.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Κορινθίας

Νομός Κορινθίας

Κρυονέρι Κορινθίας (*)

Το Κρυονέρι βρίσκεται νότια του Κιάτου και στο γεωγραφικό κέντρο της Κορινθίας σε ίσες περίπου αποστάσεις από τη θάλασσα και τον ορεινό όγκο του νομού. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 740 μ. και με πανοραμική θέα στον Κορινθιακό και Σαρωνικό κόλπο. Νοτιοδυτικά του χωριού υψώνεται το όρος Βέσιζα (1.207 μ.) που αποτελεί το φυσικό όριο προς το οροπέδιο της Στυμφαλίας. Από το βουνό αυτό πηγάζει ο ποταμός Ελισσώνας, ο οποίος διασχίζει το Κρυονέρι πριν χυθεί στον Κορινθιακό Κόλπο, στο Κιάτο.

Ο πληθυσμός είναι 961 κάτοικοι[1]. Ανήκει στο Δήμο Σικυωνίων. Στο χωριό λειτουργούν Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία.

Σε απόσταση 4 χλμ. Από το Κρυονέρι, σε υψόμετρο 900 μ. Βρίσκεται η Ι. Μ. Λέχοβας.

Νοτιοδυτικά του χωριού, σε υψόμετρο 1.000 περίπου μέτρων, κατασκευάσθηκε το 1974-1975 ο «Κοργιαλένειος Αστρονομικός Σταθμός Κρυονερίου» (γνωστός περισσότερο ως «Αστεροσκοπείο Κρυονερίου»), με το μεγαλύτερο τότε τηλεσκόπιο στην Ελλάδα. Το κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 122 cm κατασκευής Grubb Parsons με το οποίο εκτελούνται όλα τα προγράμματα νυκτερινής αστρονομίας και είναι ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων. Ο σταθμός διαθέτει ξενώνα όπου φιλοξενούνται Έλληνες και ξένοι αστρονόμοι που εργάζονται στο τηλεσκόπιο. Υπάρχει επίσης και ένας θάλαμος κενού για αλουμίνωση κατόπτρων.

Θέα από το Κρυονέρι Κορινθίας, Πηγή: DiGi

Ιστορικά Στοιχεία

Η παλιά ονομασία Μάτζανη[4] δηλώνει χωριό ή βοσκότοπο που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ποτάμια, κάτι που ταιριάζει στη γεωμορφολογία του χωριού μας. Κατά πάσα πιθανότητα η ονομασία να έχει δοθεί από τους Φράγκους που είχαν κατακτήσει τη δυτική και βόρεια Πελοπόννησο (1204 – 1430). Το όνομα Κρυονέρι το πήρε το 1954.

Το χωριό κατοικείται από αρχαιοτάτων χρόνων όπως καταμαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα του οικισμού (μυκηναϊκό νεκροταφείο στη θέση "Παναγιά" με 10 θολωτούς τάφους σε 3 επίπεδα, ακριβώς δίπλα από το σημερινό νεκροταφείο), μυκηναϊκή ακρόπολη στη θέση Χάνι Κουτρουμπή, βαραθρώδες Σπήλαιο ύστερης νεολιθικής εποχής, Ασκληπιείο και βυζαντινό μοναστήρι στη θέση Λέχοβα, κλπ.

Το χωριό υπήρχε κατά την επανάσταση του 1821. Αυτό επιβεβαιώνεται από ένα αντιμήσιο ενός ναού του χωριού όπου αναγράφεται ότι ο ναός εγκαινιάσθηκε το 1821. Το Κρυονέρι συμμετείχε ενεργά στον αγώνα του 1821 για την αποτίναξη του Τούρκικου ζυγού. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μαζί με τον υπουργό των Στρατιωτικών Ανδρέα Λόντο, ήρθε στο Σούλι και όρισε ως αρχηγό της ομάδας του Κρυονερίου τον Στεργιόπουλο. Το έγγραφο του διορισμού του Στεργιόπουλου σώζεται μέχρι σήμερα. Μετά την επανάσταση, φεύγοντας οι Μπεκήρ Αγάς και Ντελή Αγάς, που είχαν στη δικαιοδοσία τους όλη την περιοχή, άφησαν ορισμένα συμβόλαια, κιτάπια, που έδειχναν σε ποιον Έλληνα ανήκει η κάθε τοποθεσία, πώς ποτίζονται τα κτήματα κ.ά. Αυτά τα κιτάπια είχαν ισχύ μέχρι τελευταία.

Μέχρι το 1912 οι άνδρες φορούσαν φουστανέλες και οι γυναίκες βλάχικα μισοφόρια, σεγκούνες, κεντητές ποδιές και μεταξωτά μαντήλια. Ο τελευταίος φουστανελοφόρος ήταν ο Αλέξιος Παππάς που πέθανε το 1968 σε ηλικία 96 ετών. Τα πρώτα ευρωπαϊκά κοστούμια εμφανίσθηκαν στο χωριό από τους ελληνοαμερικανούς μετανάστες που ήρθαν να πολεμήσουν στον πόλεμο του 1912. Οι ιερείς μέχρι το 1928 φορούσαν την τσιάκα. Ο πρώτος αυτοκινητόδρομος που συνέδεε το χωριό με το Κιάτο κατασκευάστηκε το 1957 και ο ηλεκτρισμός ήρθε στο χωριό στις 29 Δεκεμβρίου 1962. Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας είναι βασιλικού ρυθμού και κατασκευάστηκε το 1880.

