.

Νομός Αχαΐας

Η Αχαΐα είναι νομός της Ελλάδας που βρίσκεται στα βόρεια της Πελοποννήσου και ανήκει στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Συνορεύει στα ανατολικά με το νομό Κορινθίας, στα νότια με το νομό Αρκαδίας, και στα νοτιοδυτικά και στα δυτικά με το νομό Ηλείας.

Τα σημαντικότερα βουνά του Νομού είναι:

Το Παναχαϊκό (ή Βοδιάς, 1.926 μ.). Έχει διεύθυνση από τα ΒΔ προς τα ΝΑ, και τα ανατολικά του άκρα αποτελούνται από τα βουνά Ζουμπάτα και Χιονίστρα. Πάρα πολλές χαράδρες σχίζουν το Παναχαϊκό από τις οποίες τρέχουν ορμητικοί χείμαρροι. Μία από αυτές η χαράδρα του ποταμού Βελβιτσάνου (Χαράδρου) χωρίζει τον κύριο όγκο του βουνού σε νότιο τμήμα όπου βρίσκεται η ψηλότερη κορυφή (Παλαβού Πύργος) και σε βόρειο τμήμα (Μεγάλη Λάκκα). Οι πλαγιές του σκεπάζονται από θάμνους, ενώ στα ψηλότερα μέρη του βρίσκονται δάση από έλατα. Ο αυτοκινητόδρομος της Πάτρας φτάνει στα 1.000 μ. του ύψους του βουνού.
Ερύμανθος (ή Ωλονός). Βρίσκεται στα σύνορα των Νομών Αχαΐας - Αρκαδίας - Ηλείας. Έχει απότομες και ψηλές κορυφές, με ψηλότερη τον Ωλονό (ή Καράπυργο 2.224 μ.) πάνω από το χωριό Καλέντζι. Κατά τη μυθολογία στο βουνό αυτό είχε μεταφέρει η Άρτεμις τον Ερυμάνθιο κάπρο, που τελικά σκότωσε ο Ηρακλής. Πυκνά δάση από έλατα και πεύκα σκεπάζουν την οροσειρά.
Αροάνια όρη (ή Χελμός). Είναι το τρίτο σε ύψος βουνό της Πελοποννήσου. Το όλο συγκρότημά τους εκτείνεται από τη χαράδρα του Βουραϊκού ποταμού Δ. ως την λεκάνη του ποταμού Ολβίου το κάτω τμήμα της μικρής κοιλάδας του ποταμού Κριά. Στο όρος αυτό βρίσκεται το περίφημο "Αθάνατο νερό" (ύδατα της Στυγός). Στο όνομα των νερών αυτών κατά τη μυθολογία, ορκίζονταν οι Θεοί του Ολύμπου. Στη νεότερη ιστορία το αθάνατο νερό (ή μαυρονέρι) σχετίζεται με την ιστορία της Γκόλφως, της άτυχης τσοπανοπούλας. Ψηλότερες κορυφές του Χελμού: Το Μαρμάτι (1.780 μ.), το Ξεροβούνι (1.849 μ.), το Αβγό (2.142 μ.), η Αετοράχη (2.341 μ.), Προφήτη Ηλία (1.545 μ.).
Βουνά της Φτέρης (ή Κλωκός ή Κερύνεια, 1.779 μ.). Η οροσειρά αυτή βρίσκεται στα ΒΔ του Αιγαίου και σ' αυτή πίστευαν οι αρχαίοι ότι ζούσε το χρυσοκέρατο ελάφι της Άρτεμης.
Σκόλλις (965 μ.). Είναι μικρό και απότομο βουνό, από το οποίο πηγάζει ο μικρός ποταμός Λάρισος (ή Μάνα) που χωρίζει την Αχαΐα από την Ηλεία.

Μεγάλους ποταμούς δεν έχει ο Νομός Αχαΐας, επειδή τα βουνά πλησιάζουν τη θάλασσα και έτσι η ροή τους δε βρίσκει έκταση να αναπτυχθεί. Τα κυριότερα είναι:

Κράθης. Πηγάζει από το Χελμό και χύνεται στη περιοχή Ακράτας.
Βουραϊκός. Διέρχεται από την μικρή κοιλάδα των Καλαβρύτων και χύνεται στο Κορινθιακό, στη περιοχή Διακοφτού. Το όνομά του το οφείλει στην αρχαία πόλη Βούρα.
Σελινούντας: Πηγάζει από το Ερύμανθο και χύνεται στον Κορινθιακό. Είναι χυμαρρώδης και προξενεί μεγάλες καταστροφές στον εύφορο κάμπο του Αιγίου.
Γλαύκος (ή ποτάμι της Λεύκας): Πηγάζει από το όρος Παναχαϊκό και χύνεται στον Πατραϊκό κόλπο. Τα νερά του κινούν το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Γλαύκου, που δίνει ρεύμα στην Πάτρα.

