-- Δήμος Ρεθύμνης --

Οι Πρασιές, Πρασές ή Πρασσές είναι χωριό του δήμου Ρεθύμνης, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 133 κατοίκους. Απέχει 11,5 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 340 μ. Ανατολικά του χωριού βρίσκεται το Πρασιανό φαράγγι.[1] Έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.

Ιστορικά στοιχεία

Στο λόφο Καστρί, περίπου ένα χιλιόμετρα νότια του χωριού, έχει ανασκαφεί οικισμός των μινωικών ετών. Στις πλαγιές του λόφου σώζονται ερείπια κτιρίων του οικισμού. Η κατοίκηση στην κορυφή του λόφου χρονολογείται από την υστερομινωική εποχή, και η θέση φαίνεται να κατοικείται μέχρι και τη γεωμετρική εποχή.[2] Στη θέση Άγιος Κοσμάς, δύο χιλιόμετρα νότια του χωριού, εντοπίστηκε κεραμική των γεωμετρικών και των ρωμαϊκών χρόνων.[3]

Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Prasses, στην επαρχία Ρεθύμνου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Prasses με 285 κατοίκους και 360 οφειλόμενες αγγαρίες. Ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 αναφέρει το χωριό ως Praces. Στην οθωμανική απογραφή του 1659 αναφέρεται ως Prasis με 30 σπίτια.[4] Οι Οθωμανοί κατασκεύασαν στην περιοχή οχυρωματικά έργα. Σήμερα σώζονται υπολείμματα τριών κουλέδων.[1] Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 δεν αναφέρεται, αλλά ο Μιχαήλ Χουρμούζης αναφέρει το χωριό στο έργο του Κρητικά, το 1842, ως Πρασσαίς.[4]

Το 1881 ανήκε στον δήμο Χρωμοναστηρίου και σύμφωνα με την απογραφή είχε 218 χριστιανούς και 16 μουσουλμάνους κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 150 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Το 1920 είχε οριστεί έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[4] Το 1925, οι Πρασσιές ορίστηκαν έδρα ομώνυμης κοινότητας μέχρι την καποδιστριακή διοικητική μεταρρύθμιση το 1997, οπότε και η κοινότητα Πρασιών καταργήθηκε και το χωριό προσαρτήθηκε στον δήμο Ρεθύμνης.[5]

Το 1995 το χωριό ανακηρύχθηκε παραδοσιακός οικισμός μέσης πολιτιστικής αξίας. Στο χωριό έλαβαν χώρα εκτεταμένα έργα ανάπλασης, αρχίζοντας με την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας το 2003 και την κατασκευή αγροτικού ιατρείου, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2009. Το 2009 άρχισε η ανακατασκευή των προσόψεων πέντε ενετικών κτιρίων του χωριού, σε σχέδια του αρχιτέκτονα και βουλευτή Ρεθύμνου Νίκου Σηφουνάκη. Επίσης υπογειοποιήθηκαν τα ηλεκτρικά καλώδια και δημιουργήθηκε δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης και επισκευάστηκαν δρόμοι. Η χρηματοδότηση των αναπλάσεων έγινε από το Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΡΤΕΠΣ) και έπειτα με το Πράσινο Ταμείο, με περίπου 2,5 εκατομμύρια ευρώ.[6]
Απογραφές πληθυσμού

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

1913	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001
372	400	358	358	353	272	195	174	257	374

Αξιοθέατα
Η παλιά πλατεία του χωριού.

