.
Όπως αγαπάτε (αγγλικός τίτλος: As You Like It) είναι κωμωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ που πιστεύεται ότι γράφτηκε το 1599 και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1623. Η πρώτη παράσταση του έργου είναι αβέβαιη, πιθανόν το 1603. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί και με τον τίτλο Όπως σας αρέσει.[1]
Η υπόθεση αναφέρεται στην ηρωίδα Ροζαλίντα που δραπετεύει από το παλάτι του θείου της συνοδευόμενη από την ξαδέρφη της Σήλια για να βρει ασφάλεια και τελικά τον έρωτα στο δάσος του Άρντεν. Ο Σαίξπηρ εμπνεύστηκε από τη Ροζαλίντα (1590), βουκολικό μυθιστόρημα του Τόμας Λοτζ.
Στο έργο ακούγεται ο μονόλογος του Τζακ, που αρχίζει με το «Όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή». [2]
Από το όνομα της ηρωίδας ονομάστηκε ο δορυφόρος Ροζαλίντα.
Κριτική υποδοχή
Αν και το έργο είναι σταθερά μια από τις πιο συχνά παιζόμενες κωμωδίες του Σαίξπηρ, οι μελετητές και κριτικοί είναι διχασμένοι: ορισμένοι το θεωρούν δευτερεύον σε σύγκριση με άλλα έργα του Σαίξπηρ, άλλοι το εκτιμούν πολύ. Είναι έργο αγαπημένο στο κοινό και συχνά έχει διασκευαστεί για το ραδιόφωνο, τον κινηματογράφο και το μιούζικαλ. Διάσημες ηθοποιοί έχουν παίξει τον ρόλο της Ροζαλίντα, στη σκηνή και στην οθόνη, όπως η Κάθριν Χέπμπορν, η Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, η Τζούλιετ Στίβενσον, η Ρεμπέκα Χολ, η Έλεν Μίρεν. Στην Ελλάδα το έργο έχει ανεβεί επανειλημμένα τόσο από το Εθνικό θέατρο [3]όσο και άλλους θιάσους.[4]
Υπόθεση
Η Ροζαλίντα και η Σήλια, Τζαίημς Άρτσερ (περ. 1854-1858)
Το έργο αρχίζει σε ένα δουκάτο στη Γαλλία, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της δράσης διαδραματίζεται στο δάσος του Άρντεν, το οποίο θα μπορούσε να αντιστοιχεί στις Αρδέννες, δάσος που καλύπτει μια περιοχή στο νοτιοανατολικό Βέλγιο, το δυτικό Λουξεμβούργο και τη βορειοανατολική Γαλλία, αλλά το όνομα θυμίζει επίσης το Άρντεν, μια κάποτε δασώδη περιοχή στο Ουόρικσαϊρ, κοντά στο Στράτφορντ, γενέτειρα του Σαίξπηρ, το επώνυμο της μητέρας του ήταν Άρντεν.[5]
Ο Φρειδερίκος σφετερίστηκε το δουκάτο και εξόρισε τον μεγαλύτερο αδελφό του, τον τιτλούχο δούκα. Η Ροζαλίντα, η κόρη του δούκα, επετράπη να παραμείνει στο παλάτι επειδή είναι η πιο στενή φίλη και ξαδέρφη της Σήλιας, κόρης του Φρειδερίκου.[6]
Ο Ορλάντο, ένας νεαρός αριστοκράτης ερωτευμένος με τη Ροζαλίντα, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι του μετά από διένεξη με τον μεγαλύτερο αδερφό του, Όλιβερ. Συγχρόνως, ο Φρειδερίκος αποφασίζει να διώξει τη Ροζαλίντα από το παλάτι. Η Σήλια και η Ροζαλίντα δραπετεύουν μαζί συνοδευόμενες από τον γελωτοποιό Τάτσστοουν, η Ροζαλίντα μεταμφιέζεται σε νεαρό άνδρα με το όνομα Γανυμήδης (στην ελληνική μυθολογία, οινοχόος του Δία) και η Σήλια μεταμφιέζεται σε φτωχή κυρία με το όνομα Αλιένα (στα λατινικά: ξένη).
