Ελαία Μεσσηνίας

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας

Η Ελαία,[4] αναφερόμενη συχνά ως η Ελιά και παλαιότερα ως το Μπούζι ή το Μπούζιον, είναι οικισμός κοντά στο Σιδηρόκαστρο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Πολύ γνωστή και δημοφιλής, κυρίως στους κατοίκους της περιοχής, είναι η παραλία του οικισμού, γνωστή ως η Παραλία της Ελαίας.[5][6]

Τοποθεσία

Η Ελαία βρίσκεται περίπου 15,5 χιλιόμετρα προς τα βόρεια της Κυπαρισσίας και περίπου 12,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το Σιδηρόκαστρο. Έχει υψόμετρο 13[1][7] μέτρα και απέχει λίγα μέτρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στην Ελαία, προς τα ανατολικά της, βρίσκονται η Φόνισσα σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νότιά της ο Αγιαννάκης σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα. Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται μέσω της Εθνικής Οδού 9.

Ιστορία

Το χωριό έχει ιστορία που ακολουθεί την γενικότερη ιστορία της Τριφυλίας. Το χωριό με την παλαιότερη ονομασία του ως Μπούζι προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Αυλώνος το 1845,[8][9][10] όπου και παρέμεινε, ως το 1912, που ο δήμος καταργήθηκε. Το Μπούζι αναφέρεται, το 1853, στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, μαζί με το Καλόν νερόν, τα Καλύβια Καραμουσταφά και την Βλασάδα, ως «θέσεις αγροτικαί, ολίγο κατοίκητοι» του Δήμου Αυλώνος της Επαρχίας Τριφυλίας, με βάση την απογραφή του 1851.[11] Έδρα του Δήμου Αυλώνος τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν το χωριό Σιδηρόκαστρον. Το 1899, το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[12] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[13] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Από το 1845 ως το 1940 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Μπούζι, ενώ από το 1940 ως το 1956 αναφερόταν επίσημα ως το Μπούζιον. Το 1912 το Μπούζι προσαρτάται αρχικά στην Κοινότητα Αγαλιανής,[14][15] στην οποία ως έδρα ήταν η Αγαλιανή και είχαν ενταχθεί επίσης οι εξής οικισμοί: Ο Αγιαννάκης, η Καϋμένη Γυναίκα (σήμερα ο Πρόδρομος), το Καλονερόν, το Αϊσέρη (μεταγενέστερα ο Άγιος Σεραφείμ, καταργήθηκε το 1940) και η Βλασσάδα. Το 1948[16] το Μπούζιον αποσπάται από την Κοινότητα Αγαλιανής και γίνεται έδρα στην Κοινότητα Μπουζίου,[17], ενώ στην κοινότητα αυτή προσαρτήθηκε επίσης τότε η Φόνισσα και ο Αγιαννάκης. Το 1956[18] ο οικισμός Μπούζιον και η Κοινότητα Μπουζίου μετονομάζονται σε Ελαία και Κοινότητα Ελαίας αντίστοιχα. Το χωριό παρέμεινε στην ''Κοινότητα Ελαίας, με τις αλλαγές στις ονομασίες, από το 1956 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Ελαία υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αυλώνα Μεσσηνίας,[19] [20] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Ελαία ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[21][4] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Η Ελαία σήμερα είναι οικισμός και έδρα της Τοπικής Κοινότητας της Ελαίας του Δήμου Τριφυλίας,[4] στην οποία ανήκουν επίσης ο Αγιαννάκης και η Φόνισσα.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 228 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες. Τα τελευταία χρόνια η Ελαία έχει επίσης αρχίσει να αναπτύσσεται τουριστικά, αφού ολοένα περισσότεροι τουρίστες ανακαλύπτουν την παραλία της.[4]

Εξέλιξη Πληθυσμού της Ελαίας Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1896 11[22]
1907 108[23]
1920 105[24]
1928 84[25]
1940 199[26]
1951 122[27]
1961 212[28]
1971 219[29]
1981 220[30]
1991 282[31]
2001 276[32]
2011 228[33]
Κτίρια – αξιοθέατα

Εκτός από τις κατοικίες, το κοινοτικό κτίριο και το παλαιό Δημοτικό Σχολείο,[34] υπάρχει η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Στα βορειοανατολικά του χωριού, βρίσκεται επίσης ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου. Στον οικισμό υπάρχουν παραδοσιακά ψητοπωλεία, εστιατόρια, καφετέριες και παντοπωλεία, καθώς το χωριό αποτελέσει «βάση» για την εξόρμηση προς την Νέδα και τους περίφημους καταρράκτες της, οι οποίοι απέχουν περίπου 20 χιλιόμετρα από το χωριό.[35] Σημαντική πολιτιστική δραστηριότητα στο χωριό έχουν ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελαίας και ο Σύλλογος των απανταχού Ελαιωτών Τριφυλίας «ΤΟ ΜΠΟΥΖΙ», ο οποίος ιδρύθηκε το 2006.[36] Από το σημείο στο οποίο βρίσκεται το χωριό, ο επισκέπτης μπορεί να βρεθεί, προς τα δυτικά, μετά από λίγα μέτρα στην Παραλία της Ελαίας και το Ιόνιο πέλαγος, ενώ πολύ κοντά στο χωριό βρίσκονται και οι εκβολές του ποταμιού της Νέδας. Στην περιοχή του οικισμού, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, υπάρχουν επίσης τουριστικές εγκαταστάσεις με ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα.

