.
Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας
Οι Λαπαναγοί είναι χωριό που βρίσκεται στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, στον πρώην νομό Αχαΐας, στην πρώην Επαρχία Καλαβρύτων και ανήκει διοικητικά στον Δήμο Καλαβρύτων. Χωροθετείται στην Βορειοανατολική πλευρά του Δήμου Καλαβρύτων, σε απόσταση περίπου 29χλμ. από τα Καλάβρυτα, νοτιοανατολικά του χωριού Λεόντιου και απέναντι από την Ιερά Μονή Μακελλαριάς. Είναι ένας ορεινός οικισμός σε ύψος 750μ. που προστατεύεται βόρεια από την οροσειρά Λαγό-Γουλά-Καυκαριάς, ανατολικά από τον ποταμό Σελινούντα και δυτικά από το ορεινό όγκο του Γερακοβουνίου. Το χωριό επικοινωνεί, με το Αίγιο μέσω αγροτικού δρόμου που διασχίζει τις περιοχές Κουνινά κι Ρακίτα και με τα Καλάβρυτα επίσης μέσω αγροτικού δρόμου που περνά από το χωριό Πετσάκοι. Επικοινωνεί με το μοναστήρι της Μακελλαριάς, μέσω του δάσους Φλάμπουρα-Κάνισκα.
Ιστορία των Λαπαναγών
Η ανάγκη για προστασία επέβαλε στου πληθυσμούς της εποχής μετακόμιση σε ορεινές στρατηγικές τοποθεσίες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ασφάλειας, υγιεινής και διατροφικής βιοσιμότητας. Οι Λαπαναγοί τηρούν στον μέγιστο βαθμό αυτά τα χαρακτηριστικά, έτσι και ήρθε η δημιουργία του χωριού. Στοιχεία για το χωριό και την ιστορία του διασώζονται από την επανάσταση του ‘21 και μετά. Είναι όμως σίγουρο ότι οι Λαπαναγοί έχουν πολύ μεγαλύτερο χρονικό βάθος από τις διασώζοντες γραπτές ιστορικές πηγές, δηλαδή από τότε που οι Τούρκοι πάτησαν το χωριό μετά την πτώση των Καλαβρύτων το 1460. Λαπαναγίτες όπως οι Ιωάννης Δρούλιας,Δημήτρης Κόρδας, Αντώνης Αδαμόπουλος, Κωνσταντίνος Παπαχριστόπουλος, Νίκος Αλεξόπουλος, έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην επανάσταση του 1821.
Το 1827 η στρατιά του Ιμπραήμ συνέχιζε την καταστροφή τής Πελοποννήσου. Τότε ο Κολοκοτρώνης είχε φτάσει ως τους Λαπαναγούς και είχε δώσει εντολή στους τοπικούς οπλαρχηγούς να αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ με κάθε τρόπο. Στις 26 Αυγούστου εκείνου του χρόνου ο στρατός του Ιμπραήμ πέρασε και στρατοπέδευσε έξω από τους Λαπαναγούς με αρχηγούς τον Ντελή Αχμέτ και τον Νενέκο. Την άλλη μέρα, στις 27 του Αυγούστου, οι Έλληνες αγωνιστές (1.ΟΟΟ Καλαβρυτινοί, 3ΟΟ Αιγιώτες, 5ΟΟ Καρυτινοί και 1ΟΟ Σουλιώτες) περίμεναν τον τούρκικο στρατό στον λόφο Λαγό με ταμπούρια, των οποίων τα υπολείμματα σώζονται έως και σήμερα. Οι Έλληνες πήραν την νίκη λόγω της στρατηγικής τοποθεσίας που επέλεξαν . Έτσι οι Τούρκοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή με 4ΟΟ νεκρούς και 3ΟΟ τραυματίες, ενώ οι Έλληνες άφησαν το πεδίο της μάχης με μόλις 3 νεκρούς και 10 τραυματίες[1]. Η νίκη στην Καυκαριά ήταν η τελευταία μεγάλη νίκη των Ελλήνων καθώς μετά από δύο μήνες πραγματοποιήθηκε η Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
Το χωριό των Λαπαναγών μετά την Επανάσταση του '21 παρουσίασε σημαντική οικονομική ανάπτυξη. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα πολλά διώροφα σπίτια που χτίστηκαν,μεταξύ 185Ο-192Ο, με πελεκητή πέτρα, καθώς το γεγονός ότι λειτουργούσε στο χωριό, μέχρι το 193Ο περίπου, λαϊκή αγορά για τους κατοίκους του και τους κατοίκους των γύρω χωριών. Το 188Ο πολλοί Λαπαναγίτες κατέβηκαν στο Αίγιο και στην Εγλυκάδα Πατρών που εγκαταστάθηκαν στον οικισμό . Πολλοί εγκαταστάθηκαν στο Μεσσηνέζι Αιγίου και άλλοι πήγαν στην ορεινή Αιγιάλεια όπου ίδρυσαν το χωριό Κούμαρης. Εκεί πήραν εκτάσεις από τον Διομήδη Πολυχρονιάδη και καλλιεργούσαν κυρίως σταφίδες. Σήμερα οι περισσότεροι Λαπαναϊτες ζούνε στο Αίγιο, ενώ στο χωριό μένουν μόνιμα ελάχιστες οικογένειες.
