Γεώργιος Ράλλης

.

Ο Γεώργιος Ι. Ράλλης (Αθήνα, 26 Δεκεμβρίου 1918 – 15 Μαρτίου 2006) ήταν έλληνας πολιτικός και πρωθυπουργός της χώρας κατά την περίοδο 1980–1981.

Τα νεανικά χρόνια

Ο Γεώργιος Ράλλης καταγόταν από οικογένειες με πλούσια παράδοση στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, τόσο από την πλευρά του πατέρα του όσο και από την πλευρά της μητέρας του. Παππούς του ήταν ο Δημήτριος Ράλλης, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας στα προπολεμικά χρόνια. Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Ράλλης, παλαίμαχος Μακεδονομάχος αλλά και διορισμένος πρωθυπουργός των ναζιστικών κατοχικών δυνάμεων κατά την περίοδο 1943–1944, ο οποίος, μετά την απελευθέρωση, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για συνεργασία με τους κατακτητές και πέθανε στην φυλακή το 1946. Η μητέρα του, Ζαΐρα, ήταν κόρη του κερκυραίου πολιτικού και πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεωργίου Θεοτόκη και αδελφή του επίσης πρωθυπουργού της χώρας Ιωάννη Θεοτόκη.

Ο Γεώργιος Ράλλης σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο το 1939, κατατάχθηκε στον Στρατό. Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου τον βρήκε να υπηρετεί ως ανθυπίλαρχος στο Ιππικό. Πολέμησε στα βουνά της Βορείου Ηπείρου στην Α΄ Ομάδα Αναγνωρίσεως και διακρίθηκε για την ανδρεία του. Με την κατάρρευση του μετώπου και την εισβολή των Γερμανών, επέστρεψε στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε με την δικηγορία.

Τον Οκτώβριο του 1944 επιστρατεύθηκε και πάλι για να υπηρετήσει στο νεοσύστατο όπλο των Τεθωρακισμένων. Συμμετείχε σε επιχειρήσεις του Στρατού στην Στερεά Ελλάδα και την Ήπειρο κατά τα δύο πρώτα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου, και αποστρατεύθηκε οριστικά το 1948.

Γεώργιος Ράλλης

Η αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας

Εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Αθηνών με το Λαϊκό Κόμμα το 1950. Επανεκλέχθηκε βουλευτής στην ίδια περιφέρεια με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού (1951–1952) και της ΕΡΕ (1956).

Διετέλεσε υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως επί κυβέρνησης Παπάγου 1954–1956 και υπουργός Δημοσίων Έργων και Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Κωνσταντίνος Καραμανλής (1956–1958), απ' όπου παραιτήθηκε (1958) λόγω διαφωνίας του για τον εκλογικό νόμο, μη λαμβάνοντας μέρος στις εκλογές του ίδιου έτους. Στα επιτεύγματα των πρώτων χρόνων της πολιτικής του σταδιοδρομίας συμπεριλαμβάνονται η αναβάθμιση του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως, η σύμβαση με τον Ωνάση για την ίδρυση της Ολυμπιακής Αεροπορίας και η πρώτη τεχνική μελέτη για την κατασκευή του υπογείου σιδηροδρομικού δικτύου της Αθήνας.

Στις εκλογές του 1961 εκλέχθηκε και πάλι βουλευτής της ΕΡΕ και ανέλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών (1961–1963). Στην τελευταία κυβέρνηση Κανελλόπουλου ανέλαβε το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως και προσωρινός υπουργός Κοινωνικής Προνοίας, θέση στην οποία τον βρήκε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.

Δικτατορία και αντίσταση

Ο Γεώργιος Ράλλης ήταν ένας από τους ελάχιστους έλληνες πολιτικούς που κατάφερε να αποφύγει την σύλληψη το πρωί του πραξικοπήματος. Μάλιστα, από τον Σταθμό Δράσεως της Χωροφυλακής προσπάθησε να κινητοποιήσει το Γ΄ Σώμα Στρατού εναντίον των πραξικοπηματιών, αλλά οι διαταγές του δεν μεταβιβάστηκαν. Αργότερα, οι χουντικοί τον έθεσαν σε κατ' οίκον περιορισμό, τον φυλάκισαν και τον εκτόπισαν στην Κάσο για την ανοιχτή αντιστασιακή του δράση.

