.

Γεωργία

Η Γεωργία είναι κράτος που βρίσκεται στον Καύκασο και βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα. Γεωγραφικά το μεγαλύτερος μέρος της ανήκει στην Ευρώπη (Βόρεια του Καυκάσου) και ένα μικρότερο μέρος στην Ασία (νότια του Καυκάσου), αλλά συχνά για πολιτισμικούς λόγους εντάσσεται στην Ευρώπη. Συνορεύει με τη Ρωσία, την Τουρκία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν.

Πρωτεύουσα της Γεωργίας είναι η Τιφλίδα, η οποία στα γεωργιανά λέγεται Τμπιλίσι (Tbilisi), που σημαίνει "ζεστή πηγή". Αυτή την ονομασία την έδωσε ο βασιλιάς Βαχτάνγκ Γκοργκασάλι. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι το Σουχούμι, το Μπατούμι το Κουταΐσι και το Γκόρι. Ο συνολικός πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 5.476.000 κατοίκους. Στο παρελθόν η χώρα αποτελούσε μία από τις δημοκρατίες που συναπάρτιζαν τη Σοβιετική Ένωση.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι Γεωργιανοί (σήμερα 82%) είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453 μ.Χ. απομόνωσε τη Γεωργία από τον χριστιανικό κόσμο. Το 1510 μ.Χ. οι Τούρκοι εισέβαλαν στη χώρα και λεηλάτησαν την τότε πρωτεύουσα, Κουταΐσι.

Η βιομηχανία της Γεωργίας είναι ανεπτυγμένη. Υπάρχουν κοιτάσματα άνθρακα, πετρελαίου, μαγγανίου και μη μεταλλικών ορυκτών. Το εκπαιδευτικό επίπεδο του λαού είναι ιδιαίτερα υψηλό. Το πανεπιστήμιο της Τιφλίδας έχει 16.500 σπουδαστές. Χαρακτηριστικό είναι ότι στους 1.000 εργαζόμενους, οι 711 έχουν φοιτήσει σε δευτεροβάθμια σχολεία ή σε ανώτερα ιδρύματα.

Ιστορία
Τα βασίλεια της Κολχίδας και της Ιβηρίας

Η περιοχή της σύγχρονης Γεωργίας κατοικείται συνεχώς από τη λίθινη εποχή. Κατά την κλασσική περίοδο άκμασαν τα πρώτα τοπικά βασίλεια της Κολχίδας και της Ιβηρίας. Οι πρωτογεωργιανές φυλές εμφανίστηκαν αρχικά στη γραπτή ιστορία κατά τον 12ο αιώνα π.Χ., ενώ αρχαιολογικά ευρήματα και αναφορές αποκαλύπτουν στοιχεία πρώιμων πολιτειακών σχημάτων με ανεπτυγμένη μεταλλουργία και τεχνικές χρυσοχοΐας που χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα π.Χ. αλλά και νωρίτερα. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. καταγράφεται ένα ενωμένο βασίλειο της Γεωργίας, πρώτο δείγμα ανεπτυγμένων διοικητικών δομών με βασιλεία και αριστοκρατική ιεραρχία.

Τα δύο πρώτα βασίλεια στην περιοχή κατά την ύστερη αρχαϊκή περίοδο ήταν γνωστά στους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους ως Ιβηρία στην ανατολική σημερινή Γεωργία, και Κολχίδα στα δυτικά. Και τα δύο ήταν από τα πρώτα κράτη στον ευρύτερο Καύκασο που υιοθέτησαν τον χριστιανισμό (το 337 ή το 319 μ.Χ.). Κατά την ελληνική μυθολογία, στην Κολχίδα βρισκόταν το χρυσόμαλλο δέρας που αναζήτησε ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες. Το δέρας πιθανώς να αναφέρεται στην τοπική τεχνική χρήσης δερμάτων για τη συλλογή χρυσού από τα ποτάμια. Τους τελευταίους αιώνες της προχριστιανικής περιόδου, η περιοχή, ως βασίλειο της Ιβηρίας, επηρεάστηκε τόσο από τους Έλληνες από τη δύση όσο και από τους Πέρσες από την ανατολή.

