Συναφή Επαγγέλματα 1.014 κάτοικοι 8,27%

πρωτογενείς πηγές:ΕΣΥΕ, Δήμος Βριλησσίων

Στο Δήμο Βριλησσίων υπολογίζονται το 2001 6.000 βασικές θέσεις εργασίας. Συγκαταλέγεται δε μεταξύ των δήμων με τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας, σύμφωνα με τις πρακτικές μέτρησης που ακολουθούνται, με ποσοστά που κυμαίνονται γύρω στο 4,45% σε σύγκριση με το 9,02% στη Νομαρχία Αθηνών και το 9,60% της Περιφέρειας Αττικής. [43]

Το 2001 ο Δήμος Βριλησσίων στέγαζε 8.653 νοικοκυριά που απαρτίζονταν κυρίως από 2, 3 ή 4 μέλη. Φαίνεται πως η συγκεκριμένη περιοχή προσελκύει οικογένειες, καθώς κατά την απογραφή του 2001, στα 100 νοικοκυριά τα 28 απαρτίζονταν από 4 μέλη, σε αντίθεση με τη Νομαρχία Αθηνών όπου στα 100 νοικοκυριά τα 28 απαρτίζονταν από 2 μέλη. Αυτό δικαιολογείται και απο την αρχιτεκτονική της πόλεως που συνίσταται σε μεγάλα (οροφο)διαμερίσματα. Μάλιστα τα νοικοκυριά απολαμβάνουν μια άνετη διαβίωση, καθώς το 84,59% αυτών διαμένουν σε κατοικίες με 4 και άνω δωμάτια, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για την Νομαρχία Αθηνών ανέρχεται στο 61,78%. Το μεγαλύτερο ποσοστό στα Βριλήσσια καταλαμβάνουν οι κατοικίες με 5 δωμάτια, όταν στη νομαρχία πιο συχνά συναντώμενα είναι τα 4. Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση των κατοικιών με 6 και άνω δωμάτια, όπου το ποσοστό στα Βριλήσσια είναι υπερδιπλάσιο της νομαρχίας.[44]

Αυτά τα συμπεράσματα εξηγούνται από την έλλειψη μικρών διαμερισμάτων, κάτι που έχει αντίκτυπο στην αγορά ενοικίων και αντικατοπτρίζει το όνειρο της μεσαίας ελληνικής τάξης των δύο τέκνων των δεκαετιών του '80 και του '90, αλλά και την πρακτική της αντιπαροχής.[45]

Προβλέψεις Πληθυσμιακής Εξέλιξης
Πληθυσμός Βορειοανατολικού Λεκανοπεδίου
5.000-10.000 Πεντέλη, Νέα Πεντέλη, Φιλοθέη
10.000-20.000 Ψυχικό, Νέο Ψυχικό, Γέρακας, Παπάγου, Μελίσσια
20.000-40.000 Βριλήσσια, Χολαργός
60.000-80.000 Μαρούσι, Χαλάνδρι, Αγία Παρασκευή
κάτοικοι Απογραφή του 2001

Για την κατανόηση των πληθυσμιακών τάσεων του δήμου, γίνεται σύγκριση με τους περιμετρικούς δήμους της βορειοανατολικής ζώνης του λεκανοπεδίου. O Δήμος Βριλησσίων κατατάσσεται πέμπτος πιο εύκολα οικοδομήσιμος δήμος μετά την Αγία Παρασκευή, το Χαλάνδρι, το Μαρούσι και το Χολαργό.[46]

Το 2008, ο τεκμαιρόμενος πληθυσμός του δήμου σύμφωνα με τα ρολόγια ύδρευσης ανέρχεται σε 40.312 άτομα. Το αισιόδοξο σενάριο προβλέπει μια αύξηση πληθυσμού το 2026 της τάξης του 35% του τεκμαιρόμενου πληθυσμού του 2008, ήτοι 54.221 κάτοικοι. Το απαισιόδοξο σενάριο προβλέπει μια επιπλέον αύξηση από το 2016 έως το 2026 +20%, δηλαδή 65.065 άτομα. Στόχος του δήμου είναι η συγκράτησή του στα 55.000 άτομα για μια άνετη και βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με το "ρεαλιστικό σενάριο ήπιας παρέμβασης".[47][48] Σε συνεδρίαση που έγινε στις 12/12/2008 αποφασίσθηκε η εφαρμογή του παρεμβατικού σεναρίου.[49]

Πολιτική Δράση

Διακυβέρνηση του Δήμου

Ο Δήμος Βριλησσίων ιδρύθηκε το 1949 και λειτούργησε ως κοινότητα για 41 χρόνια μέχρι το 1990, οπότε και αναγνωρίστηκε ως δήμος συγκεντρώνοντας 10.000 κατοίκους. Μέσα σε αυτά τα χρόνια ετέθησαν οι πρώτες βάσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής, όπως η εφαρμογή του κεντρικού ρυμοτομικού σχεδίου, η άμεση επίλυση της ύδρευσης και της αποχέτευσης, καθώς και πολλά άλλα έργα κοινής ωφέλειας. Στα επόμενα 18 χρόνια που λειτουργεί ως δήμος, ολοκληρώθηκαν τα βασικά έργα που είχε ανάγκη η περιοχή για να θεωρείται πλέον, μια σύγχρονη και λειτουργική πόλη. Πρόσωπα του δημοσίου βίου αναφέρονται παρακάτω, με αναφορά στην προσφορά τους στα κοινά.

Δημόσια Πρόσωπα στη Διακυβέρνηση του Δήμου Βριλησσίων Όνομα Διακυβέρνηση Επισημάνσεις - Προσφορά Δημήτριος Βερνάρδος 1951-1953 Πρώτος αιρετός άρχοντας των Βριλησσίων μετά την ίδρυσή τους το 1949, ανώτατος κρατικός λειτουργός και δωρητής της κοινότητας. Ηλίας Μαντούβαλος 1954-1961 Επέκτεινε τα διοικητικά όρια των Βριλησσίων και επέλυσε το ζήτημα της ύδρευσης. Ιωάννης Κολεβέντης 1962-1967 Ύδρευση Άνω Βριλησσίων, εφαρμογή του κεντρικού ρυμοτομικού σχεδίου, κατασκευή Πλατείας Αναλήψεως και του σχολείου, πρώτη συγκοινωνιακή σύνδεση. Μάριος Δεσποτίδης 1968-1974 Διορισμένος συνταγματάρχης της χούντας, επέκτεινε το ρυμοτομικό σχέδιο, το δίκτυο ύδρευσης και φωτισμού. Ιωάννης Κολεβέντης 1975-1978 Επανεκλογή και συνέχιση του έργου του μετά την πτώση της χούντας. Σπήλιος Παπασπηλίου 1979-1980 Έργα οδοποιίας στα Άνω Βριλήσσια, κατασκευή παιδοτόπων και κέντρων νεότητος, καθώς και κατασκευή της Πλατείας Ελευθερίας. Γεώργιος Χορτάτος 1980-1982 Συνέχιση έργων καθημερινής μέριμνας, παιδότοποι, ανάπλαση Πλατείας Ελευθερίας. Αντώνης Ράμφος 1983-1986 Κατασκευή του αποχετευτικού δικτύου, έργα οδοποιίας, επέκταση του δικτύου φωτισμού, ενίσχυση των εγκαταστάσεων ύδρευσης, επέκταση του κοινοτικού καταστήματος, επέκταση ρυμοτομικού σχεδίου, κέντρο νεότητας στα Άνω Βριλήσσια και Υγειονομική Υπηρεσία του ΙΚΑ. Νικολάος Παπαδόπουλος 1987-1998 Επίτιμος πρόεδρος και πρώτος δήμαρχος των Βριλησσίων. Επέκταση σχεδίου πόλεως στα Άνω Βριλήσσια, αποχετευτικού δικτύου, λοιπά κοινοφελή έργα και πολιτιστική ανάδειξη της περιοχής (Φεστιβάλ Βριλησσίων). Σταμάτης Λώλας 1999-2002 Έργα καθημερινής μέριμνας, κατασκευή σύραγγας κατά τη διέλευση της Αττικής Οδού, ανάπλαση πλατειών και κατασκευή παιδοτόπων, στέγαση και ανάπτυξη δημοσίων υπηρεσιών (σύγχρονο δημαρχειακό μέγαρο). Αργύρης Ντινόπουλος 2003-2006 Παράδοση της Ναυτικής Βάσης στο δήμο, έναρξη δημοτικής συγκοινωνίας, σύνδεση με σιδηροδρομικό δίκτυο, αναδιάρθρωση των συγκοινωνιών, πεζοδρόμηση Πλατείας Αναλήψεως, κατασκευή κεντρικού Πάρκου Μίκη Θεοδωράκη, αντιπλημμυρικά έργα, ηλεκτροφωτισμός, διαπλάτυνση κεντρικών λεωφόρων, εγχείρημα ποδηλατοδρόμου. Κώστας Ιωαννίδης 2007-2010 Σύνδεση με προαστιακό, κατασκευή Πολιτιστικού Κέντρου, επέκταση και βελτίωση των αντιπλημμυρικών έργων, έργα καθημερινής μέριμνας, κατασκευή πλατειών και ελεύθερων χώρων, κατάρτιση πρώτου στρατηγικού πλάνου και δημόσια διαβούλευση.

Οι δημοτικές παρατάξεις που δραστηριοποιούνται στην πόλη είναι η "Νέα Πνοή για τα Βριλήσσια" που εκπροσωπείται από το κ. δήμαρχο Κώστα Ιωαννίδη, "Βριλήσσια, Ανθρώπινη Πολιτεία" που εκπροσωπείται από τον κ. Σταμάτη Λώλα, δήμαρχο της περιόδου 1998-2002, η συλλογική "Δράση για μια Άλλη Πόλη" με τον κ. Γιάννη Τσούτσια και η "Αγωνιστική Δημοτική Κίνηση Βριλησσίων" του κ. Αρχιμανδρίτη. Η επικρατούσα παράταξη, σύμφωνα με τις εκλογές του 2006, έχει εκπροσωπηθεί από τους κ. Νίκο Παπαδόπουλο, Αργύρη Ντινόπουλο και Κώστα Ιωννίδη.

Δημοτικές Παρατάξεις Βριλησσίων
Περίοδος	Παράταξη	Εκπρόσωπος
1990-1998	Νέα Πνοή	Νίκος Παπαδόπουλος
1999-2002	Ανθρώπινη Πολιτεία	Σταμάτης Λώλας
2003-2006	Νέα Πνοή	Αργύρης Ντινόπουλος
2007-2010	Νέα Πνοή	Κώστας Ιωαννίδης

Η οργάνωση του Δήμου Βριλησσίων συνίσταται σε τέσσερις διευθύνσεις: τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, Διοικητική Διεύθυνση, Οικονομικών Υπηρεσιών και Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας.

Η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών εκπονεί μελέτες τεχνικών έργων και έργων ΤΠΕ. Καταρτίζει και υποβάλλει προτάσεις για χρηματοδότηση έργων και μελετών του δήμου από χρηματοδοτικά προγράμματα όπως ΚΠΣ, ΘΗΣΕΑΣ, HABITAT κ.α. τα οποία διαχειρίζεται συστήνοντας τις κατάλληλες ομάδες έργου. Διακρίνεται στα γραφεία Μελετών & Κατασκευών, Σχεδίου Πόλεως, Αναπτύξεως Πόλεως & Κτιριακών Υποδομών και Υδρεύσεως Πόλεως.

Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας εξειδικεύει τους στόχους του δήμου σε ζητήματα περιβαλλοντολογικά και καταρτίζει ετήσιο πρόγραμμα δράσεων για την υλοποίησή τους. Επιπλέον, οργανώνει επιτελικά τις υπηρεσίες που προβλέπονται από τα διάφορα σχέδια πολιτικής προστασίας για την έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση του δήμου για κάθε κακό ενδεχόμενο.

Οι Διευθύνσεις Διοίκησης και Οικονομικών ασχολούνται με διαχειριστικά θέματα.[50]

Οι δημοτικές αρχές των Βριλησσίων προσανατολίζονται σε κοινές δράσεις με το Δήμο Χαλανδρίου σε θέματα διαβίωσης, το Δήμο Πεντέλης σε θέματα πυρασφάλειας και πολιτιστικής ανάδειξης, αλλά και τη Νομαρχία Αθηνών για τη βελτίωση των αντιπλημμυρικών έργων.[51]

Το 2007 Ο Δήμος Βριλησσίων συμμετέχει στο ευρωπαϊκό δίκτυο πόλεων ποιοτικών υπηρεσιών Q-Cities, κάτι που δείχνει και τη στροφή προς το γειτονικό Μαρούσι, με το οποίο συζητώνται συχνά ζητήματα διαδημοτικής συγκοινωνίας.[52]

Τοπικός Τύπος

Η εφημερίδα που εκφράζει τις θέσεις της άρχουσας παράταξης ονομάζεται "Βριλήσσια, η Πόλη μας", ενώ κατά τη διάρκεια της δημοτικής διακυβέρνησης από τον κ. Αργύρη Ντινόπουλο ενισχυτικό ρόλο διαδραμάτιζε και η "Αμαρυσία"[53], μέχρι και την αποχώρησή του από το τοπικό αξίωμα. Ο Τύπος που εκπροσωπεί τις απόψεις της δεύτερης σε συμμετοχή στο Δημοτικό Συμβούλιο παράταξης είναι τα "Βριλησσιώτικα Νέα"[54], ενώ η εφημερίδα που φιλοξενεί τις θέσεις της τρίτης παράταξης είναι η "Δράση για μια Άλλη Πόλη"[55].

Τοπικό Συμβούλιο Νέων

Το Τοπικό Συμβούλιο των Νέων συγκροτείται έπειτα από πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς σε συνεργασία με τα Υπουργεία Παιδείας και Θρησκευμάτων και Εσωτερικών. Το εγχείρημα αυτό έρχεται έπειτα από τις επιταγές της νέας πραγματικότητας στην τοπική αυτοδιοίκηση, ακολουθώντας την πρακτική πολλών ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών κρατών στα οποία προωθείται η νέα γενιά και επιδιώκεται η ανάδειξή της στα ζητήματα που απασχολούν την πόλη στην οποία διαβιούν.
Πολεοδομικά Χαρακτηριστικά
Πολεοδομική Οργάνωση

Το 1930 γίνεται η πρώτη παραχώρηση κλήρων σε ακτήμονες καλλιεργητές στην εύφορη γη που κείτεται βορειοανατολικά του Χαλανδρίου, περιοχή που δροσίζεται από το παρακείμενο ρέμα του Πεντελικού όρους. Το 1935 γίνεται η πρώτη ένταξη της έκτασης στο σχέδιο πόλεως, ενώ το 1949 η περιοχή αποσπάται από το Χαλάνδρι και αναγνωρίζεται ως αυτόνομη κοινότητα, για την οποία επιλέγεται η ονομασία Βριλήσσια.

Το 1955 επεκτείνονται τα διοικητικά όρια στα 3.876 στρέμματα και το 1959 γίνεται επέκταση του σχεδίου βόρεια από την Οδό Πίνδου μέχρι την Πάρνηθος. Το 1969 πρoχωρά η ένταξη της παραρεμάτιας γειτονιάς από τη Λεωφόρο Πεντέλης μέχρι το Ρέμα Πολυδρόσου και το 1974 εντάσσεται η έκταση από Παρνασσού μέχρι Ολύμπου στα Άνω Βριλήσσια, καθώς και η περιοχή από Θερμοπυλών έως Αγίου Αντωνίου στα Ανατολικά Βριλήσσια. Μόλις το 1986 το σχέδιο πόλης "σκαρφαλώνει" στο Λόφο του Πατήματος. Το 1986 εγκρίνεται το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΦΕΚ 1135Δ/86) για πληθυσμό 10.000 ατόμων. Παράλληλα, με το Ν. 1650/86 το Ρέμα Πολυδρόσου χαρακτηρίζεται "Προστατευόμενη Περιοχή" και αναπλάθονται 13,68 στρέμματα. Το 1987 αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης στο Πάτημα από 0.60 σε 0.80.[56] To 1992 γίνεται νέα τροποποίηση για τον καθορισμό των χρήσεων γης. Με την Απόφαση 211/2004 ο Δήμος Προβαίνει σε νέα τροποποίηση με σκοπό τον επαναπροσδιορισμό των αναγκών σε κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους, τον καθορισμό χρήσεων στο σύνολο των διοικητικών ορίων (Περιαστικό Δάσος, Κρασάς, Νταμάρι), την άρση των προβλημάτων χρήσεων γης στις εντός σχεδίου περιοχές και καθορισμό χρήσεων στα δημοτικά ακίνητα. Το 1999 εντάσσεται το νοτιοανατολικό τμήμα του Κάτω Πατήματος (Ζώνη Δουκίσσης Πλακεντίας).

Σήμερα, τα όρια του Δήμου καταλαμβάνουν έκταση 3.876 στρεμμάτων γης, από τα οποία 3.529,50 υπάγονται στον πολεοδομικό ιστό των Βριλησσίων και 346,50 στρέμματα αποτελούν περιαστική γη.
Σχέδιο Πόλης
Πολεοδομική Ενότητα Συντελ. Δόμησης
Πολεοδομική Ενότητα 1 1,00
Πολεοδομική Ενότητα 2 1,00
Πολεοδομική Ενότητα 3 1,00
Πολεοδομική Ενότητα 4 0,80
Πολεοδομική Ενότητα 5 0,80

Το πολεοδομικό σχέδιο των 3.529,50 στρεμμάτων διακρίνεται σε πέντε πολεοδομικές ενότητες. Οι χρήσεις γης που προβλέπονται είναι για κατοικία, για εμπορική χρήση και επαγγελματικούς χώρους, καθώς και για υποδοχή διοικητικών καταστημάτων. Το 3% της έκτασης καλύπτει κοινωφελείς ανάγκες. Οι κοινόχρηστοι χώροι ανέρχονται στο 18,18% και το οδικό δίκτυο στο 23,49% (σύνολο 41,67%). Η Πολεοδομική Ενότητα 2 είναι η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη. [57]

Οι υψηλοί συντελεστές αφορούν την πόλη των Βριλησσίων και οι χαμηλοί τις βόρειες και παραρεμάτιες γειτονιές. Μελετώντας τους συμπεραίνουμε πως τα Βριλήσσια έχουν μετατοπιστεί στην οικοδομική φιλοσοφία της πόλης, παρουσιάζοντας σχετικά υψηλούς συντελεστές δόμησης για τα δεδομένα των βορείων προαστίων, κάτι που φαίνεται και από τη σειρά που κατατάσσεται ο δήμος πληθυσμιακά. Ευεργετικοί συνεπώς είναι οι λοιποί όροι ανάπτυξης που εμποδίζουν τη συμφόρηση στον οικιστικό ιστό (ρυμοτομία, ιδιωτικό πράσινο, απόσταση από πρόσοψη δρόμου κ.α.) Αυτό δημιουργεί όμως και πολλούς κινδύνους ανοικοδόμησης, καθώς στην πόλη είναι οικοδομημένες πολυάριθμες παλαιές μονοκατοικίες.
Εκτός Σχεδίου Εκτάσεις

Τα 346,50 στρέμματα εκτός σχεδίου εντοπίζονται στη δυτική και ανατολική ρεματιά, στο Περιαστικό Δάσος και τη Ζώνη Κρασά. 155 στρέμματα του Περιαστικού Δάσους τα διαχειρίζεται το Δασαρχείο Πεντέλης, ενώ το 93% της έκτασης (142,10 στρέμματα) είναι καταγεγραμμένα στο Κτηματολόγιο με ιδιοκτήτη το Ελληνικό Δημόσιο και αποτελούν Δημόσια Δασική Έκταση. Από τα υπόλοιπα στρέμματα 2,1 πλησίον του Δημοτικού Θεάτρου χαρακτηρίζονται "Δημοτική Έκταση" και 8,8 στρέμματα επί της Λεωφόρου Πεντέλης "Ιδιωτικές Εκτάσεις".

Έκταση Κρασά

Στην περιοχή Κρασά, 60,4 στρέμματα συνιστούν αγροτική έκταση και 72,9 στρέμματα δασική έκταση που εκκρεμεί προς το παρόν δικαστικά. Στη δυτική ρεματιά έχει θεσμοθετηθεί η Ζώνη Α Προαστασίας 60,53 στρεμμάτων μέσα στην κοίτη και τα πρανή του ρέματος μέχρι τη ρυμοτομική γραμμή που πρόσκειται στον οικοδομήσιμο χώρο και έχει χαρακτηρισθεί “Προστατευόμενος Φυσικός Σχηματισμός". Οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν ποσοστό 9,41% της βριλησσιώτικης γης, ενώ υπάρχουν "εφεδρείες" γης σε εκκρεμότητα που δύνανται να αυξήσουν το ποσοστό αυτό στο 18,75%.[58] Το 2001 ο Δήμος Βριλησσίων συντάσσει δασοτεχνική μελέτη για την δημιουργία χώρων αναψυχής και υπογράφει πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης με το Υπουργείο Γεωργίας για τον καθαρισμό του δάσους.

Όσον αφορά την έκταση Κρασά 133,30 στρεμμάτων, η δασική ζώνη καταλαμβάνει ποσοστό 54,7% όπου έχουν κατασκευασθεί πολλά αυθαίρετα κτίσματα παρόλο που έχουν καταγραφεί ως δημόσιες εκτάσεις. Σύμφωνα με την 2030/2000 πράξη χαρακτηρισμού του Δασαρχείου Πεντέλης, 60,4 στρέμματα προορίζονται για αγροτική χρήση, ενώ η υπόλοιπη έκταση των 72,9 στρεμμάτων είναι δασική και δεν έχει ακόμα τελεσιδικήσει λόγω προσφυγών από ιδιώτες. Στα πλαίσια του Εθνικού Κτηματολογίου επίσης έχουν επίσης εκπονηθεί δασικοί χάρτες που έχουν θεωρηθεί από την Διέυθυνση Δασών της Περιφέρειας Αττικής. Με βάση τα κτηματολογικά στοιχεία της διανομής που έγινε το 1950 του πρώην αγροκτήματος Γέρακα στην περιοχή, για την αγροτική έκταση προκύπτουν δημοτικές εκτάσεις 5,8 στρεμμάτων, δημόσιες εκτάσεις 3,2 στρεμμάτων, ιδιωτικές εκτάσεις και 51,4 στρεμμάτων παραχωρηθείσες για αγροτική αποκατάσταση. Οι εκτάσεις που ανήκουν στον Δήμο έχουν παραχωρηθεί σε αυτόν παλαιότερα από τη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής για κοινόχρηστες και κοινωφελείς χρήσεις, αλλά επειδή δεν αξιοποιήθηκαν από το Δήμο έγινε ανάκληση της παραχώρησης.

