.

Μεξικό

Το Μεξικό είναι χώρα του νότιου τμήματος της Βόρειας Αμερικής. Το επίσημο όνομά της είναι Estados Unidos Mexicanos (Ηνωμένες Πολιτείες του Μεξικού). Βρέχεται από τον Ειρηνικό και Ατλαντικό ωκεανό. Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της Μεξικάνικης Χερσονήσου που ενώνει τη Βόρεια με τη Νότια Αμερική. Συνορεύει βόρεια με τις ΗΠΑ, νοτιοανατολικά με τη Γουατεμάλα και τη Βρετανική Ονδούρα. Έχει έκταση 1.972.549 τετρ. χλμ. και πληθυσμό 112.336.538[2] σύμφωνα με την απογραφή του 2010. Πρωτεύουσα είναι η πόλη του Μεξικού. Άλλες πόλεις είναι: η Γουαδαλαχάρα, το Μοντερέι, το Ακαπούλκο, το Μεξικάλι, η Τορρεόν, η Μέριδα, η Τιχουάνα, το Σαν Λουίς Ποτοσί, η Σιουδάδ Χουάρες κτλ. Επίσημη γλώσσα είναι η ισπανική, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού έχει ασπαστεί το χριστιανικό ρωμαιοκαθολικό δόγμα. Νομισματική μονάδα είναι το πέσο. Η χώρα διαιρείται σε 31 ομόσπονδες πολιτείες και 1 ομοσπονδιακή περιοχή.

View Larger Map

Ετυμολογία

Μετά την ανεξαρτησία της Νέας Ισπανίας από την Ισπανία, αποφασίστηκε ότι η νέα χώρα θα πάρει το όνομά της από την πρωτεύουσά της, την Πόλη του Μεξικού, η οποία ιδρύθηκε το 1524 στη θέση της αρχαίας πρωτεύουσας των Αζτέκων Μέξικο-Τενοτστιτλάν. Η ονομασία αυτή προέρχεται από τη γλώσσα Νάουατλ αλλά η σημασία της δεν είναι γνωστή. Η προέλευσή της εικάζεται ότι είναι η λέξη Μέξτλι ή Μεχίτλι, η οποία αποδίδεται ως ιερή ονομασία για το θεό του πολέμου και πατριάρχη των Αζτέκων, τον Ουϊτζιλοπότστλι. Με βάση αυτή την προσέγγιση, η λέξη Μέξικο σημαίνει τον χώρο που ζει ο Μεχίτλι. Μια εναλλακτιική υπόθεση αναφέρει ότι η λέξη Μεξικό σημαίνει "το μέρος του κέντρου της Σελήνης" ή "το μέρος του κέντρου της λίμνης της Σελήνης" αναφερόμενη στην λίμνη Τεξκόκο. Το όνομα της πόλης μεταφράστηκε στα ισπανική γλώσσα και με βάση τις ισπανικές φωνητικές αξίες ως "Μεξικό".

Η επίσιμη ονομασία του κράτους άλλαξε μαζί με την μορφή του πολιτεύματος. Σε δύο περιπτώσεις (1821-1821 και 1863-1867), η χώρα ήταν γνωστή ως "Μεξικανική Αυτοκρατορία" (Imperio Mexicano Ιμπέριο Μεχικάνο). Και οι τρεις συνταγματικές αναθεωρήσεις (1824, 1857 και 1917, η ισχύουσα) χρησιμοποίησαν την ονομασία "Ηνωμένες Πολιτείες του Μεξικού" (Estados Unidos Mexicanos Ενστάδος Ουνίδος Μεχικάνος). Η ονομασία "Δημοκρατία του Μεξικού" είχε χρησιμοποιηθεί στην συνταγματική αναθεώρηση του 1836.
Ιστορία

Υπήρχαν δύο πολιτιστικά κέντρα πριν από την ισπανική κατοχή, ένα στο βορρά, των Τολτέκων και ένα στο νότο, των Μάγια. Τα δύο βασίλεια διατηρούσαν μεταξύ τους καλές σχέσεις. Το βασίλειο όμως των Τολτέκων καταστράφηκε από τις επιδρομές των διάφορων φυλών από το βορρά και από τις δικές του εσωτερικές αντιθέσεις, γύρω στο 12ο - 13ο αιώνα. Την ίδια εποχή εμφανίζεται και η φυλή των Αζτέκων, που ανήκαν στην ίδια φυλή με τους Τολτέκους.