Μετά την ολοκλήρωση της κατάκτησης του Καυκάσου από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία το 66 π.Χ., η χώρα αποτέλεσε ένα υποτελές στη Ρώμη κράτος για σχεδόν 400 χρόνια. Ο χριστιανισμός καθιερώθηκε ως επίσημη θρησκεία από τον βασιλιά Μίριαν τον Γ΄, προάγoντας την άνθηση της λογοτεχνίας, των τεχνών και την ενοποίηση της χώρας. Η Γεωργία, ως σταυροδρόμι ανάμεσα στον χριστιανισμό και το Ισλάμ, αποτέλεσε ένα δυναμικό χώρο ανταλλαγής πολιτισμών που οδήγησε σε μία πολιτιστική αναγέννηση μεταξύ του 11ου και του 13ου αιώνα μ.Χ. Το 330 μ.Χ. η αποδοχή του χριστιανισμού από το επίσημο κράτος οδήγησε σε ισχυρούς δεσμούς με τη γειτονική Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η οποία επίσης επηρέασε την πολιτιστική εξέλιξη της χώρας για περισσότερα από 700 χρόνια.

Η Κολχίδα, γνωστή τοπικά ως Εργίστη ή Λάζικα, συχνά ήταν πεδίο μαχών ή ουδέτερη ζώνη μεταξύ των ανταγωνιστών Βυζαντινών και Περσών, με εναλλαγή του ελέγχου της εξουσίας αρκετές φορές. Τα πρώτα βασίλεια σταδιακά παρήκμασαν σε ένα σύνολο φεουδαρχικών μονάδων στις αρχές του Μεσαίωνα, γεγονός που διευκόλυνε τους Άραβες στην κατάκτηση της Γεωργίας τον 7ο αιώνα. Στις αρχές του 11ου αιώνα οι επαναστατημένες περιοχές ενώθηκαν σε ένα ενιαίο βασίλειο, ενώ τον επόμενο αιώνα η Γεωργία εκτεινόταν σε ένα σημαντικό τμήμα του νότιου Καυκάσου, περιλαμβάνοντας τις βορειοανατολικές περιοχές και τις βόρειες ακτές της σημερινής Τουρκίας.

Αν και οι Άραβες κατέλαβαν την πρωτεύουσα Τιφλίδα το 645, το βασίλειο της Ιβηρίας απέκτησε σημαντική αυτονομία από τους τοπικούς Άραβες ηγεμόνες. Το 813, ο πρίγκιπας Άσοτ ο Α΄, επίσης γνωστός ως Άσοτ Κουραπαλάτ, ήταν ο πρώτος του οίκου Μπαγκρατιόνι που ανέβηκε στην εξουσία, εδραιώνοντας μία δυναστεία περίπου 1000 χρόνων που εξουσίαζε τμήμα της σημερινής χώρας.

Η δυτική και η ανατολική Γεωργία ενώθηκαν από τον Μπαγκράτ τον Ε΄ (1027-1072), ενώ τον επόμενο αιώνα ο Δαβίδ ο Δ΄ ο Χτίστης (1089-1125) σηματοδότησε την γεωργιανή χρυσή εποχή αποθώντας τους Σελτζούκους Τούρκους από τη χώρα και επεκτείνοντας την πολιτιστική της επιρροή νότια στην Αρμενία και ανατολικά προς την Κασπία θάλασσα.
Μεσαίωνας