Οι δύο ξαδέρφες φτάνουν στο δάσος του Άρντεν όπου ο δούκας ζει εξόριστος με λίγους υποστηρικτές του, όπως ο Τζακ ο Μελαγχολικός, μια έντονη αντίθεση με τους άλλους χαρακτήρες του έργου, παρατηρεί και αμφισβητεί συνεχώς τις δυσκολίες της ζωής στη χώρα. Συναντούν τον Κόριν, έναν φτωχό ενοικιαστή, και αγοράζουν το σπίτι του κυρίου του.
Στο δάσος του Άρντεν, ο γελωτοποιός Τάτσστοουν και η Όντρεϊ, Τζων Κόλιερ (1892)
Εν τω μεταξύ, ο Ορλάντο και ο υπηρέτης του Άνταμ (ένας ρόλος που πιθανολογείται ότι έπαιξε ο ίδιος ο Σαίξπηρ) εντοπίζουν τον δούκα και τους άνδρες του και εγκαθίστανται μαζί τους. Ο Ορλάντο αρχίζει να χαράζει ερωτικά ποιήματα στα δέντρα για τη Ροζαλίντα και υποφέρει από έρωτα. Η Ροζαλίντα, επίσης ερωτευμένη με τον Ορλάντο, τον συναντά ως Γανυμήδης και προσποιείται ότι τον συμβουλεύει. Του υπόσχεται (ενώ εξακολουθεί να φοράει ανδρικά ρούχα κάτω από τα οποία κρύβει την πραγματική της ταυτότητα) ότι θα τον βοηθήσει να θεραπεύσει τον έρωτά του για τη Ροζαλίντα, αλλά για να το κάνει θα πρέπει να έρχεται και να τον συναντά κάθε μέρα και να τον αποκαλεί Ροζαλίντα. Ο Ορλάντο δέχεται. Στη συνέχεια παίζει ένα διπλό παιχνίδι: για να δοκιμάσει τον έρωτα του αγαπημένου της.[7]
Παράπλευρες ερωτικές ιστορίες εξελίσσονται: Η βοσκοπούλα Φοίβη, με την οποία ο Σίλβιος είναι ερωτευμένος, ερωτεύεται τον Γανυμήδη (που στην πραγματικότητα είναι η Ροζαλίντα), αν και «αυτός» δείχνει συνεχώς ότι δεν ενδιαφέρεται. Ο γελωτοποιός Τάτσστοουν, στο μεταξύ, ερωτεύεται τη βοσκοπούλα Όντρεϊ και προσπαθεί να την αποπλανήσει αλλά τελικά αναγκάζεται να της υποσχεθεί γάμο για να συνεχίσει το ειδύλλιό του. Ο Γουίλιαμ, ένας άλλος βοσκός, επιχειρεί επίσης να παντρευτεί την Όντρεϊ, αλλά τον εμποδίζει ο Τάτσστοουν, ο οποίος απειλεί να τον σκοτώσει «με εκατόν πενήντα τρόπους».
Ο Ορλάντο χαράζει ερωτικά ποιήματα στα δέντρα
Τέλος, ο Σίλβιος, η Φοίβη, ο Γανυμήδης και ο Ορλάντο συγκεντρώνονται σε μια διαμάχη μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει ποιον. Ο Γανυμήδης ισχυρίζεται ότι θα λύσει το πρόβλημα αν ο Ορλάντο υποσχεθεί να παντρευτεί τη Ροζαλίντα και αν η Φοίβη, σε περίπτωση που δεν μπορέσει να παντρευτεί τον Γανυμήδη, υποσχεθεί να παντρευτεί τον Σίλβιο.