Το χωριό έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός μέσης πολιτιστικής αξίας. Στο χωριό σώζονται σημαντικός αριθμός βενετσιάνικων κατοικιών και συγκροτημάτων.[1] Στην παλιά πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου καθώς και η κοινοτική κρήνη του χωριού. Η πλατεία έλαβε τη σημερινή της διαμόρφωση στις αρχές του 20ού αιώνα.[7]

Στο λόφο Καστρί νότια του χωριού σώζεται τουρκικός οχυρωματικός πύργος (κούλες).[2]

Κτίρια

Το κτιριακό συγκρότημα ιδιοκτησίας οικογένειας Σηφουνάκη έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το συγκρότημα άρχισε να κτίζεται στην ύστερη Ενετοκρατία και συνέχισε να επεκτείνεται έως και την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας. Περιλαμβάνει διώροφο κεντρικό κτίριο κατοικίας και ξεχωριστό κτίριο στάβλου με βοηθητικό χώρο. Στο κατώγι του κεντρικού κτιρίου υπήρχαν αποκλειστικά οι βοηθητικοί - αποθηκευτικοί χώροι, ενώ το ανώγι χρησίμευε για κατοικία. Στο συγκρότημα περιλαμβάνεται και ένας επιμήκης χώρος αποθηκών στη δυτική πλευρά του συγκροτήματος με έντονη διαφορά στην κατεύθυνση του άξονα του κεντρικού συγκροτήματος. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του συγκροτήματος είναι το θύρωμα της κυρίας εισόδου, οι βάσεις και τα επίκρανα των παραστάδων, καθώς και τα τυφλά ανακουφιστικά τόξα της πρόσοψης του κεντρικού κτιρίου. Αποτελεί αξιόλογο αρχιτεκτονικό δείγμα των πρώιμων αλλά και των μετέπειτα χρόνων της Οθωμανικής κυριαρχίας στο νησί, που διατηρεί παλαιότερες βενετσιάνικες αρχιτεκτονικές μνήμες με στοιχεία της νεότερης, αλλά και της λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Κρήτης.[8]

Το κτιριακό συγκρότημα κατοικιών, ιδιοκτησίας οικογενειών Γεωργουδάκη έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο, διότι παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και είναι σημαντικό για την μελέτη της αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Η κλίμακα και τα επί μέρους αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία του συγκροτήματος δηλώνουν ότι υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικό για την ιστορία του οικισμού και ως εκ τούτου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων.[9]

Το κτιριακό συγκρότημα ιδιοκτησίας κληρονόμων Κρίτωνα Πατσουράκη είναι δείγμα αγροτικού συγκροτήματος του τέλους του 19ου αιώνα. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο, διότι παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό.[10] Διατηρητέο μνημείο έχει επίσης χαρακτηριστεί το συγκρότημα τριών κτιρίων, ιδιοκτησίας κληρονόμων Σουπασάκη, Γερανιωτάκη και Β. Ζακάκη, διότι τόσο το καθένα χωριστά, όσο και στο σύνολο τους, παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και είναι σημαντικά για τη μελέτη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Κρήτης.[11]

Ναοί

Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου. Ο μονόχωρος ναός της Αγίας Φωτεινής πιθανόν κτίστηκε τον 14ο αιώνα, αλλά νεότερες επεμβάσεις έχουν αλλοιώσει τη μορφή του.[12] Άλλες εκκλησίες στο χωριό περιλαμβάνουν τους ναούς του Αγίου Στεφάνου, μονόχωρος ναός με καμάρα στο δυτικό τοίχο και ταφές,[13] ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης,[14] ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Ριγολόγου, του οποίου το καμπαναριό κατασκευάστηκε το 1975,[15] ο ναός του Αστρατηγού, στον οποίο σώζονται λατινικά μονογράμματα,[16], ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στον οποίο προστέθηκε το δυτικό τμήμα τον 19ο αιώνα ή στις αρχές του 20ού αιώνα[17] και τοιχογραφημένος μονόχωρος ναός της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας.[18]

