Ο Μιχαήλ Ζ' Δούκας (ο Παραπινάκης) ήταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (1071-1078).
Πρωτότοκος γιος του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι' Δούκα (1059-1067) και της Ευδοκίας. Νήπιο σχεδόν εστέφθη συμβασιλεύς από τον πατέρα του και δεκαετής περίπου τον διαδέχθηκε. όταν εκείνος πέθανε το Μάιο του 1067. Μετά λίγους μήνες η μητέρα του παντρεύτηκε το στρατηγό Ρωμανό Διογένη, οπότε τον Ιανουάριο του 1068 του παρέδωσε τη βασιλική αρχή.
Το φθινόπωρο του 1071 όταν έγινε γνωστό ότι οι Τούρκοι αιχμαλώτισαν τον Αυτοκράτορα Ρωμανό, οι φίλοι του Δούκα πρωτοστατούντος του καίσαρα Ιωάννη Δούκα αναγόρευσαν Αυτοκράτορα τον Μιχαήλ και εξόρισαν την Ευδοκία στο μοναστήρι της Πιπερούς, που η ίδια είχε ιδρύσει στη Προποντίδα, όπου δια της βίας εκάρη μοναχή. Στο μεταξύ ο Ρωμανός ελευθερωθείς από τον Σουλτάνο Άλπ-Αρσλάν ερχόταν να διεκδικήσει το θρόνο. Τότε ο Μιχαήλ Ζ’ θορυβηθείς εξαπέστειλε στρατεύματα τα οποία συνέλαβαν τον Ρωμανό και τον τύφλωσαν.
Ο Μιχαήλ αναλαμβάνοντας την Αρχή προσέλαβε ως λογοθέτη των δρόμων τον ευνούχο Νικηφόρο (τον Νικηφορίτζη) ο οποίος με τις διαβολιές του απομάκρυνε από τα ανάκτορα όλους τους συγγενείς και φίλους του Αυτοκράτορα. Είχε καταστεί δε πανίσχυρος κυβερνήτης με απίστευτες αδικίες και καταχρήσεις. Έφθασε δε να πουλά το σίτο στο λαό αντί ενός μεδίμνου και τούτο ελλιπή «παρά πινάκιο» εξ ου και το προσωνύμιο ο Παραπινάκης. Στη σιτοδεία και στο λοιμό που ενέσκηψαν ήρθε να προστεθεί και η επιδρομή των Τούρκων που θεώρησαν άκυρες τις συνομολογηθείσες συμφωνίες με τον Ρωμανό και εισβάλλοντας στη Μικρά Ασία κατέλαβαν τις εκεί χώρες. Τον ίδιο καιρό συνέβη και η ανταρσία του Φράγκου Ουρσιλίου, η επανάσταση της Βουλγαρίας, η επιδρομή των Χρωβατών (Κροατών) στην Ιλλυρία και των Νορμανδών στη κάτω Ιταλία, οι οποίοι στη συνέχεια στράφηκαν στα αλβανικά παράλια. Εναντίον αυτών εστάλη ο στρατηγός Δαμιανός Δαλασσηνός, ο οποίος ηττήθηκε κατά κράτος από τους Βούλγαρους και τους συμμάχους τους Σέρβους. Αποσταλείς στη συνέχεια ο στρατηγός Νικηφόρος Βρυέννιος κατόρθωσε να ειρηνεύσει τις χώρες εκείνες και να καθυποτάξει τους Βούλγαρους και να εκδιώξει τους Χρωβάτες, τους Σέρβους και τους Νορμανδούς. Νέες όμως θύελλες εξερράγησαν.
Ο στη Δρίστρια (σημερ. Σιλίστρια) της Βουλγαρίας στρατηγός Νέστωρ δυσαρεστηθείς για την αργοπορία της μισθοδοσίας του και του στρατού του απαίτησε τη καθαίρεση του Νικηφορίτζη. Αρνούμενος ο Μιχαήλ, στασίασε προσλαμβάνοντας για συμμάχους του τους Πατσινάκες ή Πατσενέγκες φθάνοντας στα προάστεια της Κωνσταντινούπολης όπου οι κάτοικοι πέθαιναν σωρηδόν από τον λοιμό μένοντας άταφοι.
Μπροστά σ΄ αυτές τις συμφορές ο Μιχαήλ παρέμεινε ανάλγητος και όχι μόνο αλλά προχώρησε στη καθαίρεση του δαφνοστεφή στρατηγού Νικηφόρου Βρυέννιου και του γενναίου στρατηγού Βασιλάκιου. Τότε ο Βρυέννιος στασίασε και αναγορεύθηκε «Αυτοκράτορας πασών των επαρχιών από Δυρραχίου μέχρι Αδριανούπολης» και αυτής της Κωνσταντινουπόλεως. Τότε στασίασε και ο Νικηφόρος Βοτανειάτης από τη Μικρά Ασία που έφθασε στη Χαλκηδόνα και Χρυσάπολη κυριεύοντας τα στενά του Βοσπόρου. Τότε εξερράγη λαϊκή εξέγερση, πρόκριτοι και λαός λαβόντες τα όπλα τη Κυριακή του Λαζάρου 1078 επιτέθηκαν στη φρουρά των ανακτόρων και τελικά αιχμαλώτισαν τον Μιχαήλ και εξανάγκασαν αυτόν και την αυτοκράτειρα Μαρία να καρούν μοναχοί. Τη μεθεπομένη εισήλθε στη πόλη επευφημούμενος ο νέος Αυτοκράτορας Νικηφόρος Γ' ο Βοτανειάτης.
Μετά κάποιο χρόνο ο Μιχαήλ προεχειρίσθη Μητροπολίτης Εφέσου αλλά μεταμεληθείς επέστρεψε στη μονή Στουδίου όπου παρέμεινε μέχρι το θάνατό του. Ο Μιχαήλ Ζ’ από το γάμο του με τη Μαρία απέκτησε ένα γιο, τον Κωνσταντίνο, τον οποίο σε μικρή ηλικία μνήστευσε με την κόρη του Ηγεμόνα της κάτω Ιταλίας Νορμανδού Ροβέρτου Γισκάρδου. Ο Αλέξιος Α' Κομνηνός καταλαμβάνων το θρόνο το 1081 εμνήστευσε αυτόν με τη κόρη του Άννα από αυτό λαμβάνοντας αφορμή ο Ροβέρτος Γισκάρδος επιχείρησε το 1081 τη κατά του Βυζαντίου μεγάλη εκστρατεία.
Προηγούμενος Ρωμανός Δ' Διογένης
Αυτοκράτορας του Βυζαντίου
Επόμενος Νικηφόρος Γ' Βοτανειάτης
Εγκυκλοπαίδεια Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