Στα 1519 αποβιβάστηκε στο Μεξικό ο Ερνάν Κορτές, που εκμεταλλευόμενος τις αντιθέσεις των φυλών κατάκτησε για λογαριασμό της Ισπανίας το μεγαλύτερο μέρος του Μεξικού, προσηλυτίζοντας τους Μεξικανούς δια πυρός και σιδήρου και με την Ιερά Εξέταση στο χριστιανισμό. Σύμφωνα με κάποια υποτυπώδη απογραφή που έγινε, ο πληθυσμός στα 1670 - 1690 δεν ξεπερνούσε το 1 εκατομμύριο περίπου από τα 8-9 που υπήρχαν πριν 100 χρόνια.

Το 1810 ένας μιγάς ιερέας, o Μιγκέλ Ιντάλγκο ι Κοστίγια (Miguel Hidalgo y Costilla) κήρυξε την επανάσταση εναντίον των Ισπανών, ενώ το 1821 ο τελευταίος Ισπανός διοικητής υπόγραψε το διάταγμα της ανεξαρτησίας του Μεξικού. Από το 1833 μέχρι το 1855 έγιναν διάφοροι πόλεμοι, κυρίως με τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα το Μεξικό να χάσει πολλά από τα εδάφη του. Το 1859 προσφέρθηκε στον Μαξιμιλιανό της Αυστρίας το στέμμα του Μεξικού, το οποίο όμως αρχικά αρνήθηκε. Τελικά το 1863 ύστερα απο πιέσεις του Ναπολέοντα Γ΄ δέχθηκε την πρόταση. Το 1864, ο γαλλικός στρατός καταλαμβάνει το Μεξικό για να απελευθερωθεί και πάλι 3 χρόνια αργότερα από το Χουάρες. Με την αποχώρηση του γαλλικού στρατού ο Μαξιμιλιανός τουφεκίστηκε στο Κερέταρο στις 19 Ιουνίου του 1867. Από τότε το Μεξικό εξακολουθεί να είναι ανεξάρτητο, παρόλο ότι πολλές φορές δέχτηκε διάφορες πιέσεις από τους γείτονές τους. Το Μεξικό ανέδειξε πολλούς λαϊκούς ηγέτες, όπως τον Μπενίτο Χουάρες, τον Πάντσο Βίγια, τον Εμιλιάνο Ζαπάτα και άλλους.
Γεωγραφία

Η χώρα γενικά αποτελείται από απέραντες πεδιάδες, ψηλά οροπέδια, οροσειρές και υψήπεδα. Το έδαφος χωρίζεται σε δύο σχεδόν ίσα μέρη από τον Τροπικό του Καρκίνου. Τα δύο τρίτα της επιφάνειας του Μεξικού είναι ορεινά και καταλαμβάνονται από οροπέδια και βουνά. Στο Βόρειο τμήμα βρίσκονται οι μεγαλύτεροι ορεινοί όγκοι και επικρατούν διάφορα είδη κάκτων, καθώς και άλλα είδη που έχουν προσαρμοστεί στις συνθήκες της ξηρασίας και των λίγων βροχών. Αντίθετα η βλάστηση στα παράλια, καθώς και στο νότιο τμήμα του οροπεδίου, είναι τελείως διαφορετική. Στα χαμηλότερα επικρατεί κυρίως η σαβάνα, στα ψηλότερα επικρατούν τα αειθαλή και τα φυλλοβόλα, στα νότια και στα νοτιοανατολικά τα τροπικά δάση, στην πλευρά του Ατλαντικού τα υγρά αειθαλή δάση και στην πλευρά του Ειρηνικού δάση από φυλλοβόλα δέντρα.