Ο Ορλάντο συναντά τον Όλιβερ στο δάσος και τον σώζει από ένα λιοντάρι, με αποτέλεσμα ο Όλιβερ να μετανιώσει που κακομεταχειρίστηκε τον αδελφό του. Ο Όλιβερ γνωρίζει την Αλιένα (η μεταμφιεσμένη Σήλια) και την ερωτεύεται. Η αποκάλυψη της αληθινής ταυτότητας των κοριτσιών καταλήγει σε ευτυχισμένο τέλος: Ο Ορλάντο και η Ροζαλίντα, ο Όλιβερ και η Σήλια, ο Σίλβιος και η Φοίβη, και ο Τάτσστοουν και η Όντρεϊ παντρεύονται στην τελευταία σκηνή, μετά την οποία ανακαλύπτουν ότι ο Φρειδερίκος έχει επίσης μετανιώσει για τα λάθη του, αποφασίζοντας να επαναφέρει τον νόμιμο αδερφό του στο δουκάτο και να υιοθετήσει ευλαβική ζωή. Ο Τζακ, πάντα μελαγχολικός, αρνείται την πρόσκλησή τους να επιστρέψει στο παλάτι, προτιμώντας να μείνει στο δάσος.[8]
Τέλος, η Ροζαλίντα εκφωνεί τον επίλογο, όπου επαινεί το έργο στους άνδρες και στις γυναίκες του κοινού.
Μεταφράσεις στα ελληνικά
Ὃπως σᾶς ἀρέσει: μετάφραση: Μανώλης Σκουλούδης, εκδόσεις Πυρσός, Αθήνα 1940
Όπως αγαπάτε, μετάφραση: Βασίλης Ρώτας, εκδόσεις: 1977 και στις εκδόσεις Επικαιρότητα, 1997[9]
Παραπομπές
. «britannica.com/topic/As-You-Like-It».
Στην δεύτερη πράξη, έβδομη σκηνή.
. «nt-archive.gr/Ψηφιοποιημένο αρχείο».
. «ntng.gr/Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος/Όπως σας αρέσει - Σαίξπηρ».
. «shakespeare.folger.edu/shakespeares-works/as-you-like-it/».
. «shakespeare.org.uk/explore-shakespeare/shakespedia/shakespeares-plays/as-you-like-it/».
. «sparknotes.com/shakespeare/asyoulikeit/summary/».
. «shakespeare.mit.edu/asyoulikeit/full».
. «politeianet.gr/books/shakespeare-william-epikairotita-opos-agapate».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα As You Like It στο Wikimedia Commons
Τα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Τραγωδίες
Άμλετ Αντώνιος και Κλεοπάτρα Βασιλιάς Ληρ Ιούλιος Καίσαρας Κοριολανός Μάκβεθ Οθέλος Ρωμαίος και Ιουλιέτα Τίμων ο Αθηναίος Τίτος Ανδρόνικος
Κωμωδίες
Όνειρο Θερινής Νυκτός Τέλος καλό, όλα καλά Τρωίλος και Χρυσηίδα Όπως αγαπάτε Κυμβελίνος Αγάπης Αγώνας Άγονος Με το ίδιο μέτρο Ο Έμπορος της Βενετίας Οι εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ Πολύ κακό για το τίποτα Περικλής Το ημέρωμα της στρίγγλας Η Κωμωδία των Παρεξηγήσεων Η Τρικυμία Δωδέκατη Νύχτα Οι δύο άρχοντες της Βερόνας Οι δύο συγγενείς άρχοντες Το χειμωνιάτικο παραμύθι
Ιστορικά έργα
Βασιλιάς Ιωάννης Ερρίκος ο Δ' (1ο μέρος) Ερρίκος ο Δ' (2ο μέρος) Ερρίκος ο Ε' Ερρίκος ο ΣΤ' (1ο μέρος) Ερρίκος ο ΣΤ' (2ο μέρος) Ερρίκος ο ΣΤ' (3ο μέρος) Ερρίκος ο Η' Ριχάρδος ο Β' Ριχάρδος ο Γ'
Ποιήματα
Σονέτα Αφροδίτη και Άδωνις Ο βιασμός της Λουκρητίας Ο Περιπαθής Προσκυνητής O Φοίνικας κι η Τρυγόνα Tο Παράπονο Ενός Εραστή
Ελληνικές μεταφράσεις
Άπαντα Σαίξπηρ (Βασίλης Ρώτας & Βούλα Δαμιανάκου)
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