Στο Νομό Αχαΐας βρίσκονται και οι πηγές του ποταμού Λάδωνα, τα νερά των οποίων κατά τα 3/4 προέρχονται από την αποξηραμένη λίμνη του Φενεού.

Ποτάμια της Αχαΐας

Τα βουνά του Νομού Αχαΐας, καθώς απλώνονται προς κάθε κατεύθυνση έχουν αφήσει, πολύ περιορισμένες πεδινές εκτάσεις. Οι πεδιάδες της Αχαΐας είναι γενικά περιφερειακές, και σχηματίζονται ανάμεσα στα τελευταία αντερείσματα των Βουνών και στη θάλασσα.

Μερικές πεδιάδες είναι: η γόνιμη πεδιάδα της Πάτρας, η πεδιάδα της Αχαΐας, του Αιγίου, και άλλες μικρότερες.

Πεδινές εκτάσεις στην παραλία του Κορινθιακού, στην Ακράτα και στην περιοχή Σελιανίτικων και Ροδοδάφνης.

Μόνη υπολογίσιμη λίμνη του Νομού Αχαΐας είναι η Πρόκοπος (ή Προκόπι) στο Ακρωτήρι Άραξος (Πάπας) που είναι ιχθυοτροφείο. Η μικρή λίμνη Τσιβλού σχηματίστηκε το 1913 στα Αροάνια.

Η λιμνοθάλασσα Πάπα (ή Καλογριάς), διανοίγεται στην κατάληξη του ακρωτηρίου Άραξος και χρησιμεύει για ιχθυοτροφείο.

Το κλίμα του Νομού είναι από τα καλύτερα της χώρας. Επειδή η Αχαΐα βρέχεται προς Β. από το Πατραϊκό και Κορινθιακό κόλπο και Δ. από το Ιόνιο Πέλαγος ενώ στο εσωτερικό της υψώνονται μεγάλοι ορεινοί όγκοι, το κλίμα της παρουσιάζει μεγάλες ποικιλίες. Μόνο λίγους μήνες του χειμώνα είναι ψυχρό.

Ιστορία

Η ιστορία της Αχαΐας ξεκινάει από τους αρχαίους χρόνους, ενώ πολιτισμός στην περιοχή εμφανίστηκε από το τέλος της νεολιθικής εποχής, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα. Πρώτοι κάτοικοι υπήρξαν οι Πελασγοί, οι οποίοι είχαν ιδρύσει πολλούς οικισμούς στην περιοχή η οποία τότε ονομαζόταν Αιγιάλεια, όπως αναφέρει και ο Παυσανίας. Αργότερα ήρθαν στην περιοχή τα ελληνικά φύλα, κατ' αρχήν οι Ίωνες από την Αττική γύρω στο 1406 π.Χ., οι οποίοι επιβλήθηκαν διαιρώντας την σε δώδεκα πόλεις με πρωτεύουσα την Ελίκη, μετονομάζοντας ταυτόχρονα την μέχρι τότε Αιγιάλεια σε Ιωνία. Η περιοχή ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τα σημαντικότερα κέντρα του μεγάλου Μυκηναϊκού πολιτισμού, ενώ μετά τον Τρωικό πόλεμο, στον οποίο έλαβαν μέρος και αρκετές πόλεις της, οι Δωριείς την χρησιμοποίησαν ως πέρασμα από την κεντρική Ελλάδα (1100 π.Χ.), ώστε να εξαπλωθούν στην Πελοπόννησο. Οι Δωριείς επικράτησαν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο εκτός από την λεγόμενη τότε Ιωνία, αναγκάζοντας τους Αχαιούς της ευρύτερης περιοχής της Σπάρτης και του Άργους να ζητήσουν άσυλο στην χώρα των Ιώνων. Οι Αχαιοί κατέλαβαν τελικά την περιοχή το 1088 π.Χ. και της έδωσαν το όνομά τους που διατηρείται μέχρι σήμερα, δηλαδή Αχαΐα.

