Τα Πατρικά είναι ένα μικρό χωριό της νοτιοανατολικής Χίου, σε οδική απόσταση 24 χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου. Σήμερα υπάγεται στο ομώνυμο τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Μαστιχοχωρίων, του οποίου αποτελεί και τον μοναδικό οικισμό. Το μεσοσταθμικό υψόμετρο του χωριού είναι 190 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Κοντινότερος οικισμός είναι το μεγάλο χωριό Καλαμωτή, δύο χιλιόμετρα προς τα δυτικά και χαμηλότερα. Επίσης, από την άλλη πλευρά βρίσκονται κοντά τα χωριά Κοινή, Βουνό, ενώ σε ευθεία γραμμή εγγύτερα είναι τα Φλάτσια.

Η ονομασία του χωριού παραπέμπει στην πατρική κληρονομιά (κατά τον Γεώργιο Ζολώτα) ή στα «πατερικά», δηλαδή κτήματα των πατέρων (μοναχών) της Νέας Μονής (κατά τον Άμαντο). Σύμφωνα με χειρόγραφα που έχουν βρεθεί, το πρώτο σπίτι στα Πατρικά κτίστηκε το 1050 από την οικογένεια Μενδώνη. Υπήρχαν ομώνυμοι μικροί οικισμοί στη Μήλο και την Ικαρία, ενώ στη Χίο παραλλαγή του τοπωνυμίου συναντάται και στα Πατρίκια (κάτω από τον λόφο του Αγίου Μηνά, προς τα Θυμιανά).

Το χωριό ήταν κάποτε περιτειχισμένο με καστρόπορτες κλπ., κατά τα πρότυπα των χωριών-κάστρων της Χίου, σε μικρότερη βέβαια κλίμακα, όπως προδίδουν οι ονομασίες θέσεών του «Γύρος», «Μέσα Πόρτα» και «`Εξω Πόρτα». Το χωριό όμως υπέστη πολλές ζημιές στο σεισμό του 1949, οπότε η ανοικοδόμησή του συνέτεινε στο να εξαφανισθούν πολλά στοιχεία της αρχιτεκτονικής τύπου «χωριού-κάστρου». Οι κάτοικοι του χωριού, που ονομάζονται Πατρικούσοι / Πατρικούσαινες στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, είναι στην πλειονότητά τους γεωργοί και παράγουν μαστίχα, λάδι, ελιές, αμύγδαλα, γλυκάνισο, κ.ά..

Η εξέλιξη του πληθυσμού των Πατρικών στις επίσημες απογραφές (βλ. τον πίνακα) είναι τυπικό δείγμα μαρασμού της ελληνικής επαρχίας, και αυτό παρά τη μεγάλη εγγύτητα της Καλαμωτής, που έχει γυμνάσιο-λύκειο κλπ..

Πληθυσμός των Πατρικών

`Eτος απογραφής Κάτοικοι

1951 322
1971 195
1981 138
1991 126
2001 86

Ο ενοριακός ναός (η «χωριοεκκλησιά») των Πατρικών τιμάται στο όνομα του Αγίου Γεωργίου. Υπάρχουν ή υπήρχαν επίσης παλαιοί ναοί του Αγίου Δημητρίου, του Ταξιάρχη και των Εισοδίων της Θεοτόκου, ενώ εκτός του οικισμού (ξωκκλήσια) βρίσκονται η Θεοτόκος η Δάφνη (κτητορική της οικογένειας των Παρασκευάδων), η Υπαπαντή (κτητορική της οικογένειας Πασσάδη), ο Άγιος Αντώνιος, οι Άγιοι Σαράντα, ο Προφήτης Ηλίας και ο Άγιος Ισίδωρος. Το χωριό υπάγεται εκκλησιαστικώς στην αρχιερατική εποπτεία Νενήτων της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών. Κατά τον Γ.Ι. Ζολώτα, «εκ των εκκλησιών τούτων η έχουσα την τερπνοτέραν θέσιν και άποπτον οπωσδήποτε είναι ο Άγιος Ιωάννης».

Ο ταχυδρομικός κωδικός των Πατρικών είναι 82102.

Πηγή

* Γεωργίου Ι. Ζολώτα: Ιστορία της Χίου, τόμος Α («Ιστορική Τοπογραφία και Γενεαλογία»). Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, Αθήναι 1921, σσ. 606-607.