.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Ρεθύμνης

Νομός Ρεθύμνης Δήμος Αρκαδίου

Η Ελεύθερνα (μέχρι το 1933 Αναχουρδομέτοχα[1]) είναι χωριό του δήμου Ρεθύμνου, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 189 κατοίκους. Βρίσκεται 24 χλμ. ανατολικά από το Ρέθυμνο, σε υψόμετρο 370 μ.[2] Πήρε το όνομά του από την αρχαία πόλη Ελεύθερνα.Η Ελεύθερνα βρίσκεται στην καρδιά της Κρήτης στις βόρειες υπώρειες του Ψηλορείτη, 25χλμ. ΝΑ του Ρεθύμνου και 5χλμ. απο το θρυλικό Μοναστήρι του Αρκαδιού, γνωστό απο τον αγώνα της νεότερης ιστορίας του Νησιού.Έχει παραμείνει αλώβητη απο σύγχρονες επεμβάσεις και είναι χαρακτηρισμένη ήδη απο το 1972 ως “τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους” και ως προστατευόμενος αρχαιολογικός χώρος.

Ιστορία

Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά στην απογραφή του 1881, ως Αναχούρδω Μετόχια, στον δήμο Μαργαριτών. Το χωριό σύμφωνα με την απογραφή έχει αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 181 κατοίκους. Το 1900 αναφέρεται ως Αναχουρδομέτοχα στον δήμο Ελευθεραιών (Μαργαριτών), με 234 κατοίκους. Στην απογραφή του 1920 αναφέρονται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[2] Αρχικά εντάχθηκε στην κοινότητα Πρινέ, αλλά το 1930 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας η οποία διατηρήθηκε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Αρκαδίου. Με το σχέδιο Καλλικράτης προσαρτήθηκε στον δήμο Ρεθύμνης.[3]
Δημογραφία

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός[2] 234 277 288 342 390 324 263 225 237 189
Αξιοθέατα

Κοντά στο χωριό βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης Ελεύθερνα, από την οποία πήρε το όνομά του το χωριό.[2] Ο αρχαιολογικός χώρος έγινε επισκέψιμος για το κοινό το 2008[4], ενώ η ανασκαφή συνεχίζεται και σημαντικά ευρήματα διαρκώς έρχονται στο φως [5],[6] Τον Ιανουάριο του 2011 το σχέδιο κατασκευής Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ελεύθερνα βάσει μελέτης του αρχαιολόγου Νίκου Σταμπολίδη έλαβε ομόφωνη έγκριση από τη Διεύθυνση Μουσείων Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού.[7] Προβλέπεται η κατασκευή πολυχώρου αποθηκών και προβολής των εκθεμάτων με συνολικό εμβαδόν 1630 τ.μ., εκ των οποίων περίπου τα 900 θα είναι ο όροφος εκθεμάτων με αίθριο, ενώ τα 730 υπόγειο-αποθήκες.[7]. Το μουσείο κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα σχέδια και εγκαινιάστηκε στις 19 Ιουνίου 2016[8][9]

Επίσης κοντά στο χωριό βρίσκονται τα ερείπια του μονόχωρου ναού της Αγίας Άννας, με σπαράγματα αγιογραφιών στους τοίχους.[10] H οικία του Πέτρου Μαρκαντωνάκη έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πρόκειται για τυπικό δείγμα τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα στην Κρήτη με καταβολές στην παράδοση της Βενετοκρατίας.[11]
Παραπομπές

«Αναχουρδομέτοχα -- Ελεύθερνα». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2019.
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 84.
«Ελεύθερνα (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019.
«Aνοίγει για το κοινό η Αρχαία Ελεύθερνα». άρθρο της 11-9-2008 στο ΒΗΜΑπολιτισμός. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.[νεκρός σύνδεσμος]
«Γυναίκα από τον 7ο αιώνα έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη». άρθρο της 28-9-2010 στο ΒΗΜΑπολιτισμός. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.
«Ο γητευτής των αλόγων της αρχαίας Ελεύθερνας». άρθρο της 12-9-2011 στο ΒΗΜΑπολιτισμός. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.
«Μουσείο στην Ελεύθερνα Κρήτης»[νεκρός σύνδεσμος], άρθρο στον ιστότοπο του ΑΠΕ-ΜΠΕ, 24 Ιανουαρίου 2011.
Protagon Ελεύθερνα Το νέο μουσείο της Κρήτης που «επαληθεύει τον Ομηρο»
εφημ. "Η Καθημερινή", Το Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας «σβήνει» κεράκια
«ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2019.
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ38/10292/193/22361/7-4-1995 - ΦΕΚ 430/Β/17-5-1995

Κατάλογος πόλεων της Αρχαίας Κρήτης

Δημοτική Ενότητα Αρκαδίου
Τοπική Κοινότητα Άδελε
Αγία Παρασκευή, η
Άδελε, το
Αδελιανός Κάμπος, ο
Τοπική Κοινότητα Αμνάτου
Αμνάτος, η
Καψαλιανά, τα
Μονή Αρκαδίου, η
Πίκρης, ο
Τοπική Κοινότητα Αρχαίας Ελεύθερνας
Αρχαία Ελεύθερνα, η
Τοπική Κοινότητα Ελευθέρνης
Ελεύθερνα, η
Τοπική Κοινότητα Έρφων
Άγιος Νικόλαος, ο
Άνω Βιρανεπισκοπή, η
Βιρανεπισκοπή, η
Έρφοι, οι
Μαγνησία, η
Τοπική Κοινότητα Κυριάννας
Κυριάννα, η
Τοπική Κοινότητα Μέσης
Αγία Τριάς, η
Λούτρα, η
Μέση, η
Τοπική Κοινότητα Παγκαλοχωρίου
Παγκαλοχώρι, το
Σφακάκι, το
Τοπική Κοινότητα Πηγής
Άγιος Δημήτριος, ο
Πηγή, η
Πηγιανός Κάμπος, ο
Τοπική Κοινότητα Πρίνου
Πρίνος, ο
Σκαλέτα, η
Τοπική Κοινότητα Σκουλουφίων
Ρούπαι, αι
Σκουλούφια, τα
Τοπική Κοινότητα Χαμαλευρίου
Αστέριον, το
Σταυρωμένος, ο
Χαμαλεύριον, το
Τοπική Κοινότητα Χαρκίων
Καβούσιον, το
Χάρκια, τα

Νομός Ρεθύμνης : Δήμος, Κοινότητα

Ζωνιανών

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Ελεύθερνα Ρεθύμνου

.