Καλέντζι Αχαΐας

.

Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας

Το Καλέντζι είναι ορεινό χωριό του νομού Αχαΐας. Βρίσκεται στις πλαγιές του Ερυμάνθου σε 920 μέτρα ύψος και απέχει 49 χιλιόμετρα από την Πάτρα. Στην Κοινότητα Καλεντζίου περιλαμβάνονται, εκτός από το Καλέντζι, και τα χωριά-οικισμοί Αβράμι, Βασιλικό, Μπαντζέικα ή Λαζαριό, και ο Άγιος Γεώργιος.

Έχει δημοτικό σχολείο από το 1892 , το 1931 κατασκευάστηκε το δεύτερο , ενώ άλλα δύο λειτούργησαν το 1945 και το 1962. Το 1986 και τα 4 δημοτικά σχολεία έκλεισαν λόγω έλλειψης μαθητών, οι λιγοστοί μαθητές που απέμειναν φοιτούν σήμερα στην γειτονική Ερυμάνθεια. Το Καλέντζι συνδέθηκε οδικώς με τον σημερινό δρόμο Καλεντζίου-Ερυμάνθειας που η κατασκευή του ξεκίνησε το 1933[1]

Το Καλέντζι είναι γνωστό στο πανελλήνιο ως ο γενέθλιος τόπος της πολιτικής δυναστείας των Παπανδρέου, που έχει δώσει 3 πρωθυπουργούς στη χώρα. Επίσης, από το Καλέντζι κατάγεται και η οικογένεια Κατσιφάρα με 2 υπουργούς μέλη της.

Ιστορία

Το όνομα του χωριού πιστεύεται ότι προέρχεται από οικογένεια οικιστές της περιοχής με το επώνυμο Καλέντζι. Οικογένεια με αυτό το όνομα απαντάται στην Κωνσταντινούπολη, πριν την πτώση της πόλης στους Οθωμανούς, με καταγωγή από την περιοχή της Ιλλυρίας, σημερινή Αλβανία.

Μετά την άλωση της πόλης οι Καλέτζι μετοίκησαν στην Κύπρο και γύρω στα 1570 όταν και η Κύπρος κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς σντη Ζάκυνθο. Στην Ζάκυνθο η οικογένεια αναφέρεται ανάμεσα στους ευγενείς της πόλης [2], αργότερα με το όνομα Καλέντζι αναφέρεται κλάδος της οικογένειας στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Απόγονοι αυτής της οικογένειας πιστεύεται ότι μετοίκησαν στην περιοχή και έγιναν οικιστές της δίνοντας και το όνομα τους. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι σε Οθωμανικό φορολογικό κατάλογο του 1461 αναφέρονται 7 αρβανίτικες οικογένειες με καταγωγή την Κωνσταντινούπολη 5 με το επώνυμο και 2 με το μικρό όνομα Καλέντζι. Ο ίδιος κλάδος πιστεύεται ότι είναι και οι οικιστές του Καλεντζίου Ιωαννίνων.

Η εγκατάσταση των πρώτων οικιστών πιθανότατα έγινε στην περιοχή της Αγία Σωτήρως όπου το 1965 βρέθηκαν ταφές του 12ου αιώνα μ.χ.. Της ίδιας εποχής είναι και ο ομώνυμος ναός που βρίσκεται στη περιοχή, ο παλιότερος του χωριού . Πρώτη φορά αναφέρεται σαν χωριό στον Οθωμανικό φορολογικό κατάλογο του 1461 και ανήκε στη περιφέρεια Σγάρτσικο. Το Καλέτζι το συναντάμε πάλι σε όλες τις Ενετικές απογραφές, ενώ αναφέρεται και σε εκκλησιαστικά έγγραφα όπου αναφέρονται και τα ονόματα των ιερέων.