Οι περισσότερες οροσειρές ακολουθούν κατεύθυνση από βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά, με εξαίρεση την Κορδιλιέρα Νεοβολκάνικα. Η σημαντικότερη πάντως είναι η Δυτική Σιέρα Μάδρε στα δυτικά, που ακολουθεί πορεία παράλληλη με την ακτογραμμή του Ειρηνικού Ωκεανού και αποτελεί τμήμα των Βραχωδών Ορέων. Οι κορυφές τις ξεπερνούν τα 3.000 μ. ιδιαίτερα στις περιοχές Ταραουμάρα και Τεπεουάνες. Η λιγότερο απόκρυμνη Ανατολική Σιέρα Μάδρε φτάνει σε μέσο ύψος τα 2.000-2.500 μ.. Η Νότια Σιέρα Μάδρε είναι επέκταση της Σιέρα ντε Μπάχα Καλιφόρνια.

Το κλίμα στα παράλια είναι υποτροπικό με πολύ θερμά και υγρά καλοκαίρια ενώ στο εσωτερικό είναι ηπειρωτικό. Βασικό όμως στοιχείο, για τη διαμόρφωση του κλίματος, είναι η απόσταση από τη θάλασσα και το υψόμετρο. Η πανίδα του Μεξικού αποτελείται από διάφορα τρωκτικά, στα ορεινά δάση υπάρχουν αρκούδες, πάνθηρες, πούμα, λύγκες, ελάφια, μυρμηγκοφάγοι κλπ. Στα νότια μπορεί να συναντήσει κανείς πιθήκους, τάπιρους και ιαγουάρους.

Εκτός από το υψόμετρο, κι άλλοι τοπικοί παράγοντες είναι σηµαντικοί για το υφιστάμενο κλίμα, όπως το γεωγραφικό πλάτος. Στις χαµηλές ζώνες, νότια του τροπικού, επικρατεί τροπικό κλίμα µε ετήσιες βροχοπτώσεις που κυμαίνονται από 1.000 έως πάνω από 2.500 χλστ. το έτος και μέση ετήσια θερμοκρασία άνω των 22 °C. Η τυπική βλάστηση είναι αυτή του τροπικού δάσους της βροχής, πυκνότερη εκεί όπου οι βροχοπτώσεις είναι πιο έντονες, όπως στην πεδιάδα του Ταµπάσκο και σε ορισµένα τµήµατα του Καµπέτσε και του Γιουκατάν. Χαρακτηριστικά σαβάνας επικρατούν στη βύθιση της Μπάλσας, τις παράκτιες πεδιάδες της Βερακρούς, καθώς και στα κεντρικά και βόρεια της χερσονήσου του Γιουκατάν. Επίσης, εύκρατο κλίµα παρατηρείται στο οροπέδιο του Ανάχουακ και σε άλλες επίπεδες περιοχές µε µέτριο υψόµετρο και µε µέση θερµοκρασία από 15 ως 22 °C, με ετήσιες βροχοπτώσεις 700 χλστ.
Προστατευόμενες περιοχές

Στην περιοχή της χερσονήσου της Μπάχα Καλιφόρνια βρίσκονται οι εθνικοί δρυμοί του κόλπου της Καλιφόρνια και του δέλτα του ποταµού Κολοράντο, των νησιών του κόλπου της Καλιφόρνια και του Ελ Βισκαϊνο όπου συναντάται πολλά είδη Φαλαινών. Υπάρχει, επί¬σης, το Εθνικό Πάρκο της Οροσειράς του Σαν Πέντρο Μάρτιρ. Στα βόρεια της χώρας συναντόνται επίσης πλήθως προστατευόμενων περιοχών: το Ελ Πινακάτε και η Μεγάλη Έρηµος του Αλτάρ οτη Σονόρα, τα δάση των κορυφών της Μαχάλκα και η ξηρόφιλη ενδηµική βλάστηση της βύθισης του Μαπιµί στην Τσιουάουα, η όαση του Νοβίγιος, σε µια άγονη περιοχή της Κοαουίλα, το Λα Μιτοιλία, οτο Ντουράνγκο, και ο δρυµός του Ελ Σιέλο οτην Ταµαουλίπας. Στις κεντρικές περιοχές ξεχωρίζουν ο δρυµός της οροοειράς Μασατλάν, στο Χαλίσκο ι Κολίµα, το Εθνικό Πάρκο Νεβάδο ντε Κολίµα, στην ίδια περιοχή, και οι λίµνες της Σεµποάλα, στo Ιντάλγκο, οε µια από τις κοιλάδες της Κορδιλιέρας Νεοβολκάνικα.
Οικονομία