Οι Αχαιοί μετασχημάτισαν τους οικισμούς σε πόλεις, κάθε μία από τις οποίες αποτελείτο από επτά ή οχτώ δήμους, τις οποίες θωράκισαν. Ίδρυσαν επίσης την Πάτρα και το Λεόντιο. Η ίδρυση της Πάτρας πιθανολογείται στο 1082 ή 1041 π.Χ. με την συνένωση των οικισμών Αρόη, Άνθεια και Μεσσάτιδα, με προτροπή του Πρευγένη και του γιου του, Πατρέα. Παρόλα αυτά, οι Αχαιοί διατήρησαν δύο θεσμούς των Ιώνων, τον διοικητικό, δηλαδή την ένωση των δώδεκα πόλεων με πρωτεύουσα την Ελίκη, και τον θρησκευτικό που ήταν ο λεγόμενος αμφικτιονικός θεσμός, ο οποίος συσπείρωνε όλους τους κατοίκους της χώρας στην Ελίκη για κοινή θυσία στο ιερό του Ελικώνιου Ποσειδώνα.

Γύρω στο 800 π.Χ. ανατράπηκε από την εξουσία ο οίκος των Ατρειδών και εγκαθιδρύθηκε η "Δημοκρατία των Γαιοκτημόνων", που λεγόταν και Αριστοκρατία. Τότε ιδρύθηκε από τους Αχαιούς η πρώτη ομοσπονδιακή οργάνωση της ανθρωπότητας, το "Κοινό των Αχαιών"΄, η λεγόμενη "Α' Αχαϊκή Συμπολιτεία", της οποίας η έδρα ήταν η πρωτεύουσα Ελίκη. Αργότερα η έδρα μεταφέρθηκε στο Αίγιο. Εκεί συγκεντρώνονταν οι αντιπρόσωποι των δώδεκα πόλεων και συσκέπτονταν ώστε να ρυθμίζουν τα κοινά τους συμφέροντα. Ο θεσμός του "Κοινού των Αχαιών" αποτελούσε υπόδειγμα δημοκρατικής ομοσπονδίας των πόλεων τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους, αφού ακόμα και οι Ρωμαίοι ενδιαφέρθηκαν ώστε η Ρωμαϊκή Σύγκλητος τον 5ο αιώνα π.Χ. έστειλε πρέσβεις στο "Κοινό" για να παρακολουθήσουν τις διαδικασίες.

Από τον 7ο μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. παρατηρείται παρακμή και απομόνωση στην χώρα των Αχαιών, αφού είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έλαβαν μέρος στους Περσικούς πολέμους, οι οποίοι είχαν τεράστια σημασία τόσο για τον ελληνισμό όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο αξιοπερίεργος απομονωτισμός που τους διέκρινε την περίοδο εκείνη, φαίνεται και από το γεγονός ότι μετά τους Περσικούς πολέμους, όταν άρχισε η διαμόρφωση των δύο πολιτικο-στρατιωτικών κέντρων στην Ελλάδα, της Αθηναϊκής Ηγεμονίας και της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, οι Αχαιοί και πάλι απουσίαζαν, ασχολούμενοι κυρίως με την οργάνωση των οικονομικών της χώρας τους, η οποία είχε ήδη φανεί από το 480 π.Χ. όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα ασημένια νομίσματά τους, τα οποία έκοψε η πόλη Αιγές, ενώ αργότερα ακολούθησαν η Δύμη, η Πελλήνη, η Αιγείρα και η Ελίκη καθώς και άλλες πόλεις τις σημερινής Αχαΐας, οι οποίες τότε ήταν αρκαδικές όπως ο Κλείτορας και η Ψωφίδα. Εκείνη την περίοδο η Αχαΐα παρουσιάζει αξιόλογη ακμή στην γλυπτική, την αρχιτεκτονική και σε άλλες μορφές τέχνης.

