.
Ο Αθανάσιος Ευταξίας (1849 - 5 Φεβρουαρίου 1931) ήταν Έλληνας πολιτικός, βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός για μικρό χρονικό διάστημα κατά τη δικτατορία του 1926.
Αθανάσιος Ευταξίας
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στην Αμφίκλεια Λοκρίδας του Νομού Φθιώτιδας το 1849. Ήταν γιος ιερέα και φοίτησε στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή.
Διετέλεσε κατ' επανάληψη βουλευτής Φθιώτιδας και Υπουργός, υπουργός παιδείας στην Κυβέρνηση Σωτηρίου Σωτηρόπουλου 1893, εθνικής οικονομίας στην Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1915 αλλά και σε άλλες κυβερνήσεις, καθώς επίσης και βραχύβιος Πρωθυπουργός Κυβέρνησης στο Δικτατορικό Καθεστώς Πάγκαλου, το καλοκαίρι του 1926.
Συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 1926, διαβλέποντας ο τότε Δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος που τελούσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Πρωθυπουργός το τεράστιο αντιβενιζελικό κύμα που σάρωνε την Ελλάδα καταλογίζοντας στον ίδιο όλα τα δεινά της οικονομίας κατέφυγε αρχικά σε διώξεις πολιτικών και εκδοτών και στη συνέχεια αναδύθηκε σε αναζήτηση πολιτικών προσώπων προκειμένου να παραδώσει την πρωθυπουργία. Στην αγωνία του εκείνη αφού κανείς πολιτικός δεν δεχόταν ν΄ αναλάβει κάλεσε τον 77χρονο τότε Α. Ευταξία που ήταν πρόεδρος της Αεροπορικής Άμυνας, προκειμένου να τεθεί επικεφαλής της κυβερνήσεως. Τότε ο Α. Ευταξίας αποδέχθηκε υπό δύο όρους[1], την απελευθέρωση προηγουμένως των πολιτικών εξορίστων στη Νάξο και τον προγραμματισμό διεξαγωγής εκλογών. Πράγματι ο Πάγκαλος φέρεται να δέχθηκε τους όρους και στις 19 Ιουλίου ορκίσθηκε η Κυβέρνηση Ευταξία. Ωστόσο η κυβέρνηση αυτή διάρκειας περίπου 30 ημερών αποτέλεσε το "κύκνειο άσμα" της δικτατορίας του Παγκάλου όταν τις πρωινές ώρες στις 22 Αυγούστου ανατράπηκε από το κίνημα του Κονδύλη που σε ελάχιστο χρόνο και επικράτησε.
Αθανάσιος Ευταξίας
Σημειώνεται ότι με την επικράτηση του κινήματος του Κονδύλη ακολούθησαν πολλά λαϊκά συλλαλητήρια κυρίως στην Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη με βασικό αίτημα τον θάνατο του Πάγκαλου (Κρεμάλα στον δικτάτορα) και την δημιουργία οικουμενικής κυβέρνησης. Τότε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου δήλωσε δημόσια την άποψη να οδηγηθούν σε δίκη μαζί με τον Πάγκαλο και όλοι όσοι συγκυβέρνησαν μ΄ αυτόν και συμμετείχαν στη λανθασμένη εξωτερική πολιτική, την κακοδιοίκηση και σε διάφορες ατασθαλίες. Με αφορμή την άποψη αυτή ο Α. Ευταξίας ύπεραμυνόμενος και ταυτόχρονα καταγγέλοντας δήλωσε τα ακόλουθα:[2]
«Βεβαιώνω ότι η μόνη μου επιθυμία θα ήταν να πραγματοποιηθεί και όχι μόνο για το θεαθήναι η υποβληθείσα πρότασις του κ. Παπαναστασίου περί παραπομπής εις δίκην πάντων των από Επαναστάσεως του 1922 μέχρι της ημέρας της υποβολής της προτάσεώς του, κυβερνησάντων την Χώραν, να επεκταθή δε αυτή και μέχρι της ημετέρας κυβερνήσεως. Ημείς είμεθα πρόθυμοι ανά πάσαν στιγμήν να λογοδοτήσωμεν δια το έργον της Κυβερνήσεώς μας, ως και δι΄ ολόκληρον τον υπερτεσσαρακονταετή πολιτικόν μας βίον, εις τον οποίον συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων η πρωθυπουργία μου εν έτει 1909, το έργον της Επιτροπής Οικονομιών, εις την προεδρίαν της οποίας μας εκάλεσεν αυτός ο κ. Παπαναστασίου, το έργον της Αεροπορικής Αμύνης και αυτή η τελευταία πρωθυπουργία μας.
