Μάκβεθ

 

 

.

Ο Μάκβεθ (αγγλ. Macbeth, προφέρεται Μακμπέθ) είναι θεατρικό έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ γύρω από μία βασιλοκτονία και τα επακόλουθά της. Είναι η μικρότερη τραγωδία του Σαίξπηρ και πιστεύεται ότι γράφτηκε μεταξύ του 1603 και του 1606.

Πηγές του Σαίξπηρ γι' αυτήν την τραγωδία ήταν παλιότερες περιγραφές για τον Μάκμπεθ της Σκωτίας, τον Μακντόφ και τον Ντάνκαν Α' της Σκωτίας. Ωστόσο η ιστορία του Μάκβεθ όπως ειπώθηκε από τον Σαίξπηρ έχει ελάχιστη σχέση με τα πραγματικά γεγονότα της ιστορίας της Σκωτίας, αφού ο Μάκβεθ ήταν ένας θαυμαστός μονάρχης.

Στον κόσμο του θεάτρου, κάποιοι πιστεύουν ότι το έργο είναι καταραμένο και δεν κατονομάζουν τον τίτλο του, αλλά προτιμούν να το αναφέρουν ως "το Σκωτσέζικο έργο". Εντούτοις, όλα αυτά τα χρόνια το έργο έχει προσελκύσει μερικούς από τους σημαντικότερους ηθοποιούς για τους ρόλους του Μάκβεθ και της Λαίδης Μάκβεθ, έχοντας μεταφερθεί στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στην όπερα, σε κόμικς κ.α.
Πλοκή του έργου

Ο στρατηγός Μάκβεθ, όταν επέστρεψε νικητής από κάποιο πόλεμο, συμβουλεύεται τρεις μάγισσες που του προλέγουν ότι θα γίνει Βασιλιάς. Παρακινούμενος τότε από την αχαλίνωτη φιλοδοξία του αλλά και από εκείνη της συζύγου του δολοφονεί τον φιλοξενούμενό του Βασιλιά Ντάνκαν και καταλαμβάνει το θρόνο της Σκωτίας. Διατηρώντας όμως στη μνήμη του τη προφητεία των μαγισσών ότι ο φίλος του, στρατηγός Μπάνκο, θα αποκτήσει τέκνα που θα γίνουν Βασιλιάδες, επιφορτίζει δύο δολοφόνους να φονεύσουν τον Μπάνκο. Οι δολοφόνοι όμως αφήνουν το γιο του Μπάνκο, τον Φληνς, να διαφύγει. Ο Μάκβεθ συμβουλευόμενος εκ νέου τις μάγισσες του προλέγουν ότι δεν πρόκειται να ηττηθεί "πριν το δάσος Μπέρναμ φθάσει στη Δουνσιναία". Εν τω μεταξύ η σύζυγός του, Λαίδη Μάκβεθ, η οποία και τον είχε υποκινήσει βασανιζόμενη από τις τύψεις καταλαμβάνεται από τρομερές νευρικές κρίσεις, σηκώνεται από το κρεβάτι της και ως υπνοβάτης αντιλαμβάνεται ότι τα χέρια της είναι αιματοβαμμένα και πεθαίνει.

Παράλληλα ο Μάλκολμ (πρωτότοκος γιος του Βασιλιά Ντάνκαν) συγκεντρώνει στρατό και κινείται κατά του δολοφόνου του πατέρα του, Μάκβεθ. Ο Μάκβεθ αντιλαμβανόμενος τον ερχομό του Μάλκολμ, παρατηρεί τα κλαδιά από τα δέντρα του δάσους Μπέρναμ που κρατούσε στα χέρια του ο στρατός και αρχίζει να κατανοεί τη σημασία της προφητείας των μαγισσών. Καταλαμβανόμενος τότε από φόβο τρέπεται σε φυγή. Ο Μακντάφ, του οποίου τη σύζυγο και τα παιδιά είχε σκοτώσει ο Μάκβεθ, τον προλαβαίνει, και σε αναγκαστική μονομαχία τον σκοτώνει με αγριο τρόπο.
Σημειώσεις

Η τραγωδία "Μάκβεθ" είναι η μικρότερη σε όγκο τραγωδία του Σαίξπηρ. Βασίζεται κυρίως σε χρονικό της ιστορίας της Σκοτίας του Ραφαήλ Χόλινσετ (1577). Γράφτηκε το 1605 ή 1606 παίχτηκε για πρώτη φορά το 1610 και δημοσιεύθηκε το 1623. Πολλοί κριτικοί πιστεύουν πως ο Σαίξπηρ συμβουλεύτηκε το έργο του Ρέτζιναντ Σκωτ "Ανακάλυψη της Μαγείας" (1584). Πάντως ο ποιητής δεν μετέβαλε τίποτα από το "χρονικό" του Χόλινσετ από άποψη πλοκής, χαρακτήρων, "λύσης" του δράματος, αγωνίες φιλοδοξίας και ψυχικού πάθους.

