Ο Πλάτανος είναι χωριό, το οποίο βρίσκεται αμφιθεατρικά χτισμένο στις πλαγιές του όρους Πάρνωνας. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Βόρειας Κυνουρίας στο Νομό Αρκαδίας.

Έχει απόσταση 180 χλμ από την Αθήνα και 22 χλμ από την παραλία Άστρους. Περιβάλλεται από πολλά πλατάνια εκατοντάδων χρόνων εξ ου και η ονομασία του χωριού. Έχει τη μορφή νησιού με σοκάκια όπου δεν μπαίνουν αμάξια.Οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η καταγωγή τους είναι από νησί, πιθανόν την Αίγινα. Το χωριό, έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Δίπλα στο χωριό κυλά ο ποταμός Βρασιάτης. Λόγω του ποταμιού έχουν δημιουργηθεί στο χωριό πολλές δημόσιες βρύσες και αυλάκια στα σοκάκια. Συνορεύει με το χωριό Χάραδρος, Άγιος Ιωάννης και το τσακώνικο χωριό Σίταινα. Σε απόσταση 2 χλμ από το χωριό βρίσκεται το φαράγγι της Λεπίδας.

Ιστορία

Ο Πλάτανος αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή το 1435, με την ονομασία Πλαταμώνας. Κατά τα επόμενα έτη, αναφέρεται σε αρκετά έγγραφα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Πριν και κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος και 19ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή, μαζί με άλλα γειτονικά χωριά. Την ίδια περίοδο χτίστηκαν και αρκετά αρχοντικά πυργόσπιτα. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού κατά την Επανάσταση του 1821. Το 1826, ο Ιμπραήμ πέρασε από το χωριό όμως οι κάτοικοι σωθήκανε γιατί κρυφτήκανε σε μια σπηλιά στον απέναντι λόφο που οι κάτοικοι την λένε ακόμα "τρούπα". Υπάρχει μέσα φούρνος και στέρνα.

Μετά την απελευθέρωση, έγινε έδρα του δήμου Πλατανούντος, ενώ τα επόμενα χρόνια, μετά τη συγχώνευσή του στον Δήμο Θυρέας, αποτέλεσε την έδρα της ομώνυμης κοινότητας.
Το χωριό

Ο Πλάτανος, λόγω του άφθονου νερού του, λειτουργούσαν παλαιότερα νερόμυλοι, νεροπρίονο και νεροτριβή. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων, όπως κεράσια, κάστανα, σύκα, αλλά και ντομάτες και διάφορα κολοκυθοειδή. Οι παλαιοί θυμούνται τα χωράφια γεμάτα φανάρια τη νύχτα όπου οι κάτοικοι πήγαιναν και τα πότιζαν. Επίσης ο μισός πληθυσμός του χωριού κάποτε ασχολιόταν με την κτηνοτροφία. Τώρα είναι 3-4 οικογένειες.

Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα του χωριού, είναι το λαούτο και το βιολί. Οι οργανοπαίχτες, καλούνταν σε πανηγύρια και γάμους και στα διπλανά χωριά.

Στο χωριό υπάρχουν 5 εκκλησίες:ο Άγιος Γεώργιος, που βρίσκεται στον απέναντι λόφο και θεωρείται ως η πρώτη εκκλησία του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πρώτος οικισμός βρισκόταν εκεί, οι Άγιοι Θεόδωροι, που βρίσκονται στο πάνω μέρος του χωριού. Η πέρα Παναγιά, που βρίσκεται στον δεύτερο λόφο δεξιά του χωριού, περικυκλωμένη από νερά και πεζούλες κατοίκων που οργώνουν. Η περιοχή εκεί λέγεται Σέλα και παλαιότερα αποτελούσε μοναστήρι το οποίο κατασκευάστηκε στα τέλη του 15ου αι. και αγιογραφήθηκε από τον Γεώργιο Κουλιδά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία πήρε την ονομασία της από έναν Τούρκο αγά, ο οποίος έταξε μια χρυσή σέλα προκειμένου να σωθεί το παιδί του από μία αρρώστια, που τελικά σώθηκε. Στην εκκλησία, ζούσαν καλόγεροι που όμως κρεμάστηκαν από τους Τούρκους. Έχει δημιουργηθεί βρύση και τσιμεντένια παγκάκια στην περιοχή του παρεκκλησιού. Εκεί, την Τρίτη του Πάσχα γινόταν γιορτή με οργανοπαίχτες.

Η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού και γίνεται λειτουργία κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου. Και αυτή η εκκλησία αποτελούσε παλαιότερα μοναστήρι (18ος αι.) όπου είχαν κελιά καλόγεροι. Τέλος, η εκκλησία του Αγίου Πέτρου, που βρίσκεται δίπλα από το κοινοτικό γραφείο του Προέδρου του χωριού. Κεντρική εκκλησία του χωριού είναι η Αγία Άννα, που γιορτάζεται στις 25 Ιουλίου η κοίμηση της, με περιφορά εικόνας στα σοκάκια του χωριού. Η εκκλησία έχει εικόνα μισοκαμμένη από την επιδρομή του Ιμπραήμ.

Στο χωριό λειτουργεί ξενώνας από το 2010 με παροχή καφέ και φαγητού. Υπάρχουν 2 ακόμη καφενεία. Οι επισκέπτες είναι κυρίως ορειβάτες και φυσιολάτρες, οι οποίοι κάνουν πεζοπορία στο φαράγγι της Λεπίδας, στη γέφυρα που οδηγεί στον παλαιό δρόμο για το Άστρος που ονομάζεται Σκάλα και εξυπηρετούσε τον κόσμο πριν γίνει το οδικό δίκτυο. Ακόμη κάνουν πεζοπορία στο παλαιό μονοπάτι Πλάτανος-Σίταινα.