Ο πληθυσμός του χωριού έχει παραμένει επί αιώνες σταθερός, καταδεικνύοντας τη δυνατότητα της εύφορης περιοχής να ζήσει τους κατοίκους της.

Θέα από το Κρυονέρι Κορινθίας (*)

Κλίμα

Η περιοχή φημίζεται για το περίφημο υγιεινό της κλίμα και τον καθαρό αέρα. Στις δεκαετίες του '50 και του '60 αποτελούσε παραθεριστικό θέρετρο, την εποχή που η παραλία δεν βρισκόταν σε ιδιαίτερη εκτίμηση, λόγω των κουνουπιών και της ελονοσίας. Μάλιστα την εποχή που η φυματίωση βρισκόταν σε έξαρση, πολλοί ασθενείς νοίκιαζαν δωμάτια σε οικογένειες του χωριού για την καλοκαιρινή περίοδο, επειδή ακριβώς το κλίμα ήταν άριστο. Μάλιστα λόγω του ότι οι κλίνες στα σπίτια δεν επαρκούσαν, πολλοί διέμεναν σε σκηνές στο δάσος, έξω από το μοναστήρι της Λέχωβας. Γνωστό είναι επίσης το Κρυονέρι και για τον από ατμοσφαιρική και αστρονομική άποψη σπάνιο ουρανό του (θέση του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου).

Οικονομία

Η οικονομία του χωριού είναι κυρίως αγροτική. Καλλιεργείται κυρίως η ελιά και η σταφίδα (Κορινθιακή και Σουλτανίνα).

Αξιοθέατα

Ιερά Μονή Κοίμησης Θεοτόκου Λέχοβας

Σε απόσταση 4 χλμ. Νοτιοδυτικά από το Κρυονέρι, σε υψόμετρο 1050μ βρίσκεται η Ιερά Μονή Κοίμησης Θεοτόκου Λέχοβας[5].

Θολωτοί Τάφοι Μυκηναϊκής εποχής

Στη θέση "Παναγιά", δίπλα στο νεκροταφείο του χωριού σώζεται μυκηναϊκός ταφικός περίβολος με 10 θολωτούς τάφους λαξευμένους σε τρία επίπεδα στην πλαγιά της κοιλάδας του Ελισσώνα. Οι τάφοι χρησίμευσαν στο παρελθόν σαν καταφύγιο των κατοίκων σε περιόδους επιδρομών καθώς και σαν κρησφύγετο ανταρτών στην περίοδο της Κατοχής.

Σπήλαιο Λέχοβας

Σε απόσταση 800μ Β.-ΒΑ. από την Ι. Μ. Λέχοβας βρίσκεται το Σπήλαιο της Λέχοβας[6] και απέχει 17 χλμ. νοτιοδυτικά της Αρχαίας Σικυώνας. Πρόκειται για βαραθρώδες έγκοιλο που αποτελείται από μία κύρια αίθουσα το μεγαλύτερο τμήμα της οποίας καταλαμβάνει όγκος πεσμένων βράχων που προέρχονται από κατακρήμνιση τμημάτων της οροφής του. Στο σπήλαιο πραγματοποιήθηκε σωστική ανασκαφή από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας –Σπηλαιολογίας τα έτη 1995,1997,1999 2000, 2001 και 2003 ύστερα από αλλεπάλληλες λαθρανασκαφικές επεμβάσεις. Από την προκαταρκτική μελέτη των ευρημάτων, κυρίως των ειδωλίων, συνάγεται ότι ο χρόνος χρήσης του σπηλαίου -Ιερού ορίζεται από το β΄ μισό του 6ου αι. π.X μέχρι το τέλος του 4ου ή τις αρχές του 3ου αι π.X. Το είδος των ευρημάτων, αγγεία και ειδώλια , παραπέμπει σε κάποια λατρεία ή λατρείες με την οποία σχετίζονται οι τύποι ειδωλίων (γυναικείοι σανιδόμορφοι τύποι όρθιων και καθιστών μορφών, ο τύπος του Απόλλωνα με λύρα, σειληνοί με χειροποίητο σώμα που στηρίζονται στην ουρά τους, ειδώλια Πανός, ζωόμορφα και πτηνόμορφα ειδώλια). Βέβαιη πάντως είναι η λατρεία των νυμφών η οποία μαρτυρείται από αναθηματικές επιγραφές σε όστρακα.