Το Μεξικό είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο στην εξαγωγή αργύρου, πέμπτη στο χρυσό, δεύτερη στο χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο. Υπάρχουν ακόμη τεράστια κοιτάσματα κάρβουνου, τσίγκου, καδμίου, ενώ ακόμη εξορύσσονται βισμούθιο, ουράνιο, αντιμόνιο, σιδερομετάλλευμα, μολυβδένιο, υδράργυρος, πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Ανθρώπινα δικαιώματα

Τα τελευταία χρόνια η χώρα συγκλονίζεται από δολοφονίες μεταξύ μελών συμμοριών. Τουλάχιστον 33 δολοφονίες έγιναν στο βόρειο Μεξικό εξαιτίας του πολέμου των εμπόρων ναρκωτικών, το Νοέμβριο του 2008.[4]

Τον Ιανουάριο του 2009 εκδηλώθηκε και η πρώτη στα χρονικά επίθεση (με χειροβομβίδες) κατά τηλεοπτικού σταθμού, την ώρα της προβολής του νυχτερινού δελτίου ειδήσεων του Grupo Televisa, στο Μοντερέι. Μόνο το 2008, έχασαν τη ζωή τους 5.700 άτομα στον πόλεμο ανάμεσα σε συμμορίες εμπόρων ναρκωτικών και του στρατού.[5]
Διακυβέρνηση

Αρχηγός κράτους και κυβέρνησης είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική αλλά δεν επιβάλλεται. Η μορφή διακυβέρνησης έχει εγκαθιδρυθεί βάσει του Συντάγματος του 1917, το οποίο καθορίζει τρία επίπεδα: την ομοσπονδιακό, των πολιτειακό και δημοτικό. Όλοι οι αξιωματούχοι και των τριών επιπέδων εκλέγονται από το εκλογικό σώμα μέσω αναλογική είτε ενισχυμένης αναλογικής είτε μέσω επιλογής δια μέσω άλλων ανώτερων εκπροσώπων.
Βουλευτικές εκλογές 2009

Στις ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές για την Κάτω Βουλή, οι οποίες διεξήχθησαν στις 5 Ιουλίου του 2009, το κυβερνών κόμμα (Κόμμα Εθνικής Δράσης, PAN) του προέδρου Φελίπε Καλντερόν υπέστη ήττα[6]. Αντίθετα, το κόμμα της αντιπολίτευσης (Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα, PRI) έγινε ξανά το μεγαλύτερο κόμμα στο Κογκρέσο[7]. Εξελέγησαν 500 βουλευτές συνολικά (300 στις αντίστοιχες εκλογικές τους περιφέρειες και 200 με αναλογική εκπροσώπηση για τη Βουλή των Αντιπροσώπων στο 61ο Κογκρέσο). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το PRI κέρδισε γύρω στο 37 τοις εκατό των ψήφων στο Κογκρέσο, έναντι γύρω στο 28% για το κυβερνών συντηρητικό κόμμα του Καλντερόν (PAN)[7]. Μόλις έγινε γνωστή η ήττα του κυβερνώντος κόμματος το Πέσο απώλεσε την αξία του έναντι του αμερικανικού δολαρίου και διαμορφώθηκε στα 13,3755, που είναι και η χαμηλότερη ισοτιμία από τις 23 Ιουνίου.[6]
Αποτελέσματα

**Βουλή των Αντιπροσώπων, 5 Ιουλίου 2009**
Κόμμα	Έδρες
Κόμμα	εκλογές 2006	εκλογές 2009	+/−	%
Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα	106	241	+135	48,2%
Κόμμα Εθνικής Δράσης	206	147	−59	29,4%
Κόμμα Δημοκρατικής Επανάστασης	126	72	−54	14,4%
Κόμμα Οικολόγων Πρασίνων του Μεξικού	17	17	-	3,4%
Εργατικό Κόμμα	11	9	-2	1,8%
Κόμμα Νέα Συμμαχία	9	8	-1	1,6%
Συσπείρωση	18	6	-12	1,2%
Σύνολα	500	500	−	100,0%
Πηγές: [1]