Κατά καιρούς στο Καλέτζι έρχονταν για μόνιμη εγκατάσταση Ηπειρώτες μετά από αποτυχημένες επαναστάσεις. Αλλά και Τρικαλινοί μετά την αποτυχημένη επανάσταση του επισκόπου Τρίκκης. Γνωστότερες από αυτές τις οικογένειες είναι οι Καρελιάδες, και οι Κακοδημαίοι. Επίσης η οικογένεια Οικονόμου προερχόμενη από την Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκε στο Καλέτζι πριν το 1800. Απόγονοι αυτών των οικογενειών είναι σήμερα οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού. Το σημερινό χωριό δημιουργήθηκε γύρω στα 1860 όταν μετεγκαταστάθηκαν οι κάτοικοι από τους γύρω οικισμούς και τα διάσπαρτα γραίκια-στάνες.

Κατά την επανάσταση του 1821 πολλοί Καλεντζιώτες βοήθησαν οικονομικά στον αγώνα και πήραν μέρος σε μάχες. Καλεντζιώτες πήραν μέρος και στη Μικρασιατική εκστρατεία όπου αναφέρονται και πεσόντες.

Στις 28 Ιουλίου 1943 βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και στις 14 Απριλίου 1944 οι Γερμανοί έβαλαν φωτιά στο χωριό καίγοντας 19 σπίτια.
Πολιτική ιστορία

Το 1836 ήταν ένα από τα 24 χωριά που αποτέλεσαν τον Δήμο Τριταίας ο οποίος καταργήθηκε το 1912. Δήμαρχοι από το Καλέντζι διατέλεσαν οι Ανδρέας Μπαλάσης και Χρήστος Μπαλάσης. Το 1912 με τον Β.Δ. 18.8.1912 (ΦΕΚ 256 τ.Α.) γίνεται ανεξάρτητη κοινότητα όπου διατηρείται μέχρι σήμερα. Αρχικά έδρα της κοινότητας ήταν ο οικισμός του Αγίου Γεωργίου και το 1968 μεταφέρθηκε στο Καλέτζι. Ρεύμα έχει από το 1961 με προσωπικές ενέργειες του Γεωργίου Παπανδρέου.

Από τους δημογέροντες του Καλεντζίου έχουν διασωθεί λίγα ονόματα. Ο Αβράμης Μπαλασόπουλος, ο Κωνσταντής Πολύδερος και ο Παπα-Αντώνης Θεοδωρόπουλος κατά την επανάσταση , αναφέρεται ότι υπέγραψαν μαζί με άλλους δημογέροντες επιστολή προς την υπέρτατη διοίκηση τον Ιούλιο του 1823.
Ιστορία οικισμών του Καλεντζίου

Από τους οικισμούς του Καλεντζίου αυτός του Λαζαριού αποτελούσε ανεξάρτητη κοινότητα, αναφέρεται μάλιστα σε Οθωμανικούς φορολογικούς καταλόγους σαν χωριό. Το 1836 εντάχτηκε στον δήμο Ερυμάνθειας και το 1841 στον Δήμο Τριταίας. Αναγνωρίστηκε οικισμός του Καλετζίου με το όνομα Μπατζαίικα το 1961. Σήμερα ο οικισμός αναφέρεται σαν Μπατζαίικα από την ομώνυμη οικογένεια που εγκαταστάθηκε εκεί. Στα Μπαντζαίικα λειτούργησε δημοτικό σχολείο από το 1945 έως το 1986.

Ο οικισμός Αβράμη αναφέρεται κι αυτός σε Οθωμανικούς φορολογικούς καταλόγους σαν ανεξάρτητο χωριό . Αποτέλεσε οικισμό της κοινότητας Ερυμάνθειας και από το 1961 οικισμός της κοινότητας Καλεντζίου. Στο Αβράμι λειτουργούσε δημοτικό σχολείο από το 1962 μέχρι το 1986 που έκλεισε.