Έπειτα από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ανοίγει και το πράσινο φως για την περαιτέρω ανάπλαση και των λοιπών εκτάσεων στο Πάρκο Μαρία Κάλλας.
Συνοικίες Βριλησσίων

Ο οικιστικός ιστός των Βριλησσίων εντοπίζεται γύρω από τη Λεωφόρο Πεντέλης και αναπτύσσεται πέριξ του οικιστικού πυρήνα της Αναλήψεως. Δυτικά της ανάληψης εκτείνεται η παραρεμάτια γειτονιά, ενώ ανατολικά η γειτονιά της Κύπρου. Βόρεια της Οδού Ολύμπου οικοδομούνται τα Άνω Βριλήσσια, ενώ το βορειότερο τμήμα τους, πέραν της Λεωφόρου Αναπαύσεως, είναι γνωστό ως Πάτημα.
Συνοικίες Βριλησσίων
Βριλήσσια Άνω Βριλήσσια Πάτημα Ζώνη Κρασσά

Το Πάτημα περιβάλλεται από το Περιαστικό Δάσος των Βριλησσίων, το δυτικό τμήμα του οποίου αποτελεί τη Ζώνη Αγίου Θεοκλήτου. Το ανατολικό τμήμα, με χαμηλότερη αλλά εξίσου πυκνή βλάστηση, αποτελεί τη ζώνη του Οικισμού Κρασσά, πρώην αγροικία της ευρύτερης περιοχής του Κουφού, στους λοφίσκους του Πεντελικού. Στο νοτιοανατολικό τμήμα της πόλης προσαρτήθηκε και η ζώνη Δουκίσσης Πλακεντίας (νότια της Οδού Κρήτης) που παρέχει πρόσβαση προς τον ομώνυμο σταθμό του Μετρό. Νέος οικιστικός πυρήνας δημιουργείται και πέριξ του αττικού πάρκου στα σύνορα με το Χαλάνδρι, όπου υπάρχουν αθλητικές, συγκοινωνιακές και λοιπές εγκαταστάσεις.
Ρυμοτομία

Η ρυμοτομία των Βριλησσίων συνίσταται σε ευθείς δρόμους που ακολουθούν την κατεύθυνση των φυσικών συνόρων του δήμου, συγκροτώντας ένα πλέγμα οριζοντίων και κάθετων οδών με ισομετρικές αποστάσεις (κυρίως στη ζώνη Α).

Βασικός οδικός άξονας είναι η Λεωφόρος Πεντέλης που εισέρχεται από το Χαλάνδρι στο δυτικό άκρο της πόλης κατά μήκος της ρεματιάς. Αρχικά η οδός ήταν αρκετά στενή, αλλά είχε γίνει πρόβλεψη για μια αρκετά μεγάλη απόσταση των καταστημάτων από το δρόμο με σκοπό μια μελλοντική διαπλάτυνση.

Οι δρόμοι στο κέντρο του δήμου, φημίζονται για την άρτια ρυμοτομία τους, καθώς είναι αρκετά φαρδείς και εκτείνονται σε παράλληλες και κάθετες γραμμές, επιτρέποντας την εναλλάξ μονοδρόμησή τους, ιδίως των κάθετων οδών (π.χ. Κονίτσης άνοδος, Δημητρίου Βερνάρδου κάθοδος, Μαραθώνος άνοδος, Σαλαμίνος κάθοδος κ.ο.κ).

Οι οριζόντιοι δρόμοι (όπως 25ης Μαρτίου, 28ης Οκτωβρίου, Αναλήψεως και Κύπρου) είναι πιο φαρδείς και επιφορτισμένοι με μεγαλύτερο τοπικό κυκλοφοριακό φόρτο καθότι η κάθετη διέλευση εξυπηρετείται κατά βάση από τη Λεωφόρο Πεντέλης, επιτρέποντας στις κάθετες οδούς να είναι πιο στενές από τις οριζόντιες. Εξαίρεση αποτελεί η Εθνικής Αντιστάσεως που παρόλο που εκτείνεται κάθετα είναι αρκετά φαρδιά και μονοδρομημένη.

Παρόμοια φιλοσοφία ακολουθήθηκε και στα Άνω Βριλήσσια τη δεκαετία του '90, αλλά με πιο στενούς δρόμους και πεζοδρόμια (πυκνή δόμηση σε πλάτος με χαμηλά σε ύψος συγκροτήματα και μεζονέτες), αρκετά ρυμοτομικά σφάλματα και οδικούς αποκλεισμούς σε μικρές γειτονιές προς αποφυγή μεγάλης διέλευσης.
Αρχιτεκτονική

O συντελεστής δόμησης της πόλης επιτρέπει τετραώροφες κυρίως πολυκατοικίες, ενώ στα βορειότερα του δήμου όπου η κλίση του εδάφους γίνεται πιο απότομη υπάρχουν κυρίως μονοκατοικίες, επαύλεις και σύγχρονα συγκροτήματα από μεζονέτες. Η δόμηση διενεργείται με σχεδιασμό, ομοιομορφία και σεβασμό στο περιβάλλον. Εξαίρεση αποτελεί η πυκνή σε ύψος δόμηση στο λόφο Πατήματος, λόγω των τρομακτικών οικιστικών πιέσεων και της θολής κατάστασης στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της πεντελικής γης από την εποχή της τουρκοκρατίας.

Αρκετές είναι οι μικρές και μεγάλες παραθεριστικές κατοικίες στην περιοχή μέχρι τη δεκαετία του '70, ενώ αργότερα η πόλη επηρεάζεται έντονα από την οικοδομική φιλοσοφία της "αντιπαροχής" του '80 και του '90, με ολιγοκατοικημένες όμως πολυκατοικίες, κατά κύριο λόγο των τεσσάρων ορόφων και των οκτώ διαμερισμάτων - εκείνη την εποχή ο ιδιοκτήτης δικαιούτο λιγότερο από το σημερινό 50% της πολυκατοικίας.

Αρκετές και οι "οικογενειακές" πολυκατοικίες των τριών ορόφων στο κέντρο του Δήμου, ενώ αρκετά είναι και τα παλαιά αρχοντικά των δρόμων του παραδοσιακού κέντρου που η τελευταία μόδα (ή ανάγκη) επιτάσσει ανακαίνισή τους από τους παλιούς ή νέους ιδιοκτήτες. Άλλοι πάλι επιλέγουν, εφόσον το επιτρέπει ο κανονισμός, να ανεγείρουν επιπλέον όροφο πάνω από την μονοκατοικία τους.

Ιδιαίτερα καλαίσθητα είναι και τα εμπορικά κτίρια στη λεωφόρο Πεντέλης, καθώς η περιοχή δεν επηρεάστηκε ιδιαίτερα από την αμφιλεγόμενης αισθητικής αρχιτεκτονική της δεκαετίας του '70 που είναι εμφανής στο λεκανοπέδιο και γειτονικές περιοχές (π.χ. Χολαργός, Πεύκη, Νέο Ηράκλειο). Για μια περίοδο στα μέσα της δεκαετίας του '90, οπότε και καθίσταται η περιοχή δημοφιλής, ο συντελεστής δόμησης αλλάζει, δίνοντας το έναυσμα για την οικοδόμηση αρκετών πενταώροφων κτιρίων, όμως λίγο αργότερα επιστρέφει ο παλαιός.
Αναπτυξιακός Προσανατολισμός

Ο δήμος χαρακτηρίζεται ως περιοχή αμιγούς κατοικίας. Είναι ελάχιστοι οι εμπορικοί δρόμοι κι αυτοί καλύπτουν κυρίως τις ανάγκες της τοπικής αγοράς (λεωφ. Πεντέλης, λεωφ. Αναπαύσεως, εμπορικό τετράγωνο κέντρου και ανατολική συνοικιακή αγορά οδού Κύπρου).

Γύρω στη δεκαετία του '90 απαγορεύεται η οποιασδήποτε μορφής διαφήμιση και απομακρύνονται οι διαφημιστικοί στήλοι από τους κεντρικούς δρόμους και τις πλατείες του Δήμου. Είναι σχετικά αραιοκατοικημένη περιοχή, καθώς αντιστέκεται στις οικιστικές πιέσεις των βορείων προαστίων και της ευρύτερης Αττικής. Την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα η περιοχή γνωρίζει ανοικοδόμιση λόγω της δημοφιλίας της μετά την καλή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση του 2004, φτάνοντας τους 40.000 κατοίκους. Το 2007 φαίνεται να έχει διαμορφωθεί πλέον η πολεοδομική προσωπικότητα της περιοχής, καθώς δεν υπάρχουν εναπομείνουσες αξιοποιήσιμες εκτάσεις που να δύνανται να οικοδομηθούν με τους παρόντες κανονισμούς και το οικιστικό ενδιαφέρον να στρέφεται πλέον σε περιοχές με παραπλήσια χαρακτηριστικά στα ανατολικά (π.χ. Γλυκά Νερά, Γέρακας, Κάντζα).
Συγκοινωνιακές Υποδομές

Λεωφόρος Πεντέλης

Η Λεωφόρος Πεντέλης χαράχθηκε επί της ιστορικής πεντελικής διαδρομής[59] που παρείχε πρόσβαση από τον Κηφισό στη Φλύα και από εκεί στο Βριλησσό. Αυτό μαρτυρά και η διατήρηση της ονομασίας της Λεωφόρου Βριλησσού πέριξ των τουρκοβουνίων στην περιοχή της Ευελπίδων στην Αθήνα (Κυψέλη) προς Χαλάνδρι και Πεντέλη. Η πεντελική οδός ήταν και η βασική πορεία που παρείχε πρόσβαση στον οικισμό μέχρι πριν από μερικά χρόνια μέσω του Χαλανδρίου, επιβαρύνοντας υπερβολικά τον όμορο πλέον δήμο, μια οδός στενή και με πολλά κυκλοφοριακά προβλήματα. Ήταν περιοχή ιδιαίτερα απομονωμένη και με αρκετά κακοσχεδιασμένες λεωφορειογραμμές. Τη δεκαετία του '70, οι Βριλησσιώτες είχαν πρόσβαση στην Αθήνα με τη λεωφορειογραμμή που ανέβαινε από το Φάληρο στην Πεντέλη και τούμπαλιν μέσω Χαλανδρίου (ΚΤΕΛ:Φάληρο-Πεντέλη). Αργότερα η λεωφορειογραμμή σπάστηκε σε δύο, η μία εκ των οποίων μέχρι και σήμερα φτάνει από τις Τζιτζιφιές στο Χαλάνδρι (πρώην 450 Τζιτζιφιές-Χαλάνδρι, σήμερα τρόλλεϋ 10) και η δεύτερη από το Χαλάνδρι στην Πεντέλη (451 Χαλάνδρι-Π.Πεντέλη που έσπασε σε δύο γραμμές 451Α για Νέα Πεντέλη και 451Β για Παλαιά Πεντέλη , επειδή δεν υπήρχε πρόσβαση από το Χαλάνδρι στην Νέα Πεντέλη). Επιπλέον, άλλες δύο ενισχυτικές λεωφορειογραμμές εξυπηρετούσαν την πρόσβαση στο δήμο μέσω του Χαλανδρίου, στη διαδρομή προς Πεντέλη και Μελίσσια (423 Χαλάνδρι-Νέα Πεντέλη και 426 Χαλάνδρι-Παλαιά Πεντέλη, αλλά σήμερα εξυπηρετούν την πρόσβαση στο μετρό).