Δημογραφικά στοιχεία

Ο ρυθµός αύξησης του πληθυσμού ήταν ιδιαίτερα έντονος μετά το 1921. Το 1900 ο πληθυσμός έφτανε τα 13.600.000 κατοίκους και το 1921 τα 14.300.000, ενώ τις δύο επόµενες δεκαετίες (1921-1940) ο ρυθμός αύξησης διατηρήθηκε σε µέτρια επίπεδα και ο πληθυσμός έφτασε το 1940 τα 19,6 εκατομμύρια. Μετά το 1940 ο ρυθμός αύξησης ήταν ραγδαίος και μάλιστα το 1970 σχεδόν διπλασιάστηκε. Την δεκαετία του 1970 αυξήθηκε ακόμη περισσότερο (40%), ενώ το η αύξηση μετριάστηκε την δεκαετία του 1980, αλλά συνέχιζε και ήταν σηµαντική. Τα αίτια θα πρέπει να αναζητηθούν στα υψηλά ποσοστά γεννήσεων, από τα πιο υψηλά οε χώρα µε τέτοια έκταση, και στη μείωση των θανάτων που από το 33,6% το 1900 σε επίπεδα της τάξης του 5% στα τέλη του 20ου αιώνα. Σε αυτή την αύξηση συνέβαλε επίσης η παρατεταμένη ειρήνη που ακολούθησε την Μεξικανική Επανάσταση και η οποία δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για να σταματήσει η µετανάστευση.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 76,06 χρόνια (73,25 χρόνια οι άνδρες και 79 οι γυναίκες).[1]
Μεταφορές

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Μεξικάνικη Κουζίνα

Mexico, Charles Reginald Enock

Mexico, Susan Hale

Unknown Mexico, Volume 1 (of 2), Carl Lumholtz

California Mexican-Spanish Cook Book , Bertha Haffner-Ginger

Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 CIA World Fact Book
↑ 2,0 2,1 Απογραφή 2010
↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 "World Economic Outlook Database". ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. Ανακτήθηκε την 18-10-2009.
↑ in.gr, 24 Νοεμβρίου 2008.
↑ Flash.gr, Επίθεση με χειροβομβίδα κατά του μεγαλύτερου τηλεοπτικού σταθμού την ώρα του βραδινού δελτίου στο Μεξικό, 8 Ιανουαρίου 2009. Υπάρχουν αρκετά καρτέλ ναρκωτικών τα οποία δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένες πολιτείες όπως η Σονόρα, Ταμαουλίπας, Γκουερέρο, η περιοχή της Μπάχα Καλιφόρνια
↑ 6,0 6,1 Bloomberg,Mexico’s Peso, Stocks Fall as Calderon’s Party Loses Election, 6 Ιουλίου 2009.
↑ 7,0 7,1 Associated Press, Mexico's PRI makes comeback, says it has changed, 6 Ιουλίου 2009.

Εξωτερικές συνδέσεις

Μεξικό - Οδηγός για τους τουρίστες
Εξάντας: Οι επαναστάτες της Οαχάκα - Μεξικό (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Εξάντας: Οι επαναστάτες της Οαχάκα - Μεξικό (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Εξάντας: Οι επαναστάτες της Οαχάκα - Μεξικό (μέρος 3ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

Χώρες της Βόρειας Αμερικής

Εξηρτημένα εδάφη Δανία: Γροιλανδία

Γαλλία: Άγιος Βαρθολομαίος | Άγιος Μαρτίνος | Γουαδελούπη | Μαρτινίκα | Σαιν Πιερ και Μικελόν

Ολλανδία: Αρούμπα | Ολλανδικές Αντίλλες

Ηνωμένες Πολιτείες: Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι | Νήσος Ναβάσσα | Πουέρτο Ρίκο
* ^ Τμήμα της Βορείου Αμερικής αποτελεί η νησιωτική Επαρχία της Κολομβίας του Αγίου Ανδρέα και Πρόνοιας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License