Θα έχη όμως το θάρρος ο εκ Μαντινείας πολιτευτής και ολόκληρον το συγκρότημα των συν αυτώ πολιτικών αρχηγών να ισχυρισθώσι δια τας πρωθυπουργείας και υπουργείας των; Όταν εγώ κατηγορώ ιδίως τους πρωθυπουργεύσαντας και υπουργεύσαντας από το 1923 και εντεύθεν ότι παρέλυσαν την διοίκησιν και δικαιοσύνην, ότι παραλαβόντες τα έξοδα του κατ΄ εξοχήν πολεμικού έτους 1922-1923 εκ τεσσάρων δισεκατομμυρίων, αντί να τα ελαττώσουν κατά τα επόμενα ειρηνικά έτη τα ανεβίβασαν σε οκτώ δισεκατομμύρια και συνωμολόγησαν συμβάσεις, δια τας οποίας έπρεπε να καταλάβωσι το εδώλιον του κατηγορουμένου, τι έχουν να απολογηθούν αυτοί; Και τώρα τους προκαλώ να εγείρουν και αυτοί εναντίον μου οιανδήποτε κατηγορίαν όχι μόνο δια την τελευταίαν πρωθυπουργείαν μου αλλά και δι΄ ολόκληρον τον πολιτικόν μου βίον.»
Βέβαια μετά τις παραπάνω δηλώσεις ο Α. Παπαναστασίου φέρεται ν΄ αναδιπλώθηκε και προς αποφυγή ανεξέλεγκτων πολιτικών αντιπαραθέσεων η πρότασή του δεν εισακούσθηκε και δεν έγινε καμία σχετική δίκη, αλλά ούτε και ο Α. Ευταξίας υπέστη δίωξη από το νέο καθεστώς του Κονδύλη.
Ο Αθανάσιος Ευταξίας απεβίωσε στις 5 Φεβρουαρίου του 1931[3]. Ανιψιός του ήταν ο Λάμπρος Ευταξίας.
Συγγράμματα
Αθανάσιος Ευταξίας (1893) (στα Γαλλικά). Discours ...sur le budget de 1893. Αθήναι. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
Αθανάσιος Ευταξίας (1897). Η Ελλάς εν τω μεταιχμίω ζωής και θανάτου. Αθήναι: Εκ του Τυπογραφείου "Νεολόγου". Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2016.
Αθανάσιος Ευταξίας (1899). Μεταρρύθμισις και ανόρθωσις. Αθήναι: Εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2016.
Αθανάσιος Ευταξίας (1900). Τα νομοσχέδια του Υπουργείου της Παιδείας. Αθήναι: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
Αθανάσιος Ευταξίας (1901). Το εκκλησιαστικόν ζήτημα της Κύπρου. Αθήναι: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
Αθανάσιος Ευταξίας (1907). Η εθνική ημών μουσική. Αθήναι: τυπ."Εστία".
Αθανάσιος Ευταξίας (1911). Η αναθεώρησις του συντάγματος. Αθήναι: Τύποις "Αυγής". Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
Αθανάσιος Ευταξίας (1913). Τα οικονομικά μας και το εθνικόν ζήτημα. Αθήναι: τυπ."Π. Δ. Σακελαρίου". Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
Παραπομπές
Εφημερίδα "Κυριακάτικη δημοκρατία" φ.242 (17-7-2016) σ.31
Εφημερίδα "Εμπρός" (24-8-1926) σ.4
Ριζοσπάστης, Ένας λιγώτερος, 6 Φεβρουαρίου 1931, σελίδα 2 (αρχείο σε μορφή .pdf)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Γυμνασίου-Λυκείου Αμφίκλειας
Όλα τα ψηφιοποιημένα αρχεία με τα έργα του Αθανασίου Ευταξία
* Ευταξίας Αθανάσιος (μουσική)
Προηγούμενος: Θεόδωρος Πάγκαλος
Πρωθυπουργός της Ελλάδας 19 Ιουλίου 1926 - 22 Αυγούστου 1926
Επόμενος: Γεώργιος Κονδύλης
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