Λοιποί Οδικοί Άξονες

Η μετάβαση στη δυτική όχθη της ρεματιάς του Χαλανδρίου επιτυγχάνετο μέσω τριών διαδρομών. Αρχικά πραγματοποιείτο βόρεια μέσω της παλαιάς Λεωφόρου Χαλανδρίου στο Μαρούσι, ήτοι τη σημερινή Λεωφόρο Παπανδρέου στα Μελίσσια, καθότι τα τελευταία αποτελούσαν οικισμό του Αμαρουσίου και τα Βριλήσσια οικισμό του Χαλανδρίου. Επίσης, πρόσβαση χαράχτηκε μέσω της Οδού Πολυδρόσου χαμηλά στο Χαλάνδρι. Η τρίτη πρόσβαση στο ύψος των Βριλησσίων πραγματοποιήθηκε μέσω της οδού Σισμανογλείου, όταν έγινε και η διάνοιξη του δρόμου προς το Σισμανόγλειο Νοσοκομείο το 1936. Μέσω της οδού Σισμανογλείου συνδέονταν οι κάτοικοι στο κέντρο των Βριλησσίων με το Μαρούσι και τη Λ. Κηφισίας. Η διαδρομή αυτή τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείτο και μέσω της λεωφορειογραμμής 448 αλλά με πολλα προβλήματα.

Με την Αγία Παρασκευή συνδεόταν η πόλη δύσκολα, κατά βάση μέσω της κεντρικής τότε πλατείας Φλύας (σημερινή Κένεντυ) Χαλανδρίου και της Λεωφόρου Δουκίσσης Πλακεντίας, ή μέσα από τους προβληματικούς τότε δρόμους Αναπαύσεως-Κλεισθένους, ή Παναγούλη. Η σύνδεση τότε πραγματοποιείτο θεωρητικά μέσω των γραμμών 447 και 403, αν και στην πράξη απαιτείτο μετάβαση στο Χαλάνδρι και ανταπόκριση με τη γραμμή 421 για Αγία Παρασκευή. Με το Γέρακα συνδεόταν μέσω της Οδού Αναλήψεως-Αγίου Αντωνίου-Ολύμπου ή Μπακογιάννη. Οι οδοί αυτοί αποτελούσαν τότε δρόμους ταχείας κυκλοφορείας, όπως και η κεντρική "Λεωφόρος" Κύπρου. Σε γενικές γραμμές παρατηρείτο εντατική, αν όχι αποκλειστική, χρήση ΙΧ.

Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος Αθηνών-Πειραιώς

Η πρόσβαση στον σταθμό Αμαρουσίου ήταν έως και το 2004 εφικτή μέσω της πιάτσας taxi, ΙΧ, ή της προβληματικής λεωφορειογραμμής 448:Σταθμός Αμαρουσίου-Άνω Βριλήσσια. Επίσης ήταν προσιτός αργότερα μέσω της Δημοτικής Συγκοινωνίας Αμαρουσίου 030:Σταθμός Αμαρουσίου-Σισμανόγλειο.

Κόμβοι 12 και 13 Αττικής Οδού

Από το 2004, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ξεκινούν τα συγκοινωνιακά έργα που θα καταστήσουν το δήμο ένα από τους πιο προνομιούχους στο λεκανοπέδιο σε αυτό τον τομέα. Με την διάνοιξη της Αττικής Οδού στο νότιο τμήμα του δήμου, αποσυμφορείται αρκετά η λεωφόρος Πεντέλης στο άνω Χαλάνδρι, επιβαρύνοντας αντίθετα το τμήμα των Βριλησσίων. Συγκεκριμένα, ο Δήμος καθίσταται προσβάσιμος από τους κόμβους 12 "Λ.Πεντέλης" και 13 "Λ. Δουκίσσης Πλακεντίας" της Αττικής Οδού.

Σταθμός Μετρό και Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δουκίσσης Πλακεντίας

Λίγες εβδομάδες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, στο ανατολικό τμήμα των συνόρων με το Χαλάνδρι, δημιουργείται ο κομβικός σταθμός του Μετρό Δουκίσσης Πλακεντίας της γραμμής 3 Σύνταγμα-Αεροδρόμιο και της ομώνυμης στάσης του Προαστιακού της γραμμής Αθήνα-Αεροδρόμιο. Οι δύο αυτές στάσεις εξυπηρετούν την ανατολική είσοδο στο λεκανοπέδιο, καλύπτοντας τις ανάγκες μετακινήσεως της ευρύτερης περιοχής, ενώ καθίσταται ο σταθμός κομβική αφετηρία λεωφορειογραμμών που ενώνουν την Αθήνα με την Ανατολική Αττική, βοηθώντας στη συγκοινωνιακή αποσυμφόρηση του Σταυρού Αγίας Παρασκευής. Πλέον ο δήμος συνδέεται με το κέντρο των Αθηνών και τα Μεσόγεια.

Πέραν όμως των αυστηρά αθηναϊκών συνόρων, τα Βριλήσσια συνδέονται με όλα τα μέσα μαζικών μετακινήσεων της Αττικής, ενώ μέσω ανταποκρίσεων του ηλεκτρικού, του προαστιακού και του εθνικού σιδηροδρόμου καθίστανται προσβάσιμα από την Πάτρα και την Κόρινθο, μέχρι τη Χαλκίδα και τη Θεσσαλονίκη.

Δημοτική Συγκοινωνία Βριλησσίων

Το καλοκαίρι των Ολυμπιακών Αγώνων, ακολουθώντας και τους λοιπούς αθηναϊκούς δήμους, ο Δήμος Βριλησσίων ενοικιάζει πούλμαν που εξυπηρετεί την πρόσβαση από την Πλατεία Αναλήψεως στο νέο Σταθμό Δουκίσσης Πλακεντίας του Μετρό, ενώ μετά τη λήξη των αγώνων αντικαθιστά το πούλμαν με δημοτικό λεωφορείο που χρησιμοποιούσε παλαιότερα για την πρωινή πρόσβαση των φοιτητών στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου. Αργότερα, και μετά από διαμαρτυρίες κατοίκων, ο Δήμος Βριλησσίων προβαίνει στην αγορά τεσσάρων mini bus και δρομολογεί δύο γραμμές. Συγκεκριμένα συγκροτείται η γραμμή Α:Μετρό-Σισμανόγλειο και η γραμμή Β:Μετρό-Πάτημα.[60]

Ο χώρος αυτός εντοπίζεται επί της οδού Αττικής-Τενέδου, στο ύψος της Αγίου Αντωνίου, στο νοτιοανατολικό άκρο του Δήμου (ζώνη Η1).

Η δημοτική συγκοινωνία λειτουργεί κατά τις εργάσιμες ημέρες από τις 5:00 έως τις 21:30. Στάσεις πραγματοποιούνται στις διασταυρώσεις δρόμων έως ότου ολοκληρωθεί η κατασκευή καλαίσθητων υποστέγων που έχει αναγγελθεί.

Προαστιακός Σιδηρόδρομος Λεωφόρου Πεντέλης

Στις 21 Φεβρουαρίου του 2007, μετά από μια διετή καθυστέρηση στα χρονοδιαγράμματα, γίνονται τα εγκαίνια του Σταθμού Πεντέλης του Προαστιακού Σιδηροδρόμου στα σύνορα Βριλησσίων και Χαλανδρίου επί της ομώνυμης λεωφόρου. Ο σταθμός βρίσκεται σε ένα ιδιαιτέρως κομβικό σημείο, καθώς εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο τις τοπικές ανάγκες μετακίνησης των δημοτών, επιτελώντας την πολυπόθητη σύνδεση με τα βόρεια προάστια αλλά και με τα Μεσόγεια.

Επιπλέον συνδέει το Μετρό με τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο, ενώ βοηθάει στη συγκοινωνιακή διέλευση διερχομένων από τη Βόρεια Μεσογαία προς τα Βόρεια Προάστια και τούμπαλιν, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στην αποτροπή της διαμπερούς κυκλοφορίας στην ευρύτερη περιοχή. Είναι εύκολα προσβάσιμος, σε αντίθεση με άλλους σταθμούς του προαστιακού στην Αττική και εγκατεστημένος λίγο πιο έξω από την πόλη των Βριλησσίων ώστε να μη δημιουργεί προβλήματα συμφόρησης.

O σταθμός δίνει "ανάσα πνοής" στο γειτονικό Σταθμό της Πλακεντίας που εξυπηρετεί τις ανάγκες μετακινήσεως μιας κατά πολύ μεγαλύτερης πληθυσμιακής μάζας, κατά κύριο λόγο για την πρόσβαση προς την Αθήνα και επιστροφή. Ο δε λεωφορειοσταθμός της Δ. Πλακεντίας καθιστά εύκολη την πρόσβαση στα Βορειοανατολικά Προάστια και την Ανατολική Αττική. Οι δύο σταθμοί του Προαστιακού τοποθετούνται στα κάτω άκρα της πόλης, στους κόμβους με τις δύο περιφερειακές λεωφόρους και στην ανταπόκρισή τους με τη διερχόμενη Αττική Οδό.

Οδικός Δακτύλιος Βριλησσίων

Στις αρχές του 2007 ολοκληρώνεται η διάνοιξη της λεωφόρου Ηρακλείτου προς την Αναπαύσεως στα διοικητικά όρια του Χαλανδρίου, έργο καθοριστικό για την αποτροπή της διαμπερούς κυκλοφορίας. Με τη συνένωση αυτή δίνεται το πράσινο φως για τη μονοδρόμηση της οδού Ολύμπου προς τα ανατολικά και της οδού Μπακογιάννη προς τα δυτικά, παράλληλα με την ανάπλασή της και την κατασκευή ποδηλατοδρόμου.

Πλέον, έχει διαμορφωθεί ο επιτυχημένος περιφερειακός οδικός ιστός των Βριλησσίων, με την Αττική Οδό να ενσωματώνεται αρμονικά και υπογείως στο οδικό δίκτυο της πόλης και να διοχετεύει τη διαμπερή κυκλοφορία έξω από αυτήν, με την οδό 25ης Μαρτίου να εξυπηρετεί την τοπική διέλευση μεταξύ Λ. Πεντέλης-Ηρακλείτου. Η λωρίδα του Πατήματος Χαλανδρίου στα ανατολικά προστατεύει την οικιστική ζώνη Βριλησσίων από την Ανατολική Αττική, με τον κυκλοφοριακό φόρτο να κινείται περιμετρικά των αθηναϊκών συνόρων επί της Λ. Ηρακλείτου και να διοχετεύεται μέσω Χαλανδρίου στο κέντρο των Αθηνών και μέσω Λ. Αναπαύσεως στα βόρεια προάστια. Παράλληλα ξεκινάει το δεύτερο τμήμα της διαπλάτυνσης της κεντρικής λεωφόρου Πεντέλης.[61]

Λεωφορειογραμμές Βριλησσίων

Ο Δήμος Βριλησσίων σήμερα είναι προσβάσιμος μέσω Χαλανδρίου από τις λεωφορειογραμμές 451Α:Χαλάνδρι-Νέα Πεντέλη και 451B:Χαλάνδρι-Παλαιά Πεντέλη στη διαδρομή προς Πεντέλη, που διέρχονται πρώτα από το Σταθμό "Πεντέλης" στο ύψος των Βριλησσίων.[62]

Τα Βριλήσσια συνδέονται με τα Μελίσσια, τη Νέα και Παλαιά Πεντέλη μέσω των ίδιων λεωφορειογραμμών 451Α και 451Β που κινούνται κεντρικά, καθώς και με τις γραμμές 423 και 412 που εξυπηρετούν τα Άνω Βριλήσσια. Οι κάτοικοι έχουν πρόσβαση στο σταθμό του Μετρό μέσω των γραμμών 412 και 411, ενώ με το Σταθμό του Αμαρουσίου συνδέονται με το 448. Στην Αγία Παρασκευή παρέχει πρόσβαση το 403, ενώ κάνουν κυκλικές διαδρομές στα γειτονικά προάστια Αμαρουσίου, Χαλανδρίου και Μελισσίων. Με τη μεσογαία τα Βριλήσσια συνδέονται μέσω των ποικίλων λεωφορειογραμμών που στεγάζονται στο σταθμό Δουκίσσης Πλακεντίας.