Την περίοδο της Κατοχής το χωριό αποτέλεσε εστία ισχυρής αντίστασης αποτέλεσμα της οποίας ήταν η πυρπόληση και η γενικότερη καταστροφή του τόπου (σφαγή αντρών και απώλειες περιουσιακών στοιχείων). Στις 17 Δεκεμβρίου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις μνήμης στο χωρίο με αφορμή την πυρπόληση του από τους Γερμανούς το 1943 λόγω της μάχης που δόθηκε κατά την διάρκεια της κατοχής (Μάχη της Γουργουμίσσας) που μετά την αφετηρία της στους Λαπαναγούς συνεχίστηκε στο γειτονικό Λεόντειο. Στις αρχές του Ιουλίου διοργανώνεται το ετήσιο Συναπάντημα των απανταχού Λαπαναϊτών ενώ στις 15 Αυγούστου γίνεται το πανηγύρι στο χωρίο των Λαπαναγών συγκεντρώνονται πλήθος επισκεπτών.
Αρχιτεκτονική του οικισμού
Η τοπική αρχιτεκτονική του χωριού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η κατασκευή των σπιτιών στηρίζεται εξ ολοκλήρου στην πέτρα, στην ιδιαίτερη επεξεργασία και στο δέσιμο της. Μέσω των κτισμάτων μπορούμε να παρατηρήσουμε την ιδιαίτερη τεχνική κατασκευής των παλιών Λαπαναϊτών μαστόρων που συνέβαλλε τόσο στην ανθεκτικότητα τους, όσο και στην υγιεινή διαβίωση σ'αυτά. Τα πετρόκτιστα κτίσματα είναι απόλυτα εναρμονισμένα με το ορεινό τοπίο του χωριού και ειδικά με τον εντυπωσιακό γεωλογικό σχηματισμό του Γερακοβουνίου που οριοθετεί και προσδιορίζει την μοναδικότητα του γενικότερου τοπίου των Λαπαναγών. Την ιδιαίτερη τεχνική της αρχιτεκτονικής των Λαπαναγών στην κατασκευή των κτισμάτων ο επισκέπτης μπορεί να την εντοπίσει στην συνολική της μορφή στην παλιά εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Μια εκκλησία ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού κάλλους που δυστυχώς επλήγη από τον καταστροφικό σεισμό του 1995 και έκτοτε παραμένει ανενεργή.
Το Γερακοβούνι
Ο ιδιαίτερου κάλους αυτός γεωμορφολογικός σχηματισμός που δεσπόζει στην περιοχή των Λαπαναγών και στην προέκτασή του καταλήγει πάνω από την Μακελλαριά διακοπτόμενος από τον ποταμό Σελινούντα, πήρε το όνομά του του από τα γεράκια που κατοικούσαν εκεί από παλιά. Είναι ένας τεράστιος και επιβλητικός βράχος που υψώνεται σαν τείχος με μεγάλες διαστάσεις στα δυτικά των Λαπαναγών. Ο κύριος όγκος ξεκινάει από την όχθη του Σελινούντα, απέναντι από τη Μακελλαριά και ανεβαίνει με μέγιστο υψόμετρο τα 10OO μέτρα.
