.

Καναδάς

Το Σασκάτσουαν ή Σασκάτσιουαν (αγγλικά: Saskatchewan[3]) είναι επαρχία του Καναδά και μία από τις τρεις επαρχίες της μεγάλης καναδικής πεδιάδας (αγγλ., The Prairies· γαλλ., Les Prairies), που εκτείνεται από τις Μεγάλες Λίμνες έως τα Βραχώδη Όρη. Η έκτασή της ανέρχεται σε 651.900 τ.χλμ., αλλά ο πληθυσμός της είναι μόλις 1.033.381 κάτοικοι (απογραφή 2011). Το μεγαλύτερο δε μέρος του πληθυσμού κατοικεί στο νότιο τμήμα της επαρχίας, ενώ το Βόρειο Σασκάτσουαν παραμένει πολύ αραιοκατοικημένο.

Πρωτεύουσα του Σασκάτσουαν είναι η Ρεγγίνα (αγγλ., Regina· γαλλ., Régina: 193.100 κάτοικοι, απογραφή 2011), αλλά η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της επαρχίας είναι το Σασκατούν (Saskatoon: 222.189 κάτοικοι, απογραφή 2011). Άλλα σημαντικά αστικά κέντρα του Σασκάτσουαν είναι ο Πρίγκηπας Αλβέρτος (Prince Albert: 35.129 κάτοικοι), το Μους Τζω (Moose Jaw, Σαγόνι της Άλκης: 33.274 κάτοικοι), το Γιόρκτον (Yorkton: 15.669 κάτοικοι), το Σουίφτ Κάρρεντ (Swift Current, Γοργό Ρεύμα: 15.503 κάτοικοι) και το Βόρειο Μπάτλφορντ (North Battleford: 13.888 κάτοικοι). Η πόλη του Λοϋντμίνστερ (Lloydminster: 23.600 κάτοικοι) ανήκει κατά ένα τρίτο στην επαρχία του Σασκάτσουαν και κατά δύο τρίτα στην επαρχία της Αλμπέρτας.

Το όνομα του Σασκάτσουαν προέρχεται από τον ομώνυμο ποταμό που διασχίζει το νότιο τμήμα της επαρχίας. Στην γλώσσα των αυτοχθόνων Κρι, kisiskāciwani-sīpiy σημαίνει ο γοργός ποταμός.

Το Σασκάτσουαν είναι η μόνη περιοχή της Βορείου Αμερικής όπου δεν γίνεται αλλαγή της ώρας την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Γεωγραφία

Το Σασκάτσουαν είναι ορθογώνιο στο σχήμα του, αλλά επειδή είναι πολύ μεγάλο, τα νότια σύνορα (49ος παράλληλος) και τα βόρεια σύνορα (60ός παράλληλος) της επαρχίας συνήθως φαίνονται καμπύλα.

Η επαρχία του Σασκάτσουαν συνορεύει δυτικά με την Αλμπέρτα, βόρεια με τα Βορειοδυτικά Εδάφη, ανατολικά με την Μανιτόμπα, και νότια με την Μοντάνα και την Βόρεια Ντακότα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Γέφυρα επάνω από τον ποταμό Σασκάτσουαν.

Η επαρχία είναι γεμάτη από λίμνες και ποταμούς. Τα νερά του Σασκάτσουαν συγκεντρώνονται σε εννέα ξεχωριστές λεκάνες απορροής για να καταλήξουν, μέσω διαφόρων ποταμών, στον Αρκτικό ωκεανό, στον Κόλπο Χάντσον ή στον Κόλπο του Μεξικού.

Το νότιο τμήμα της καλλιεργείται συστηματικά για την παραγωγή δημητριακών και οσπρίων, ενώ το βόρειο τμήμα της καλύπτεται κυρίως από δάση. Στο ΒΔ άκρο της επαρχίας, κοντά στην λίμνη Αθαμπάσκα, τα δάση δίνουν την θέση τους στην τούνδρα και υπάρχουν και εκτεταμένοι αμμόλοφοι (θίνες) που αλλάζουν συνεχώς μορφολογία. Ενεργές θίνες άμμου υπάρχουν και στο νότιο Σασκάτσουαν στην περιοχή που ονομάζεται Γκρέιτ Σαντ Χιλς (Great Sand Hills, Μεγάλοι Αμμόλοφοι).