Με την Αγία Παρασκευή και τους γειτονικούς δήμους της Βόρεια Μεσογαίας και της Ανατολικής Αττικής συνδέεται μέσω των γραμμών του Λεωφορειοσταθμού της Δουκίσσης Πλακεντίας στο χαμηλό επίπεδο του κόμβου (οδός Παναγούλη-Γαρυττού). Ενδεικτικά αναφέρονται οι γραμμές 406, 407, 306, 307 κ.α. προς Αγία Παρασκευή-Γέρακα-Γλυκά Νερά-Παλλήνη, Λεωφόρο Μεσογείων-Μαραθώνος κ.α. Επίσης, στο Σταθμό του Χαλανδρίου υπάρχει αναταπόκριση με λεωφορείο προς Νέο Ηράκλειο και πρόσβαση στη Λ. Μεσογείων.

Ποδηλατόδρομος

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει δοθεί από τους Δήμους Βριλησσίων-Χαλανδρίου και στο εγχείρημα του ποδηλατοδρόμου, για την πρόσβαση στους σταθμούς των συγκοινωνιών, αλλά και για την ανάπλαση επιβεβαρυμένων κυκλοφοριακά δρόμων. Το διαδημοτικό σύστημα ποδηλατοδρόμων ξεκινάει από το Metro Χαλανδρίου και εισέρχεται στην Τούφα, στο Άνω Χαλάνδρι. Μέσα από συνοικιακούς δρόμους μονοδρομεί την οδό Ολύμπου μέχρι και τον Προαστιακό Λ.Πεντέλης. Εκεί διακλαδίζεται σε μια διαδρομή που κινείται ανατολικά προς Σταθμό Δ. Πλακεντίας μέσα από το Διαδημοτικό Αττικό Πάρκο, φτάνοντας όμως μόλις μέχρι τις οδούς Σαλαμίνος-Θεοδοσίου.

Η δεύτερη διαδρομή εισέρχεται μέσω της οδού Εθνικής Αντιστάσεως στον πεζόδρομο Βριλησσίων και συνεχίζει από την ίδια μονοδρομημένη οδό μέχρι την οδό Μπακογιάννη, η οποία κάνει κύκλο μέχρι το Πάτημα Χαλανδρίου.

Συγκεκριμένα, ο δήμος έχει προχωρήσει στην επιλογή οδικών τμημάτων στα οποία θα διαμορφωθεί σε πρώτη φάση ένα δίκτυο ποδηλατοδρόμων στις οδούς Μπακογιάννη από Λάδωνος μέχρι Εθνικής Αντιστάσεως , Εθνικής Αντιστάσεως από Κισάβου μέχρι 25ης Μαρτίου, Κισάβου από Ολυμπιονικών μέχρι Εθνικής Αντιστάσεως και κατά μήκος των Οδών Λάδωνος και Μακεδονίας.[63]

Υπό Κατασκευή Γέφυρα Λακωνίας

Το έργο που εκκρεμεί ώστε να ολοκληρωθεί το συγκοινωνιακό όραμα του δήμου είναι η δημιουργία της γέφυρας Λακωνίας που είχε σκοπό να συνδέσει τη λεωφόρο Πεντέλης στο ύψος του Προαστικού με τη συνοικία Πολύδροσο Χαλανδρίου-Αμαρουσίου στην αντίπερα όχθη της ρεματιάς, αλλά πάγωσε από τους κατοίκους της οδού Φραγκοκλησιάς που θεωρούν πως θα καταστήσει το συνοικιακό τους δρόμο πέρασμα ανάμεσα στις λεωφόρους Κηφισίας και Πεντέλης. Αξίζει να σημειωθεί πως το έργο αυτό θα βοηθούσε πολύ στην αποσυμφόρηση του κέντρου του Χαλανδρίου, καθώς η κίνηση θα εκτρεπόταν στη Λ Κηφισίας, έξω από την πόλη των Χαλανδραίων, ενώ θα αποσυμφορίζονταν και οι προβληματικοί δρόμοι του Νέου Αμαρουσίου όπου πραγματοποιούνται πολλά τροχαία, καθιστώντας πιο άμεση την πρόσβαση στη Λ. Κηφισίας για τους Βριλησσιώτες.

Μελλονικές Επεκτάσεις Μετρό & Προαστιακού

Από το 2013 και έπειτα προβλέπεται η πόλη να συνδεθεί μέσω του Προαστιακού Σιδηροδρόμου με τη γραμμή 4 του Metro προς Φιλοθέη, Ψυχικό, Πανεπιστημιούπολη και Κολωνάκι και Γαλάτσι. Επίσης, το 2007 μελετάται η νέα γραμμή Ραφήνας του Προαστιακού που θα ξεκινάει από Δουκίσσης Πλακεντίας προς το Γέρακα, το Πικέρμι και τη Ραφήνα.
Οικονομικά Στοιχεία
Αγορά Ακινήτων

Η περιοχή τοποθετείται συγκριτικά σε επίπεδα παρόμοια με εκείνα των Μελισσίων, της Αγίας Παρασκευής και του Χολαργού, με τις αντικειμενικές τιμές στην ακριβή ζώνη να κυμαίνονται μεταξύ των € 1.550 - 2.050 / τμ, ενώ οι εμπορικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ € 2.200 - 3.000 / τμ. (2007).

Τα ενοίκια στα Βριλήσσια κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα με το Χαλάνδρι, τα Μελίσσια και την Αγία Παρασκευή. Η ηλικία των κτισμάτων ξεκινάει από 25 ετία και καταλήγει στις νεόδμητες μετά το 2005. Οι περισσότερες δηλαδή πολυκατοικίες είναι σύμφωνες με τον πρώτο αντισεισμικό κανονισμό του '84-'85.
Εμπορικότητα

Η εμπορικότητα του δήμου εντοπίζεται κυρίως στη λεωφόρο Πεντέλης και γενικά δε συνιστάται η περιοχή για εγκατάσταση μεγάλων επιχειρήσεων υπερτοπικού εμπορίου καθώς ο χαρακτήρας της περιοχής είναι οικιστικός και τέτοιες ανάγκες καλύπτουν πλήρως οι γειτονικοί δήμοι Χαλανδρίου, Αμαρουσίου και Κηφισιάς. Συνήθως γίνονται πολύ προσεκτικές κινήσεις των επιχειρήσεων προς εγκατάσταση, όπως έγινε πρόσφατα στο κομβικό πέρασμα της Πλακεντίας, στα σύνορα με το Χαλάνδρι. Έχουν αρχίσει να εγκαθίστανται ορισμένες δειλά δειλά και στη λεωφόρο Αναπαύσεως.[64]
Χωροθέτηση Εμπορικών Ζωνών

Στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης του δήμου, οι δημοτικές αρχές προχώρησαν σε χωροθέτηση των εμπορικών ζωνών στα Βριλήσσια.

Αρχικά ,διαχώρισαν την οικιστική ζώνη στα ανατολικά, από τη διερχομένη Λεωφόρο Πεντέλης στα δυτικά σύνορα της πόλης, διοχετεύοντας προς αυτή τη μεγαλύτερη εμπορική όχληση.

Σε δεύτερο επίπεδο, για τις μικρές τοπικές εμπορικές ανάγκες χαμηλής όχλησης του οικιστικού ιστού, διαχώρισαν τις κεντρικές οδούς σε εναλλάξ εμπορική και οικιστική ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, επέτρεψαν την εμπορική ανάπτυξη του δυτικού τμήματος της οδού Αναλήψεως μέχρι την Πλατεία και την οικιστική ανάπτυξη του δρόμου στα ανατολικά, αλλά την οικιστική ανάπτυξη στο δυτικό τμήμα της οδού Κύπρου και την εμπορική στα ανατολικά. Παράλληλα, οι συγκοινωνιολόγοι προέβησαν σε διοχέτευση της τοπικής κυκλοφορίας των κατοίκων σε σημεία μη εμπορικά ώστε να αποφευχθεί συμφόρηση. Συγκεκριμένα το δυτικό εμπορικό τμήμα της Αναλήψεως πεζοδρομήθηκε, ενώ το ανατολικό τμήμα αποτελεί βασική πύλη εισόδου των κατοίκων στην πόλη από τα ανατολικά (και είσοδο τοπικών λεωφορείων). Παρόμοια φιλοσοφία ακολουθήθηκε και στους υπόλοιπους δρόμους του οικιστικού ιστού.
Ένωση Επιχειρηματιών-Εμπόρων-Βιοτεχνών Βριλησσίων

Οι βιοτεχνίες και οι εμπορικές επιχειρήσεις έχουν οργανωθεί στο Σύλλογο Εμπόρων-Βιοτεχνών Βριλησσίων που παρέχει κατευθύνσεις, οδηγίες και πρωτοβουλίες για τη διαβίωση των τοπικών επιχειρήσεων.

Οι παλιές βιοτεχνίες συγκεντρώνονταν κυρίως στην παραρεμάτια ζώνη Βριλησσίων-Μελισσίων (Ζώνες Ε,ΣΤ), ορισμένες στη γειτονιά Κύπρου (Ζώνη Γ) αλλά και στη Λεωφόρο Αναπαύσεως, Πεντέλης και Σισμανογλείου. Επρόκειτο για μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι περισσότερες από τις οποίες σήμερα λειτουργούν με σχετικά χαμηλό τζίρο. Παρά ταύτα, αρκετές εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στην περιοχή μέχρι και σήμερα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται εταιρίες επεξεργασίας ξύλου, επιπλοποιεία, μεταποιητικές επιχειρήσεις, αλλά και εταιρίες ενδυμάτων παλαιότερα και φυτώρια. Στη Λ. Αναπαύσεως συγκεντρώνονται όλες οι επιχειρήσεις που σχετίζονται με υλικά κατασκευών, υδραυλικά, εσωτερική και εξωτερική διακόσμηση και συναφή είδη. Σε συγκεκριμένα σημεία λειτουργούν ορισμένα καταστήματα αλυσίδων υπερκαταστημάτων (supermarkets) και σε συγκεκριμένα σημεία είναι εγκατεστημένα μικρά εμπορικά κέντρα.