Στην μεριά των Λαπαναγών,το Γερακοβούνι, με πάμπολλες πτυχώσεις, σχηματίζει με τις βροχές μικρούς καταρράκτες, ενώ τον χειμώνα δημιουργούνται παγοκρύσταλλοι, που μοιάζουν με σταλαγμίτες. Στο Γερακοβούνι υπάρχει και μεγάλο σπήλαιο το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας και της κατοχής ως καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού των Λαπαναγών. Στο σπήλαιο υπήρχε και ναός, αφιερωμένος στην Παναγία, που ονομαζόταν Παναγία η Καταφυγιώτισσα.
Το ιστορικό γεφύρι Γυφταπήδημα
Ιδιαίτερη σημασία για την δημιουργία και την βιωσιμότητα του χωριού αποτέλεσε ο ποταμός Σελινούντας ο οποίος επέτρεπε την εποχή της ακμής των Λαπαναγών, την απαραίτητη καλλιέργεια των γύρω ορεινών εδαφών δίπλα στην κοίτη του, την τροφοδοσία των κατοίκων με πόσιμο νερό και την συντήρηση της κτηνοτροφίας. Έτσι περνώντας ο ποταμός Σελινούντας από την περιοχή των Λαπαναγών, σ΄ ένα σημείο μεταξύ των βράχων Μακελλαριάς και Γερακοβουνιού, στενεύει υπερβολικά και τα νερά του περνούν από στενό πλάτος 1Ο μέτρων. Το στενό αυτό λέγεται Γυφταπήδημα, γιατί κατά την παράδοση το είχε πηδήσει γύφτος κυνηγημένος από τους Τούρκους.
Στο μέρος αυτό οι Λαπαναγίτες είχαν φτιάξει πέτρινο γεφύρι, που σώζεται ακόμα, για να επικοινωνούν με τη Μακελλαριά και τα κτήματά τους στην απέναντι πλευρά του Σελινούντα, στην τοποθεσία Λευτεροχώρι, όπου βρίσκεται και το ονομαστό κεφαλόβρυσο του Δεσπότη η Βρύση.Από αυτό το σημείο πέρασε τον Ιούνιο του 1827 ο Ιμπραήμ Πασάς, κατευθυνόμενος προς τα Καλάβρυτα με 13.000 στρατιώτες έχοντας ως οδηγό τον Νενέκο. Ο Ιμπραήμ έκανε μια στάση στη βρύση με το στρατό του και αφού περιηγήθηκε μαζί με το Νενέκο μέσα στο δάσος της Κάνισκας. Έτσι η βρύση πήρε το όνομα της από το δεσπότη (εξουσιαστή, δυνάστη) Ιμπραήμ, μετά το πέρασμα του από εκεί. Μεταξύ δύο λόφων και δίπλα στον Σελινούντα, απλώνεται κάμπος που λέγεται Λευτεροχώρι. Εκεί οι κάτοικοι του χωριού καλλιεργούσαν κηπευτικά λόγω της ύπαρξης νερού. Δεξιά και πίσω από τον κάμπο απλώνεται το δάσος της Κάνισκας.
Ιερά Μονή Μακελλαριάς
Η Ιερά Μονή Μακελλαριάς ιδρύθηκε το 532 από το βυζαντινό στρατηγό Βελισσάριο και είναι ένα από τα παλιότερα μοναστήρια της περιοχής. Βρίσκεται απέναντι από το χωρίο Λαπαναγοί, στη δεξιά όχθη του Σελινούντα, χτισμένη σε μια βραχώδη τοποθεσία. Μετά την καταστροφή της από τους Τούρκους ξαναχτίστηκε στη σημερινή του θέση και ανακαινίστηκε το 1784. Κάτω από το βράχο που είναι χτισμένη η μονή βρίσκεται, εντός σπηλαίου, μικρός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, όπου ο βράχος στην Αγία Τράπεζα στάζει νερό στο οποίο ο λαός αποδίδει ιαματική δύναμη. Κατά την διάρκεια της επανάσταση του 1821 η Μονή προσέφερε υλική βοήθεια και αρκετοί μοναχοί αγωνίστηκαν εναντίον των Τούρκων. Μέσα στο μοναστήρι υπάρχουν δύο μικρές εκκλησίες, η Κοίμηση της Θεοτόκου στο Καθολικό της Μονής και η Αγία Τριάδα. Η μονή γιορτάζει στις 15 Αυγούστου. Όπως ακριβώς και στα άλλα μοναστήρια της περιοχής, στη Μονή Μακελλαριάς φυλάσσονται ιερά κειμήλια ιδιαίτερα μεγάλης θρησκευτικής αλλά και πολιτιστικής αξίας. Ανάμεσα τους ξεχωρίζει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μακελλαρίτισσας, έργο της βυζαντινής τέχνης.
