.
Ο Φίλιππος Α' Φιλάδελφος ήταν ηγεμόνας της Δυναστείας των Σελευκιδών, βασιλέων της Συρίας κατά την ελληνιστική περίοδο. Ήταν γιος του Αντίοχου Η' του Γρυπού και της Κλεοπάτρας Σελήνης Α' και κυβέρνησε κατά την περίοδο 95 π.Χ. – 84 / 83 π.Χ.
Βιογραφικά στοιχεία
Κατά την περίοδο 114 / 113 π.Χ. το βασίλειο των Σελευκιδών στη Συρία διαιρέθηκε σε δύο τμήματα. Το νότιο κατείχε ο Αντίοχος Θ' Κυζικηνός, ενώ το βόρειο ο αδερφός του, Αντίοχος Η' Γρυπός. Η διαμάχη ανάμεσα στους δύο άνδρες για επικράτηση υπήρξε πολύχρονη.
Ταραγμένη περίοδος
Το 96 π.Χ. ο Αντίοχος Η' Γρυπός πέθανε από φυσικά αίτια και ο θρόνος περιήλθε στον αδερφό του, Αντίοχο Θ' Κυζικηνό, που για να σταθεροποιήσει την κατάσταση και να νομιμοποιήσει την ένωση του βασιλείου παντρεύτηκε τη χήρα του αδερφού του, βασίλισσα Κλεοπάτρα Σελήνη Α'. Ωστόσο τους πρώτους μήνες του 95 π.Χ. ο γιος του Γρυπού, ο Σέλευκος Στ' Επιφανής, νίκησε και θανάτωσε τον Αντίοχο, καταλαμβάνοντας την εξουσία. Εν τούτοις, μέχρι το τέλος του έτους, ο Σέλευκος απομακρύνθηκε από το θρόνο από τον Αντίοχο Ι' τον Ευσεβή, γιο του Κυζικηνού, ο οποίος έτσι εκδικήθηκε για τον πατέρα του. Επίδοξοι διεκδικητές του θρόνου όμως, αναδεικνύονται τρία ακόμη παιδιά του Γρυπού: ο Αντίοχος ΙΑ' Επιφανής, ο Δημήτριος Γ' Εύκαιρος και ο Φίλιππος Α' Φιλάδελφος.
Ηγεμονία του Αντίοχου Ι' του Ευσεβούς
Την επόμενη περίοδο ο Αντίοχος Ι' Ευσεβής κυβέρνησε την Αντιόχεια και τα περίχωρα αυτής, μαχόμενος δίχως τελειωμό με τα ξαδέρφια του και τους εξωτερικούς εχθρούς του κράτους. Υπάρχει μια αβεβαιότητα γύρω από τα γεγονότα που οδήγησαν στην πτώση του: ο Ιώσηπος Φλάβιος διηγείται ότι σκοτώθηκε γύρω στο 90 π.Χ. ενώ αγωνιζόταν κατά των Πάρθων. Ο Αππιανός διηγείται μια άλλη εκδοχή: πως ο Αντίοχος Ι' ηττήθηκε όταν ο ηγεμόνας της Αρμενίας, ο Τιγράνης, εισέβαλε στη Συρία το 83 π.Χ.
Τα πρώτα χρόνια μετά το θάνατο του Σέλευκου, ο Αντίοχος ΙΑ' από κοινού με το Φίλιππο Α' πραγματοποίησε μια ανεπιτυχή απόπειρα κατάληψης της Αντιόχειας. Μετά την αποτυχία αυτή, ο Αντίοχος ΙΑ' εξαναγκάστηκε σε φυγή. Ωστόσο βρήκε το θάνατο από πνιγμό, καθώς προσπάθησε να διασχίσει έφιππος τον ποταμό Ορόντη το 92 π.Χ. Συνεχιστές των προσπαθειών του έγιναν τα αδέρφια του, Δημήτριος Γ' και Φίλιππος Α'. Μετά το θάνατο του Αντίοχου Ι', το κράτος διαιρέθηκε ανάμεσα στους δύο.
Άνοδος και πτώση του Δημητρίου Γ'
Τις βλέψεις του Δημητρίου Γ' του Εύκαιρου για το θρόνο υποστήριξε ο Πτολεμαίος Θ' Λάθυρος, φαραώ της Πτολεμαϊκής Αιγύπτου. Παρασυρμένος από στρατιωτικές του επιτυχίες κατά των Εβραίων, ο Δημήτριος Γ' στράφηκε κατά του αδερφού του Φιλίππου Α' για να συγκεντρώσει υπό το σκήπτρο του ολόκληρο το παλαιό κράτος των Σελευκιδών. Εν τούτοις ο Φίλιππος, με την βοήθεια των Πάρθων τον υποχρέωσε σε ήττα, τον αιχμαλώτισε και τον εξόρισε το 87 π.Χ. Ο Δημήτριος πέθανε λίγα χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στην Παρθία όπου και κρατούταν.
Τελευταία χρόνια στο θρόνο
Την επόμενη περίοδο ο Φίλιππος Α' προέλασε κατά της Αντιόχειας την οποία και κατέλαβε. Προτού, όμως, ισχυροποιήσει τη θέση του ως μόνος ηγεμόνας των Σελευκιδών, βρήκε νέο ανταγωνιστή στο πρόσωπο του νεότερου αδερφού του, του Αντίοχου ΙΒ' του Διόνυσου, ο οποίος και πήρε υπό τον έλεγχό του την παλαιά πρωτεύουσα του Δημητρίου, τη Δαμασκό. Παρόλο που ο Φίλιππος κατέλαβε για σύντομο χρονικό διάστημα την πόλη, ενώ ο Αντίοχος βρισκόταν μακριά μαχόμενος του Ναβαταίους Άραβες, αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει όταν εκείνος επέστρεψε. Κατά τη διάρκεια των πολέμων με τους Άραβες, έχασε τη ζωή του και ο ίδιος ο Αντίοχος IB'.