Τα τελευταία χρόνια, πέρα από την εμπορική αγορά και την αγορά εστίασης που αναβαθμίζονται, στην περιοχή δραστηριοποιούνται και αρκετές επιχειρήσεις, κτηματομεσιτικά, αρχιτεκτονικά γραφεία κ.α.
Κέντρα Εστίασης & Ψυχαγωγίας

Στη Λ. Πεντέλης, στην Πλατεία Ελευθερίας, Πλατεία Αναλήψεως και στα Άνω Βριλήσσια κυρίως συγκεντρώνονται τα κέντρα διασκέδασης της πόλης. Τα τελευταία χρόνια τα Βριλήσσια έχουν ικανοποιητικούς χώρους εστίασης να επιδείξουν σε κατοίκους και επισκέπτες. Υψηλής αισθητικής καφετέριες, μπαρ χαμηλής όχλησης, σημεία ταχείας εστίασης και χώρος μπιλιάρδου, ταβερνάκια αλλά και λίγα πολυτελή εστιατόρια συνθέτουν την εικόνα μιας εναλλακτικής πρότασης για τη μεσημεριανή και βραδυνή διασκέδαση των διερχομένων προς την Πεντέλη.

Στην ανάπτυξη των κέντρων αυτών συνέβαλλε η διέλευση της Αττικής Οδού και η ανάπλαση της Λεωφόρου Πεντέλης, καθώς και το γενικότερο κλίμα ανάπτυξης που οδήγησε σε πολλές ανακαινίσεις. Η υψηλή όχληση συγκεντρώνεται κυρίως στις λεωφόρους, ενώ στη νέα Πλατεία Αναλήψεως ακολουθήθηκε μια ανάπτυξη σε "οικογενειακά πρότυπα" καθώς βρίσκεται μέσα στον οικιστικό ιστό.

Ένα από τα πιο ιστορικά κέντρα διασκέδασης στην πόλη που την κατέστησαν ευρέως γνωστή στα πρώτα χρόνια ανάπτυξής της είναι οι "Εποχές" (Ζώνη ΣΤ), μπουάτ στην οποία απήλαυσαν και εξακολουθούν να απολαμβάνουν οι Αθηναίοι ορισμένα από τα πιο προσφιλή ονόματα στο ελληνικό μουσικό στερέωμα, όπως η Βίκυ Μοσχολιού, ο Γιώργος Σπανός, η Ελένη Δήμου κ.α.
Επισκέψιμοι Χώροι & Κέντρα Ενδιαφέροντος

Πλατείες & Ελεύθεροι Χώροι

Η πόλη διαθέτει δύο βασικά σημεία εστίασης στο δυτικό άκρο της και πλησίον της Λεωφόρου Πεντέλης, την πλατεία Βριλησσίων στο κέντρο και την εστία Άνω Βριλησσίων, στο ύψος της Ναυτικής Βάσης.[65]

Λοιπές γνωστές πλατείες είναι η Πλατεία Βριλησσού, η Πλατεία Κωνσταντίνου Τσάτσου του Ακαδημαϊκού, Κέντρο Νεότητος Μάνου Χατζηδάκη, Πλατεία Κύπρου, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, 28ης Οκτωβρίου, 25ης Μαρτίου, Καλλιανίου, Ανδρόνικου και πολλοί άλλοι μικροί χώροι πρασίνου. Τέλος, πολλά περιθώρια ανάπλασης παρουσιάζει και η παραρεμάτια ζώνη των Αμαζόνων, επί της ανατολικής ρεματιάς που χωρίζει τα σύνορα από το γειτονικό Πάτημα Χαλανδρίου και μέχρι στιγμής λειτουργεί ως χώρος στέγασης των απορριματοφόρων του Δήμου.
Πάρκα & Χώροι Πρασίνου

Το πάρκο της Ναυτικής Βάσης αφήνει το στίγμα του στην ανάπτυξη των Άνω Βριλησσίων,[66] δίνοντας παράλληλα το έναυσμα για την αστικοποίηση και ανάπτυξη της λεωφόρου Αναπαύσεως. Το Αττικό Πάρκο Βριλησσίων-Χαλανδρίου γίνεται αποδεκτό με χαρά από τους κατοίκους των δύο δήμων, ενώ το γραφικό παρκο της Ρεματιάς, με τη χαρακτηριστική γεφυρούλα και το τοπικό καφέ, αποτελεί χρόνια τώρα πόλο έλξης για κατοίκους Βριλησσίων - Μελισσίων.

Αξίζει να αναφερθεί ο καλαίσθητος προστιθείς εξοπλισμός και χώρος περιποίησης και υγιεινής των τετράποδων φίλων κατά τη βραδυνή τους βόλτα, με ειδική σήμανση κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε κάθε πάρκο και πλατεία.
Μνημεία & Αξιοθέατα

Στα αξιοθέατα της περιοχής συγκαταλέγονται το Υδραγωγείο των Βριλησσίων (έναν από τους δύο υδατοπύργους που υπήρχαν) στην Πλατεία Αγίας Λαύρας και ο Βράχος του Βριλησσού στην Πλατεία Ελευθερίας. Επίσης, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την προτομή του Ελευθερίου Βενιζέλου και το Μνημείο Πεσόντων στην Πλατεία Ηρώων, καθώς και την προτομή του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη στην Πλατεία Ελευθερίας. Αξιόλογο αρχιτεκτονικό κτίσμα αποτελεί και η πέτρινη κατοικία του αειμνύστου προέδρου Δημητρίου Βερνάρδου, την οποία δώρισε ως κοινοτικό κατάστημα και τιμής ένεκεν δόθηκε το όνομά του στον δρόμο που διέρχεται.
Κοινωνική Δράση & Υποδομές
Εκπαιδευτικές & Θρησκευτικές Υποδομές

Στο Δήμο Βριλησσίων λειτουργούν 6 Δημοτικά Νηπιαγωγεία, 6 Δημοτικά Σχολεία, 3 Γυμνάσια και 2 Λύκεια. Σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει δοθεί προσανατολισμός στη γαλλική και στην αγγλική, ενώ παρέχεται πληθώρα μαθημάτων μουσικής, χορωδίας, σχεδίου, θεατρολογίας, καθώς και πολλών πιο εξειδικευμένων δραστηριοτήτων υπό το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Πολιτιστικού Κέντρου (θέατρο, κουκλοθέατρο κ.α.). Ο θεσμός της ενισχυτικής διδασκαλίας φαίνεται να έχει απήχηση, χωρίς όμως να απουσιάζει και η άνθιση των φροντιστηρίων δίπλα στα σχολεία. Στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης δραστηριοποιούνται 1 Ελληνογερμανικό Δημοτικό Σχολείο, καθώς και τα Εκπαιδευτήρια Καντά σε επίπεδο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ πλέον έπαψε η λειτουργία των Λυκείων Βάσκα. Επιπλέον υπάρχει 1 παιδική χαρά ανά κεντρικό δρόμο, καθώς και πολλά κέντρα νεότητος γύρω από τα σχολεία.

Ο κεντρικός Ιερός Ναός των Βριλησσίων είναι ο Ναός Αναλήψεως του Κυρίου, επί της κεντρικής πλατείας Αναλήψεως που οικοδομήθηκε στη δεκαετία του '70 με δωρεές των λιγοστών κατοίκων της τότε κοινότητος. Το δεύτερο ναϋδριο οικοδομήθηκε στο όνομα του Αγίου Αντωνίου στο γειτονικό Πάτημα Χαλανδρίου (όταν τα σύνορα στην ανατολική ζώνη ήταν συγκεχυμένα) ο οποίος αδυνατεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες λατρευτικές ανάγκες και πρόκειται να μετεγκατασταθεί σε διπλανό οικόπεδο μετά την ολοκλήρωση των αντιπλυμμηρικών έργων επί της Αγίου Αντωνίου. Ο τρίτος , Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, οικοδομήθηκε στο Πάτημα Βριλησσίων και οι εργασίες ανάπλασής του ολοκληρώνονται το 2008 και ο τελευταίος που οικοδομείται πρόσφατα είναι των Δώδεκα Αποστόλων απέναντι από το 2ο Γυμνάσιο - Λύκειο στα Άνω Βριλήσσια.
Αθλητισμός & Φυσιολατρική Κίνηση

Τα Βριλήσσια μέχρι και τη δεκαετία του '90 δε διέθεταν δημοτικό γήπεδο, καθώς το γήπεδο Χαλανδρίου είχε εγκατασταθεί σε ελεύθερο χώρο στα σύνορα των δύο δήμων, καλύπτοντας τις ανάγκες αμφότερων. Μικροί διάσπαρτοι χώροι δημιουργούνται σταδιακά σε διάφορες γειτονιές, όπως το γήπεδο handball επί της οδού Αναλήψεως και το γήπεδο tennis επί της Ολύμπου. Παράλληλα δημιουργείται το δημοτικό γήπεδο Βριλησσίων στο τέρμα της οδού Κισάβου με πολλές ελλείψεις σε θέματα υποδομής και επισκεψιμότητας, προς εξυπηρέτηση των κατοίκων στα Άνω Βριλήσσια. Μέσα στο 2007 ολοκληρώνεται η κατασκευή του ιδιωτικού Family Club Βριλησσίων, μετά από πολλές αγωγές των περιοίκων καθότι εγκατεστημένο εντός οικιστικής ζώνης (διασταύρωση οδών Μητροπούλου και Κισάβου).

Αξίζει να σημειωθεί πως το εν λόγω Club παρέχει ένα σημαντικό κονδύλι προς το δήμο που είναι και ο ιδιοκτήτης της έκτασης, ενώ μέσα σε μια δεκαετία θα περιέλθει τελικώς στη χρήση του σύμφωνα με τη σύμβαση που έχει υπογραφεί. Έως τότε μπορούν οι κάτοικοι του δήμου να το επισκέπτονται με μειωμένα έξοδα συμμετοχής.
Βριλησσιακός Αθλητικός Όμιλος

διαίτερα γνωστή είναι η ομώνυμη ομάδα βόλεϋ αντρών του δήμου, τα "Βριλήσσια" του Βριλησσιακού Αθλητικού Ομίλου, με πολλές νίκες. Για πρώτη φορά το 2007 φαίνεται μάλιστα να φλερτάρουν με την άνοδό τους στη Δ Εθνική. Έχοντας αποκτήσει 6 βαθμούς διαφορά από το δεύτερο και εννιά στα εννιά στους αγώνες που διεξήχθησαν, η ομάδα του Κώστα Τσαβαλιά δείχνει να έχει μεγάλες βλέψεις.[67][68]
Αθλητικός Όμιλος "Απόλλων" Βριλησσίων
Το Δ.Σ. απαρτίζουν Ιδιότητα
Αντωνία Δημητρακοπούλου Πρόεδρος
Δεσποτίδης Γεώργιος Αντιπρόεδρος
Γεωργία Δημητρακοπούλου Γεν. Γραμματέας
Δημήτρης Κακέτσης Ταμίας
Κατσαρδής Ηλίας Γενικός Έφορος
Κόλλια Καλλιόπη (Κέλλυ) Υπ. Δημοσίων Σχέσεων
Σταθάτος Γεράσιμος Μέλος

Ο Α.Ο. Απόλλων Βριλησσίων ιδρύθηκε στο τέλος του 2005 από μια ομάδα Βριλησσιώτων. Το όνομά του προέρχεται από τον επίκουρο Απόλλωνα, ο ναός του οποίου δεσπόζει 12 χιλιόμετρα από την Ανδρίτσαινα στην Πελοπόννησο. Η επιτυχημένη ανοδική πορεία του σωματείου μας είχε ως αποτέλεσμα να ενταχθεί το 2008 και το ολυμπιακό άθλημα της ξιφασκίας.