Η Νέδα

Κύριο λήμμα: Νέδα (ποταμός)

Στην Παραλία της Ελαίας εκβάλει η Νέδα,[35] το μοναδικό ποτάμι της Ελλάδας με θηλυκό όνομα,[37] το οποίο αποτελεί σημαντικό αξιοθέατο και πόλο έλξης πολλών φυσιολατρών, οι οποίοι διανύουν τη διαδρομή προς το φαράγγι, το ποτάμι και τους καταρράκτες της.
Πευκοδάσος της Ελαίας

Πάνω από την Παραλία της Ελαίας και σχεδόν σε όλο το μήκος της, βρίσκεται επίσης το Πευκοδάσος της Ελαίας, το οποίο προσφέρει άφθονη σκιά τα καλοκαίρια, χρησιμοποιείται τακτικά για προσκοπικές κατασκηνώσεις [38][39][40] και ενδείκνυται επίσης για πεζοπορία ή ποδηλατάδα.[4][6]
Παραλία της Ελαίας

Σε απόσταση περίπου 15 χιλιομέτρων, προς τα βόρεια της Κυπαρισσίας και κοντά στα σύνορα με την Ηλεία, βρίσκεται η Παραλία της Ελαίας, η οποία διαθέτει «χρυσή» αμμώδη ακτή και θεωρείται από τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, ως μια καλή επιλογή για επισκέπτες οι οποίοι θέλουν να κολυμπήσουν σε πεντακάθαρα γαλανά νερά και να απολαύσουν, με ελεύθερη παραμονή ή με οργανωμένη υποδοχή μια από τις παραλίες στα βορειοδυτικά του νομού. Η Παραλία της Ελαίας επίσης έχει ενταχθεί στις προστατευόμενες περιοχές της Τριφυλίας, καθώς αποτελεί έναν από τους σημαντικούς βιότοπους για τη θαλάσσια χελώνα Καρέτα-Καρέτα. Ο Κυπαρισσιακός κόλπος[41] φιλοξενεί πολλές φωλιές του είδους αυτού της οικογένειας των χελωνιίδων, το οποίο τελεί υπό εξαφάνιση και προστατεύεται από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).[5][6]
Σιδηροδρομικός Σταθμός Ελαίας

Κύριο λήμμα: Σιδηροδρομικός Σταθμός Ελαίας

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ελαίας είναι παλαιός ανενεργός σιδηροδρομικός σταθμός, ο οποίος βρίσκεται δίπλα στη Σιδηροδρομική γραμμή Πάτρας - Κυπαρισσίας.
Δείτε επίσης

Κυπαρισσία
Σιδηρόκαστρο
Δήμος Τριφυλίας
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Αυλώνα Μεσσηνίας

Παραπομπές

Ελαία, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Ελιά Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Κυπαρισσία: 27610
4) Τ.Κ. Ελαίας: Η Ελαία, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
Παραλίες > Ακτές Δημοτικής Ενότητας Αυλώνος > Ελαία, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
Μεσσηνία > Παραλία Ελαία, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Ελαία, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
ΦΕΚ 32Α - 08/12/1845.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Μπούζι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αυλώνος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 582.
ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Αγαλιανής (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 79Α - 31/03/1948.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Μπουζίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 125Α - 21/05/1956.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αυλώνα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 106.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 238.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 277.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 305.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951", σελ. 150.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 144.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 150.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 183.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 181.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
"Φιλοξενία προσκόπων για προστασία από την καταιγίδα σε κτήρια της Ελαίας", 18/07/2017, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
Μεσσηνία > Ελαία, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Η ιστορία του Συλλόγου, από την ιστοσελίδα: www.elaiamessinias.gr του Συλλόγου των απανταχού Ελαιωτών Τριφυλίας «ΤΟ ΜΠΟΥΖΙ».
Ελενα Αλεξιάδου, "Ο εγχώριος παράδεισος ακούει στο όνομα Νέδα και είναι το μοναδικό ελληνικό ποτάμι γένους... θηλυκού", 11/07/2011, με πηγή το ΑΠΕ, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
Ιωάννης Μποζίκας, "60 χρόνια προσκοπισμού γιορτάστηκαν στην Ελαιά Τριφυλίας", 24/07/2017, από την ιστοσελίδα: www.patrisnews.com
"Πρόσκοποι από την Πάτρα στο δάσος της Ελαίας", 02/08/2017, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
Το 3ο Σύστημα Προσκόπων Τρίπολης στην προσκοπική κατασκήνωση στην Ελαία Μεσσηνίας (pics), 15/07/2017, από την ιστοσελίδα: www.pna.gr του "Πελοποννησιακού Πρακτορείου Ειδήσεων".
"Tα πρώτα χελωνάκια στον Κυπαρισσιακό", 28/07/2017, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΥΛΩΝΟΣ
Τοπική Κοινότητα Αγαλιανής
Αγαλιανή, η
Βλασσάδα, η
Ξυφάρα, η
Παλιοβλασσάδα, η
Πηγαδούλια, τα
Τοπική Κοινότητα Αυλώνος
Αυλών, ο
Πανόραμα, το
Πτέρη, η
Τοπική Κοινότητα Βανάδας
Βανάδα, η
Τοπική Κοινότητα Ελαίας
Αγιαννάκης, ο
Ελαία, η
Φόνισσα, η
Τοπική Κοινότητα Καλιτσαίνης
Καλίτσαινα, η
Τοπική Κοινότητα Καλού Νερού
Άνω Καλόν Νερόν, το
Βουνάκι, το
Δρεκολαίικα, τα
Κάκκαβας, ο
Καλόν Νερόν, το
Μάρμαρο, το
Στάση Σιδηροκάστρου, η
Τοπική Κοινότητα Καρυών
Καρυαί, οι
Τοπική Κοινότητα Πλατανίων
Πλατάνια τα
Τοπική Κοινότητα Προδρόμου
Πρόδρομος, ο
Τοπική Κοινότητα Σιδηροκάστρου
Σιδηρόκαστρον, το