Το βασίλειο της Γεωργίας έφτασε την ακμή του τον 12ο και 13ο αιώνα, περίοδος γνωστή ως χρυσή εποχή ή αναγέννηση της Γεωργίας, κατά τη βασιλεία του Δαβίδ του Χτίστη και της βασίλισσας Ταμάρα. Η πρώιμη αυτή αναγέννηση, που προηγήθηκε της ευρωπαϊκής, χαρακτηρίστηκε από την άνθηση ρομαντικών και ιπποτικών παραδόσεων, φιλοσοφικές αναζητήσεις, και μία σειρά πολιτικών καινοτομιών στην κοινωνία και την οργάνωση του κράτους, όπως η θρησκευτική και εθνική ανοχή. Κληρονομιά της εποχής αυτής είναι σημαντικοί ναοί, ρομαντική ποίηση και λογοτεχνία, ενώ ο βασιλιάς Δαβίδ θεωρείται ο πιο δημοφιλής και επιτυχημένος Γεωργιανός ηγέτης στην ιστορία.

Η εγγονή του Δαβίδ, Ταμάρα, πέτυχε να εξουδετερώσει κάθε αντίσταση και να εφαρμόσει μία ενεργητική εξωτερική πολιτική, η οποία επίσης ωφελήθηκε από την εξασθένηση του Βυζαντίου και των Σελτζούκων. Με την υποστήριξη μίας ισχυρής στρατιωτικής ελίτ, η Ταμάρα κατάφερε να συνεχίσει τις επιτυχίες των προκατόχων της και να εδραιώσει μία αυτοκρατορία που κυριάρχησε στον Καύκασο μέχρι την κατάρρευσή της από τις επιθέσεις των μογγολικών φυλών, δύο δεκαετίες μετά το θάνατό της.
Σύγχρονη ιστορία

Κατά τη μογγολική εισβολή, η Γεωργία δέχθηκε κύματα προσφύγων από τη γειτονική Σαρματία. Όμως, το κράτος παρέμεινε ανεξάρτητο μέχρι τον 16ο αιώνα, οπότε και κατακλύστηκε από τους Οθωμανούς. Κατελήφθη από τους Ρώσους κατά τον 17ο αιώνα, στην εισβολή του Καυκάσου. To 1918, κατά τη ρωσική επανάσταση, απέκτησε ξανά την ανεξαρτησία της, αλλά αποδυναμώθηκε μετά από ένα πόλεμο με τους Αρμένιους, κάτι που οδήγησε σε εμπλοκή της Αγγλίας. Το 1921 κατελήφθη από τους Ρώσους ξανά, οι οποίοι, αφού απέσπασαν την Αζαρία από τους Οθωμανούς, ενέταξαν τη χώρα στην Υπερκαυκασία, μαζί με τις όμορες χώρες της Αρμενίας και του Αζερμαπαϊτζάν. Στο Γκόρι της Γεωργίας γεννήθηκε το 1878 ο μετέπειτα ηγέτης της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν.

Το 1991 η Γεωργία αποσχίσθηκε από την ΕΣΣΔ. Αμέσως ενεπλάκη σε πολέμους με τις περιοχές της Νότιας Οσετίας, της Αμπχαζίας και της Αζαρίας, οι οποίες, αν και διοικητικά εντός τους γεωργιανού κράτους, δεν επιθυμούσαν να παραμείνουν σε αυτό. Οι πόλεμοι αυτοί πάγωσαν, με τις τρεις περιοχές να ανακηρύσσονται αυτόνομες. Από τις περιοχές αυτές έφυγαν χιλιάδες πρόσφυγες. Το 2003 η χώρα μπαίνει σε φιλοδυτική τροχιά, με την εκλογή του προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι. Η Μόσχα, όμως, αμφισβήτησε το αποτέλεσμα των εκλογών. Ακολουθεί περίοδος οικονομικής άνθησης. Το επόμενο έτος, με πραξικόπημα οργανωμένο από τον Γεωργιανό πρόεδρο, η Αζαρία επαναπροσαρτάται στη Γεωργία με τη μορφή αυτόνομης περιοχής. Το 2007 ξεσπά κρίση στη Νότια Οσετία, η οποία οδηγεί στην επανάκτηση από τους Γεωργιανούς αρκετών οσετικών χωριών. Το 2008 στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι οι Γεωργιανοί ζητούν ένταξη στον οργανισμό μαζί με την Ουκρανία, κάτι που απορρίπτεται από τα κράτη της Παλαιάς Ευρώπης.

