Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα

.

Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα (Ring Nebula), γνωστό και ως Μεσιέ 57 (Μ57) ή NGC 6720, είναι ένα συγκεκριμένο πλανητικό νεφέλωμα στον αστερισμό Λύρα. Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα και πιο «αναγνωρίσιμα» νεφελώματα τέτοιου είδους στους γήινους ουρανούς.

Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα σε εικόνα της NASA.

Παρατηρησιακές σημειώσεις

Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα βρίσκεται νότια από τον φωτεινότερο αστέρα της Λύρας, τον Βέγα, και ανάμεσα στους αστέρες β και γ Λύρας. Οι ουρανογραφικές συντεταγμένες του είναι ορθή αναφορά α = 18h:53min35sec και απόκλιση δ = 33°.01΄.45΄΄ (εποχή 2000.0). Το Μ57 είναι εύκολα ορατό με ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 20 εκατοστών και άνω, αλλά και ένα τηλεσκόπιο των 8 εκατοστών μπορεί να το διακρίνει οριακά υπό ιδανικές συνθήκες. Μεγαλύτερα όργανα δείχνουν δομή: σκοτεινότερες ζώνες στο δυτικό και το ανατολικό του άκρο, καθώς και αμυδρό νεφελωματικό φωτισμό μέσα στο «δαχτυλίδι» του.
Ιστορία παρατηρήσεων
Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα στο υπέρυθρο φως (εικόνα του διαστημικού τηλεσκοπίου υπερύθρου "Spitzer" της NASA).

Το Μ57 ανακαλύφθηκε από τον Αντουάν Νταρκέ ντε Πελεπουά (Antoine Darquier de Pellepoix) το έτος 1779. Το 1800 ο Κόμης Φρήντριχ φον Χαν (Friedrich von Hahn) ανακάλυψε τον αμυδρό κεντρικό αστέρα.
Δομή

Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα απέχει περίπου 2300 έτη φωτός από τη Γη. Το νεφέλωμα έχει φαινόμενο μέγεθος 8,8, φωτογραφικό μέγεθος 9,7 και απόλυτο μέγεθος -0,2. Διαστέλλεται με ρυθμό περί το 1 δευτερόλεπτο του τόξου ανά αιώνα, που στη συγκεκριμένη απόσταση αντιστοιχεί σε 20 ως 30 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, και έχει φθάσει σε διάμετρο της τάξεως του 1 έτους φωτός. Η μάζα του εκτιμάται σε 1,2 φορά τη μάζα του Ήλιου (ή 2,4 οκτάκις εκατομμύρια τόνους). Το M57 φωτίζεται από τον κεντρικό του λευκό νάνο αστέρα, που έχει φαινόμενο μέγεθος 14,7.

Το M57 εκτιμάται ότι διαστέλλεται τα τελευταία 1610 ± 240 γήινα έτη. Είναι διπολικό, δηλαδή έχει χονδρούς ισημερινούς δακτυλίους με εκτεταμένη δομή κατά μήκος του άξονα συμμετρίας του. Φαίνεται ότι στην πραγματικότητα είναι ένα επιμηκυμένο σφαιροειδές με πυκνές συγκεντρώσεις ύλης στον ισημερινό του. Από την οπτική γωνία της Γης εμφανίζεται με κλίση περίπου 30° από τον άξονα συμμετρίας του.

Το M57 παρουσιάζει συμπυκνώσεις («κόμβους») που χαρακτηρίζονται από πολλαπλές συμμετρίες. Ωστόσο αυτές είναι ορατές μόνο ως απλές σιλουέτες μπροστά από την εκπομπή του ισημερινού δακτυλίου. Το νεφέλωμα ίσως να περιλαμβάνει την εκπομπή απλά ιονισμένου αζώτου που προβάλλεται στις άκρες των κόμβων που κοιτούν προς τον κεντρικό αστέρα. Οι περισσότεροι κόμβοι πάντως είναι ουδέτεροι και εμφανίζονται μόνο ως εμπόδια του φωτός. Ορισμένοι από τους κόμβους διαθέτουν ουρές.
Δείτε επίσης

Κατάλογος πλανητικών νεφελωμάτων
Αντικείμενο Μεσιέ
Κατάλογος αντικειμένων Μεσιέ
New General Catalogue

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα στο υπέρυθρο
NightSkyInfo.com - Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα
M57 Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα στη Λύρα
Το M57 στο αρχείο εικόνων της ESA/Hubble

Εγκυκλοπαίδεια Αστρονομίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License