Οι υψηλότερες περιοχές της επαρχίας βρίσκονται στα νότια κοντά στα σύνορα με τις ΗΠΑ και οι χαμηλότερες στα βόρεια, κοντά στην λίμνη Αθαμπάσκα.
Οικονομία

Η οικονομία του Σασκάτσουαν ήταν κατά βάση γεωργική. Τα μεγάλα χωράφια στα νότια της επαρχίας αποτελούν τον μεγαλύτερο σιτοβολώνα της Βορείου Αμερικής. Εδώ παράγεται το 45% των δημητριακών του Καναδά. Επίσης, παράγονται όσπρια (κυρίως φακή), κανόλα (μεταλλαγμένη ελαιοκράμβη), βοδινό κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Ο πρωτογενής τομέας του Σασκάτσουαν περιλαμβάνει ακόμα την υλοτομία (κυρίως στα βόρεια), την αλιεία και το κυνήγι, μεγάλα ορυχεία χλωριούχου καλίου (ποτάσας) στα νότια και ορυχεία ουρανίου κοντά στην λίμνη Αθαμπάσκα.

Στα νότια της επαρχίας υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου και βιτουμενιούχων ανθράκων. Από τους βιτουμενιούχους άνθρακες εξάγεται πετρέλαιο. (Το Σασκάτσουαν είναι η δεύτερη σε παραγωγή πετρελαίου επαρχία του Καναδά, μετά την Αλμπέρτα.)

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η οικονομία του Σασκάτσουαν έχει υποστεί σημαντική ύφεση εξαιτίας της πτώσης των τιμών των αγροτικών προϊόντων. Ως προς το ΑΕΠ, η γεωργία έχει πλέον υποσκελιστεί από τους τομείς των μεταλλείων, της εξόρυξης πετρελαίου και των υπηρεσιών (υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές, δημόσια διοίκηση, κ.λπ.).

Κοντά στο Μους Τζω έχει την έδρα της η 15η Πτέρυγα της Καναδικής Πολεμικής Αεροπορίας, όπου υπάρχει και Εκπαιδευτικό Κέντρο Πτήσεων του ΝΑΤΟ.
Ιστορία
Ευρωπαίοι έποικοι εμπορεύονται είδος με είδος με αυτόχθονες της Βορείου Αμερικής (π. 1820).

Μέχρι το τέλος του 18ου αι., η περιοχή του σημερινού Σασκάτσουαν κατοικούνταν από αυτόχθονες της Βορείου Αμερικής, κυρίως από τις φυλές Κρι, Αθαμπάσκα, Αλγκόνκιν και Σιου. Ο πρώτος ευρωπαίος εξερευνητής που έφτασε σ' αυτά τα μέρη ήταν ο βρετανός Χένρυ Κέλσεϋ (Henry Kelsey, 1667;–1724), που το 1690) ανέβηκε τον ποταμό Σασκάτσουαν ελπίζοντας να αγοράσει γούνες από αυτόχθονες. Ο πρώτος μόνιμος οικισμός ευρωπαίων εποίκων στο Σασκάτσουαν κτίστηκε το 1774 και ήταν στην πραγματικότητα ένας εμπορικός σταθμός της εταιρείας Hudson's Bay Company. Η εξερεύνηση της περιοχής ολοκληρώθηκε στα μέσα του 19ου αι.

Το 1870, η κυβέρνηση του Καναδά δημιούργησε τα Βορειοδυτικά Εδάφη, μια τεράστια διοικητική έκταση υπό ομοσπονδιακή διακυβέρνηση ανάμεσα στην Μανιτόμπα και την Βρετανική Κολομβία. Λίγα χρόνια αργότερα, με την επέκταση των σιδηροδρόμων, η καναδική κυβέρνηση ενθάρρυνε την εγκατάσταση νέων εποίκων στην περιοχή. Με τους αυτόχθονες, η καναδική κυβέρνηση έκλεισε συμφωνίες για την εξαγορά της γης τους με οικονομικά και άλλα αντάλλαγμα. Οι συμφωνίες αυτές καταπατήθηκαν επανειλημμένως από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά και αποτελούν ακόμα και σήμερα αντικείμενο δικαστικής διαμάχης με τους αυτόχθονες της χώρας.

Το 1876, στην περιοχή εγκαταστάθηκαν αυτόχθονες Λακότα από τις ΗΠΑ, οι οποίοι πέρασαν στα καναδικά εδάφη καταδιωκόμενοι από τον Στρατό των ΗΠΑ. Ωστόσο, η επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου στα 1880 είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάσταση πολλών νέων ευρωπαίων εποίκων. Οι νέοι έποικοι άρχισαν να μετατρέπουν σε σιταροχώραφα τα λιβάδια όπου οι αυτόχθονες κυνηγούσαν βίσονες. Έτσι οι αυτόχθονες άρχισαν και πάλι να μετακινούνται αναγκαστικά προς τα βόρεια της επαρχίας.
Ευρωπαίοι έποικοι στις πεδιάδες του Σασκάτσουαν. Φωτογραφία των αρχών του 20ού αι. (μάλλον επιχρωματισμένη).

