Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος, κάθισε στην έδρα του κράτους από το 1328 μέχρι το 1341. Με τον πατέρα του διάδοχο και συναυτοκράτορα Μιχαήλ Θ' να έχει πεθάνει ήδη από το 1320, ο Ανδρόνικος Γ' κατέλαβε την εξουσία με ήπιο πραξικόπημα κατά του παππού του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου. Ο Ανδρόνικος Β', κατηγορώντας τον εγγονό του για ανάμειξη στο θάνατο του αδελφού του Μανουήλ, τον είχε ήδη αποκηρύξει παλαιότερα ορίζοντας ως διάδοχο τον δικό του δευτερότοκο γιό Κωνσταντίνο. Όμως ο δραστήριος Ανδρόνικος Γ', κατάφερε να συγκεντρώσει πολιτικούς και στρατιωτικούς συμπαραστάτες και τελικά να εκτοπίσει τον παππού του από την εξουσία το 1328, στέλνοντάς τον έγκλειστο σε μοναστήρι, μέχρι το θάνατό του.Ο εμφύλιος πόλεμος όμως που διήρκησε με διαλλείματα από το 1321 ως το 1328 εξάντλησε την αυτοκρατορία.
Ο εγγονός του Ανδρόνικου Β’ ήταν πάντως πολύ ικανότερος ηγεμόνας από τον παππού του. Ήταν άξιος στρατιώτης, πολιτικός ηγέτης αλλά και διπλωμάτης. Καταπολέμησε τη διαφθορά, ενίσχυσε το στρατό και επανίδρυσε το ναυτικό, που τόσο άκριτα είχε καταργήσει ο Ανδρόνικος Β' προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα. Η προέλαση των Οθωμανών στην Μικρά Ασία πάντως, παρά τις προσπάθειες του Ανδρόνικου, ήταν ασταμάτητη, κυρίως λόγω των ανεξάντλητων αποθεμάτων τους σε έμψυχο δυναμικό.Ο Ανδρόνικος ηττήθηκε στην μάχη του Πελεκάνου το 1329 από τον Ορχάν, το σουλτάνο των Οθωμανών. Η Νίκαια της Βιθυνίας χάθηκε για τους βυζαντινούς το 1331, και η Νικομήδεια το 1337.Ο Ανδρόνικος τότε προσπάθησε να προσεταιρισθεί τους εμίρηδες του Σαρουχάν και του Αϊδινίου που βρίσκοναν πιο νότια, σαν αντίβαρο στους Οθωμανούς.Αυτή η συνεργασία ήταν αρκετά ωφέλιμη και για τα δύο μέρη.
Στις δυτικές επαρχίες, υπήρχε συνεχής αναταραχή, με ανάμιξη τόσο των Δεσποτών της Ηπείρου, όσο και Φράγκων ευγενών που νέμονταν τις εκτάσεις. Ο Ανδρόνικος κατόρθωσε να επιβάλλει τον ορισμό βυζαντινού διοικητή τόσο στη Θεσσαλία όσο και στην Ήπειρο, επαναφέροντας αυτές τις περιοχές κάτω από τον αυτοκρατορικό έλεγχο. Ακόμη, κατάφερε να σταματήσει την προέλαση των Σέρβων στην Μακεδονία, όπου όμως πριν τη συμφωνία ειρήνης έχασε αρκετές πόλεις, όπως την Οχρίδα και την Καστοριά, και την προέλαση των Βουλγάρων στη Θράκη .
Στο εσωτερικό, προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στο νομικό σύστημα με την εισαγωγή, το 1329, του θεσμού των Καθολικών κριτών των Ρωμαίων.Ήταν μία ομάδα τεσσάρων ανώτατων δικαστών, δύο κληρικών και δύο λαϊκών, έργο των οποίων ήταν η επίβλεψη της απονομής δικαιοσύνης σε όλη την αυτοκρατορία. Αν και το 1337 τρεις από τους τέσσερις κριτές κρίθηκαν ένοχοι δωροδοκίας και αντικαταστάθηκαν, ο θεσμός αυτός διατηρήθηκε ως την οριστική κατάλυση της αυτοκρατορίας, το 1453.
\
Η Άννα η σύζυγος του Ανδρόνικου III
Βασικό στοιχείο ισχύος της διακυβέρνησής του, ήταν η παρουσία στο πλευρό του φίλου του, ικανότατου στρατηγού, Μεγάλου Δομέστιχου και στενού φίλου του, Ιωάννη Καντακουζηνού, που συνέβαλλε δραστικά στις επιτυχίες του Ανδρόνικου. Παρά τις σκληρές κοινές τους προσπάθειες όμως, η κατάσταση σταθερής παρακμής και αποδυνάμωσης συνεχίζονταν σταθερά. Ο Ανδρόνικος πέθανε ξαφνικά τον Ιούνιο του 1341, χωρίς να έχει ορίσει διάδοχο.
[ Βιβλιογραφία:
Norwich, J.J. "Byzantium", Vol. III-The Decline and Fall
Vasiliev, A. "History of the Byzantine Empire, 324–1453"
Ostrogorsky, G. "History of the Byzantine State"
"Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου 1261-1453", Donald M. Nicol, (μετάφραση Στάθης Κομνηνός), εκδόσεις Παπαδήμα, 1996, ISBN 960-206-366-1.
Προηγούμενος Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος
Αυτοκράτορας του Βυζαντίου'
Επόμενος Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος, Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός
Εγκυκλοπαίδεια Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