Όταν ο Παπαδόπουλος άρχισε να χαλαρώνει κάπως τα μέτρα κατά των πολιτικών, οι χουντικές Αρχές τού επέτρεψαν να επιστρέψει στην Αθήνα. Με την απελευθέρωσή του, συνέχισε και πάλι την αντίσταση κατά της δικτατορίας. Τον Ιούλιο του 1973 έλαβε ενεργό μέρος στον αγώνα εναντίον του προκατασκευασμένου δημοψηφίσματος του Παπαδόπουλου. Την ίδια περίοδο διετέλεσε διευθυντής του αντιχουντικού περιοδικού Πολιτικά Θέματα.

Η περίοδος της δικτατορίας σημάδεψε την πολιτική σκέψη του Γεωργίου Ράλλη. Ο ίδιος παραδέχθηκε αργότερα πως όταν βρέθηκε στην φυλακή παρέα με αριστερούς πολιτικούς κρατουμένους, τότε διαπίστωσε ότι πολλοί από τους πρώην αντιπάλους του ήταν άνθρωποι καλλιεργημένοι, πραγματικοί πατριώτες και με βαθιά γνώση των καταστάσεων. Έκτοτε, η αντίληψη του για την ελληνική Αριστερά άλλαξε ριζικά.

Η Μεταπολίτευση

Στην πρώτη κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Καραμανλή το 1974, ο Γεώργιος Ράλλης ανέλαβε το Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, θέση που διατήρησε και στην πρώτη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μέχρι τον Ιούλιοτου 1976. Κατόπιν ανέλαβε το Υπουργείο Παιδείας για να εισηγηθεί την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση και την καθιέρωση της δημοτικής σε όλες της βαθμίδες της εκπαίδευσης και της Διοίκησης.

Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1977, ανέλαβε το Υπουργείο Συντονισμού, και στις 10 Μαΐου του 1978 ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών. Ως υπουργός Εξωτερικών, ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Υπήρξε δε ο πρώτος έλληνας υπουργός Εξωτερικών που επισκέφθηκε την Μόσχα μετά την Μεταπολίτευση (Οκτώβριος 1978).

Πρωθυπουργός

Με την άνοδο του Κ. Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ο Γεώργιος Ράλλης ανέλαβε πρωθυπουργός της Ελλάδας (από τις 9 Μαΐου 1980). Την προηγούμενη ημέρα, η κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας τον είχε εκλέξει ηγέτη του κόμματος, με δεύτερο τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα.

Η πρωθυπουργία του χαρακτηρίσθηκε από την δική του προσωπική μετριοπάθεια, αλλά και την εισαγωγή ενός ευρωπαϊκού πλουραλιστικού δημοκρατικού ύφους. Ευτύχησε να είναι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας που υπέγραψε την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Όμως, η κόπωση του κόσμου από τις κυβερνήσεις της Δεξιάς, ορισμένες κακές συγκυρίες (δασικές πυρκαγιές στην Αττική, σεισμός της Αθήνας, πολύνεκρο ατύχημα στο Γήπεδο Καραϊσκάκη, κ.ά.) και η ισχυρή προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου δημιούργησαν το μεγάλο ρεύμα που έφερε τελικά στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ.

Παρά τις επικρίσεις που δέχονταν και μέσα από το κόμμα του, ο Γεώργιος Ράλλης έδειξε ανώτερο ήθος και μετριοπάθεια ακόμα και κατά την έντονη προεκλογική περίοδο του 1981. Σε προεκλογική ομιλία του στο Ηράκλειο, είπε το περίφημο σύνθημα «δεν θέλω ου», ζητώντας μ' αυτόν τον τρόπο από τους οπαδούς του κόμματός του να μην αποδοκιμάζουν τον αντίπαλό του Ανδρέα Παπανδρέου.

