Νέμπκα

Νέμπκα είναι το όνομα ενός Αιγύπτιου φαραώ που βασίλευσε κατά τη Τρίτη Δυναστεία του Παλαιού Βασιλείου. Πιστεύεται ότι είναι αυτός που αναφέρει ο Μανέθων ως Νεχερόφης. Ο Νέμπκα είναι ένας τους φαραώ του Παλαιού Βασιλείου για τον οποίους υπάρχει μεγάλη διαφωνία, καθώς το όνομά του παραδίδεται μόνο ως δέλτος αλλά πάντα με την ίδια μορφή. Καθώς η πηγές για το όνομα «Νέμπκα» είναι τόσες πολλές, αυτός ο ηγεμόνας θεωρείται ιστορικά σημαντική μορφή.

Πηγές για το όνομα

Η παλιότερη πηγή για το όνομα του Νέμπκα είναι ένας μασταμπάς υψηλά ιστάμενου αξιωματούχου που ονομάζεται Αχεταά, ο οποίος έζησε στο τέλος της Τρίτης Δυναστείας. Η επόμενη χρονολογικά πηγή είναι ο Πάπυρος Γουέστκαρ της Δέκατης τρίτης δυναστείας Φαραώ, στον οποίο ο βασιλιάς «Νέμπκά» εμφανίζεται σε μια ιστορία γνωστή ως «Ο Νέμπκα και ο κροκόδειλος». Οι επόμενες πηγές είναι όλες από τη Δέκατη ένατη Δυναστεία. Ο Κατάλογος Βασιλέων της Σακάρα όμως δεν αναφέρει κάποιον βασιλιά με το όνομα Νέμπκα, αλλά Νεμπκαρά, και τοποθετεί αυτό το όνομα προς το τέλος της Τρίτης Δυναστείας, ως τον προκάτοχο του Ουνί (που ήταν ο τελευταίος φαραώ της 3ης Δυναστείας)[1][2][3].
Ταυτότητα

Ακόμα και σήμερα οι αιγυπτιολόγοι διαφωνούν για τη ταυτότητα και τη χρονολογική τοποθέτηση του Νέμπκα. Κάποιοι μελετητές, όπως οι Toby Wilkinson, Kenneth Anderson Kitchen, Stephan Seidlmayer και Rainer Stadelmann είναι πεπεισμένοι ότι ο Νέμπκα είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Ώρο-Σανάχτ[3][4][5]. Η θέση τους βασίζεται σε ένα θραύσμα από μία σφραγίδα από πηλό, που έχει ίχνη από ένα σύμβολο που οι αιγυπτιολόγοι πιστεύουν ότι είναι το υπόλοιπο από τη δέλτο με το σύμβολο Κα από το όνομα “Νέμπκα”[6].

Αιγυπτιολόγοι όπως οι John D. Degreef, Nabil Swelim και Wolfgang Helck αντικρούουν την ταύτιση του Νέμπκα με το Σανάχτ[2][4][7]. Τονίζουν ότι τα θραύσματα από τις επιγραφές της πήλινης σφραγίδας είναι τόσο κατεστραμμένα, που η υποτιθέμενη δέλτος μετά βίας μπορεί να αναγνωριστεί ως τέτοια. Αντίθετα, μπορεί να είναι το υπόλοιπο από ένα οβάλ θυρεό ενός βασιλικού φρουρίου με μία ή περισσότερες βάρκες, η πόλη αυτή έχει αναφερθείς την εποχή του Περιψέν με το όνομά της, «Αρχαίες βάρκες». Έτσι, η σφραγίδα αυτή σύμφωνα με αυτούς τους μελετητές δεν αρκεί για απόδειξη. Επίσης τονίζουν ότι η μητέρα του φαραώ Ζοζέρ, η βασίλισσα Νιμαεθάπ είχε τον τίτλο «Μητέρα βασιλιά», και αυτός ο τίτλος χρησιμοποιούταν στον ενικό βαθμό. Έτσι, θα είχε μόνο ένα γιο, ο οποίος ανήρθε στο θρόνο, δεν υπάρχει χώρος για «Σανάχτ» ή «Νέμπκα». Επιπλέον, στο τάφο του συζύγου της, βασιλιά Χασεχεμουί, βρέθηκαν πήλινες σφραγίδες μόνο του Ζοζέρ, και καμία του Σανάχτ ή του Νέμπκα. Ο Kenneth A. Kitchen (που ταυτίζει τον Σανάχτ με το Νέμπκα), τονίζει ότι ο Κανόνας του Τορίνο δίνει ανεξήγητα την ίδια διάρκεια βασιλείας για το Νέμπκα (δηλάδή 18 χρόνια) με αυτή του Ζοζέρ, κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Για αυτό το λόγο τόσοι πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι το όνομα «Νέμπκα» απλά μπήκε κατά λάθος σε λάθος μέρος[2][4][7][8].
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Nebka της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Παραπομπές