Οι Μετί (φυλή μιγάδων από Γάλλους και αυτόχθονες), που είχαν φύγει από την Μανιτόμπα μετά την Επανάσταση του Κόκκινου Ποταμού το 1870], βρέθηκαν για άλλη μια φορά σε δύσκολη κατάσταση. Το 1885, οι Μετί, με αρχηγό τον Λουί Ριέλ, επαναστάτησαν ξανά κατά της κεντρικής κυβέρνησης του Καναδά. Με την δεύτερη επανάστασή τους, οι Μετί δημιούργησαν την Προσωρινή Κυβέρνηση του Σασκάτσουαν. Τελικά, η επανάσταση, η οποία έμεινε στην ιστορία με την ονομασία Βορειοδυτική Εξέγερση ή Εξέγερση του Σασκάτσουαν (αγγλ., North-West Rebellion ή Saskatchewan Rebellion· γαλλ., Rébellion du Nord-Ouest ή Rébellion de la Saskatchewan), καταπνίγηκε από την Έφιππη Χωροφυλακή που έφερε στην περιοχή η εταιρεία Canadian Pacific Railways (CPR).[4] Η Προσωρινή Κυβέρνηση του Σασκάτσουαν κατέρρευσε και ο ηγέτης των επαναστατών, Λουί Ριέλ, συνελήφθη, καταδικάστηκε για προδοσία και φόνο, και οδηγήθηκε τελικά στην κρεμάλα στις 16 Νοεμβρίου του 1885.

Η αύξηση του πληθυσμού της περιοχής από την εισροή νέων εποίκων ανάγκασε τελικά την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά να δημιουργήσει το 1905 δύο νέες επαρχίες: την Αλμπέρτα και το Σασκάτσουαν. Ως επίσημη ημερομηνία της δημιουργίας του Σασκάτσουαν ορίστηκε η 1η Σεπτεμβρίου 1905.

Η επέκταση της καλλιέργειας δημητριακών είχε ως συνέπεια την δημιουργία των πρώτων αγροτικών συνεταιρισμών. Οι συνεταιρισμοί αυτοί, όπως για παράδειγμα ο Σύλλογος Κτηνοτρόφων του Σασκάτσουαν (αγγλ., Saskatchewan Stock Growers· ιδρύθηκε το 1913) και ο Σύλλογος Καλλιεργητών Δημητριακών του Σασκάτσουαν (αγγλ., Saskatchewan Grain Growers Association) απέκτησαν σημαντική πολιτική δύναμη.

Κατά τις επαρχιακές εκλογές του Σασκάτσουαν το 1944, νικητής αναδείχθηκε το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της «Ομοσπονδίας της Συνεταιριστικής Κοινοπολιτείας» (αγγλ., Cooperative Commonwealth Federation ή CCF · γαλλ., Fédération du commonwealth coopératif ή FCC), με ηγέτη τον Τόμμυ Ντάγκλας (Tommy Douglas). Ήταν η πρώτη νίκη αριστερού κόμματος στην Βόρειο Αμερική. Ο Τόμμυ Ντάγκλας εισήγαγε την δωρεάν πρόσβαση όλων των πολιτών του Σασκάτσουαν στις υπηρεσίες Υγείας, με πλήρη οικονομική ευθύνη του Δημοσίου. Με πρωτοβουλία της τότε ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ο νόμος του Ντάγκλας επεκτάθηκε τελικά σε όλον τον Καναδά, για να πάρει τελικά την μορφή Εθνικού Συστήματος Υγείας. Το 1961, ο Τόμμυ Ντάγκλας ίδρυσε το ομοσπονδιακό «Νεοδημοκρατικό Κόμμα» (αγγλ., New Democratic Party· γαλλ., Nouveau parti démocratique), το οποίο παραμένει το τρίτο σε ισχύ κόμμα του Καναδά, μετά από τους Φιλελεύθερους και τους Συντηρητικούς.
Η σημαία του Σασκάτσουαν, που καθιερώθηκε επισήμως το 1969. Το πράσινο χρώμα στο επάνω μέρος συμβολίζει τα δάση στο βόρειο τμήμα του Σασκάτσουαν. Το κίτρινο χρώμα στο κάτω μέρος της σημαίας συμβολίζει τα χωράφια στο νότιο τμήμα του Σασκάτσουαν. Επάνω αριστερά, η σημαία κοσμείται από τον θυρεό της επαρχίας, ενώ στο μέσο προς τα δεξιά η σημαία κοσμείται από τον κόκκινο κρίνο, λουλούδι που ευδοκιμεί στην περιοχή και που αποτελεί το επίσημο άνθος της επαρχίας.