Την 8η Αυγούστου του 2008 γεωργιανά στρατεύματα εισέβαλαν στη Νότια Οσετία, με σκοπό την ανατροπή της de facto κυβέρνησης και επανένταξη της περιοχής στη Γεωργία. Με πρόφαση τη δολοφονία στρατιωτών της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης που σταθμεύει στην περιοχή, η Μόσχα κατηγόρησε τη Γεωργία για γενοκτονία και στη συνέχεια εισέβαλε στη Νότια Οσετία και κατόπιν και σε τμήμα των εδαφών της υπόλοιπης Γεωργίας. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν και οι βομβαρδισμοί από πλευράς Ρώσων, οδήγησαν στην καταστροφή του γεωργιανού στρατού και τον εξαναγκασμό της κυβέρνησης σε παράδοση. Ακολούθησε ανασύνταξη των Ρώσων στις θέσεις που κατείχαν πριν το 1999.

Η επέμβαση στη Γεωργία έγινε αφορμή για κλιμάκωση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ και διχασμό στους κόλπους του ΝΑΤΟ.

Photography

Η Γεωργία έχει ενισχυμένη γεωπολιτική θέση, λόγω της διέλευσης από το έδαφος της σημαντικών αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, με μεγαλύτερο τον αγωγό "Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν", τον δεύτερο μεγαλύτερο σε μήκος παγκοσμίως.
Απόπειρα πραξικοπήματος 2009

Στις 5 Μαΐου του 2009 η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αποτροπή σχεδίου στρατιωτικού πραξικοπήματος, το οποίο αποκαλύφθηκε όταν ξέσπασε στάση στη στρατιωτική βάση Μουχροβάνι.[3].Ο πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι ανακοίνωσε ότι η κατάσταση ετέθη υπό έλεγχο.[4] Είναι άγνωστο ακόμα πόσοι στρατιώτες και αξιωματικοί έλαβαν μέρος στην ανταρσία.[5] Αργότερα την ίδια ημέρα, το Υπουργείο Εσωτερικών της Γεωργίας ανακοίνωσε ότι οι στασιαστές είχαν παραδοθεί. Μερικοί από τους πρωταίτιους της ανταρσίας συνελήφθησαν ενώ άλλοι κατάφεραν να διαφύγουν.[6]

Η Γεωργία έστειλε τανκς στην εν λόγω βάση και αρχικά κατηγόρησε τη Μόσχα ότι υποκινεί τη στάση, την παραμονή της διεξαγωγής των στρατιωτικών ασκήσεων της Γεωργίας με το ΝΑΤΟ.[4].Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε δική της ανάμιξη στο πραξικόπημα[7]. Αργότερα, η Γεωργία απέσυρε τους ισχυρισμούς της περί εμπλοκής της Μόσχας σε απόπειρα ανατροπής του προέδρου.[8]
Διεθνείς σχέσεις

Τον Ιούλιο του 2010 άρχισαν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Γεωργία για τη σύναψη μίας συμφωνίας σύνδεσης. [9]
Πολιτικά

Το πολίτευμα της χώρας είναι Προεδρική Δημοκρατία. Πρόεδρος της χώρας είναι ο Μιχαήλ Σαακασβίλι. Ο πρωθυπουργός έχει μικρές αρμοδιότητες και εξουσίες και διορίζεται από τον πρόεδρο. Από το 2008 πρωθυπουργός είναι ο Νικολόζ Γκιλαούρι. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Το ισχύον Σύνταγμα εγκρίθηκε στις 24 Αυγούστου του 1995 και τέθηκε σε ισχύ στις 17 Οκτωβρίου του ιδίου έτους[10].
Προεδρικές εκλογές

