Ο όρος δεν χρησιμοποιείται από τους πρώτους μεγάλους ιστορικούς της Ελλάδος, τον Ηρόδοτο και το Θουκυδίδη. Απαντάται ωστόσο στα κείμενα του Ξενοφώντα [1] και του Αριστοτέλη.[2]

Τα κριτήρια των Σπαρτιατών αναφορικά με το ποιος κατείχε την ιδιότητα του πολίτη υπήρξαν ιδιαίτερα επιλεκτικά. Αρχικά θα έπρεπε να κατάγεται από πατέρα πολίτη και μητέρα κόρη πολίτη. Επίσης, θα έπρεπε να υποστεί και να ολοκληρώσει με επιτυχία την «αγωγή», δηλαδή την εκπαίδευση που λάμβαναν οι νεαροί Λακεδαιμόνιοι προκειμένου να γίνουν ολοκληρωμένοι στρατιώτες και πολίτες της πατρίδας τους. Τέλος, είχαν την υποχρέωση να συμμετάσχουν καθημερινά στα κρατικά συσσίτια, συνεισφέροντας ή πληρώνοντας τη διατροφή τους.

Το 480 π.Χ., η Σπάρτη είχε 8.000 πολίτες, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Ωστόσο, το σώμα των Ομοίων περιοριζόταν για τόσο λίγους άνδρες, ώστε να υπολογίζονται γύρω στους 1.200 κατά την βαρειά ήττα της Σπάρτης από τη Θήβα κατά τη Μάχη των Λεύκτρων (371 π.Χ.): οι απώλειες, που πιθανότατα έφτασαν τους 400 οπλίτες, κόστισαν στην πόλη το ένα τρίτο του πολιτικού της σώματος. Ορισμένοι από τους αρχαίους ιστορικούς αποδίδουν την παρακμή της Σπάρτης ακριβώς στην άρνηση αυτή των πολιτών της να ενωθούν με τους είλωτες και τους περίοικους, με την έλλειψη αυτή σε έμψυχο δυναμικό να αποδίδεται με τον όρο «ολιγανθρωπία».

Παραπομπές

1. ↑ Ξενοφών, «Λακεδαιμονίων πολιτεία», «Ανάβασις» και «Ελληνικά»
2. ↑ Αριστοτέλης, «Πολιτικά»

Βιβλιογραφία

* (Αγγλικά) Paul Cartledge, «Spartan Reflections», University of California Press, Berkeley, 2001 (ISBN 0-520-23124-4).
* (Γαλλικά) Edmond Lévy, «Sparte : histoire politique et sociale jusqu’à la conquête romaine», Seuil, coll. «Points Histoire», Paris, 2003 (ISBN 2-02-032453-9) .

Αρχαία Σπάρτη Ιστορία Ιστορία της Σπάρτης | Κάθοδος των Δωριέων | Πρώτος Μεσσηνιακός Πόλεμος | Δεύτερος Μεσσηνιακός Πόλεμος | Σπαρτιατική Συμμαχία | Σεισμός του 464 π.Χ. | Μηδικοί Πόλεμοι | Συνωμοσία του Κινάδωνα | Πελοποννησιακός Πόλεμος | Σπαρτιατική Ηγεμονία | Κορινθιακός Πόλεμος | Χρεμωνίδειος πόλεμος | Κοινό των Ελευθερολακώνων Πολιτεία Μεγάλη Ρήτρα | Βασιλείς | Έφοροι | Γερουσία | Απέλλα Κοινωνία Όμοιοι | Περίοικοι | Είλωτες | Νεοδαμώδεις | Μόθακες | Τρόφιμοι | Υπομείονες | Κοινωνική θέση γυναικών Στρατός Αγωγή | Κρυπτεία | Φάλαγγα | Μόρα | Οπλίτης | Πολιτισμός Λακωνική τέχνη | Μέλανας ζωμός | Συσσίτια | Παιδεραστία | Ξενηλασία | Καιάδας | Βίβασις | Λακωνοφιλία | Λακωνισμός Αθλητισμός Αγώνες σφαιροβολίας Θρησκεία Διόσκουροι | Μενέλαος | Ωραία Ελένη | Ηρακλής | Ιερό Ορθίας Αρτέμιδος | Κάρνεια | Γυμνοπαιδίες | Υακίνθια | Διαβατήρια | Λεωνίδεια | Ταινάρια | Τιθηνίδια Αποικίες Θήρα | Λάπαθος | Σέλγη | Τάρας Πρόσωπα Λυκούργος | Χίλων | Λεωνίδας | Λύσανδρος | Ευρυβιάδης | Κλεομένης Α' | Δημάρατος | Κλεομένης Γ' | Παυσανίας | Αγησίλαος Β' | Άγις Β' | Νάβις | Τυρταίος | Πλειστοάναξ | Γύλιππος