Τύρναβος

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ-ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός άγγιξε και του Τυρναβίτες διανοούμενους, οι οποίοι δέχονταν επιρροές από το Γαλλικό Διαφωτισμό (Βολταίρος) και από τους Έλληνες της ίδιας πνευματικής κίνησης (Μοισιόδακας, Καταρτζής κ.α.). Εκπρόσωποι του Νεοελληνικού Διαφωτισμού στην περιοχή ήταν οι Δημ. Αλεξανδρίτης (γιατρός στη Βιέννη, μετάφραση από τα αγγλικά της ιστορίας της Ελλάδας-σύγγραμμα του Γκολντσμιθ και τη Γεωγραφία του Άραβα Αμπουλφέδα), Γ. Ζαχαριάδης, Λαζ. Πάσχος, Στεφ. Δούγκας (μαθηματικός, φιλόσοφος, πρώτος διδάσκαλος της φιλοσοφίας του Schelling), Κων/νος Κουσκουρούλης κ.α. Επίσης, οι Τυρναβίτες συνέδραμαν οικονομικά για την έκδοση επιστημονικών συγγραμμάτων, κυρίως μεταφράσεων Ευρωπαίων στοχαστών και επιστημόνων. Μεγάλη παράλειψη θα ήταν αν δεν αναφέραμε τα ονόματα των Τυρναβιτών αγωνιστών στα δύσκολα χρόνια του ξεσηκωμού όπως: Αναστασίου Γ., Πάγκαλος Κυρ. (υπαξιωματικός Β’ τάξης), Τουρναβίτης Δημ. (επικεφαλής στρατιωτών, ανθυπολοχαγός, υπολοχαγός, μοίραρχος ιππικού). Το χρονικό διάστημα 17ο-18ο αιώνα επίσης έζησαν στον Τύρναβο και εργάστηκαν γιατροί, οι οποίοι μελέτησαν τα παραδοσιακά ιατρικά συγγράμματα (Μάρκος Πορφυρόπουλος, Διονύσης και Ματθαίος –ιερομόναχοι της Ολουμπιώτισσας).

ΔΑΝΙΗΛ ΔΑΝΙΗΛ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1914 (το επώνυμο του είναι Αλεξάνδρου, αλλά έγινε γνωστός με το μικρό του όνομα Δανιήλ) και καταγόταν από φτωχή, αγροτική οικογένεια. Σε ηλικία 17 ετών μπήκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στην Αθήνα, απ’όπου απεφοίτησε στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Υπήρξε μαθητής του Βικάτου, ενώ διατήρησε καλλιτεχνική επαφή και με τον Παρθένη. Το 1940 κέρδισε υποτροφία από την ΑΣΚΤ που όμως η επιστράτευση δεν του επέτρεψε δεν του επέτρεψε να αξιοποιήσει. Το 1950 πήγε στην Γαλλία και στην Ιταλία για ανώτερες σπουδές και το 1955 εκλέχτηκε, ύστερα από διαγωνισμό, διευθυντής του παραρτήματος της ΑΣΚΤ του Πανόρμου της Τήνου, όπου και παρέμεινε ως το 1970. Το 1972 εκλέχτηκε καθηγητής του εργαστηρίου γυμνού της παραπάνω Σχολής, όπου παρέμεινε ως το 1977 διαδάσκοντας σχέδιο. Ο Δανιήλ διετέλεσε μέλος κριτικών επιτροπών σε πολλές πανελλήνιες εκθέσεις, ενώ εθεωρείτο εμπειρογνώμων των έργων του Παρθένη. Έργα του παρουσίασε σε 20 ατομικές και 120 ομαδικές εκθέσεις, τέσσερις από τις οποίες στην Ευρώπη και μια στην Αίγυπτο. Πίνακες του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές. Επίσης στις δημοτικές της Αθήνας, της Ρόδου, του Τυρνάβου, της Καλαμάτας, των Ιωαννίνων, της Χαλκίδας, της Πάτρας και την πινακοθήκη της Εθνικής Ταρπέζης. Πέθανε στην Αθήνα το 1988.

