.
Ωρίων (Λατινικά: Orion, συντομογραφία: Ori) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.
Ο αστερισμός του Ωρίωνα θεωρείται ένας από τους περισσότερο εκτεταμένους αστερισμούς, εκτεινόμενος εκατέρωθεν του ουράνιου ισημερινού. Βρίσκεται Ν. του αστερισμού του Ταύρου και των Διδύμων, προς Β. του Λαγού έχοντας Α. τον Μονόκερο και Δ. τον Ηριδανό. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.
Από τους αστέρες του αστερισμού λαμπρότερος είναι ο α του Ωρίωνα (γνωστός ως Μπετελγκέζ (Betelgeuse), είναι μεταβλητός αστέρας μακράς περιόδου, μεγέθους κυμαινόμενου 0,9-1,4, χρώματος ερυθρωπού), ο β του Ωρίωνος ή Ρίγκελ (Rigel) καλούμενος (αναλυόμενος δια τηλεσκοπίου σε "διπλό αστέρα" μεγέθους ο ένας 0,3 και ο άλλος 6,7 χρώματος κυανόλευκου), ο γ του Ωρίωνα φερόμενος και ως "Αστέρας της Αμαζόνας" ή Μπελλατρίξ (Bellatrix), οι δ, ε και ζ κείμενοι σε πλάγια ευθεία γνωστοί και ως "Πήχυς" και Ζώνη του Ωρίωνα και ο θ κάτωθι των τριών παραπάνω που περιβάλλεται από το περίφημο νεφελοειδές του Ωρίωνα.
Από τους παραπάνω αστέρες οι α, γ, β και κ σχηματίζουν τετράπλευρο που παριστά το σώμα του μυθικού Ωρίωνα (α ο δεξιός ώμος, γ ο αριστερός, β το αριστερό του πόδι και κ το δεξιό).
Παρά το δ του Ωρίωνα και λίγο παραπάνω διέρχεται ο ουράνιος ισημερινός (στο σχήμα φέρεται ως αμυδρή πράσινη γραμμή).
Λαογραφία
Στους αρχαίους ιστορικούς χρόνους η εμφάνιση του αστερισμού αυτού στον ανατολικό ορίζοντα συνέπιπτε με την έναρξη της εποχής των μεγάλων τρικυμιών και θεομηνιών του έτους, αποτελούσε δε το φόβητρο των τότε ναυτιλλομένων. Κατά τον Πολύβιο η καταστροφή του ρωμαϊκού στόλου στο Α΄ Καρχηδονικό πόλεμο οφείλονταν στον απόπλου του στόλου αυτού κατά την εποχή της ανατολής του Ωρίωνα και του Σείριου.
Αλλά και σήμερα ιδιαίτερα στις Κυκλάδες, ιδίως στη Νάξο επιβιώνουν οι μυθολογικές αυτές παραδόσεις του αστερισμού αυτού που καλείται κοινώς και Αλετροπόδι ή Αλετρόποδο (με την παραλλαγή ότι ο Ωρίων μνηστευμένος με την "Πούλια" (Πλειάδες) τρέχει διαρκώς από πίσω της!).
Ουγγρική Λαογραφία
Στην αρχαία ουγγρική μυθολογία, ο Ωρίωνας θεωρείται επίσης σαν ένας μεγάλος κυνηγός και πολεμιστής, το όνομά του είναι Nimrod και είναι ο μυθολογικός πατέρας των Ούγγρων.
Σκανδιναβική Λαογραφία
Στην προ-χριστιανική Σκανδιναβία, η "ζώνη του Ωρίωνα" ήταν γνωστή ως Frigg's Distaff ή Freyja's distaff [1]
Στη Φινλανδική μυθολογία ο αστερισμός του Ωρίωνα ονομάζεται το δρεπάνι του Väinämöinen. Ο όρος, πιθανότητα, προέρχεται από το γεγονός ότι μπορεί κανείς να τον δει στον ουρανό, στις αρχές του φθινοπώρου, την εποχή της συγκομιδής των καλλιεργειών.
Λαμπρότεροι αστέρες
Στον αστερισμό του Ωρίωνα υπάρχουν πολλοί λαμπροί αστέρες.
Ο αστέρας α Ωρίωνα είναι ένας παλλόμενος υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος 0 μέχρι 1,3 που δικαιολογεί γιατί δεν είναι πάντα ο λαμπρότερος αστέρας του Ωρίωνα. Έχει το όνομα Μπετελγκέζ[εκκρεμεί παραπομπή] (ή Βετελγόζης[εκκρεμεί παραπομπή], Βετελγύζης[2][3], Betelgeuse).
O β Ωρίωνα είναι ένας μπλε υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος που κυμαίνεται ελαφρά μεταξύ 0,12 και 0,22. Έχει το όνομα Ρίγκελ[εκκρεμεί παραπομπή] (ή Ρίτζελ[εκκρεμεί παραπομπή], Ρίγελ[2][4], Rigel).
Ο γ Ωρίωνα είναι μπλε γίγαντας με φαινόμενο μέγεθος 1,64 έχει το όνομα Μπελλατρίξ[εκκρεμεί παραπομπή] (ή Βελλατρίξ[2][5], Bellatrix).