Στις προεδρικές εκλογές στις 5 Ιανουαρίου του 2008 επανεξελέγη με 53,47% ο Μιχαήλ Σαακασβίλι έναντι 25,69% για τον κύριο αντίπαλό του, Λέβαν Γκατσετσιλάντζε. Η αντιπολίτευση αμφισβήτησε το αποτέλεσμα και έκανε λόγο για νοθεία.
Προεδρικές εκλογές 2008

**Πρόεδρος, 5 Ιανουαρίου 2008**
Υποψήφιοι και κόμματα στα οποία πρόσκεινται	Ψήφοι	%
Μιχαήλ Σαακασβίλι	1.060.042	53,47
Λεβάν Γκατσετσιλάτζε	509.234	25,69
Μπαντρί Παταρκατσισβίλι	140.826	7,11
Σάλβα Νατελασβίλι	128.589	6,49
Νταβίτ Γκαμκρελίτζε	79.747	4,02
Γκία Μαϊσασβίλι	15.249	0,77
Ιρίνα Σαρισβίλι-Τσαντουρία	3.242	0,16
Σύνολο 56,17% συμμετοχή	1.982.318	100,0

Δημοψηφίσματα 2008

Στο μη δεσμευτικό δημοψήφισμα που διενεργήθηκε κι αυτό στις 5 Ιανουαρίου του 2008, οι Γεωργιανοί ψήφισαν υπέρ της ένταξης της χώρας τους στο ΝΑΤΟ σε ποσοστό 72,5%. Το δεύτερο δημοψήφισμα της ίδιας ημέρας αφορούσε στην επίσπευση των βουλευτικών εκλογών στην άνοιξη του 2008, αντί για το τέλους του έτους, όπως οριζόταν. Οι Γεωργιανοί υποστήριξαν την πρόταση με ποσοστό [11] 69,9%.
Βουλευτικές εκλογές 2008

Στις 22 Μαΐου του 2008 ο Σαακασβίλι ανακοίνωσε τη νίκη του κόμματός του στις βουλευτικές εκλογές που είχαν διεξαχθεί την προηγούμενη ημέρα. Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα έδειξαν ότι το Ενωμένο Εθνικό Κίνημα εξασφάλισε 63% των ψήφων έναντι 13% για την αντιπολίτευση.[12]
Αποτελέσματα

**Κοινοβούλιο, 21 Μαΐου 2008**
Κόμματα και συνασπισμοί	Ψήφοι	%	Έδρες
Ενωμένο Εθνικό Κίνημα –για τη νικήτρια Γεωργία	1.054.394	59,22	120
Εκλογικό Μπλοκ Ενωμένη Αντιπολίτευση (Εθνικό συμβούλιο, Νέα δικαιώματα)	315.412	17,71	16
Γκιόργκι Ταργκαμάτζε – Χριστιανοδημοκρατικό Κίνημα	153.708	8,63	0
Σάλβα Νατενασβίλι –Εργατικό Κόμμα	132.331	7,43	0
Κόμμα των Ρεπουμπλικανών	67.263	3,78	0
Εκλογικό Μποκ Δεξιά Συμμαχία, Τοπάντζε-Βιομήχανοι (MGS, Ενότητα, EDP)	16.460	0,92	0
Πολιτική Ένωση Χριστιανοδημοκρατική Συμμαχία (QDA)	15.827	0,89	0
Πολιτική Ένωση των Πολιτών Γεωργιανή Πολιτική	8.265	0,46	0
Εκλογικό Μπλοκ - Ένωση Γεωργιανών προσκείμενων στην Παράδοση– Η Γεωργία μας και Κόμμα Γυναικών	8.033	0,45	0
Πολιτική Ένωση Γεωργιανών Αθλητών	3.382	0,19	0
Εθνικό Κόμμα των Ριζοσπαστών-Δημοκρατών ολόκληρης της Γεωργίας\	3.185	0,18	0
Πολιτικό κόμμα "Η χώρα μας"	2.222	0,12	0
Σύνολο (συμμετοχή 55%)	1.780.482	100,00	150
Πηγή: cec.gov.ge

