Η λακωνική τέχνη άνθησε κατά την αρχαϊκή περίοδο. Εκφράστηκε κυρίως μέσω της δημιουργίας κεραμικών αγγείων, καθώς και αντικειμένων από μπρούτζο και ελεφαντόδοντο.

Τέχνες
Γλυπτική

Η συνεισφορά της Λακωνίας στη γλυπτική δεν διαθέτει την εντυπωσιακή τελειότητα των δημιουργιών άλλων περιοχών, ωστόσο είναι συγκρίσιμη με εκείνη της Βοιωτίας. Κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. στη Σπάρτη ακμάζει μια σχολή δαιδαλικής τεχνοτροπίας, η οποία εκφράζεται κυρίως με τη δημιουργία αγαλματιδίων από ψημένο πηλό. Τα ταφικά ανάγλυφα του επόμενου αιώνα είναι σχετικά μέτριας ποιότητας, ωστόσο το άγαλμα που θεωρητικά αναπαριστά το Λεωνίδα, και που σώζεται ως τις μέρες μας, αφήνει να εννοηθεί πως σταδιακά η τεχνική των δημιουργών βελτιωνόταν.[1]
Αρχιτεκτονική

Όσον αφορά την αρχιτεκτονική ο Θουκυδίδης σημειώνει: «ας υποθέσουμε, τελικά, πως η Σπάρτη καταστρέφεται με αποτέλεσμα να απομείνουν οι ναοί και τα θεμέλια των κτιρίων: μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, η δύναμή της θα προκαλούσε, πιστεύω, σε συνδυασμό με τη φήμη της, σοβαρές αμφιβολίες στις μελλοντικές γενιές».[2] Η Σπάρτη δε στερήθηκε κάθε είδος μνημείου, όπως μαρτυρούν τα κεφάλαια [3] που αφιερώνει ο Παυσανίας στο έργο του για την πόλη: θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τη Σκιά (570-560 π.Χ.), ένα ωδείο κυκλικού σχήματος, το ναό της Αθηνάς στον Οίκο του Χαλκού (τέλη του 4ου αιώνα π.Χ.) ή ακόμη την Περσική Στοά, της οποίας η κατασκευή χρηματοδοτήθηκε από τα λάφυρα των Μηδικών Πολέμων. Επιπροσθέτως, λίγο πιο έξω από την πόλη έστεκε ο ναός της Ορθίας Αρτέμιδος.
Κεραμική

Η λακωνική κεραμική μέχρι τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. εντάσσεται στο γεωμετρικό στυλ. Η Λακωνική Α' χαρακτηρίζεται από διάκοσμο όπου εναλλάσσονται τα τετράγωνα και οι μαύρες στίξεις στην εκροή των αγγείων. Οι απεικονίσεις μορφών περιορίζονται σχεδόν αποκλειστικά στα λιοντάρια. Οι Λάκωνες καλλιτέχνες δημιούργησαν επίσης ογκώδη αγγεία, ανάμεσα στα οποία πιθανώς ανήκει και ο Κρατήρας του Βιξ, 1,64 μέτρα ψηλός, ο οποίος χρονολογείται τον 6ο αιώνα π.Χ. Η ακριβής προέλευσή του δεν έχει εξακριβωθεί, ωστόσο είναι αναμφίβολα επηρεασμένος από τη λακωνική τεχνοτροπία.
Λακωνικό άλογο, μπρούτζινο αγαλματίδιο από την Ολυμπία, περ. 740 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου.

Η Λακωνική Β' διατηρεί τα ανωτέρω ανατολίτικα στοιχεία της. Ωστόσο εισάγονται οι μελανές μορφές στα διάφορα αγγεία, τα οποία προορίζονταν στην πλειονότητά τους για εξαγωγή. Η παραγωγή αυτή φτάνει στο απόγειό της προς το 560 – 550 π.Χ. οπότε και βρίσκει διέξοδο προς τον Τάραντα της Κάτω Ιταλίας, που αποτελούσε αποικία των Σπαρτιατών, αλλά και προς την Ετρουρία, την Κυρηναϊκή ή το Δέλτα του Νείλου. Ο κύλιξ με το ψηλό πόδι είναι η συνηθέστερη επιλογή των καλλιτεχνών. Μπορούμε να διακρίνουμε ορισμένους μεγάλους τεχνίτες, όπως ο Ζωγράφος της Ναυκρατίδος, ο Ζωγράφος των Βορεάδων, ο Ζωγράφος του Αρκεσιλάου, ο Ζωγράφος των Αναβατών και ο Ζωγράφος του Κυνηγιού. Ο τελευταίος σταμάτησε την παραγωγή του γύρω στο 530 π.Χ. Κατά τη διάρκεια της ίδιας δεκαετίας, η διακόσμηση κεραμικών με τη χρήση μαύρου λούστρου παραγκώνισε τη λακωνική κεραμική με τις μορφές.