Ο οικισμός του Αγίου Γεωργίου αναγνωρίστηκε το 1940 και αποσπάστηκε και αυτός από την Ερυμάνθεια. Οφείλει το όνομα του στον ομώνυμο ναό.
Οικογένειες του Καλεντζίου

Από τις οικογένειες του Καλεντζίου σημαντικότερες με προσφορά στον αγώνα και στη πολιτική σκηνή είναι :

Η οικογένεια Σταυρόπουλου - Παπανδρέου που ανέδειξε 3 πρωθυπουργούς, τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον Ανδρέα και τους γιους του Ανδρέα και Γιώργο. Μέλος της ήταν και ο Νίκος Παπανδρέου που πήρε μέρος και σκοτώθηκε στη μάχη του Κιλκίς το 1913.

Η Οικογένεια Μπαλάση - Μπαλασόπουλου θεωρήται από τις παλιότερες οικογένειες του χωριού , απόγονοι της σήμερα μένουν στο χωριό αλλά και στη γειτονική Ερυμάνθεια και στην Πάτρα. Η καταγωγή της οικογένειας είναι από την Ήπειρο ενώ κλάδοι της υπάρχουν σε όλη τη Πελοπόννησο και στα Επτάνησα, τα μέλη του κλάδου του Καλεντζίου έχουν έρθει από το Γύθειο. Γνωστότερα μέλη της οικογένειας είναι οι Μπαλάσης Μπαλασόπουλος που βοήθησε οικονομικά στην επανάσταση του 1821 παίρνοντας μέρος στη πολιορκία της Πάτρας και στη μάχη του Σαραβαλίου. Οικονομικά στον αγώνα αναφέρονται ότι πρόσφεραν και ο Αθανάσιος Μπαλασόπουλος, ενώ ο Αβράμης Μπαλασόπουλος υπηρέτησε στον επαναστατικό στρατό και διετέλεσε δημογέροντας Καλεντζίου. Δήμαρχοι Τριταίας διετέλεσαν οι Ανδρέας Μπαλάσης (1887-1891) και Χρήστος Μπαλάσης (1895 - 1912).

Η οικογένεια Κατσιφάρα, μέλος της οποίας είναι ο πολιτικός Απόστολος Κατσιφάρας.
Αξιοθέατα

Στον συνοικισμό Βασιλικό της Κοινότητας Καλεντζίου διατηρούνται ερείπια μεγαλοπρεπούς αρχαίου οικοδομήματος που ονομάζεται Παλιοκλήσσι. Επίσης στον ίδιο οικισμό υπάρχει ο λόφος Παλατάκι όπου διατηρείται ένα υπόγειο παλαιό οικοδόμημα. Η παράδοση λέει ότι εκεί κατοικούσε ένας βασιλιάς και η βασιλοπούλα του πνίγηκε σε κοντινή πηγή. Ο βασιλιάς, τότε, διέταξε και βούλωσαν την πηγή με μαλλιά και το νερό βγήκε στο Χατζούρι, στη θέση Άβυσσος. Αξιοθέατα είναι επίσης το ανακαινισμένο παλιό δημοτικό σχολείο, το σπίτι των Παπανδρέου, το μοναστήρι των Αγίων Πάντων και το μικρό φαράγγι Πόρος.
Τοπωνύμια χωριού

