Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Ρεθύμνης
-- Δήμος Κουλούκωνα --
Το Κρυονέρι (μέχρι το 1955 Ασυρώτοι) είναι χωριό του δήμου Μυλοποτάμου, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 28 κατοίκους. Απέχει 46 χλμ. από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 370 μ.[1]
Ιστορικά στοιχεία
Στο χωριό βρέθηκε κατά τη διάνοιξη δρόμου τμήμα αποθηκευτικού πίθου των μινωικών χρόνων. Περαιτέρω ανασκαφή του χώρου αποκάλυψε δωμάτιο αποθηκευτικού χαρακτήρα διαστάσεων 4,5 επί 2,5 μέτρα, μέσα στο οποίο βρέθηκαν τρεις πίθοι.[2] Στις θέσεις στου Βαλάνη και Λαγκούφια, νοτιοδυτικά του χωριού, οι κάτοικοι αναφέρουν ότι βρήκαν ειδώλια, πιθανόν της αρχαϊκής περιόδου.[3]
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Assirotus στην επαρχεία Μυλοποτάμου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Assirotus με 143 κατοίκους και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 ως Assirotus. Στην οθωμανική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Astirotos, με 12 χαράτσια. Το παλιό όνομα του χωριού σημαίνει αυτός που δεν έχει σ(ο)υρωθεί και πιθανότατα είναι ανδρωνυμικό. Το νέο όνομα είναι αναφορά σε πηγή που υπάρχει στο χωριό.[1]
Στην απογραφή του 1881, όταν είχε 73 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και ανήκε στον δήμο Δαμάστας. Στην απογραφή του 1900 είχε 116 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Το 1920 είχε οριστεί έδρα ομώνυμης κοινότητας.[1] Το 1925 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Αείμονα, αλλά το 1930 ορίστηκε έδρα δικής του κοινότητας, η οποία διατηρήθηκε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν εντάχθηκε στον δήμο Κουλούκωνα.[4]
Απογραφές πληθυσμού
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 116 | 142 | 155 | 178 | 130 | 133 | 93 | 69 | 53 | 28 |
Σημεία ενδιαφέροντος
Το καθολικό της μονής Χαλέπας.
Ο κεντρικός ναός της ενορίας είναι ο μονόκλιτος ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Κτίστηκε το 1810 και στο εσωτερικό του βρίσκεται φορητή εικόνα του 1670. Επίσης στο χωριό βρίσκεται ο ναός των Αγίων Πέτρου και Παύλου.[5]
Κοντά στο χωριό βρίσκεται η μονή Χαλέπας, με το καθολικό της να είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση και στη Γέννηση του Χριστού. Η μονή χρονολογείται από τους ενετικούς χρόνους. Είναι φρουριακού τύπου. Η είσοδος στη μονή γίνεται μέσω διαβατικού στην νοτιοδυτική πλευρά, το οποίο οδηγεί στη κεντρική αυλή. Γύρω από την κεντρική αυλή βρίσκονται το ηγουμενίο, η τραπεζαρία και το καθολικό, με την μονή να τελεί υπό αναστήλωση. Στις αρχές του 20ού αιώνα έγινε προσπάθεια να κατασκευαστεί νέος ναός, χωρίς όμως να ολοκληρωθεί, ενώ σώζεται ακόμα ο παλιός ναός. Η μονή, όπως και η γειτονική μονή της Αγίας Μαρίνας, ερείμωσαν κατά τον Κρητικό Πόλεμο. Η μονή Χαλέπας στη συνέχεια έγινε μετόχι της μονής Βωσάκου. Από τη μονή Αγίας Μαρίνας σώζεται μόνο το καθολικό, το οποίο στο εσωτερικό του σώζει αγιογραφίες.[6]
Προσωπικότητες
Μαρία Χριστοδουλάκη (1862–1932) - μητέρα του Νίκου Καζαντζάκη
Παραπομπές
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 161.
«ΚΡΥΟΝΕΡΙ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
Μανδαλάκη, Στ. (1993). «Ανασκαφικές εργασίες, νομός Ρεθύμνης». ΑΔ Β2 Χρονικά 48: 487-488.
«Κρυονέριον (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
«Επαρχία Μυλοποτάμου». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019.
«Μονή Χαλέπας». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
| Δημοτική Ενότητα Κουλουκώνα |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγιάς |
| Αγιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Ιωάννου Μυλοποτάμου |
| Άγιος Ιωάννης, ο |
| Τοπική Κοινότητα Αΐμονα |
| Αΐμονας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Αλοΐδων |
| Αλόιδες, αι |
| Χάνι Αλοΐδων, το |
| Τοπική Κοινότητα Αξού |
| Αξός, η |
| Λιβάδα, η |
| Χαλκηδιανά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Απλαδιανών |
| Απλαδιανά, τα |
| Κάμπος Απλαδιανών, ο |
| Τοπική Κοινότητα Βενίου |
| Βενίον, το |
| Κατεριανά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Γαράζου |
| Γαράζον, το |
| Μουρτζανά, τα |
| Ομάλα, η |
| Φαράτσιον, το |
| Τοπική Κοινότητα Δαμαβόλου |
| Αβδανίται, οι |
| Αλιακές, οι |
| Δαμαβόλος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Δοξαρού |
| Δοξαρόν, το |
| Κάμπος Δοξαρού, ο |
| Μακρυγιάννης, ο |
| Μακρυγιάννιον, το |
| Χελιανά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Επισκοπής |
| Δαφνέδες, οι |
| Επισκοπή, η |
| Κεφάλιον, το |
| Τοπική Κοινότητα Θεοδώρας |
| Θεοδώρα, η |
| Τοπική Κοινότητα Καλύβου |
| Κάλυβος, η |
| Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου |
| Αγρίδια, τα |
| Κρυονέριον, το |
| Τσαχιανά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Λιβαδίων |
| Κράνα, η |
| Λιβάδια, τα |
| Μαρινιανά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Χώνου |
| Δροσιά, η |
| Χώνος, ο |
---
Κρυονέρι Αιτωλοακαρνανίας
Κρυονέρι Αρκαδίας
Κρυονέρι Άρτας
Κρυονέρι Αττικής
Κρυονέρι Αχαΐας
Κρυονέρι Ηλείας
Κρυονέρι Κρυονερίου Ολυμπίας Ηλείας
Κρυονέρι Θεσπρωτίας
Κρυονέρι Θεσσαλονίκης
Κρυονέρι Ιωαννίνων
Κρυονέρι Καβάλας
Κρυονέρι Μακρυχωρίου Καβάλας
Κρυονέρι Καρδίτσας
Κρυονέρι Κοζάνης
Κρυονέρι Κορινθίας
Κρυονέρι Λακωνίας
Κρυονέρι Παλαιοπαναγίας Λακωνίας
Κρυονέρι Λασιθίου
Κρυονέρι Μεσσηνίας
Κρυονέρι Ρεθύμνης
Κρυονέρι Ροδόπης
Κρυονέρι Χαλκιδικής
|
Νομός Ρεθύμνης : Δήμος, Κοινότητα Ρεθύμνου | Ανωγείων | Αρκαδίου | Γεροποτάμου | Κουλούκωνα | Κουρήτων | Λάμπης | Λαππαίων | Νικηφόρου Φωκά | Σιβρίτου | Φοίνικα | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Ρεθύμνης |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