Αγαπημένο θέμα των Λακεδαιμονίων καλλιτεχνών είναι ο Ηρακλής, ο οποίος απεικονίζεται ως συνηθισμένος οπλίτης, καθώς επίσης και οι Σάτυροι, οι ένθρονες θεότητες και οι φτερωτοί δαίμονες. Αντιθέτως, ούτε ο Απόλλων ούτε οι Διόσκουροι έχουν εντοπιστεί με βεβαιότητα πάνω στα αγγεία. Επίσης οι ήρωες του Τρωικού Πολέμου λάμπουν δια της απουσίας τους.
Μπρούτζος

Οι Λάκωνες καλλιτέχνες διακρίθηκαν επίσης κατά την αρχαϊκή εποχή στην κατεργασία του μπρούτζου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το αποκαλούμενο λακωνικό άλογο, το οποίο αποπνέει μια αξιοσημείωτη αύρα δύναμης και σταθερότητας. Χαρακτηρίζεται από μακρύ λαιμό, μικρό αυχένα και τρυπητή ορθογώνια βάση, η οποία καταλήγει σε μία προεξοχή όπου αναπαύεται η ουρά του ζώου. Κατασκευάστηκε με τη βοήθεια ενός καλουπιού από κερί. Ο χαλκός, σε ίση αναλογία με τον κασσίτερο, χύθηκε από μικρές τρύπες μέσα σε ένα χωρισμένο σε τμήματα καλούπι σύμφωνα με μία τεχνική που σήμερα έχει χαθεί. Το αγαλματίδιο που προέκυψε από την αφαίρεση του καλουπιού δεν αναπαράχθηκε. Αυτό το είδος φιγούρας, το οποίο χρονολογείται στα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ. ξεχωρίζει ανάμεσα στις αναθηματικές γεωμετρικές προσφορές στον ιερό χώρο της Ολυμπίας. Η παραγωγή αγαλματιδίων υψηλής ποιότητας επιβιώνει μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. Αν και τα άλογα γενικά αποτελούν αυτόνομα έργα τέχνης, η πλειονότητα των έτερων μορφών αποτελούσαν τμήματα πολυτελών αντικειμένων, π.χ. ενός καθρέφτη.[1]
Συλλογή εικόνων

Κάντε κλικ στις παρακάτω εικόνες για μεγένθυση:

Λακεδαιμόνιος οπλίτης.

Λακεδαιμόνιος οπλίτης.

Αγαλματίδιο ακοντιστή.

Η Ορθία Αρτέμιδα.

Καλυδώνιος Κάπρος.

Οδυσσέας & Πολύφημος.

Η Σφίγγα.

Σκηνή συμποσίου.

Δείτε επίσης

Αρχαία ελληνική κεραμική
Γεωμετρική κεραμική
Μελανόμορφη αγγειογραφία
Αρχαία Σπάρτη

Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 R. M. Cook, « Spartan History and Archaeology », The Classical Quarterly, New Series, τόμ. 12, νο1 (mai 1962), σελ. 157.
↑ Θουκυδίδης, I, 10, 2.
↑ Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», III, 11-16.

Βίβλιογραφία

Pollitt, J.J. (1990). «The Art of Ancient Greece: Sources and Documents». Cambridge University Press. ISBN 978-0521273664.
Osborne, Robin (1998). «Archaic and Classical Greek Art (Oxford History of Art)». Oxford University Press. ISBN 978-0192842022.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δείγματα λακωνικής τέχνης στο www.mrsgraham.net
Δείγματα λακωνικής τέχνης στο www.sikyon.com
Λακωνική Μεταλλοτεχνία, κείμενο της Ρόζας Προσκυνητοπούλου στον ιστότοπο του ιδρύματος Ωνάση