Η ζώνη του Ωρίωνα
O δ Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +2,23, έχει το ιδιαίτερο όνομα Μιντάκα[εκκρεμεί παραπομπή] (Mintaka) και είναι το ανατολικότερο άστρο της Ζώνης του Ωρίωνα.
Ο ε Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +1,7, έχει το ιδιαίτερο όνομα Αλνιλάμ[εκκρεμεί παραπομπή] (Alnilam) και είναι το κεντρικό άστρο της ζώνης του Ωρίωνα.
Ο ζ Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +1,74, φέρει το όνομα Αλνιτάκ[εκκρεμεί παραπομπή] (Alnitak) και είναι το δυτικότερο άστρο της ζώνης του Ωρίωνα.
Ο η Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +3,34 και φασματικό τύπο B1V-B2. Φέρει το όνομα Αλγκιέμπα[εκκρεμεί παραπομπή].
Ο θ Ωρίωνα είναι το νεφέλωμα του Ωρίωνα και τώρα αναφέρεται στο ανοικτό σμήνος Τραπέζιο (Trapezium).
Ο ι Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +2,75 και έχει το όνομα Χάτσια[εκκρεμεί παραπομπή] (Hatsya).
O κ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +2,07 και είναι γνωστός ως Σάιφ[εκκρεμεί παραπομπή] (Saiph).
O λ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +3,39 και ονομάζεται Μέισσα [εκκρεμεί παραπομπή] (Meissa).
O μ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,12 και φασματικό τύπο Α.
Ο ν Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,42 και φασματικό τύπο B3IV (μπλε υπογίγαντας).
Ο ξ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,45 και φασματικό τύπο B3IV.
Ο ο2 Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,02 και φασματικό τύπο Κ2ΙΙΙ (πορτοκαλί γίγαντας).
Ο π Ωριώνα αποτελείται από πολλά άστρα, εκ' των οποίων τα λαμπρότερα είναι:
Ο π3 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,19 και φασματικό τύπο F6V έχει το όνομα Ταμπίτ[εκκρεμεί παραπομπή] (Tabit).
Ο π4 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,68 και φασματικό τύπο Β2ΙΙΙ.
Ο π5 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,71 και φασματικό τύπο Β2ΙΙΙ.
Ο σ Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,77 και φασματικό τύπο Ο9.5V.
O τ Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,59 και φασματικό τύπο Β5ΙΙΙέχει το όνομα Thabit[6][7].
Ο φ2 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +4,09 και φασματικό τύπο G8III-IV.
Παραπομπές
Schön, Ebbe. (2004). Asa-Tors hammare, Gudar och jättar i tro och tradition. Fält & Hässler, Värnamo. p. 228.
'Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν, Αθήνα, 1927, vol.I, pp.592-593.
Kunitzsch (1959): p.150.
Kunitzsch (1959): p.198.
Kunitzsch (1959): p.148.
Allen, R. H., (1963): Star Names: Their Lore and Meaning, (rep.) Dover Publications, p.320.
Kunitzsch (1959): p.210.
Πηγές
Kunitzsch, P., (1959): Arabische Sternnamen in Europa, Wiesbaden, Otto Harrassowitz.
Διαδικτυακοί τόποι
Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ή Αστροθεσίαι: Ωρίων
|
Οι 88 αστερισμοί
|
|
Αετός - Αιγόκερως - Αλώπηξ - Ανδρομέδα - Αντλία - Ασπίς - Βέλος - Βόρειος Στέφανος - Βοώτης - Βωμός - Γερανός - Γλύπτης - Γλυφείον - Γνώμων - Δελφίν - Διαβήτης - Δίδυμοι - Δίκτυον - Δοράς - Δράκων - Εξάς - Ζυγός - Ηνίοχος - Ηρακλής - Ηριδανός - Θηρευτικοί Κύνες - Ινδός - Ιππάριον - Ιπτάμενος Ιχθύς - Ιστία - Ιχθύες - Καμηλοπάρδαλις - Κάμινος - Καρκίνος - Κασσιόπη - Κένταυρος - Κήτος - Κηφεύς - Κόμη Βερενίκης - Κόραξ - Κρατήρ - Κριός - Κύκνος - Λαγωός - Λέων - Λυγξ - Λύκος - Λύρα - Μεγάλη Άρκτος - Μέγας Κύων - Μικρά Άρκτος - Μικρός Κύων - Μικρός Λέων - Μικροσκόπιον - Μονόκερως - Μυία - Νότιον Τρίγωνον - Νότιος Ιχθύς - Νότιος Σταυρός - Νότιος Στέφανος - Οκρίβας - Οκτάς - Οφιούχος - Όφις - Παρθένος - Περιστερά - Περσεύς - Πήγασος - Πρύμνα - Πτηνόν - Πυξίς - Σαύρα - Σκορπιός - Ταύρος - Ταώς - Τηλεσκόπιον - Τοξότης - Τουκάνα - Τράπεζα - Τρίγωνον - Τρόπις - Ύδρα - Ύδρος - Υδροχόος - Φοίνιξ - Χαμαιλέων - Ωρίων - Ωρολόγιον |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