Ο Μάκβεθ, όπως και όλα τα δράματα του Σαίξπηρ, βρήκε μεγάλους ερμηνευτές σχεδόν σε όλα τα κράτη της πολιτισμένης Ευρώπης. Σπουδαιότερες παραστάσεις της τραγωδίας αυτής δόθηκε στο Λονδίνο 29 Δεκεμβρίου 1880 (Ερρίκος Έρβιν - Έλλεν Τέρρυ), στο Παρίσι επίσης το 1880 (με τη Σάρα Μπερνάρ).

Ο Τζουζέπε Βέρντι το 1847 παρουσίασε την ομώνυμη όπερα Μάκβεθ.

Γνωστότερες μεταφράσεις του έργου στα ελληνικά είναι των Δ. Βικέλα και Δ. Δαμιράλη.
Ελληνικές θεατρικές παραστάσεις

Κατάλογος βασικών πληροφοριών ελληνικών θεατρικών αναπαραστάσεων του έργου "Μάκβεθ"

Κατάλογος Ελλήνων ηθοποιών που έχουν ερμηνεύσει τον ρόλο του Μάκβεθ

Κατάλογος Ελληνίδων ηθοποιών που έχουν ερμηνεύσει τον ρόλο της Λαίδη Μάκβεθ

Μάκβεθ , Σαίξπηρ

Σημειώσεις

«Macbeth | Memory Beta, non-canon Star Trek Wiki | Fandom». Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2022.

Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Μάκβεθ (ολόκληρο το έργο στα ελληνικά, μετάφραση Δημήτριου Βικέλα)
Φιλοδοξία και εξουσία (Ομιλία του Τζορτζ Όργουελ με θέμα τον Μάκβεθ, που μεταδόθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1943 από το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του BBC, επιμέλεια-μετάφραση: Θανάσης Γιαλκέτσης)
Εφημερίδα Το Βήμα "Μάκβεθ" (δημοσίευση 9 Μαρτίου 2003)
Εφημερίδα Ελευθεροτυπία "Μάκβεθ: Ο φόνος σαν όρος επαλήθευσης του τραγικού πεπρωμένου" (δημοσίευση 28 Αυγούστου 2009)
Macbeth, Play by Shakespeare
Orson Welles & the Federal Theatre Project's 1936 "Voodoo" Macbeth - με πληροφοριακά σχόλια
The Shakespeare Video Society edition (Google Video – 2 ώρες και 12 λεπτά)
Macbeth on Film
Ολόκληρο το έργο "Μάκβεθ" σε ελεύθερο αρχείο ήχου στο ejunto.com
Σχολιασμένη βιβλιογραφία της κριτικής στον Μάκβεθ (στα αγγλικά)
Shakespeare and the Uses of Power του Steven Greenblatt

Τα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Τραγωδίες
Άμλετ Αντώνιος και Κλεοπάτρα Βασιλιάς Ληρ Ιούλιος Καίσαρας Κοριολανός Μάκβεθ Οθέλος Ρωμαίος και Ιουλιέτα Τίμων ο Αθηναίος Τίτος Ανδρόνικος

Κωμωδίες
Όνειρο Θερινής Νυκτός Τέλος καλό, όλα καλά Τρωίλος και Χρυσηίδα Όπως αγαπάτε Κυμβελίνος Αγάπης Αγώνας Άγονος Με το ίδιο μέτρο Ο Έμπορος της Βενετίας Οι εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ Πολύ κακό για το τίποτα Περικλής Το ημέρωμα της στρίγγλας Η Κωμωδία των Παρεξηγήσεων Η Τρικυμία Δωδέκατη Νύχτα Οι δύο άρχοντες της Βερόνας Οι δύο συγγενείς άρχοντες Το χειμωνιάτικο παραμύθι

Ιστορικά έργα
Βασιλιάς Ιωάννης Ερρίκος ο Δ' (1ο μέρος) Ερρίκος ο Δ' (2ο μέρος) Ερρίκος ο Ε' Ερρίκος ο ΣΤ' (1ο μέρος) Ερρίκος ο ΣΤ' (2ο μέρος) Ερρίκος ο ΣΤ' (3ο μέρος) Ερρίκος ο Η' Ριχάρδος ο Β' Ριχάρδος ο Γ'

Ποιήματα
Σονέτα Αφροδίτη και Άδωνις Ο βιασμός της Λουκρητίας Ο Περιπαθής Προσκυνητής O Φοίνικας κι η Τρυγόνα Tο Παράπονο Ενός Εραστή

Ελληνικές μεταφράσεις
Άπαντα Σαίξπηρ (Βασίλης Ρώτας & Βούλα Δαμιανάκου)

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License