Τα τελευταία χρόνια, η κρίση στην γεωργία είχε δραματικές συνέπειες στην κατά βάση αγροτική οικονομία της επαρχίας. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στην πολιτική ζωή της επαρχίας. Η βάση του σοσιαλδημοκρατικού Νεοδημοκρατικού Κόμματος έχει μετακινηθεί από τα μικρά αγροτικά χωριά προς τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, ενώ ο αγροτικός πληθυσμός ψηφίζει πλέον Συντηρητικούς και Φιλελεύθερους.
Δημογραφικά στοιχεία

Το Σασκάτσουαν παρουσίασε μεγάλη πληθυσμιακή ανάπτυξη κατά τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. Η χρηματιστηριακή κρίση του 1928 ανάγκασε πολλούς χρεοκοπημένους αγρότες να εγκαταλείψουν την επαρχία στα χρόνια του 1930. Ο πληθυσμός του Σασκάτσουαν άρχισε να αυξάνεται και πάλι μόνο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο στα μέσα της δεκαετίας του 1980.[5] Έκτοτε παρουσίασε κάμψη, πιθανώς λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και της υπογεννητικότητας.

Ο σημερινός πληθυσμός του Σασκάτσουαν αποτελείται κυρίως από απογόνους εποίκων ευρωπαϊκής καταγωγής: Βρετανοί (43,8%), Γερμανοί (28,6%), Ιρλανδοί (14,5%), Ουκρανοί (12,6%), Γάλλοι (11,4%), κ.λπ. Οι αυτόχθονες αποτελούν το 10,6% του πληθυσμού της επαρχίας και οι Μετί το 4,2% (στοιχεία απογραφής 2001).
Παραπομπές

Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά
«Gross domestic product, expenditure-based, by province and territory (2013)». Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά. 5 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2015.
Το Σασκάτσουαν στα γαλλικά είναι θηλυκού γένους, δηλ. λέμε la Saskatchewan.
Λέγεται ότι η πρώτη «σύγχρονη ναυμαχία στην ιστορία του Καναδά» συνέβη κατά την περίοδο της Βορειοδυτικής Εξέγερσης, όταν η Έφιππη Χωροφυλακή προσπάθησε, ανεπιτυχώς, με το θωρηκτό ατμόπλοιο Northcote να αποβιβάσει χωροφύλακες κοντά στις θέσεις των Μετί στην μάχη του Μπατός (Batoche, 5–12 Μαΐου 1885).

Κατά την απογραφή του 1986, ο πληθυσμός του Σασκάτσουαν ήταν 1.009.613 κάτοικοι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Government of Saskatchewan — Κυβέρνηση του Σασκάτσουαν
Saskatchewan! — Σασκάτσουαν
SaskTourism — Τουριστική Υπηρεσία του Σασκάτσουαν
CBC Digital Archives - Saskatchewan @ 100 — Αρχειακό υλικό από την κρατική καναδική τηλεόραση για τα 100 χρόνια του Σασκάτσουαν
Saskatchewan Council for Archives and Archivists — Αρχεία του Σασκάτσουαν

Επαρχίες και ομοσπονδιακά εδάφη του Καναδά

Επαρχίες : Αλμπέρτα - Βρετανική Κολομβία - Κεμπέκ - Μανιτόμπα - Νέα Γη και Λαμπραντόρ - Νέα Σκωτία - Νήσος του Πρίγκηπα Εδουάρδου - Νιου Μπράνσγουικ - Οντάριο - Σασκάτσουαν

Ομοσπονδιακά εδάφη : Βορειοδυτικά Εδάφη - Γιούκον - Νούναβουτ

Χώρες της Βόρειας Αμερικής

Εξηρτημένα εδάφη Δανία: Γροιλανδία

Γαλλία: Άγιος Βαρθολομαίος | Άγιος Μαρτίνος | Γουαδελούπη | Μαρτινίκα | Σαιν Πιερ και Μικελόν

Ολλανδία: Αρούμπα | Ολλανδικές Αντίλλες

Ηνωμένες Πολιτείες: Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι | Νήσος Ναβάσσα | Πουέρτο Ρίκο
* ^ Τμήμα της Βορείου Αμερικής αποτελεί η νησιωτική Επαρχία της Κολομβίας του Αγίου Ανδρέα και Πρόνοιας

Εγκυκλοπαίδεια Καναδά

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License