Ο Μηνάς Μηνωίδης (1 Δεκεμβρίου 1788, Έδεσσα – 30 Δεκεμβρίου 1859 Παρίσι, Γαλλία), ήταν Έλληνας φιλόλογος και σχολάρχης με βαθιά γνώση του ελληνικού πολιτισμού. Ο Μηνάς Μηνωίδης ήταν ένας από τους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού.
Καταγωγή
Ο Μηνάς Μηνωίδης γεννήθηκε στην Έδεσσα την 1η Δεκεμβρίου του 1788. Το πραγματικό του όνομα ήταν Κωνσταντίνος Μηνά ή Κωνσταντίνος Μήνου. Αργότερα, ο ίδιος μετέτρεψε το επώυμό του σε Μηναΐδης, Μινωίδης και τελικά Μηνωίδης. Στη συνέχεια επέλεξε να χρησιμοποιεί το όνομα "Μηνάς", πολλές φορές παράλληλα με το "Κωνσταντίνος", γι αυτό και πολλές φορές αναφέρονταν ως Κωνσταντίνος Μηνάς Μηνωίδης. Ο τόπος καταγωγής του είναι η περιοχή της Έδεσσας.
Σπουδές
Αρχικά, υπήρξε μαθητής στο Ελληνομουσείο Βοδενών. Στη συνέχεια σπούδασε στην Αθωνιάδα Ακαδημία και τη Σχολή της Χίου. Υπήρξε μαθητής του Αθανάσιου Πάριου. Στα μαθήματά του περιλαμβάνονταν η γραμματική, ρητορική, ποιητική φιλοσοφία, (λογική, ηθική και μεταφυσική), τα μαθηματικά και η θεολογία. Ο Μηνάς Μηνωίδης υπήρξε δόκιμος και ως μαθηματικός.
Στις Σέρρες
Το 1811 δίδασκε στη σχολή του Μελενίκου, όπου μεταξύ άλλων, υπήρξε μαθητής του, ο Αναστάσιος Πολυζωίδης. Διατέλεσε επίσης, διευθυντής της Σχολής του Μελενίκου. Κατά, το έτος 1815 ο Μηνάς Μηωνίδης δίδασκε στη Σχολή του Γένους στη Θεσσαλονίκη, όταν κλήθηκε από τον συντοπίτη του, μητροπολίτη Σερρών τότε, Χρύσανθο να διδάξει στη Σχολή των Σερρών. Δίδαξε στις Σέρρες από το 1815 έως το 1819. Την περίοδο αυτή μάλιστα, υπήρξε Σχολάρχης (διευθυντής) της Σερραίας Σχολής. Κατά την παραμονή του στις Σέρρες, συνέταξε κατάλογο χειρογράφων της Μονή Τιμίου Προδρόμου. Διατηρούσε σχέσεις με τον Αδαμάντιο Κοραή, με τον οποίο συζητούσε διάφορα φιλολογικά θέματα μέσω επιστολών. Το ίδιο διάστημα μετέφρασε στα ελληνικά, τα Μαθηματικά” του Φραγκέρου (Louis-Benjamin Francoeur), ενώ προτίθετο να εκδόσει το Λογαριθμικό” του Καλλέτου (Jean-François Callet). Στις Σέρρες ο Κωνσταντίνος Μηνάς Μηνωίδης είχε δημιουργήσει μία ιδιαίτερα αξιόλογη προσωπική βιβλιοθήκη, αποτελούμενη από 182 τόμους.