Επίσης, κοντά στις Πρασιές σώζεται ο ερειπωμένος μονόχωρος ναός του Αγίου Μάμα. Η οροφή του έχει καταπέσει και σώζονται όρθιοι ο ανατολικός, ο νότιος και ο δυτικός τοίχος.[19] Στη θέση Άγιος Κύριλλος βρίσκονται ερείπια παλιάς μονής, και σώζεται σε ύψος η βορειοδυτική πλευρά μόνοχωρου ναού, με τμήμα θυρώματος του ναού, διακοσμημένου με οδοντωτή ταινία.[20]

Προσωπικότητες

Νίκος Σηφουνάκης - βουλευτής Ρεθύμνου εκλεγμένος με το ΠΑΣΟΚ ο οποίος διατέλεσε υπουργός Τουρισμού, υπουργός Αιγαίου και υφυπουργός πολιτισμού και υφυπουργός υποδομών, μεταφορών και δικτύων Ελλάδας

Παραπομπές

«Πρασές». www.rethymno.gr. Δήμος Ρεθύμνης. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«ΚΑΣΤΡΙ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Άγιος Κοσμάς». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 656.
«Κ. Πρασσών (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.
«Ένας υπουργός, ένα χωριό κι ένα οικόπεδο…». ΠαραλληλοΓράφος. 3 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3308 π.ε./1754/10-1-2002 - ΦΕΚ 58/Β/24-1-2002
«ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑ/ΑΡΧ/Β1/Φ38/ΚΗΡ/31851/998/4-10-2001 - ΦΕΚ 1348/Β/17-10-2001».
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3310 π.ε./1650/10-1-2002 - ΦΕΚ 58/Β/24-1-2002
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3306 π.ε./1632/10-1-2002 - ΦΕΚ 58/Β/24-1-2002
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3305 π.ε./1683/10-1-2002 - ΦΕΚ 58/Β/24-1-2002
«Αγία Φωτεινή». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Άγιος Στέφανος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Άγιος Κωνσταντίνος και Ελένη». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Άγιος Ιωάννης ο Ριγολόγος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Αστρατηγός». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Μεταμόρφωση του Σωτήρος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Παναγία Μυρτιδιώτισσα». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Άγιος Μάμας». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
«Άγιος Κύριλλος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.

Δημοτική Ενότητα Ρεθύμνης
Δημοτική Κοινότητα Ρεθύμνης
Αγία Ειρήνη, η
Ανώγεια, τα
Γάλλος, ο
Γιαννούδιον, το
Μεγάλο Μετόχι, το
Μικρό Μετόχι, το
Ξηρόν Χωρίον, το
Ρέθυμνον, το
Τρία Μοναστήρια, τα
Τοπική Κοινότητα Αρμένων
Άγιος Γεώργιος, ο
Αρμένοι, οι
Σωματάς, ο
Φωτεινός, ο
Τοπική Κοινότητα Γουλεδιανών
Γενή, η
Γουλεδιανά, τα
Τοπική Κοινότητα Καρές
Αμπελάκιον, το
Καρέ, η
Τοπική Κοινότητα Καστέλλου
Κάστελλος, ο
Τοπική Κοινότητα Κούμων
Κούμοι, οι
Τοπική Κοινότητα Μαρουλά
Δίλοφο, το
Μαρουλάς, ο
Τοπική Κοινότητα Όρους
Όρος, το
Τοπική Κοινότητα Πρασιών
Πρασιαί, αι
Τοπική Κοινότητα Ρουσσοσπιτίου
Ρουσσοσπίτιον, το
Τοπική Κοινότητα Σελλίου
Μύρθιος, η
Σελλίον, το
Τοπική Κοινότητα Χρομοναστηρίου
Καπεδιανά, τα
Μύλοι, οι
Πρινέδες, οι
Χρομοναστήριον, το

Νομός Ρεθύμνης : Δήμος, Κοινότητα Ρεθύμνου | Ανωγείων | Αρκαδίου | Γεροποτάμου | Κουλούκωνα | Κουρήτων | Λάμπης | Λαππαίων | Νικηφόρου Φωκά | Σιβρίτου | Φοίνικα | Ζωνιανών Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Ρεθύμνης