Τo προγράμμα της ξιφασκίας πραγματοποιείται στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Βριλησσίων που βρίσκεται στην οδό Αθανασίου Διάκου 18, ενώ το σκάκι στο Στέκι Νεολαίας που βρίσκεται στην οδό Ολύμπου και Φλωρίνης στα Βριλήσσια. [69]
Φυσιολατρικός Σύλλογος Βριλησσός

Αρκετά δημοφιλής επίσης στην ευρύτερη περιοχή είναι και ο φυσιολατρικός σύλλογος "Βριλησσός" για τις εκδρομές που διοργανώνει στις μαγευτικές περιοχές της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό. Το κατάστημα του συλλόγου είναι εγκατεστημένο στο πάρκο στο οποίο καταλήγει η οδός Μακεδονίας, πλησίον του ΤΥΠΕΤ. Ο σύλλογος δραστηριοποιείται έντονα τα τελευταία χρόνια και σε θέματα πυρασφάλειας, σε συνεργασία με αντίστοιχους πεντελικούς συλλόγους.
Τοπικοί Σύλλογοι

Στο Δήμο δραστηριοποιείται από το 1960 το 4ο Σύστημα Προσκόπων με περισσότερα από 100 ενεργά μέλη και επίσης λειτουργεί το Τοπικό Τμήμα Βριλησσίων του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού[70]. Το κατάστημα των προσκόπων στεγάζεται σε ειδικό χώρο εντός του ανακαινισμένου 1ου Δημοτικού Σχολείου Βριλησσίων και επιμελείται κάθε χρόνο της πρωτοχρονιάτικης διακόσμησης με το παραδοσιακό ελληνικό καραβάκι. Ορισμένοι από τους Εξωραϊστικούς Συλλόγους της περιοχής είναι οι "Ωρύθεια" και "Εξωραϊστικός Σύλλογος Άνω Βριλησσίων", ενώ στην πόλη δραστηριοποιούνται οι τοπικοί σύλλογοι "Ένωση Κρητών Βριλησσίων" και "Σύλλογος Αρκάδων".
Πολιτιστικά Δρώμενα & Υποδομές

Ο Δήμος Βριλησσίων διαθέτει τρία βασικά πολιτιστικά καταστήματα. Το πρώτο βρίσκεται επί της οδού Κισάβου στα Άνω Βριλήσσια, το δεύτερο οικοδομήθηκε με δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχου στην κεντρική Πλατεία Αναλήψεως και το τρίτο και πιο πρόσφατο εγκαταστάθηκε στο πάρκο "Μίκης Θεοδωράκης", παράλληλα με την ανάπλασή του. Πρόκειται για τελευταίας αρχιτεκτονικής κτίρια με πλήρεις υποδομές καθώς οικοδομήθηκαν πρόσφατα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει πληθώρα καλλιτεχνικών μαθημάτων και εκδηλώσεων με ελεύθερη συμμετοχή όπως θεατρικές παραστάσεις, ζωγραφική, γλυπτική, χορωδία, κουκλοθέατρο κ.α.
Φεστιβάλ Βριλησσίων

Επιπλέον στο δημοτικό θέατρο Νταμάρι Βριλησσίων "Αλίκη Βουγιουκλάκη" στο πάτημα Βριλησσίων φιλοξενούνται θεατρικές παραστάσεις ερασιτεχνικές αλλά και από επαγγελματίες ηθοποιούς οι οποίοι κατά τις θερινές περιοδείες τους επισκέπτονται και δήμους της Αττικής, μεταξύ των οποίων και τον εν λόγω δήμο τα τελευταία από το 1990.

Δημοτικές & Ιδιωτικές Υπηρεσίες

Ο Δήμος διαθέτει δύο καταστήματα ΚΑΠΗ για τη δημιουργική απασχόληση των ατόμων της τρίτης ηλικίας και δημοτικό πούλμαν για την πρόσβαση σε αυτά.

Στην πόλη λειτουργούν δύο ΚΕΠ, ενώ ο ΚΡΙΚΟΣ (Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες) δραστηριοποιείται στο πλαίσιο της κοινωνίας αλληλεγγύης. Μόλις τα τελευταία χρόνια οργανώθηκαν πλήρως οι διοικητικές υπηρεσίες του Αστυνομικού Τμήματος της περιοχής, όπως επίσης και του τοπικού καταστήματος του ΙΚΑ στη διασταύρωση των οδών Πεντέλης και Κισάβου (αν και ορισμένες υπηρεσίες παρέχονται ακόμη από τα 2 καταστήματα του Χαλανδρίου, στην πλατεία Αγίου Νικολάου και σε στενό πλησίον της λεωφόρου Πεντέλης). Ο δήμος εξυπηρετείται για οικονομικά ζητήματα από τη ΔΟΥ Χαλανδρίου. Για ζητήματα χωροταξικού, πολεοδομικού και ασφαλιστικού ενδιαφέροντος εξυπηρετείται από το Νομαρχιακό Μέγαρο των βορειοανατολικών προαστίων, στην Αγία Παρασκευή επί της λεωφόρου Μεσογείων (Ανατολικός Τομέας Αθηνών), όπου λειτουργεί και η Υπηρεσία της Πολεοδομίας.

Το "Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Βριλησσίων", ένα εγχείρημα του Δήμου στα πλαίσια της φιλοσοφίας της δια βίου εκπαίδευσης λειτουργεί από το 2007 με σεμινάρια που διεξάγωνται δωρεάν στην αίθουσα του Νίκου Εγγονόπουλου στο Πάρκο ΤΥΠΕΤ και φαίνεται να λαμβάνει αποδοχής των δημοτών.

Το "Τοπικό Συμβούλιο Νέων", όπως και σε άλλους Δήμους, έρχεται να εντάξει τους δραστήριους δημότες στο πλαίσιο ενδιαφέροντος για τα κοινά της τοπικής κοινωνίας, με αρκετή συμμετοχή, ενώ από το 2007 ξεκινάει και η λειτουργία του Γραφείου Ευρέσεως Εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα Βριλήσσια είναι μια πόλη με υψηλά ποσοστά ανώτερης και ανώτατης μόρφωσης των κατοίκων της, ενώ λόγω των χαρακτηριστικών του προαστίου και της αμιγούς κατοικίας δεν υπάρχουν πολλά κέντρα εργασιακού ενδιαφέροντος. Ήτοι, οι δημότες εργάζονται σε γειτονικές πόλεις, όπως η Αθήνα, ο Πειραιάς και οι βιομηχανικές ζώνες των βορείων προαστίων και των μεσογείων. Έτσι, αν και καθυστερημένα ξεκινάει ένα σημαντικό εγχείρημα στην αντιμετώπιση της μάστιγας της εποχής.

Η δημοτική συγκοινωνία έρχεται να ενισχύσει το ελλιπές συγκοινωνιακό δίκτυο του ΟΑΣΑ, αν και δεν παρατηρείται κάποια πρόοδος στην ανάπτυξη του εχγειρήματος. Συγκεκριμένα, από το 2004 χρησιμοποιούνται 4 μπλε mini bus που συγκροτούν 2 γραμμές, την Α και τη Β. Ο Δήμος δημοπραττεί το 2007 την κατασκευή καλαίσθητων στεγάστρων στα πρότυπα γειτονικών δήμων.

Πολλές είναι οι μελέτες για λειτουργία Δημοτικού Κινηματογράφου στη Ναυτική Βάση, ενώ προβλέπεται και η κατασκευή άλλου ενός Δημοτικού Πάρκου ακριβώς πάνω από τη Βάση στην Αναπαύσεως σε ελεύθερο χώρο της οδού Βορείου Ηπείρου, καθιστώντας τον κόμβο Άνω Βριλησσίων σημαντικό κέντρο εστίασης.

Επί της οδού Κισάβου είναι εγκατεστημένη και η Ψυχιατρική Κλινική "Αθηνά", ενώ το πλησιέστερο Νοσοκομείο Γενικής Περίθαλψης είναι το Σισμανόγλειο, στα διοικητικά όρια του Αμαρουσίου. Για νοσηλεία συνήθως εξυπηρετείται από το "Αμαλία Φλεμινγκ" στα Μελίσσια και για περιπτώσεις ατυχημάτων από το "ΚΑΤ" στην Κηφισιά.

Ένα ακόμα πρόβλημα που εκλήθη ο Δήμος να αντιμετωπίσει ήταν το ζήτημα των αδέσποτων σκύλων. Το πρόγραμμα το οποίο εκπόνησε και εφήρμοσε είχε τίτλο "Αδέσποτα Βριλησσίων SOS" σύμφωνα με το οποίο προέβη μεταξύ άλλων σε ιατρική περίθαλψη, παρακολούθηση και στείρωση των ζώων. Τα λίγα αδέσποτα που έχουν απομείνει στην πόλη είναι ιδαιετέρως φιλικά και υγιή.
Εορταστικές Εκδηλώσεις
Πανηγύρι Αναλήψεως του Κυρίου

Στις αρχές του Ιουνίου κάθε έτους, με αφορμή τον εορτασμό της Ανάληψης του Κυρίου στήνεται λαϊκό πανηγύρι επί της οδού Εθνικής Αντιστάσεως που καταλήγει στον Ιερό Ναό της Αναλήψεως, με πληθώρα πλανόδιων πωλητών και κινητές εγκαταστάσεις που διαμορφώνουν μια εικόνα θεματικού πάρκου. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες από τη δημοτική αρχή ώστε το πανηγύρι να αναβιώσει τις παλιές του δόξες, όταν τα Βριλήσσια ήταν μια μικρή και στενά δεμένη κοινότητα.
Βριλησσιώτικο Καρναβάλι

Καθιερωμένο από τις αρχές του 21ου αιώνα είναι και το αποκριάτικο καρναβάλι του δήμου στο οποίο η συμμετοχή κάθε χρόνο είναι όλο και πιο ενθουσιώδης. Ο εορτασμός λαμβάνει χώρα κατά το μεσημέρι της πρώτης Κυριακής του Μάρτη από την Πλατεία Κύπρου. Μετά τη συγκέντρωση κατοίκων και επισκεπτών, ξεκινάει η παρέλαση του άρματος για να καταλήξει μέσα από τις Οδούς Κύπρου και Εθνικής Αντιστάσεως στην Πλατεία Αναλήψεως όπου ακολουθεί γλέντι.
Αδελφοποιήσεις

Ο Δήμος Βριλησσίων είναι αδελφοποιημένος με το Δήμο Νάπολης της Ιταλίας, με την οποία διοργανώνει μεταξύ άλλων εμπορικές εκδηλώσεις, όπως η ναπολιτάνικη αγορά που διεξήχθη για πρώτη φορά το 2008. Επίσης, είναι αδελφοποιημένος με το Ottweiler της Γερμανίας, όπου προβλέπεται να ονοματισθεί η κεντρική γέφυρα της πόλης, Γέφυρα Βριλησσίων και αντίστοιχα μια πλατεία στα Βριλήσσια, Ottweiler.
Παραπομπές