Στο Παρίσι
Η ανάγκη του για περαιτέρω σπουδές συνέπεσαν με τις σφαγές των Ελλήνων στις Σέρρες από τον Γιουσούφ Μπέη, όπου ο Μηνάς Μηνωίδης έχασε ένα μέλος της οικογένειάς του. Αποχώρησε από τη Μακεδονία και μέσω Μασσαλίας (όπου έφτασε στις 8 Αυγούστου του 1819), έφτασε στο Παρίσι το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Εκεί, έσπευσε να συναντήσει τον Αδαμάντιο Κοραή, με τον όποιο συνδέθηκε στενά. Στο Παρίσι, συνδέθηκε επίσης, με τον κύκλο των πνευματικών ανθρώπων του Ελληνισμού της διασποράς. Στις 15 Μαρτίου απέστειλε επιστολή στο Λόγιο Ερμή με τον τίτλο "Είδησις" που προκάλεσε αίσθηση. Την ίδια επιστολή απέστειλε και στο περιοδικό Καλλιόπη που δημοσιεύτηκε την 1η Απριλίου 1820. Εργάστηκε αρχικά στο Πανεπιστήμιο του Παρισίου διδάσκοντας την αρχαία ελληνική γλώσσα και αργότερα στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας ως διερμηνέας και σύμβουλος.
Στη φιλολογική διαμάχη ο Κωνσταντίνος Μηνάς Μηνωίδης τάχθηκε υπέρ του Παναγιώτη Κοδρικά. Αρθρογραφώντας στο περιοδικό του Αθανάσιου Σταγειρίτη, "Καλλιόπη" εξαπέλυσε κατηγορίες κατά του Κοραή και του "Λόγιου Ερμή". Χαρακτηρίζοντας το "Λόγιο Ερμή" άθλιον Ερμίδιον κατηγορούσε τον Αδαμάντιο Κοραή και το περιοδικό, φθορείς της γλώσσας. Η φιλολογική αυτή διαμάχη (1815 – 1821) διακόπηκε λόγω της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Επανάσταση του 1821
Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ο Μηνάς Μηνωίδης ήλθε σε ρήξη με τον Αδαμάντιο Κοραή, καθώς ο τελευταίος αντιτάχθηκε στην επανάσταση. Έκτοτε, υπήρξε ο σφοδρότερος πολέμιος του Κοραή. Υπήρξε ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Ι. Καποδίστρια. Το 1830 εξέδωσε το έργο του “Κάναρις, άσμα Πινδαρικόν, υπό Μινωίδου Μηνά, Ελληνιστί Γαλλιστί εν Παρισίω”, στο οποίο εξυμνεί τον ηρωισμό της Επανάστασης. Το 1827 αφιέρωσε λίβελλο προς τον Κοραή με τον τίτλο "Μενέδημος ή απάντησις προς τας του Χίου Κοραή κατά τον Ελλήνων και του Καποδιστρίου συκοφαντίας". Ο αντικοραϊσμός του συνοψίζονταν στη φράση: "Βολταίρος εγέννησε Κοραή, Κοραής δε εγέννησε Φαρμακίδη, Φαρμακίδης δε εγέννησε Καΐρη.". Στις 16 Οκτωβρίου του 1827 εκφώνησε τον επικήδειο λόγο στην κηδεία του Π. Κοδρικά στο Παρίσι, παρουσία πολλών επιφανών Γάλλων και του Καποδίστρια.
Κατά την Ελληνική Επανάσταση, απέστειλε επιστολές προς τους Ευρωπαίους ηγέτες προκειμένου να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους. Μεταξύ των επιστολών αυτών ήταν “Τοις κραταιοτάτοις της Ευρώπης Βασιλεύσι” (1821), "Προς τους Γερμανούς και τα λοιπά της Ευρώπης έθνη – Πρόσκλησις εις βοήθειαν των Ελλήνων" (1826), "Σύντομος επίστασις εις την του της Αουστρίας Μιτιαστηρίου πολιτικήν ως προς την Ελλάδαν" (1826) κ.α.
Μετά το θάνατο του Ιωάννη Καποδίστρια, το 1831, ο Κωνσταντίνος Μηνάς Μηνωίδης εξέδωσε το ειδικό φυλλάδιο “Έλεγχος προδοτών ή πραγματικός προς τους Έλληνας, εν Παρισίοις”, προκειμένου να υπερασπιστεί το έργο του κυβερνήτη.
