.
Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Ηλείας
6 -- Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας --
Το Κρυονέρι είναι χωριό στον νομό Ηλείας βορειοανατολικά της Αρχαίας Ολυμπίας και σε απόσταση εννιά χιλιομέτρων σε ευθεία. Από το 1998 είναι Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας. Τα παλιότερο όνομα του χωριού ήταν Μπάστα. Ο πληθυσμός είναι 264 κάτοικοι[1].
Ιστορία
Ο μεγάλος λοιμός που ξέσπασε στα μέσα του 14ου αιώνα (1347-1350) και η ελονοσία, μείωσαν δραματικά τον πληθυσμό της Ηλείας. Στο λοιμό αυτό, οι κάτοικοι των χωριών, Μπάστα και Καλολετσή του Δήμου Ωλένης και Μηλιές του Δήμου Ολυμπίων, απεβίωσαν όλοι. Μετά το λοιμό ήρθαν και κατοίκησαν στα χωριά αυτά Αρβανίτες, ορθόδοξοι χριστιανοί. Σε αντικατάσταση του ανθρώπινου δυναμικού, κλήθηκαν από τον Εμμανουήλ Κατακουζηνό (1348 – 1380) και αργότερα τους Παλαιολόγους και ήρθαν στην Ηλεία δέκα χιλιάδες Αλβανοί.
Μέχρι το 1950, τέσσερα χωριά στην Ηλεία θεωρούνταν ακόμα Αλβανόφωνα [2]. Τρία από τα χωριά αυτά είναι γειτονικά και βρίσκονται στους πρόποδες της Φολόης. Είναι τα χωριά Μπάστα , Καλολετσή και Μηλιές. Το τέταρτο είναι το χωριό Κώμη και βρίσκεται στο Δήμο Βουπρασίων.
Όνομα του χωριού
Το όνομα του χωριού Μπάστα είναι λέξη Ιταλική. Σήμερα είναι σε καθημερινή χρήση στη γείτονα χώρα. Στα Ελληνικά σημαίνει: φτάνει, ως εδώ, ως εδώ και μη παρέκει, αλλά και το όριο. Η αρχαία ελληνική λέξη βαστάζω, πέρασε στη Λατινική και από κει στην Ιταλική και ξαναγύρισε στην Ελληνική με τη γλωσσική αυτή μορφή (αντιδάνειο).
Οι κατάσπαρτες ενετικές ελιές, το μισοτελειωμένο ενετικό Κάστρο στα Κιόνια, η δυτικής τεχνοτροπίας εικόνες στην εκκλησιά, η αρχιτεκτονική των ναών και των καμπαναριών , ιδιαίτερα το παλιό, τα πάμπολλα ιταλόηχα τοπωνύμια, που ακόμα δεν έχουν αλλάξει, καθώς και πολλές λέξεις στο καθημερινό Μπασταίικο λεξιλόγιο, παραπέμπουν σε γεννητούρια Ενετικά και σε χρόνους πιο πριν και από το 1204.
Μετά την επανάσταση του 1821, κατά την πρώτη καταγραφή των οικισμών του Μοριά, το έτος 1828, αναφέρεται το χωριό ως: «Οικισμός Μπάστα - Διοίκηση Γαστούνη» [3]. Στις πρώτες προσπάθειες συγκρότησης του Ελληνικού κράτους, το 1836, καταγράφεται και πάλι ως: «Οικισμός Μπάστα - Δήμος Ώλενος - Διοίκηση Ηλείας» [4]. Στις καταγραφές που έγιναν κατά τα έτη 1840 [5], 1841 [6] και 1842 [7], αναφέρεται: «Οικισμός Μπάστα - Δήμος Ωλενιαίων - Διοίκηση Ηλείας». Στην καταγραφή του 1845 [8], το χωριό Μπάστα αναφέρεται έτσι: «οικισμός Μπάστα - Δήμος Ωλένης - Διοίκηση Ηλείας». Το 1912, με την κατάργηση του Δήμου Ωλένης, οι συνοικισμοί Μπάστα και Χελιδόνι απαρτίζουν κοινότητα με έδρα το Χελιδόνι [9]. Το 1928, με κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου, το Υπουργείο Εσωτερικών, άλλαξε το όνομα του χωριού Μπάστα σε Κρυονέριον [10]. Το 1932 αναγνωρίζεται, για πρώτη φορά, σαν ανεξάρτητη κοινότητα με έδρα το Κρυονέριον [11].
Η αλλαγή του ονόματος δεν έγινε αποδεκτή από τους Μπασταίους, για πολλούς και διαφόρους λόγους. Αυτό φαίνεται κι από τις ενέργειες [12] της διοίκησης της Μεταξικής δικτατορίας στην προσπάθειά της να τους πείσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Έτσι το 1940, μετονόμασε το συνοικισμό και κοινότητα Κρυονερίου σε Μοναστήριον [13]. Αυτή η ενέργεια της διοίκησης, εξόργισε τους Μπασταίους. Το 1953 μετονόμασε το συνοικισμό και κοινότητα Μοναστηρίου σε κοινότητα Κρυονερίου [14].