Στις 19 Οκτωβρίου, μία ημέρα μετά την εκλογική ήττα του από τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο Γεώργιος Ράλλης παραιτήθηκε από πρωθυπουργός μιλώντας για το «πικρό ποτήρι» της ήττας, αλλά και συγχαίροντας τον αντίπαλό του, πράξη τότε πρωτόγνωρη για τα πολιτικά πράγματα της χώρας. Δύο μήνες αργότερα παραιτήθηκε και από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, για να παραμείνει απλός βουλευτής.

Το τέλος μιας πενηντάχρονης πολιτικής πορείας

Τον Μάιο του 1987, ο Γεώργιος Ράλλης διαφώνησε με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και ανεξαρτητοποιήθηκε από την Νέα Δημοκρατία. Στις εκλογές του 1988 δεν πολιτεύθηκε. Επανήλθε και πάλι στην πολιτική και εκλέχθηκε βουλευτής τον Νοέμβριο του 1989, μετά από πρόσκληση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Εκλέχθηκε και πάλι βουλευτής τον Απρίλιο του 1990, αλλά αυτή την φορά στην Κέρκυρα. Στις 29 Μαρτίου του 1993, παραιτήθηκε από βουλευτής και αποσύρθηκε οριστικά από την πολιτική θεωρώντας λανθασμένες τις πολιτικές κινήσεις του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη αλλά και της Αντιπολίτευσης του ΠΑΣΟΚ, που δεν δέχθηκαν συμβιβασμό με μία σύνθετη ονομασία για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας για λόγους κομματικής σκοπιμότητας.

Αν και συντηρητικός, υπήρξε βαθύτατα ευρωπαϊστής και δημοκράτης. Αυτό τού το αναγνώρισαν ακόμα και πολιτικοί του αντίπαλοι όπως ο παλαίμαχος ηγέτης της Αριστεράς Λεωνίδας Κύρκος.

Μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του, διατήρησε πολιτικό γραφείο επί της οδού Ακαδημίας στην Αθήνα και διέμενε σε διαμέρισμα επί της Κανάρη 4 στο Κολωνάκι. Για την στρατιωτική και πολιτική του δράση, είχε τιμηθεί με πολλές διακρίσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γιουγκοσλαβία, Ταϊλάνδη και Αιθιοπία).

Πέθανε από ξαφνική καρδιακή προσβολή, και η κηδεία του έγινε στην Αθήνα στις 16 Μαρτίου 2006 με δημόσια δαπάνη και τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού.

Ήταν σύζυγος της Λένας Ράλλη, το γένος Βούλτσου, με την οποία είχε αποκτήσει δύο κόρες, την Ζαΐρα (συζ. Παπαληγούρα) και την Ιωάννα (συζ. Φαρμακίδου).

Συγγράμματα

• Απολογία του Πρωθυπουργού (1946)
• Ο Ιωάννης Ράλλης ομιλεί εκ του τάφου (1947)
• Δυνατότης αυξήσεως γεωργικού εισοδήματος (1952), υπόμνημα που ενεχείρησε στον Παπάγο και αποτέλεσε την απαρχή της υπουργοποίησής του,
• Δύο δρόμοι (1958)
• Κομμουνισμός και δημοκρατία (1959)
• Η αλήθεια για τους έλληνες πολιτικούς(1971)
• Η τεχνική της βίας (1972)
• Άρθρα, λόγοι, συνεντεύξεις (1977, σε δύο τόμους)
• Ώρες ευθύνης (1983)
• Χωρίς προκατάληψη για το παρόν και το μέλλον (1983)
• Γεώργιος Θεοτόκης (1986)
• Griechenland und Balkanpolitik (Μόναχο 1988)
• Πολιτικές εκμυστηρεύσεις (1990)
• Κοιτάζοντας πίσω (1993)
• Εις ώτα μη ακουόντων (1995)
• Τάδε έφη (1997)
• Το ημερολόγιό μου, τον καιρό της δικτατορίας (1997)
• Με ήσυχη συνείδηση (2002)

Προηγούμενος: Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής

Πρωθυπουργός της Ελλάδας 9 Μαΐου 1980–19 Οκτωβρίου 1981

Επόμενος: Ανδρέας Παπανδρέου