Πολέμησε τη βαυαροκρατία στην Ελλάδα. Εξέδωσε και μοίρασε στους Γάλλους γερουσιαστές και βουλευτές, το 1836, το φυλλάδιο "La Grece constitutie et les affaires d' Orient", προκαλώντας σάλο αντιδράσεων κατά της Βαυαροκρατίας στην Ελλάδα. Μάλιστα, ο Γ. Σκούφος, απευθυνόμενος στον Κωνσταντίνο Μηνά Μηνωίδη, του είπε "κ. Μηνά, σου ομολογούμεν χάριτας διότι ηλευθέρωσας της ξενοκρατίας την Ελλάδαν".
Τη δεκαετία του 1830 απέστειλε πλήθος επιστολών προς τον Υπουργό Παιδείας της Γαλλίας, Αμπέλ Φρανσουά Βιλλεμαίν (Abel-François Villemain), ζητώντας να χρηματοδοτηθεί αποστολή στην Ελλάδα προς αναζήτηση Ελληνικών χειρογράφων. Τελικά, πραγματοποιήθηκαν 3 αποστολές: Μία από το Φεβρουάριο του 1840 έως το Μάρτιο του 1843, μία από το Μάιο του 1844 έως το Δεκέμβριο του 1845 και μία τρίτη από το Μάιο του 1850 έως το Νοέμβριο του 1855. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του απέσπασε χειρόγραφα από μονές του Αγίου Όρους, καθώς και τον κατάλογο χειρογράφων της Μονή Τιμίου Προδρόμου που τώρα βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Κατά τις αποστολές αυτές απέσπασε χειρόγραφα, τα οποία παρέδωσε στην Εθνική Γαλλική Βιβλιοθήκη. Μεταξύ άλλων, ανακάλυψε τα άγνωστα έως τότε χειρόγραφα: Μύθοι του Βαβρίου, Περι Γυμναστικής του Φιλόστρατου και Κατά πασών αιρέσεων έλεγχος (Refutatio omnium haeresium) του Ιππόλυτου. Το γαλλικό κράτος του απένειμε ισόβια σύνταξη για τις υπηρεσίες του. Κατά την παραμονή του στη Μακεδονία προσπάθησε να ανακτήσει την προσωπική του βιβλιοθήκη, χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα.
Το 1852 με το ψευδώνυμο Ιάκωβος Ιερομόναχος εκ Βατοπεδίου εξέδωσε το έργο "Φαρμακίδου αντίδοτον, των εις δύο το πρώτον, εν Κωνσταντινουπόλει και εν Αθήναις" όπου στιλιτεύει την εκκλησιαστική πολιτική του Θ. Φαρμακίδη.
Τα τελευταία χρόνια
Μετά τη συνταξιοδότησή του από τη Γαλλία, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για μικρό χρονικό διάστημα. Το 1853 εκφώνησε το λόγο: "Λόγος ο από Πνυκός εκφωνηθείς περί της ελληνικής γλώσσης". Το 1855 επέστρεψε στο Παρίσι. Το 1858 εξέδωσε το "Γυμναστικό" του Φιλόστρατου με μετάφραση στα γαλλικά, συμπεριλαμβάνοντας στον πρόλογο, μια διαμαρτυρία με τίτλο "Λόγος περί της των Ολυμπιακών Αγώνων εν Ελλάδι συστάσεως", αφιερωμένη στο βαρώνο Σίνα. Με τον τρόπο αυτό ξεκίνησε στους κύκλους του Παρισιού μία συζήτηση περί της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Απεβίωσε ένα χρόνο αργότερα, στις 30 Δεκεμβρίου του 1859.
Τιμές
Τιμήθηκε από το βασιλιά της Γαλλίας Κάρολο Ι΄ για τις διερμηνευτικές εργασίες του στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας, με το παράσημο των Ιπποτών της Λεγεώνας της Τιμής. Ο Κωνσταντίνος Μηνάς Μηνωίδης για να τον τιμήσει του αφιέρωσε το ποιητικό έργο "Καρολιάς". Ο Όθων τον τίμησε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος, το 1859.