Στη βασιλεία του Φιλίππου έδωσε τέλος η εισβολή του ηγεμόνα της Αρμενίας, του Τιγράνη, περίπου το 83 π.Χ. τον οποίο και οι κάτοικοι της Αντιόχειας αναγνώρισαν ως κυβερνήτη τους. Η τύχη του δεν είναι γνωστή και τα ίχνη χάνονται αυτήν την εποχή. Ωστόσο κατά τη ρωμαϊκή περίοδο εκδόθηκαν νομίσματα με τη μορφή του.
Χρονολόγιο
| Έτος (π.Χ.) | Γεγονός | ||
|---|---|---|---|
| Γέννηση του Φιλίππου Α' Φιλάδελφου, γιου του του Αντίοχου Η' του Γρυπού και της Κλεοπάτρας Σελήνης Α'. | |||
| 114 / 113 π.Χ. | Το Βασίλειο των Σελευκιδών στη Συρία διαιρείται σε δύο τμήματα. Το νότιο κατείχε ο Αντίοχος Θ' Κυζικηνός, ενώ το βόρειο ο αδερφός του, Αντίοχος Η' Γρυπός. | ||
| 96 π.Χ. | Ο Αντίοχος Η' Γρυπός πεθαίνει από φυσικά αίτια και ο θρόνος περιέρχεται στον αδερφό του, Αντίοχο Θ' Κυζικηνό. | ||
| 95 π.Χ. | Ο γιος του Γρυπού, ο Σέλευκος Στ' Επιφανής, νικά και θανατώνει τον Κυζικηνό, καταλαμβάνοντας την εξουσία. Εν τούτοις, μέχρι το τέλος του έτους, ο Σέλευκος απομακρύνθηκε από το θρόνο από τον Αντίοχο Ι' τον Ευσεβή, γιο του Κυζικηνού, ο οποίος έτσι εκδικήθηκε για τον πατέρα του. | ||
| Ο Αντίοχος Ι' Ευσεβής κυβερνά την Αντιόχεια και τα περίχωρα αυτής, μαχόμενος δίχως τελειωμό με τα ξαδέρφια του και τους εξωτερικούς εχθρούς του κράτους. | |||
| 94 π.Χ. | Κατάληψη της Δαμασκού από το Δημήτριο Γ' τον Εύκαιρο, του οποίου τα δικαιώματα στο θρόνο υποστηρίζει ο Πτολεμαίος Θ' Λάθυρος, φαραώ της Πτολεμαϊκής Αιγύπτου. | ||
| Ο Αντίοχος ΙΑ' Επιφανής, από κοινού με το Φίλιππο Α' Φιλάδελφο, πραγματοποιεί μια ανεπιτυχή απόπειρα κατάληψης της Αντιόχειας. | |||
| 92 π.Χ. | Ο Αντίοχος ΙΑ' Επιφανής βρίσκει το θάνατο ενώ προσπαθεί να διασχίσει έφιππος τον ποταμό Ορόντη. | ||
| 92 π.Χ. | Πιθανή χρονολογία θανάτου του Αντίοχου Ι' κατά τη διάρκεια πολέμου με τους Πάρθους, που πραγματοποιούν εισβολή αυτή τη χρονιά. | ||
| 89 π.Χ. | Ο Δημήτριος Γ' νικά κατά κράτος τους Ιουδαίους στην πόλη Σεχέμ. | ||
| 88 π.Χ. | Ο Δημήτριος Γ' στρέφεται κατά του αδερφού του, Φιλίππου Α', για να συγκεντρώσει υπό το σκήπτρο του ολόκληρο το παλαιό κράτος των Σελευκιδών. | ||
| 87 π.Χ. | Ο Φίλιππος Α' και οι Πάρθοι υποχρεώνουν το Δημήτριο σε ήττα. Ο τελευταίος εξορίζεται. | ||
| Ο Δημήτριος πεθαίνει στην αυλή του ηγεμόνα των Πάρθων όπου και κρατούταν. | |||
| Ο Φίλιππος καταλαμβάνει την πόλη της Αντιόχειας. | |||
| Ο Φίλιππος βρίσκει νέο ανταγωνιστή στο πρόσωπο του νεότερου αδερφού του, του Αντίοχου ΙΒ' του Διόνυσου, ο οποίος και παίρνει υπό τον έλεγχό του την παλαιά πρωτεύουσα του Δημητρίου, τη Δαμασκό. | |||
| 84 π.Χ. | Ο Αντίοχος ΙΒ' Διόνυσος χάνει τη ζωή του μαχόμενος κατά των Ναβαταίων Αράβων. | ||
| 83 π.Χ. | Ο ηγεμόνας της Αρμενίας, ο Τιγράνης, εισβάλει στα εδάφη της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών και τα προσθέτει στην επικράτειά του. Απομάκρυνση του Φιλίππου από το θρόνο, για την τύχη του οποίου δεν γνωρίζουμε. Έτερη πιθανή ημερομηνία θανάτου του Αντίοχου Ι' του Ευσεβούς. | ||
Πηγές
* Αππιανός, Συριακά, [§69]
* www.livious.org, Philip I Philadelphus
* virtualreligion.net, Philip I Philadelphus
Δείτε επίσης
* Αντίοχος Ι' Ευσεβής
* Δημήτριος Γ' Εύκαιρος
* Αντίοχος ΙΑ' Επιφανής
* Δυναστεία των Σελευκιδών
* Αυτοκρατορία των Σελευκιδών
* Ελληνιστική Περίοδος
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