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Στον Τύρναβο γεννήθηκε το 1873 ο αείμνηστος εκπαιδευτικός Αχιλλέας Τζάρτζανος, που μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή, αναγορεύθηκε διδάκτωρ της φιλολογίας. Χρημάτισε Ελληνοδάσκαλος, Σχολάρχης, καθήγητης Γυμνασίου και Διδασκαλείου, Γενικός Επιθεωρητής Σχολείων, Εκπαιδευτικός Σύμβουλος, συγγραφέας διαφόρων επιστημονικών πραγματειών, γλωσσικών, λαογραφικών και διδακτικών βιβλίων. Όσο ζούσε ακόμη, η φήμη του χάρισε τις φτερούγες της ήταν ένας αετός. Το παράστημα του, η λεβέντικη κορμοστασιά του, η μεγάλη καρδιά του, η κοφτερή σκέψη του, η γενναία ψυχή του, η αγάπη του για τον λαό του ήταν ζυμωμένη η ύπαρξη του. Τον γαλοχούν τα δημοτικά τραγούδια, οι μύθοι, οι θρύλοι, οι παραδόσεις, οι παροιμίες, τα παραμύθια των απλών και των μωροθάμαχτών. Άπεφτος Χρυσός ο λόγος του. Τον τρέφουν οι αιώνες που τον κατεβάζουν από το στόμα των ομηρικών αοιδών στα χείλη της γιαγιάς του και της μάνας του. Στο τεράστιο επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό του έργο, το φιλολογικό, το γλωσσολογικό και διδακτικό, διαβάζεις τον πολιτισμό του Έθνους του, το νανούρισμα της γιαγιάς, με την αγραφιώτικη καταγωγή, της μάνας με τις ηπειρώτικες καταβολές, δυο μεγάλες καρδίες που του μετάγγισαν τη λαϊκή αγνότητα και την ευαισθησία και τον μεγάλωσαν με ό.τι ομορφότερο και ελληνικότερο είχαν ποτίσει τις ψυχές τους η λαϊκή μούσα των Αγράφων, ο πανάρχαιος πολιτισμός της Ηπείρου, η πλούσια γλωσσική ενδοχώρα με τον ανεξάντλητο πλούτο της. Καρδιά της ο Τύρναβος με τις σχολές του και τα ελληνομουσεία του από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Ο Τύρναβος με τους Αγραφιώτες και τους Πέζαρους και με τους άλλους μεγάλους δάσκαλους που ευτύχησε να έχει. Ο Τύρναβος αλλά και η Λάρισα με τους δικούς της δασκάλους και τον δικό της λαϊκό πλούτο και όχι μόνον.

ΣΚΕΨΕΙΣ-ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ

Ας συμβουλεύωνται περισσότερο το γλωσσικό τους αίσθημα αυτοί που θέλουν να γράφουν στη δημοτική και ας διαβάζουν έργα καλών δημοτικιστών. Ας αφήσωμε και τις Κοντινές και τις Ψυχαρικές γλωσσοθεωρίες, ας αφήσωμε τις μονομερείς και στενές αντιλήψεις για το γλωσσικό μας ζήτημα, ας γράφωμε πια όλοι μας τη γλώσσα που είναι σύμφωνη με την κοινή ομιλούμενη, με την πραγματική εθνική μας γλώσσα. Ας γράφωμε τη νεοδημοτική, ήτοι μια συγχρονισμένοι δημοτική. Γραφόμενη και ομιλούμενη γλώσσα δεν μπορούν να ταυτίζωνται σε όλα πέρα και πέρα απόλυτη μονογλωσία, ήτοι πλήρης σε όλα συμφωνία μεταξύ ομιλούμενης και γραφόμενης γλώσσας ούτε υπήρξε ποτέ ούτε υπάρχει σε κανένα έθνος του κόσμου οσοδήποτε πολιτισμένο. Απεναντίας παρατηρείται ότι προηγμένος λίγο πολύ πολιτισμός και διγλωσία είναι δύο πράγματα που συμβαδίζουν. Θέλουμε τη γλώσσα του λαού με τη γενικώτερη και την υψηλότερη σημασία της λέξεως «λαός». Του λαού που πράγματι διαμορφώνει και σ’εμάς, όπως παντού αλλού, μιαν άκρως εθνική γλώσσα. Κι ο λαός που διαμορφώνει μια τέτοια γλώσσα, όπως διδάσκει η ιστορία και η γλωσσική επιστήμη, είναι πάντοτε ο λαός των πολυανθρώπων κέντρων, των αστικών κέντρων, των μεγάλων πόλεων, όπου βέβαια συζούν και συνεργάζονται τεχνίτες και εργάτες, έμποροι και βιομήχανοι, επιστήμονες και καλλιτέχνες και λογοτέχνες και καθένας απ’αυτούς συνεισφέρει τον οβολό του στη διαμόρφωση μιας γλώσσας εθνικής.

ΤΥΡΝΑΒΙΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ένας ακόμη Δάσκαλος του Γένους είναι ο Αλέξανδρος Τυρναβίτης που γεννήθηκε το έτος 1711 στον Τύρναβο. Μορφώθηκε υπό Ιωαννιτών δασκάλων και δίδασκε στη σχολή που ίδρυσε στην πατρίδα του ο Μητροπολίτης Λαρίσης Παρθένιος. Αργότερα προσκλήθηκε στη σχολή του Βουκουρεστίου, όπου και δίδαξε μέχρι του θανάτου του (25 Νοεμβρίου 1761). Ο Τυρναβίτης έγραψε, σε αντίρρηση συγγραφής του θεολόγου Αλοϋσίου Ανδρούτζη από την Κύπρο, έργο από 150 φύλλα, που σώζεται ανέκδοτο στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, με τον τίτλο «Του σοφωτάτου διδασκάλου κυρίου Αλεξάνδρου του εκ Τυρνάβου Λαρίσης, γυμνασιάρχου του εν Δακία ελληνομουσείου αντίρρησις, προς Αλοϋσιον Ανδρούτζην, Κύπριον λατινόφρονα, περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος».

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕΖΑΡΟΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Στον Τύρναβο ο επιφανής του Γένους Δάσκαλος Ιωάννης Δημητριάδης-Πέζαρος το 18ο αιώνα. Αρχικά εκπαιδεύτηκε στη σχολή που άκμαζε στην πατρίδα του, κατόπιν στα Γιάννινα και στη συνέχεια στο Άγιο Όρος, όπου και παρακολούθησε μαθήματα της νεότερης φιλοσοφίας και από εκεί πήγε και δίδαξε, έπειτα από σχετική πρόσκληση, στην Τσαριτσάνη και το 1776 στο Λιβάδι. Μετά δίδαξε στην περιώνυμη σχολή του Τυρνάβου κατά τα έτη το 1782 μέχρι 1806. Στον Τύρναβο ο Πέζαρος χειροτονήθηκε ιερέας το 1790 και τιμήθηκε με το εκκλησιαστικό οφφίκιο του οικονόμου. Μαθητές του υπήρξαν διαπρεπείς λόγιοι, μεταξύ των οποίων και ο Κωνσταντίνος Κούμας. Στον Τύρναβο διατηρούσε κοινόβιο για ξένους και φτωχούς μαθητές. Με λιτότητα και οικονομία, χωρίς να λείπουν τα αναγκαία, συζούσαν πάντα δέκα μέχρι δεκαπέντε ξένοι μαθητές. Από το πρωί μέχρι το βράδυ δίδασκε σ’όλες τις τάξεις, που πολλές φορές ανέρχονταν σε επτά. Εξαίρετος ήταν ο χαρακτήρας του, καθώς και ο τρόπος διδασκαλίας του. Η προσωπικότητα του σχολάρχη του Τυρνάβου εκθειάζεται και από πολλούς αξιόλογους λογίους σε επιστολές τους, στις οποίες επισημαίνεται το μέγεθος της ακτινοβολίας του μεγάλου τυρναβίτη δασκάλου.

ΕΥΘΥΜΙΑ ΓΟΥΝΙΤΣΙΩΤΗ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1847. Με δαπάνες της ανεγέρθηκαν τα κτίρια τρίτο και πέμπτο δημοτικό σχολείο καθώς και οι νάρθηκες των εκκλησιών Αγίου Δημητρίου και Αγίου Ιωάννου. Επίσης ενίσχυσε, με μεγάλα χρηματικά ποσά, φτωχές οικογένειες του Τυρνάβου. Πέθανε το 1979. Ο τάφος της βρίσκεται στο νεκροταφείο της πόλης και σήμερα υπάρχει οδός με το όνομα της. Επίση

Επίσης μία οδός στην πόλη του Τυρνάβου πήρε το ονομα της "Οδός Ευθυμίας Γουνιτσιώτη"

 

Νομός Λάρισας: Δήμος, Κοινότητα Λάρισας | Αγιάς | Αμπελώνος | Αντιχασίων | Αρμενίου | Γιάννουλης | Γόννων | Ελασσόνας | Ενιππέα | Ευρυμενών | Κάτω Ολύμπου | Κιλελέρ | Κοιλάδας | Κραννώνος | Λακέρειας | Λιβαδίου | Μακρυχωρίου | Μελίβοιας | Ναρθακίου | Νέσσωνος | Νίκαιας | Ολύμπου | Πλατυκάμπου | Πολυδάμαντα | Ποταμιάς | Σαρανταπόρου | Τυρνάβου | Φαρσάλων Αμπελακίων | Βερδικούσσας | Καρυάς | Τσαριτσάνης Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Λάρισας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.