Το Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών είναι το παλαιότερο κοιμητήριο της Αθήνας. Θεωρείται πολύ σημαντικό, τόσο για το γεγονός ότι εκεί αναπαύονται πολλοί επώνυμοι Έλληνες που στα τελευταία χρόνια διακρίθηκαν στον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και της πολιτικής, όσο και από ιστορική και καλλιτεχνική άποψη, καθώς περιλαμβάνει μεγάλης αξίας γλυπτά.

Τάφος του Αλέκου Παναγούλη , Τάφος της Έλλης Λαμπέτη ,

Το Πρώτο Νεκροταφείο βρίσκεται στο τέρμα της οδού Αναπαύσεως, σε λόφο νότια του Καλλιμάρμαρου και πέραν του Ιλισού. Είναι κατάφυτο με πεύκα και κυπαρίσσια.

Ιστορία

Το Πρώτο Νεκροταφείο συστήθηκε ως νεκροταφείο Ορθοδόξων με βάση το Βασιλικό Διάταγμα της 28ης Μαρτίου/9ης Απριλίου 1834 «περί των νεκροταφείων και του ενταφιασμού των νεκρών». Η τοποθεσία του επελέγη κατά συμμόρφωση προς τα οριζόμενα στο ίδιο Βασιλικό Διάταγμα, ότι «έκαστον νεκροταφείον πρέπει να απέχη από την πόλιν ή άλλον τινα κατωκοιμένον τόπον κ.λπ. τουλάχιστον 100 μέτρα». Οι πρώτες γνωστές σήμερα εργασίες έγιναν το 1837 από τον αρχιτέκτονα F. Stauffert.

Αρχικά αναπτύχθηκε γύρω από το ναό του Αγίου Λαζάρου και σύντομα αναπτύχθηκε εκατέρωθεν ενός κεντρικού άξονα, αυτού που μέχρι και σήμερα οδηγεί από την είσοδο στο ναό. Γύρω στο 1910 εκπονήθηκε δεύτερο σχέδιο που προέβλεπε περίστυλο διάδρομο και κτήριο νεκροθαλάμων, οστεοφυλακίου και γραφείων.

Σήμερα δεν είναι ορατός κάποιος σχεδιασμός. Το περίγραμμα του νεκροταφείου είναι απίσης τυχαίο, καθώς οφείλεται σε διάφορες επεκτάσεις του που έγιναν από το 1859 μέχρι το 1943.
Ναοί

Ο πρώτος ναός του Νεκροταφείου είναι αυτός του Αγίου Λαζάρου, ο οποίος ανεγέρθηκε το 1840 και ανακατασκευάστηκε το 1859. Ο ναός των Αγίων Θεοδώρων κτίστηκε το διάστημα 1899-1901. Το 1928 κτίστηκε ο καθολικός ναός του Αγίου Καρόλου με δαπάνη της οικογένειας Φιξ.
Διάσημοι αναπαυόμενοι

Στο Πρώτο Νεκροταφείο αναπαύονται επώνυμοι Έλληνες από το χώρο της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών. Μερικοί από αυτούς είναι οι: Ερρίκος Σλήμαν, Βασίλης Τσιτσάνης, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Ανδρέας Παπανδρέου, Μελίνα Μερκούρη, Κατίνα Παξινού, Γιώργος Σεφέρης, Στράτος Διονυσίου, Γεώργιος Αβέρωφ, Γεώργιος Σουρής, Δημήτρης Χορν, Άγγελος Σικελιανός, Σοφία Βέμπο, Σωτηρία Μπέλλου, Μάνος Κατράκης, Γρηγόρης Λαμπράκης, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Έλλη Λαμπέτη, Κάρολος Κουν, Τάσσος Αλεβίζος, Οδυσσέας Ελύτης, Γεώργιος Τερτσέτης, Αντώνης Τρίτσης, Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, Μαρίκα Κοτοπούλη, Γιάννης Αλευράς, Νίκος Ζαχαριάδης, Μήτσος Παρτσαλίδης, Νίκος Ξυλούρης, Ρίτα Σακελλαρίου, Κώστας Βάρναλης, Τζένη Καρέζη, Κυβέλη, Αιμίλιος Βεάκης, Ιωάννης Μεταξάς, Ρένα Βλαχοπούλου, Παναγής Τσαλδάρης, Αλέκος Παναγούλης, Χαρίλαος Τρικούπης, Βασίλης Λογοθετίδης, Γιαννούλης Χαλεπάς, Κωστής Παλαμάς, Μενέλαος Λουντέμης, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Γεώργιος Παπαδόπουλος, Κώστας Καρράς, Μανώλης Χιώτης, Εμμανουήλ Ξάνθος, Βίκυ Μοσχολιού, Δημήτρης Μητρόπουλος, Μανώλης Ρασούλης, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Αλέξης Μινωτής, Μάνος Λοίζος, Μιλτιάδης Έβερτ, Νίκος Καββαδίας, Θόδωρος Αγγελόπουλος, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Δημήτρης Μητροπάνος, Μάριος Τόκας, Δούκισσα (τραγουδίστρια), Σώτια Τσώτου

Πηγές

Πάπυρος Larousse Britannica 2006

Εξωτερικές συνδέσεις

Μαρίας Δανιήλ, Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών, Η γαλήνια συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών, περιοδικό Monumenta
Περιήγηση στο Πρώτο Νεκροταφείο, βίντεο στο YouTube