Παραπομπές
↑ Απογραφή 2001, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας
↑ Γ. Παπανδρέου Δ. Φ. Γυμνασιάρχου : «Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων» , 1924 σελ. 34 και 340
↑ Οικισμοί του Μοριά κατά το έτος 1828 . Πελοποννησιακά" 8 / 1971 Τ Γριτσόπουλος
↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 80 28/12/1836 .
↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 22 18/12/1840
↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 5 8/3/1841
↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 25 25/10/1842
↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας Νόμος ΚΕ΄ 5/12/1845
↑ Β. Δ. 18-8-1912 , ΦΕΚ. 256/ 1912
↑ Δ. 19-7-1928 ΦΕΚ. Α 156 / 1928
↑ Δ. 20-2-1932 , ΦΕΚ. Α 49/ 1932
↑ Επίσκεψη του Νομάρχη το 1937
↑ Β. Δ. 28-8-1940 , ΦΕΚ. 271/1940
↑ Β. Δ. 23-7-1953 , ΦΕΚ , Α 195/1953
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αρχαίας Ολυμπίας |
| Αρχαία Ολυμπία, η |
| Δρούβα, η |
| Τοπική Κοινότητα Αρχαίας Πίσας |
| Αρχαία Πίσα, η |
| Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία, η |
| Τοπική Κοινότητα Άσπρων Σπιτιών |
| Άσπρα Σπίτια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Βασιλακίου |
| Βασιλάκι, το |
| Υψηλό, το |
| Τοπική Κοινότητα Ηρακλείας |
| Ηράκλεια, η |
| Τοπική Κοινότητα Καμένης |
| Κάμενα, η |
| Νέα Κάμενα, η |
| Τοπική Κοινότητα Καυκωνίας |
| Καυκωνία, η |
| Τοπική Κοινότητα Κλαδέου |
| Κλάδεος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Κοσκινά |
| Κοσκινάς, ο |
| Φαναράς, ο |
| Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου Ηλείας |
| Κρυονέρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Λιναριάς |
| Λιναριά, η |
| Τοπική Κοινότητα Λούβρου |
| Γύρος, ο |
| Λούβρο, το |
| Τοπική Κοινότητα Μάγειρα |
| Μάγειρας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Μουριάς |
| Μουριά, η |
| Τοπική Κοινότητα Ξηροκάμπου |
| Αμπάρι, το |
| Ξηρόκαμπος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Πελοπίου |
| Πελόπι, το |
| Τοπική Κοινότητα Πεύκων |
| Πεύκες, οι |
| Τοπική Κοινότητα Πλατάνου |
| Άγιος Γεώργιος, ο |
| Πλάτανος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Πουρναρίου |
| Πουρνάρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Σμίλας |
| Καρούτες, οι |
| Σμίλα, η |
| Τοπική Κοινότητα Στρεφίου |
| Κάτω Στρέφι, το |
| Στρέφι, το |
| Τοπική Κοινότητα Φλόκα |
| Φλόκας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Χελιδονίου |
| Χελιδόνι, το |
---
Κρυονέρι Αιτωλοακαρνανίας
Κρυονέρι Αρκαδίας
Κρυονέρι Άρτας
Κρυονέρι Αττικής
Κρυονέρι Αχαΐας
Κρυονέρι Ηλείας
Κρυονέρι Κρυονερίου Ολυμπίας Ηλείας
Κρυονέρι Θεσπρωτίας
Κρυονέρι Θεσσαλονίκης
Κρυονέρι Ιωαννίνων
Κρυονέρι Καβάλας
Κρυονέρι Μακρυχωρίου Καβάλας
Κρυονέρι Καρδίτσας
Κρυονέρι Κοζάνης
Κρυονέρι Κορινθίας
Κρυονέρι Λακωνίας
Κρυονέρι Παλαιοπαναγίας Λακωνίας
Κρυονέρι Λασιθίου
Κρυονέρι Μεσσηνίας
Κρυονέρι Ρεθύμνης
Κρυονέρι Ροδόπης
Κρυονέρι Χαλκιδικής
|
Νομός Ηλείας: Δήμος Πύργου | Αλιφείρας | Αμαλιάδος | Ανδραβίδας | Ανδριτσαίνης | Αρχαίας Ολυμπίας | Βαρθολομιού | Βουπρασίας | Βώλακος | Γαστούνης | Ζαχάρως | Ιαρδάνου | Κάστρου-Κυλλήνης | Λάμπειας | Λασιώνος | Λεχαινών | Πηνείας | Σκιλλούντος | Τραγανού | Φιγαλείας | Φολόης | Ωλένης Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ηλείας |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
