Ο ναός κατασκευάστηκε από Πεντελικό μάρμαρο και είχε 96 μέτρα μήκος στις άκρες του και 40 μέτρα στην ανατολική και δυτική πρόσοψη. Είχε 104 κολώνες Κορινθιακού ρυθμού, η κάθε μία 17 μέτρα ύψος, 2.6 μέτρα διάμετρο και βάρος 364 τόνους περίπου. 48 κολόνες στεκόταν σε τριπλή σειρά κάτω από τα αετώματα και 56 σε διπλή σειρά στα άκρα. Μόνο 15 από τις αρχικές κολόνες του ναού παραμένουν όρθιες σήμερα. Ένας θυελλώδης άνεμος έριξε μια κολόνα το 1852, η οποία βρίσκεται στο ίδιο ακριβώς σημείο.

Ο Αδριανός αφιέρωσε το ναό στον Δία. Ανέγειρε επίσης ένα τεράστιο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στο σηκό του ναού. Τ' αετώματα κοσμούνταν από πολλά αγάλματα, αλλά και σ' ολόκληρο το ναό υπήρχαν αγάλματα και προτομές φημισμένων ανδρών. Οι Αθηναίοι, για να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους στον Αδριανό, του έκτισαν άγαλμα πίσω απ' το ναό. Δυστυχώς κανένα από τα γλυπτά που κοσμούσαν το ναό, δεν έχει διασωθεί. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς καταστράφηκε ο ναός αλλά εικάζεται ότι όπως και άλλα μεγάλα κτίρια στην Αθήνα καταστράφηκε μάλλον από κάποιο σεισμό κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων και τα ερείπια του χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή άλλων κτιρίων.

Η ανασκαφή

Ο ναός ανασκάφηκε το 1889-1896 από τον Φράνσις Πένροουζ (Francis Penrose) της Βρεταννικής Αρχαιολογικής Σχολής της Αθήνας, το 1922 από το Γερμανό αρχαιολόγο Γκαμπριέλ Βέλτερ (Gabriel Welter) και από το 1960 από Έλληνες αρχαιολόγους με επικεφαλής τον Ιωάννη Τραυλό.

Σήμερα

Σήμερα ο ναός αποτελεί υπαίθριο επισκέψιμο μουσείο, μέρος ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας. Σαν ιστορικός χώρος προστατεύεται και επιβλέπεται από την Εφορεία αρχαιοτήτων.

Ελλιναίς

Την 21η Ιανουαρίου 2007, μία ομάδα Ελλήνων πολυθεϊστών πραγματοποίησαν μια τελετή για να τιμήσουν τον Δία στο χώρο του ναού. Η εκδήλωση που έτυχε παγκόσμιου ενδιαφέροντος και ειδησεογραφικής κάλυψης οργανώθηκε από τον Σύλλογο Ελλιναίς που κέρδισε δικαστικά την Άνοιξη του 2006 το δικαίωμα να αναγνωρίζεται ως αναγνωρισμένη θρησκεία και να επιτελεί αρχαίες ελληνικές θρησκευτικές [1][2].

Μυθωδία

Την 28η Ιουνίου ο διεθνώς αναγνωρισμένος Έλληνας καλλιτέχνης Βαγγέλης Παπαθανασίου οργάνωσε τη χορωδιακή συμφωνία Μυθωδία που στο ναό του Ολυμπίου Διός στο πλαίσιο της αποστολής της ΝΑΣΑ στον Αρη. Στη συναυλία συμμετείχαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Τη συναυλία κάλυψαν 20 τηλεοπτικά δίκτυα, από την Αμερική, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Ιαπωνία και χώρες της Ευρώπης, υπο τη διεύθυνση του Ιρλανδού κινηματογραφιστή Ντέκλαν Λόουνι. Η χορωδιακή συμφωνία συγκέντρωσε χιλιάδες κόσμο μέσα στο χώρο του Ολυμπιείου, αλλά και έξω από το ναό, στους άδειους από οχήματα δρόμους της Αθήνας. Μαζί με την Τζέσι Νόρμαν συνέπραξε η σοπράνο Καθλίν Μπατλ, η μητροπολιτική ορχήστρα του Λονδίνου και η χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής καθώς και πάνω από εκατό άτομα ντυμένα με αρχαία ελληνικό ενδύματα. Η οθόνη που έχει τοποθετηθεί στο Ολυμπιείο συνέδεσε οπτικά με εικόνες από αρχαίες ελληνικές παραστάσεις -αγγεία, τοιχογραφίες και αγάλματα- τη μουσική με εικόνες από τον πλανήτη Αρη[3][4].