Αγιά Σωτήρω, Κατσικομάντρι, Αλωνάκι, Βασιλόπουλου, Πλατανάκι, Προϋμάντηση, Πλάκα, Πόρος, Φαράγγι Πόρου, Τσούκα, Λάκκα, Αγιά Παρασκευή, Αγνάντιο, Σπηλιά, Άνω Βρύση, Λάκκα Μπουτζαρίνας, Κάτω Βρύση, Ετιές, Αγιάννης, Θανάσαινας, Λιβέδες, Κουρούχι, Σχισμένη Πέτρα, Κορομπιλίτσες, Σταυρός, Κοτρώνες, Αλώνη Σωτήρη, Γρούσπα, Πλάταναος Σωτήρη, Μουγγού Αλώνι, Λευκό, Παναγιά, Τούμπι Παναγιάς, Στο Φούρνο, Βαρκούλια, Κόκκινη Ράχη, Διαβολέτου, Πουρναρόβρυση, Καλογερόβρυση, Τρικκαλιώτη, Εσκούκιζα, Ζαφείρη η Βρύση, Τζουλούφω, Μάγειρα, Δεξαμενή, Κεραίες, Καρδαρά, Πολίταινας, Φροηυλιά, Ισώματα, Λιθαράκια, Μάζαινας, Σπέντζουρα, Αλώνια, Ζουλάτικα, Πέρα Ζουλάτικα, Σπηλιά Γιαννιά, Χορχωτό, Πλάκες, Ανάληψη, Σταυρός, Τρανό Χωράφι, Κόκκινο Λιθάρι, Μουρτζές, Σκάλα, Μέγα Πλάϊ, Γρέκι του Μπαντζή, Νεροπούλι, Ράχη Λέουρδα, Πυργάκι, Διάσελο Αγ.Παρασκευής, Ψηλό-Τσούμπι, Κασέλα, Αλογόβρυση, Διάσελο Καράπυργου, Σκαλιμπάκι, Στεφάνι, Βρύση Βαθύ, Σκαλίδια, Αϊλιάς, Γουβιά, Κάτω Γουβιά,Κήπος, Χαιρώματα, Μελίγκα, Καστελάνου,Γούρνα, Βρύση Αϊλιά, Ημεράδι, Γερακούλι, Κεντρούλια, Άνω Παύλες, Κάτω Παύλες, Κοκκινόβρυση, Κορακοφωλιά, Τρανή Λάκκα, Δραγωνάτισμα, Σκουντέρακα, Βούρτσαρη, Κομματάκια, Κυλιμένη Πέτρα, Άσπρα Λιθάρια, Παλάτι, Στρουγκούλα Βάσσου, Δέση ή Καρπουζάρι,Καραφέρη, Απιδούλες, Ετιά, Κόλλημα, Γκιβέρι, Τούμπι αρμακάδες, Βοριά, Μπαϊτουνάδι, Μεσίτη, Γελαμά Γούβα, Σερακίνη, Σούργιες, Μελιανίτη, Ραμπιλιά, Κάτω και Άνω Δέντρα, Γαλομάτη, Ραμπασά, Σκαρμούτσου Βρύση, Λαζαρέϊκα, Πουρναράκι, Κανελλέϊκα, Μπενιζελέϊκα, Βασσέικα, Θανέϊκα, Μπακάλικο, Μπάγκου, Ρεβίθια, Ασημέϊκα, Βασιλικό, Λιγέϊκα αμπέλια, Καλογερικό αμπέλι, Άμπουλας, Λιγέϊκα Αλώνια, Γύφτικο Πουρνάρι, Αγγελή Ράχη, Στουρνάτσι, Τσουμπάκια, Μπεκιάρη Ράχη, Στενόλακκα, Κοκοροκιά, Κάτω Ράχη, Λιθαροβούνι, Παλιοκλήσι, Λινούς, Παλαιοχώρι, Κάκκαβος, Πανώργια, Σκότζα, Ξυλόκαστρο, Βουνό, Μεσολάγκαδο, Εκκλησά, Ταβουλάρη, Μέρτεζα, Βρύση Πέτρου, Λάκκα Πέτρου, Λεύκο, Μοναστηράκι.

---

Απόστολος Κατσιφάρας

Παραπομπές

↑ Νεολόγος φύλο 20 Απριλίου 1935
↑ Λεωνίδα Ζώη, Λεξικόν Ιστορικόν και Λαογραφικόν Ζακύνθου, τόμος Α, Αθήνα 1963, σελ 253

Πηγές

Γεώργιου Αθ. Πετρόπουλου, Καλέτζι και Καλετζιώτες, Αθήνα 2003.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License