Ιστορικό πληθυσμού
Έτος Πληθυσμός
1961 366
1971 343
1981 412
1991 310
2001 325
2011 213

Έθιμα

Το Σάββατο του Λαζάρου οι κάτοικοι πηγαίνουν στο ποτάμι για να μαζέψουν καβούρια επειδή, λένε, ότι βγαίνουν πολλά με το φεγγάρι. Την επόμενη μέρα τα μαγειρεύουν στο τηγάνι με αλεύρι και τα ονομάζουν Ιμάμη.

Στην πλατεία της βρύσης, το απόγευμα του Πάσχα καίγεται ο Ιούδας.

Στις μέρες μας, οι σύλλογοι διοργανώνουν γιορτές:

Η γιορτή Κερασών γίνεται τον Μάη όταν συλλέγονται τα πρώιμα κεράσια.
Η γιορτή Καστάνων γίνεται τον Οκτώβρη.
Κάποτε γινόταν και η γιορτή του Φεγγαριού και των Ερώτων που γινόταν με το τελευταίο φεγγάρι του Αυγούστου.

Κάποιες φορές ρίχνεται και ο σταυρός στο ποτάμι την εορτή των Φώτων.

Παραπομπές

«Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011». (ελληνική γλώσσα) Ελληνική απογραφή 2011. Ελληνική Στατιστική Αρχή. 1 Μαΐου 2011.

Δημοτική Κοινότητα Άστρους
Άγιος Ιωάννης, ο
Άγιος Στέφανος, ο
Άστρος, το
Βάρβογλη, η
Ιερά Μονή Λουκούς, η
Χαντάκια, τα
Τοπική Κοινότητα Αγίας Σοφίας
Αγία Σοφία, η
Τοπική Κοινότητα Αγίου Ανδρέου
Άγιος Ανδρέας , ο
Άγιος Γεώργιος, ο (Τ.Κ.Αγίου Ανδρέου)
Αρκαδικό Χωριό, το
Παραλία Αγίου Ανδρέου, η
Τοπική Κοινότητα Αγίου Γεωργίου
Άγιος Γεώργιος, ο (Τ.Κ.Αγίου Γεωργίου)
Αετοχώρι, το
Βάθηα, τα
Μελίσσι, το
Τοπική Κοινότητα Αγίου Πέτρου
Άγιος Πέτρος , ο
Μονή Μαλεβής, η
Ξηροκάμπι, το
Τοπική Κοινότητα Βερβένων
Βέρβενα, τα
Κάτω Βέρβενα, τα
Παυλέικα, τα
Τοπική Κοινότητα Δολιανών
Άνω Δολιανά, τα
Δραγούνι, το
Καμινάριον, το
Κάτω Δολιανά, τα
Κούβλης, ο
Προσήλια, τα
Ρουναίικα, τα
Τοπική Κοινότητα Ελάτου
Έλατος, ο
Τοπική Κοινότητα Καράτουλα Κυνουρίας
Καράτουλας, ο
Τοπική Κοινότητα Καστανίτσης
Καστανίτσα, η
Τοπική Κοινότητα Καστρίου
Καστρί, το
Τοπική Κοινότητα Κορακοβουνίου
Κορακοβούνι, το
Νεοχώρι, το
Ορεινό Κορακοβούνι, το
Τοπική Κοινότητα Κουτρούφων
Κούτρουφα, τα
Τοπική Κοινότητα Μελιγούς
Χειμερινή Μελιγού, η
Ορεινή Μελιγού, η
Πόρτες, οι
Χειμερινή Μελιγού, η
Τοπική Κοινότητα Μεσορράχης
Μεσορράχη, η
Τοπική Κοινότητα Νέας Χώρας
Νέα Χώρα, η
Τοπική Κοινότητα Ξηροπηγάδου
Λιλέικα, τα
Λιμανάκια, τα
Μεταμόρφωση, η
Ξηροπήγαδο, το
Πλάκα, η
Χάνι Γκρίγκου, το
Τοπική Κοινότητα Παραλίου Άστρους
Παράλιο Άστρος, το
Τοπική Κοινότητα Περδικόβρυσης
Μονή Προδρόμου, η
Περδικόβρυση, η
Τοπική Κοινότητα Πλατάνας
Λουλούδια, τα
Πλατάνα, η
Τοπική Κοινότητα Πλατάνου
Πλάτανος, ο
Τοπική Κοινότητα Πραστού
Άγιος Παντελεήμων, ο
Μονή Εορτακουστής, η
Πραστός, ο
Τοπική Κοινότητα Σιταίνης
Σίταινα, η
Τοπική Κοινότητα Στόλου
Στόλος, ο
Φούντωμα, το
Τοπική Κοινότητα Χαράδρου
Άγιοι Ασώματοι, οι
Χάραδρος, ο
Τοπική Κοινότητα Ωργιάς
Ωριά ή Ωργιά, η

Νομός Αρκαδίας : Δήμος, Κοινότητα Τριπόλεως | Απόλλωνος | Βαλτετσίου | Βόρειας Κυνουρίας | Βυτίνας | Γόρτυνος | Δημητσάνας | Ηραίας | Κλείτορος | Κοντοβάζαινας | Κορυθίου | Λαγκαδίων | Λεβιδίου | Λεωνιδίου | Μαντινείας | Μεγαλόπολης | Σκυρίτιδας | Τεγέας | Τρικολώνων | Τροπαίων | Φαλαισίας | Φαλάνθου Κοσμά Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αρκαδίας