Δημογραφία

Οι κάτοικοι είναι Γεωργιανοί σε ποσοστό σχεδόν 84% και οι υπόλοιποι είναι κυρίως Αζέροι (6,5%), Αρμένιοι (5,7%) και Ρώσοι (1,5%) ,και ενα μικρό ποσοστό Ελλήνων οι οποίοι ζούν κυρίως στη περιοχή της Τσάλκας σύμφωνα με απογραφή του 2002. Το 84% είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ενώ γύρω στο 10% ασπάζονται το Ισλάμ, 4% είναι Αρμένιοι-Γρηγοριανοί και 0,8% Ρωμαιοκαθολικοί. Το 71% ομιλεί την επίσημη γλώσσα, η οποία είναι η γεωργιανή. Ομιλούνται επίσης αρμενικά, αζερικά και ρωσικά. Η Αμπχαζία έχει ως επίσημη γλώσσα την αμπχαζιανή. Το 53% του συνολικού πληθυσμού ζει στα αστικά κέντρα, με βάση στοιχεία του 2008. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 76,72 χρόνια (73,41 χρόνια οι άνδρες και 80,45 οι γυναίκες).[1]
Μεταφορές

Το 2008 λειτουργούσαν στη χώρα συνολικά 23 αεροδρόμια και 3 ελικοδρόμια. Μεγάλο μέρος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου είναι σε πρωτόγονη κατάσταση, εξαιτίας της ελλιπούς συντήρησης. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Το 2008 ο εμπορικός στόλος της Γεωργίας περιελάμβανε 191 πλοία. Κυριότερα λιμάνια είναι το Μπατούμι και το Πότι.
Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 CIA World Fact Book
↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "World Economic Outlook Database". ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. Ανακτήθηκε την 18-10-2009.
↑ Τα Νέα, Απετράπη στρατιωτικό πραξικόπημα στη Γεωργία, 5 Μαΐου 2009.
↑ 4,0 4,1 Flash.gr, "Υπό έλεγχον η κατάσταση", μετά από στάση σε στρατιωτική βάση στη Γεωργία, 5 Μαΐου 2009.
↑ MoD Says Military Unit Mutinies, civil.ge, 05-05-2009, ανακτήθηκε την 05-05-2009
↑ Georgian troop rebellion 'over'. BBC News. 5 Μαΐου 2009
↑ Σκάι, Πραξικόπημα στη Γεωργία, 5 Μαΐου 2009.
↑ Georgia puts down mutiny attempt at miltary base, Japan Today (Japan), 06-05-2009, ανακτήθηκε την 06-05-2009
↑ Καθημερινή, Διαπραγματεύσεις Ε.Ε - Γεωργίας για συμφωνία σύνδεσης, 15-7-2010.
↑ World Statesmen.org
↑ in.gr
↑ news.bbc.co.uk, Georgian leader set for poll win

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Commons logo
Τα Κοινά έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Γεωργία

Γραφείο Προέδρου
Κυβέρνηση της Γεωργίας
Υπουργείο Τουρισμού
Απόδημος Ελληνισμός Γεωργίας (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Απόδημος Ελληνισμός Γεωργίας (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

Χώρες της Ασία

1. Τμήμα της χώρας ανήκει στην Αφρική. 2. Συνήθως γεωγραφικά θεωρείται Ασιατική χώρα, αλλά ωστόσο για πολιτισμικούς και ιστορικούς λόγους εντάσεται συχνά στην Ευρώπη. 3. Τμήμα της χώρας ανήκει στην Ευρώπη.

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Εγκυκλοπαίδεια Γεωργίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License