Αστρονομικός Σταθμός Κρυονερίου

Νοτιοδυτικά του χωριού, σε υψόμετρο 1.000 περίπου μέτρων, κατασκευάσθηκε το 1974-1975 ο "Κοργιαλένειος Αστρονομικός Σταθμός Κρυονερίου"[7] (γνωστός περισσότερο ως «Αστεροσκοπείο Κρυονερίου»), με το μεγαλύτερο τότε τηλεσκόπιο στην Ελλάδα. Το κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 122 cm κατασκευής Grubb Parsons με το οποίο εκτελούνται όλα τα προγράμματα νυκτερινής αστρονομίας και είναι ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων. Ο σταθμός διαθέτει ξενώνα όπου φιλοξενούνται Έλληνες και ξένοι αστρονόμοι που εργάζονται στο τηλεσκόπιο. Υπάρχει επίσης και ένας θάλαμος κενού για αλουμίνωση κατόπτρων. Κάθε Αύγουστο, το Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής (ΙΑΑ)οργανώνει στον Σταθμό Κρυονερίου ημέρες "Ανοιχτών Θυρών" στην διάρκεια των οποίων πραγματοποιούνται οργανωμένες επισκέψεις κοινού, σχολείων, κ.λ.π.

Σύλλογοι

Εκπολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Νέων Κρυονερίου

Ο Εκπολιτιστικός και Μορφωτικός σύλλογος Νέων Κρυονερίoυ ιδρύθηκε το 1985 στο χωριό Κρυονέρι Κορινθίας , από μέλη της νεολαίας του χωριού και αριθμεί σήμερα 140 εγγεγραμμένα και ενεργά μέλη ηλικίας από 18 έως 40 χρονών.

Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Κρυονερίου "ΑΕΤΟΣ"

Ο Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Κρυονερίου "ΑΕΤΟΣ"[8] ιδρύθηκε το 1958 από τους κατοίκους του χωριού οι οποίοι είχαν ως όνειρο τους τη δημιουργία μιας ποδοσφαιρικής ομάδας. Αγωνίζεται στην Α' ερασιτεχνική κατηγορία της Κορινθίας. Τα χρώματα της ομάδας είναι το κίτρινο και το λευκό.

Εκδηλώσεις

Πανηγύρια

* Το πανηγύρι της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου, συγκεντρώνει πολλούς προσκυνητές και ακολουθεί πατροπαράδοτο γλέντι.
* Μεγάλο επίσης πανηγύρι γίνεται και στη Μονή Λεχόβης, στις 15 Αυγούστου.

Παραπομπές

1. ↑ Απογραφή 2001, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας

Πηγές

* Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Αστεροσκοπείο Κρυονερίου
* Σπήλαιο Λέχοβας

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΙΚΥΩΝΙΩΝ
Δημοτική Κοινότητα Σικυώνος
Κιάτο, το
Τοπική Κοινότητα Βελίνης
Βελίνα, η
Τοπική Κοινότητα Γονούσσης
Γονούσσα, η
Τοπική Κοινότητα Διμηνιού
Διμηνιόν, το
Παραλία, η
Τοπική Κοινότητα Κάτω Διμηνιού
Κάτω Διμηνιόν, το
Κοκκινιά, η
Τοπική Κοινότητα Κλημεντίου
Κλημέντι, το
Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου
Κρυονέρι, το
Τοπική Κοινότητα Λαλιώτου
Λαλιώτης
Τοπική Κοινότητα Μεγάλου Βάλτου
Βαλτσαίικα, τα
Μέγας Βάλτος, ο
Τοπική Κοινότητα Μικρού Βάλτου
Μικρός Βάλτος, ο
Τοπική Κοινότητα Μουλκίου
Δουρβατιώνα, η
Μούλκι, το
Τοπική Κοινότητα Μποζικά
Μποζικάς, ο
Τοπική Κοινότητα Παραδεισίου
Παραδείσι, το
Τοπική Κοινότητα Πασίου
Πάσι, το
Τοπική Κοινότητα Σικυώνος
Σικυών, η
Τοπική Κοινότητα Σουλίου
Σούλι, το
Τοπική Κοινότητα Τιτάνης
Τιτάνη, η

---

Κρυονέρι Αιτωλοακαρνανίας
Κρυονέρι Αρκαδίας
Κρυονέρι Άρτας
Κρυονέρι Αττικής
Κρυονέρι Αχαΐας
Κρυονέρι Ηλείας
Κρυονέρι Κρυονερίου Ολυμπίας Ηλείας
Κρυονέρι Θεσπρωτίας
Κρυονέρι Θεσσαλονίκης
Κρυονέρι Ιωαννίνων
Κρυονέρι Καβάλας
Κρυονέρι Μακρυχωρίου Καβάλας
Κρυονέρι Καρδίτσας
Κρυονέρι Κοζάνης
Κρυονέρι Κορινθίας
Κρυονέρι Λακωνίας
Κρυονέρι Παλαιοπαναγίας Λακωνίας
Κρυονέρι Λασιθίου
Κρυονέρι Μεσσηνίας
Κρυονέρι Ρεθύμνης
Κρυονέρι Ροδόπης
Κρυονέρι Χαλκιδικής

Νομός Κορινθίας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Κορινθίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License