Καρβούνι Μεσσηνίας

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας

Το Καρβούνι,[4] επίσημα Καρβούνιον, είναι ορεινός οικισμός κοντά στην Κυπαρισσία και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Το Καρβούνι βρίσκεται περίπου 8,5 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Κυπαρισσίας[4] σε υψόμετρο 359[1][5] μέτρα και απέχει 8,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους.

Ιστορία

Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Το ίδιο το χωριό, χτισμένο ολόκληρο πάνω σε λόφο με θέα στον Κυπαρισσιακό κόλπο, έχει μακρόχρονη ιστορία. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή του Δήμου Τριφυλίας, το όνομά του το οφείλει με βάση την τοπική παράδοση, είτε πιθανότερα, από τις μεγάλες ποσότητες ξυλοκάρβουνου, που έβγαζαν οι κάτοικοι της περιοχής από τα δασωμένα βουνά του, είτε, λιγότερο πιθανά, από την απειλή του Ιμπραήμ, ότι «θα κάνει το χωριό "κάρβουνο"», απειλή, που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.[4] Η αρχική τοποθεσία του χωριού, το Παλιό Καρβούνι κατά την παράδοση φιλοξένησε τους πρώτους κατοίκους του, που έφθασαν από τη Μάνη και την Αρκαδία.[4] Στη θέση αυτή, η οποία είναι κρυμμένη σε ρεματιά με νερά και πλατάνια, βρίσκονται τα ερείπια των παλαιών σπιτιών, ενώ ο γειτονικός λόφος φέρει το όνομα του Αγίου Νικολάου, από την ομώνυμη εκκλησία που υπήρχε εκεί.[4] Στη σημερινή θέση του χωριού, το Νέο Καρβούνι, φαίνεται ότι οι κάτοικοί του άρχισαν να εγκαθίστανται στις αρχές του 1900.[4] Τις δεκαετίες 1960 και 1970, η μετανάστευση τόσο προς το εξωτερικό, όσο και εντός της Ελλάδας, ιδιαίτερα προς την Αθήνα έφερε σταδιακά μείωση του πληθυσμού του χωριού.[4]

Διοικητική ιστορία

Το Καρβούνι προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Κυπαρισσίας το 1835,[6][7] ενώ αναφέρεται, το 1853 στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως χωριό του Δήμου Κυπαρισσίας της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 53 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[8] Το 1899 μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[9] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[10] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας.

Το 1912 το χωριό του Καρβουνίου αποσπάται από τον παλαιό Δήμο Κυπαρισσίας και εντάσσεται στην Κοινότητα Μουριατάδας, στην οποία έδρα γίνεται το χωριό Μουριατάδα.[11][12] Η Μουριατάδα παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», αυτή, καθώς και το χωριό Καρβούνι, υπήχθησαν στον κατηργημένο Δήμο Κυπαρισσίας,[13] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Καρβούνι ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[14][4] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Ο οικισμός Καρβούνι σήμερα ανήκει στην Τοπική Κοινότητα της Μουριατάδας, της οποίας έδρα είναι η Μουριατάδα.[4]

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 22 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, , αλλά και σε διάφορες αγροτικές εργασίες, όπως η καλλιέργεια κηπευτικών.[4]

Εξέλιξη Πληθυσμού του Καρβουνίου Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1844 51[15]
1851 53[8]
1879 82[16]
1889 102[17]
1896 170[18]
1907 155[19]
1920 129[20]
1928 126[21]
1940 133[22]
1951 131[23]
1961 110[24]
1971 96[25]
1981 30[26]
1991 80[27]
2001 45[28]
2011 22[29]

Κτίρια – εκδηλώσεις – αξιοθέατα

Εκτός από τα πετρόχτιστα σπίτια στο χωριό υπάρχει και η εκκλησία, ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Στη γιορτή του Αγίου γίνεται στο χωριό μεγάλο πανηγύρι.[30] Το πιο σημαντικό αξιοθέατο του χωριού θεωρείται ότι είναι η Ιερά Μονή Κατσιμικάδας,[4] στα δυτικά του χωριού, ενώ κοντά και λίγο πιο βόρεια από το γειτονικό χωριό της Μουριατάδας, βρίσκεται και ο Αρχαιολογικός χώρος Μουριατάδας, στον λόφο του Ελληνικού.[31]

Ιερά Μονή Κατσιμικάδας

Κύριο λήμμα: Ιερά Μονή Κατσιμικάδας

Το Μοναστήρι της Παναγίας Κατσιμικάδας βρίσκεται σε υψόμετρο 450 μέτρα, πάνω στο όρος Αιγάλεω (ή όρος Ψυχρό, όπως το αναφέρουν οι κάτοικοι της περιοχής), κοντά στα χωριά Καρβούνι και Μουριατάδα.[32] Η Ιερά Μονή Κατσιμικάδας είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Γέννησης της Θεοτόκου και εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.[4]

Δείτε επίσης

Κυπαρισσία
Δήμος Τριφυλίας
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Κυπαρισσίας

Παραπομπές

Καρβούνι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Καρβούνι Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Κυπαρισσία: 27610
4) Τ.Κ. Μουριατάδας: Το Καρβούνι, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
Καρβούνι, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
21-04-1835.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Καρβούνι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 579.
ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Μουριατάδας (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 40.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 123.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 89.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 105.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 239.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 280.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 308.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951", σελ. 150.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 183.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Μεσσηνία > Καρβούνι, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Μεσσηνία > Μουριατάδα, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Μεσσηνία > Μοναστήρι της Παναγίας Κατσιμικάδας, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Ιερά Μονή Κατσιμικάδας, από την σελίδα: monikatsimikadas.gr, "Ποίμνιο Μονής Κατσιμικάδας".

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ
Δημοτική Κοινότητα Κυπαρισσίας
Βαθύ, το
Καρτελάς, ο
Κυπαρισσία, η
Μαύρη Λίμνα, η
Μεμί, το
Μεταλλείο, το
Μπλεμενιάνοι, οι
Μύλοι, οι
Ρουζάκι, το
Σεργιάνι, το
Τερψιθέα, η
Φαρμάκα, η
Τοπική Κοινότητα Αρμενιών
Αρμενιοί, οι
Τοπική Κοινότητα Βρυσών
Βρύσες, οι
Τοπική Κοινότητα Μουριατάδας
Καρβούνι, το
Μουριατάδα, η
Τοπική Κοινότητα Μύρου
Αλιμάκι, το
Μύρον, το
Τοπική Κοινότητα Ξηροκάμπου
Ξηρόκαμπος, ο
Τοπική Κοινότητα Περδικονερίου
Περδικονέρι, το
Τοπική Κοινότητα Ραχών
Ράχες, οι
Τοπική Κοινότητα Σπηλιάς
Σπηλιά, η
Τοπική Κοινότητα Στασιού
Στασιόν, το
Τοπική Κοινότητα Φαρακλάδας
Λιθαρορίξι, το
Φαρακλάδα, η