Jürgen von Beckerath: Handbuch der Ägyptischen Königsnamen (= Münchner ägyptologische Studien, vol. 49). von Zabern, Mainz 1999 (2nd edition), (ISBN 3-8053-2591-6), page 49, 283 & 293.
Wolfgang Helck: Untersuchungen zur Thintenzeit (= Ägyptologische Abhandlungen, vol. 45). Harrassowitz, Wiesbaden 1987, (ISBN 3-447-02677-4)
Kenneth Anderson Kitchen: Ramesside Inscriptions, Translated and Annotated Notes and Comments, vol. 2. Wiley-Blackwell, London 1998, (ISBN 063118435X), page 534 – 538.
Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, (ISBN 3-491-96053-3), page 167 & 243.
Toby A. H. Wilkinson: Early Dynastic Egypt. Strategies, Society and Security. Routledge, London u. a. 1999, (ISBN 0-415-18633-1), page 101 – 104.
Jean-Pierre Pätznik: Die Siegelabrollungen und Rollsiegel der Stadt Elephantine im 3. Jahrtausend vor Christus. Spurensicherung eines archäologischen Artefaktes (= Breasted´s Ancient Records (BAR), International Series, vol. 1339). Archaeopress, Oxford 2005, (ISBN 1-84171-685-5), page 69 – 72 & 78 – 80.
Dietrich Wildung: Die Rolle ägyptischer Könige im Bewusstsein ihrer Nachwelt. Volume 1: Posthume Quellen über die Könige der ersten vier Dynastien (= Münchner ägyptologische Studien, vol. 17). B. Hessling, Berlin 1969. page 54 – 58.
Nabil Swelim: Some Problems on the History of the Third Dynasty - Archaeological and Historical Studies, vol. 7. The Archaeological Society of Alexandria, Alexandria 1983, page 196–198.

Φαραώ
♀ γυναίκα Φαραώ • αβέβαιο

Προδυναστική περίοδος
(πριν από 3150 π.Χ.)

Κάτω Αίγυπτος

Χσέκιου Κάγιου Τιου Τες Νεχέμπ Γουάζνερ Μεκ Ώρος Σερέκ

Άνω Αίγυπτος

Σκορπιός Α΄ Ώρος Ιρύ Ώρος Κα Σκορπιός Β΄ Νάρμερ/Μήνης

Πρώιμη δυναστική περίοδος
(3150–2686 π.Χ.)

1η Δυναστεία

Νάρμερ/Μήνης Ώρος Αχά Ζερ Ώρος Ζετ Μερνείθ♀ Ντεν Ανετζίμπ Σεμερκέτ Ώρος Κάα Σνεφέρκα Ώρος Πουλί

2η Δυναστεία

Ώρος Χετέπ Σεχεμουί Καιέχως Ώρος Νινουτέρ Μπα Νουμπνεφέρ Ώρος Σα Τλας Ουατζένες Σεθένης Περιψέν Σέσωχρις Νεφερκάρα Α' Νεφερχέτης Χουνττζέφα Α' Χασεχεμουί

Αρχαίο βασίλειο
(2686–2181 π.Χ.)

3η Δυναστεία

Νέμπκα Ζοζέρ Σεχεμχέτ Σανάχτ Χαμπά Καχετντζέντ Ουνί

4η Δυναστεία

Σνεφρού Χέωψ Ρετζεντέφ Χεφρήν Βίχερις Μυκερίνος Σεψεσκάφ Θαμφθίς

5η Δυναστεία

Ουζερκάφ Σαχουρέ Νεφεριρκαρέ Νεφερεφρέ Σεψεσκάρε Νιουζερέ Μενκαουχόρ Ζεντκαρέ Ουνίς

6η Δυναστεία

Τετί Ουσερκαρέ Πεπί Α΄ Μερενρέ Α΄ Πεπί Β΄ Μερενρέ Β΄ Νετζερκαρέ Σιπτά

1η Μεταβατική περίοδος
(2181–2040 π.Χ.)

7η & 8η Δυναστεία

Γουαντζκάρε Κακαρέ Ιμπί