Το έργο του
Μαθηματικά του Λουδοβίκου Βενιαμίν Φραγκέρου/Louis-Benjamin Francoeur (1819)
Orthophonie grecque, ou traiti de l' accentuation (1824)
Calliope, ou traite sur la veritable pronociation (1825)
Thiorie de la grammaire et de la langue grecques (1827)
Θεωρία περί της Ελληνικής Γραμματικής και γλώσσης υπό κ. Μινωίδου, του την φιλοσοφίαν και ρητορικήν εν Μακεδονία διδάξαντος (1827)
Grammaire grecque, contenant les dialectes et la difference avec le grec vulgaire (1828)
Κανάρις, άσμα Πινδαρικόν, υπό Μινωίδου Μηνά, Ελληνιστί Γαλλιστί (1830)
Έλεγχος προδοτών ή πραγματικός προς τους Έλληνας (1831)
Ευρημένων το Β΄ Φιλόστρατος Περί Γυμναστικής (1844), από χειρόγραφο ανακαλυφθέν στο Άγιο Όρος
Γαληνού εισαγωγή διαλεκτική (1844)
Έλεγχος των κατηγόρων της εν πρεσβεία αξιώσεως του κ. Σίνα (1858)
Gennadios, Georgios Scholarios (1858)
Πηγές
Τουσίμης, Γεώργιος (1971). «Κωνσταντίνος Μηνάς, Μηνωίδης, ένας Εδεσσαίος λόγιος του 1821.» (pdf). Μακεδονικά (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών) 11: 403–405.
Κουτζακιώτης, Γιώργος (2001). «Η βιβλιοθήκη του Κ. Μηνά Μηνωίδη στις Σέρρες (1815-1819) και η τύχη της.» (pdf). Ο Ερανιστής (Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού) 23: 219–252. doi:10.12681/er.163.
Παΐζη-Αποστολοπούλου, Μάχη (2005). «"Χασμάτων πλήρωσις". Η εμπλοκή του Μηνά Μηνωίδη και του Μανουήλ Γεδεών στα χειρόγραφα Paris. Suppl. gr. 684 και Suppl. gr. 1044» (pdf). Ο Ερανιστής (Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού) 25: 301–319. doi:10.12681/er.44.
|
Νεοελληνικός Διαφωτισμός
|
|
| Δημοσιεύσεις |
Γεωγραφία νεωτερική vΕλληνική Νομαρχία - Εφημερίς - Ερμής ο Λόγιος - Χάρτα του Ρήγα - Καλλιόπη |
| Ακαδημίες |
Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία: Αθωνιάδα Ακαδημία - Ακαδημία Κυδωνιών - Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης - Καπλάνειος - Μαρουτσαία - Νέα Ακαδημία - Μεγάλη του Γένους Σχολή - Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης - Φροντιστήριο Τραπεζούντας - Φροντιστήριο Χερσώνος Στη διασπορά: Φλαγγινιανό φροντιστήριο - Αυθεντική Ακαδημία - Βουκουρεστίου Αυθεντική Ακαδημία Ιασίου |
| Εκπρόσωποι | Μεθόδιος Ανθρακίτης - Νεόφυτος Δούκας - Θεόκλητος Φαρμακίδης - Ρήγας Φεραίος - Άνθιμος Γαζής - Θεόφιλος Καΐρης - Δημήτριος Καταρτζής - Θεόδωρος Καβαλιώτης - Γρηγόριος Κωνσταντάς - Μηνάς Μηνωίδης - Αδαμάντιος Κοραής - Βενιαμίν Λέσβιος - Ιώσηπος Μοισιόδακας - Δανιήλ Φιλιππίδης - Αθανάσιος Ψαλίδας - Αθανάσιος Σταγειρίτης - Νικηφόρος Θεοτόκης - Ευγένιος Βούλγαρης |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