Αργότερα οι Αχαιοί είχαν αρχίσει να βγαίνουν από τον απομονωτισμό και να συμμετέχουν στα ελληνικά πράγματα συμμετέχοντας στον Κορινθιακό (395-387 π.Χ.), τον Θηβαϊκό (371-362 π.Χ.) και τον Ιερό πόλεμο (355-345 π.Χ.). Η κατάκτηση της Αχαΐας από τους Μακεδόνες, είχε σαν αποτέλεσμα να τοποθετηθούν φρουρές στις αχαϊκές πόλεις οι οποίες είχαν διχαστεί, ενώ διαλύθηκε το πανάρχαιο "Κοινό των Αχαιών". Επίσης άλλαξε το δημοκρατικό πολίτευμα, εξορίστηκαν πολίτες και παρατηρήθηκε αποσάθρωση στις παραγωγικές διαδικασίες με αποτέλεσμα την οικονομική αποδιοργάνωση. Ακολούθησαν οι καταστροφικές επιδρομές των Γαλατών, οι οποίες όμως εξάντλησαν και νίκησαν τον μακεδονικό στρατό το 281 π.Χ., κάτι το οποίο οι αχαϊκές πόλεις εκμεταλλεύτηκαν και επαναστάτησαν εναντίον της μακεδονικής εξουσίας. Τότε με πρωτοβουλία της Δύμης, ιδρύεται νέα ομοσπονδία των Αχαιών, η "Β' Αχαϊκή Συμπολιτεία", η οποία στόχευε στην ενοποίηση όλων των ελληνικών πόλεων. Σε αυτή προσχώρησαν μετά από προσπάθειες χρόνων 43 πόλεις και σχεδόν ολόκληρη η Πελοπόννησος εκτός από την Σπάρτη η οποία προσχώρησε αργότερα. Οχυρώθηκαν πολλές βασικές πόλεις της περιοχής, εκτός από την Πάτρα η οποία οχύρωσε μόνο την ακρόπολή της.

Όταν στην Σπάρτη επικράτησε ο μεταρρυθμιστής Κλεομένης, το μίσος των Λακεδαιμονίων για τους Αχαιούς αναζωπυρώθηκε και εξαιτίας της εξάπλωσης της Συμπολιτείας τους, το οποίο ενθάρρυνε τους Αιτωλούς οι οποίοι ήρθαν σε ρήξη με τους Αχαιούς, ενώ ακολούθησε μια σειρά πολέμων οι οποίοι αποδυνάμωσαν τις ελληνικές πόλεις, με αποτέλεσμα οι Ρωμαίοι να εμπλακούν στα ελληνικά πράγματα και να προσπαθήσουν να μειώσουν την δύναμη της "Β' Αχαϊκής Συμπολιτείας", της οποίας τις στρατιωτικές δυνάμεις συνέτριψαν το 147 π.Χ. στη Σκάρφεια της Λοκρίδας. Τον επόμενο χρόνο ολόκληρη η Ελλάδα βρισκόταν υπό την εξουσία των Ρωμαίων, την οποία μάλιστα ονόμασαν Αχαΐα. Καταστράφηκαν πολλές αχαϊκές πόλεις όπως η Δύμη, αλλά κάποιες, ιδιαίτερα η Πάτρα, ωφελήθηκαν ιδιαίτερα.

Κατάλογος εντύπων της Αχαΐας

Γενικά στοιχεία

Έκταση: 3 209 τ. χλμ./km²
Πληθυσμός: 322,799 κάτοικοι (απογραφή 2001)
Πρωτεύουσα: Πάτρα (161,114 κάτοικοι)
Διοικητική διαίρεση: 21 δήμοι, 2 κοινότητες
Τ.Κ.: 25. .., 26. ..

260 - 264 - Πάτρα

251 00 - Αίγιο

Άλλες σημαντικές πόλεις: Αίγιο (27 812 κατ.) Αιγείρα (4 512 κατ.)

Σημ: Τα παραπάνω στοιχεία είναι από την Απογραφή του 2001 και αφορούν τα αντίστοιχα δημοτικά διαμερίσματα, όχι τους δήμους.

Γεωγραφικό διαμέρισμα: Πελοπόννησος
Περιφέρεια: Δυτική Ελλάδα
Πρωτεύουσα: Πάτρα
Πληθυσμός: 322.789 κάτοικοι (απογραφή 2001) Θέση: 3/51

Έκταση: 3.271 km² Θέση: 15/51

Πυκνότητα πληθυσμού: 98,7 κάτοικοι/km² Θέση: 5/51

Αριθμός επαρχιών: 3
Αριθμός δήμων: 21
Αριθμός κοινοτήτων: 2
Ταχυδρομικοί κώδικες: 25* **, 26* **
Τηλεφωνικοί κωδικοί:
Πινακίδες αυτοκινήτων:
Κωδικ. ISO 3166-2: GR-13
Δικτυακός τόπος: www.achaia.gr

Πόλεις της αρχαίας Αχαΐας

Νομός Αχαΐας : Δήμος, Κοινότητα

Καλεντζίου | Λεοντίου |

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αχαΐας.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License