1. ↑ 1,0 1,1 Δήμος Ιλίου: Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη "Ίλιον: Πορεία στους Αιώνες", Μαρύνος Διώτης, Σπύρος Γεωργόπουλος, 6η Έκδοση, Μάρτιος 2001- σελ. 51: Στο βιβλίο γίνεται αναφορά στο χάρτη του John Trail, όπου απεικονίζεται ο Δήμος Φλύας στην ευρύτερη περιοχή Χαλανδρίου-Βριλησσίων-σελ. 27: Στο βιβλίο γίνεται παράθεση χάρτη της αρχαίας Αττικής και πίνακα με τους αττικούς δήμους από τους Leveque - Vidal Naguet, ανάκτηση 11/8/2008
2. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου - Α' Στάδιο Κείμενο Δημόσιας Διαβούλευσης, σελ. 9,10: αναλυτική χωροθέτηση του δήμου από το Ερευνητικό Πρόγραμμα του ΕΜΠ και της Σχολής Αρχιτεκτόνων-Τομέας Πολεοδομίας & Χωροταξίας, Αθήνα 2004, ανάκτηση 25/72008
3. ↑ Δήμος Βριλησσίων Στον ιστότοπο του δήμου, στην ενότητα "Ταυτότητα της Περιοχής" γίνεται αναφορά στην προέλευση της ονομασίας του δήμου, ανάκτηση 11/8/2008
4. ↑ Δήμος Βριλησσίων Στο ιστότοπο του δήμου, στην ενότητα "Ταυτότητα της Περιοχής" γίνεται αναφορά στην απόσχιση της περιοχής από το Δήμο Χαλανδριου και στην προαγωγή των Βριλησσίων σε δήμο, ανάκτηση 11/8/2008
5. ↑ Nasa World Wind Το πρόγραμμα παρέχει τη δυνατότητα υπολογισμού χιλιομετρικών αποστάσεων, ανάκτηση 11/8/2008
6. ↑ Google Wikimapia Η ιστοσελίδα παρέχει τη δυνατότητα υπολογισμού χιλιομετρικών αποστάσεων, ανάκτηση 11/8/2008
7. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών: Βασικά Χαρακτηριστικά Δήμου Βριλησσίων, ανάκτηση 11/8/2008
8. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Πρώτο Επιχειρησιακό Σχέδιο Κείμενο Δημόσιας Διαβούλευσης, σελ. 7,8: Γίνεται παράθεση χάρτη της ευρύτερης περιοχής και αναφορά στο τοπίο, ανάκτηση 11/8/2008
9. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Ταυτότητα της Περιοχής, ανάκτηση 11/8/2008
10. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, σελ.24, ανάκτηση 11/8/2008
11. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος, ανάκτηση 11/8/2008
12. ↑ Αργύρης Ντινόπουλος: Βιογραφικό, ανάκτηση 11/8/2008
13. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Δήμαρχος Βριλησσίων 2007, ανάκτηση 11/8/2008
14. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Γενικός Γραμματέας, ανάκτηση 11/8/2008
15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Nasa World Wind: Υπολογισμός Υψομέτρου, 11/8/2008
16. ↑ Νομαρχία Αθηνών Τεκτονικός Χάρτης Αττικής: Την πόλη των Βριλησσίων περιβάλλουν δύο βασικά πεντελικά ρήγματα και το κατώτερο διέρχεται πλησίον του κέντρου της πόλης. Παρά ταύτα, απέχουν πολύ από γειτονικά επίκεντρα σεισμικών δονήσεων που θα δύναντο να τα ενεργοποιήσουν, ανάκτηση 13/8/2008
17. ↑ Νομαρχία Αθηνών Τεχνικογεωλογικός Χάρτης Αττικής: Στην ευρύτερη περιοχή των Βριλησσίων απουσιάζουν σεισμικά επίκεντρα. Συγκεκριμένα, τα πλησιέστερα πεντελικά επίκεντρα συναντώνται προς βορρά στην Εκάλη και προς ανατολάς στο Πικέρμι, ανάκτηση 13/8/2008
18. ↑ Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών "Επεξηγηματική Μελέτη του Γεωλογικού Χάρτη της Αττικής", Παπαδέας Δ. Γ, Γεωλόγος ΙΓΜΕ, ανάκτηση 13/8/2008
19. ↑ Νομαρχία Αθηνών Τεχνικογεωλογικός Χάρτης Αττικής: Διακρίνονται οι υπόγειες στρώσεις της Βριλησσιώτικης γης, ανάκτηση 13/8/2008
20. ↑ Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών, Γεωλογικός Χάρτης 2001
21. ↑ NASA World Wind Το πρόγραμμα παρέχει τη δυνατότητα υπολογισμού υψομέτρου, ανάκτηση 13/8/2008
22. ↑ Ιδιωτικός Μετεωρολογικός Σταθμός Αγίας Παρασκευής (Υψόμετρο: 255 μ , Συντεταγμένες: 38° 00' 00" N 23° 48' 00" E): Στοιχεία 2007, ανάκτηση9/8/2008
23. ↑ Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία: Δεδομένα Σταθμού Νέας Φιλαδέλφειας, ανάκτηση 9/8/2008
24. ↑ e-pentelikon: Ονοματολογία του Όρους, ανάκτηση 11/8/2008
25. ↑ Δήμος Πεντέλης: Ιστορικά Στοιχεία, ανάκτηση 11/8/2008
26. ↑ "Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα", Μανώλης Κορρές
27. ↑ Δήμος Πεντέλης:Ιστορικά Στοιχεία, ανάκτηση 11/8/2008
28. ↑ Αναστάσιος Πάππας, "Η Ύδρευσις των Αρχαίων Αθηνών", Εκδόσεις "Ελεύθερη Σκέψις"
29. ↑ Δήμος Πεντέλης: Δημογραφικά Στοιχεία, ανάκτηση 11/8/2008
30. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου σελ. 23, ανάκτηση 11/8/2008
31. ↑ Ένωση Κρητών Βριλησσίων
32. ↑ Νομαρχία Αθηνών: Υδρογεωλογικός Χάρτης, ανάκτηση 12/8/2008
33. ↑ ΦΕΚ 164Α/29/7/49
34. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ανάκτηση 11/8/2008
35. ↑ "50 Χρόνια στα Βριλήσσια", Ευτύχιος Νόταρης, Γραμματέας της Κοινότητας 1954-1989
36. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία: Διαχρονικές Μετακινήσεις Πληθυσμού, ανάκτηση 11/8/2008.
37. ↑ Wikipedia: Χάρτης Πληθυσμιακών Μετακινήσεων στην Αττική, ανάκτηση 11/8/2008
38. ↑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Εργασία για τη δημογραφική εξέλιξη της Αττικής.pdf, ανάκτηση 11/8/2008
39. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου-Α' Φάση "Κείμενο Διαβούλευσης", Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Δήμου, σελ. 13, ανάκτηση 13/8/2008
40. ↑ Στρατηγικό Πλάνο Βριλησσίων, σελ.10, ανάκτηση 9-6-2008
41. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Στοιχεία για την Ταυτότητα της Πόλης, ανάκτηση20/3/2007,
42. ↑ Εφημερίς Καθημερινή: Άρθρο για τις Τιμές και την Κοινωνικο-Οικονομική Σύνθεση των Βορείων Προαστίων των Αθηνών, ανάκτηση 21/3/2008.
43. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Πρώτο Επιχειρησιακό Πλάνο Δήμου Βριλησσίων, Κείμενο Διαβούλευσης: Η Τοπική Οικονομία, σελ. 19 ανάκτηση 13/8/2008
44. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, Απογραφή 2001, ανάκτηση 13/8/2008
45. ↑ ICAP A.E. Κλαδική Μελέτη "Real Estate 2003": γίνεται εκτενής αναφορά στα δημογραφικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης και της ευρύτερης περιοχής.
46. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση ΓΠΣ σελ. 10, ανάκτηση 25/7/2008
47. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Κείμενο Συνοπτικής Παρουσίασης του ΓΠΣ, ανάκτηση 25/7/2008
48. ↑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Εργασία για τη δημογραφική εξέλιξη της Αττικής.pdf, ανάκτηση 21/3/2008
49. ↑ Βριλησσιακή: Εφαρμογή του παρεμβατικού σεναρίου, 2008-12-22, Κωδικός: ΑΒ11, ανάκτηση 24/12/2008
50. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Οργάνωση Δήμου, ανάκτηση 19/8/2008
51. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Πρώτο Επιχειρησιακό Πλάνο Κείμενο Διαβούλευσης σελ. 16: Γίνεται εκτενής αναφορά στις αλλαγές που έγιναν στο σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων, ανάκτηση 13/8/2008
52. ↑ Δήμος Αμαρουσίου: Συμμετοχή στο Q-Cities, ανάκτηση 17/8/2008
53. ↑ Εφημερίς Αμαρυσία: Άρθρο για τις Τιμές των Ακινήτων στα Βόρεια Προάστια των Αθηνών, ανάκτηση 21/3/2008
54. ↑ Βριλησσιώτικα Νέα: Το Blog της Παράταξης, ανάκτηση 21/3/2008
55. ↑ Δράση για μια Άλλη Πόλη: Το Forum της Παράταξης, ανάκτηση 21/3/2008
56. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Κείμενο Συνοπτικής Παρουσίασης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ανάκτηση 25/7/2008
57. ↑ Πολεοδομικός Χάρτης Βριλησσίων, ανάκτηση 25/7/2008
58. ↑ Στρατηγικό Πλάνο Βριλησσίων, ανάκτηση 9-6-2008
59. ↑ Wikipedia: Παλαιός Χάρτης της Αττικής, ανάκτηση 12/2007
60. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Χάρτης Δημοτικής Συγκοινωνίας, ανάκτηση 25/7/2008
61. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Ιεράρχηση Οδικού Δικτύου, ανάκτηση 25/7/2008
62. ↑ πρωτογενείς πηγές: ΟΑΣΑ, ανάκτηση 2008
63. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Χάρτης Προβλεπόμενοι Ποδηλατόδρομου, ανάκτηση 25/7/2008
64. ↑ Δήμος Βριλησσίων: Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου: Οι Θέσεις και τα Εμπορικά Καταστήματα της Πόλης Αναλυτικά, ανάκτηση 25/7/2008
65. ↑ Ecotec: Άρθρο για τη Νέα Πλατεία Αναλήψεως, ανάκτηση 5/9/2007
66. ↑ Sporty: Άρθρο για το Skate Park Βριλησσίων,ανάκτηση 5/9/2007
67. ↑ Βριλήσσια η Πόλη μας, άρθρο για τον Α.Ο. Βριλησσίων, τεύχος Δεκέμβριος 2007, σελ. 7, Πελοποννήσου 52, Βριλήσσια, Αθήνα.
68. ↑ ΠΑΣΟΚ Βριλησσίων: Παρουσίαση του Βριλησσιακού Αθλητικού Ομίλου, ανάκτηση 30/5/2008.
69. ↑ Χάρτης πρόσβασης στους χώρους προπόνησης των αθλημάτων Google maps
70. ↑ Τοπικό Τμήμα Βριλησσίων του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού, ανάκτηση 5 Νοεμβρίου 2007

Πηγές

* Βιβλιογραφία
o "50 Χρόνια στα Βριλήσσια", Ευτύχιος Νόταρης, Δήμος Βριλησσίων 1999

* Αρθρογραφία
o Εφημερίς "Αμαρυσία", τεύχη 2004-2006
o Εφημερίς "Βριλήσσια η Πόλη μας", τεύχη 2007-2008, Πελοποννήσου 52, Βριλήσσια, Αθήνα.
o Εφημερίς "Δράση για μια Άλλη Πόλη", τεύχη 2005-2008

* Δελτία Τύπου
o Κείμενο Διαβούλευσης για το Πρώτο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήμου Βριλησσίων, Ανάρτηση Μάϊος 2008
o Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δήμου Βριλησσίων-Φάση Α', Ανάρτηση Αύγουστος 2008

* Ηλεκτρονικές Σελίδες
o ΤΕΙ Πειραιά: Παρουσίαση του Δήμου Βριλησσίων, ανάκτηση 31/8/2008 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Βριλησσός
• Εφημερίδα Αμαρυσία
• Ναυτική Βάση
• Αστικές Συγκοινωνίες Αθηνών