Παραπομπές
↑ Δήμος Καλαβρύτων, Ιστορία των Λαπαναγών
Πηγές
Δήμος Αίγιου
Σύλλογος Απανταχού Λαπαναϊτών
Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος
Δήμος Καλαβρύτων
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousee Britannica
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Άνω Βλασίας |
| Άνω Βλασία, η |
| Τοπική Κοινότητα Άνω Λουσών |
| Άνω Λουσοί, οι |
| Βαλβούσια, τα [6] |
| Τοπική Κοινότητα Βάλτας |
| Βάλτα, η |
| Τοπική Κοινότητα Βιλιβίνης |
| Βιλιβίνα, η |
| Τοπική Κοινότητα Γουμένισσας |
| Γουμένισσα, η |
| Τοπική Κοινότητα Δουμενών |
| Δουμενά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Δροσάτου |
| Δροσάτο, το |
| Τοπική Κοινότητα Καλαβρύτων |
| Αυλών, ο |
| Βραχνίο, το |
| Καλάβρυτα, τα |
| Κραστικοί, οι |
| Μονή Αγίας Λαύρας, η |
| Σούβαρδο, το |
| Στάση Κερπινής, η [7] |
| Τοπική Κοινότητα Καλλιφωνίου |
| Καλλιφώνιο, το |
| Τοπική Κοινότητα Κάνδαλου |
| Κάνδαλος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Βλασίας |
| Κάτω Βλασία, η |
| Μενυχταίικα, τα |
| Μετόχι, το |
| Μονή Αγίου Νικολάου Βλασίας, η |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Ζαχλωρούς |
| Άνω Ζαχλωρού, η |
| Κάτω Ζαχλωρού, η |
| Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, η |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Λουσών |
| Κάτω Λουσοί, οι |
| Λουσικό, το |
| Τοπική Κοινότητα Κερπινής |
| Κερπινή, η |
| Τοπική Κοινότητα Κέρτεζης |
| Κέρτεζη, η |
| Τοπική Κοινότητα Κορφών |
| Κορφές, οι |
| Τοπική Κοινότητα Κούτελης |
| Κούτελη, η |
| Παλαιά Κούτελη, η [8] |
| Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου |
| Κρυονέρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Λαγοβουνίου |
| Λαγοβούνι, το |
| Τοπική Κοινότητα Λαπαναγών |
| Λαπαναγοί, οι |
| Τοπική Κοινότητα Μανεσίου Καλαβρύτων |
| Μανέσι, το |
| Μπούμπουκας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Μικρού Ποντιά |
| Καρούσι, το |
| Λομποκάς, ο |
| Μέγας Ποντιάς, ο |
| Μικρός Ποντιάς, ο |
| Τοπική Κοινότητα Πετσάκων |
| Μπόσι, το |
| Πετσάκοι, οι |
| Τοπική Κοινότητα Πλατανιώτισσας |
| Δίγελα, η |
| Πλατανιώτισσα, η |
| Σπαρτινού, η |
| Τοπική Κοινότητα Πριόλιθου |
| Πριόλιθος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Προφήτη Ηλία |
| Μουρίκι, το |
| Προφήτης Ηλίας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Ρογών |
| Ρογοί, οι |
| Τοπική Κοινότητα Σιγουνίου |
| Λεύκη, η |
| Σιγούνι, το |
| Τοπική Κοινότητα Σκεπαστού |
| Σκεπαστό, το |
| Τοπική Κοινότητα Τρεχλού |
| Λαπάθεια, η |
| Τρεχλό, το |
| Τοπική Κοινότητα Φλάμπουρων |
| Νεοχώρι, το |
| Ορθολίθι, το |
| Φλάμπουρα, τα |
|
Νομός Αχαΐας : Δήμος, Κοινότητα Πατρέων | Αιγείρας | Αιγίου | Ακράτας | Αροανίας | Βραχναίικων | Διακοπτού | Δύμης | Ερινεού | Καλαβρύτων | Λαρισσού | Λευκασίου | Μεσσάτιδος | Μόβρης | Παΐων | Παραλίας | Ρίου | Συμπολιτείας | Τριταίας | Φαρρών | Ωλενίας | Καλεντζίου | Λεοντίου | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αχαΐας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
