Η Αρεόπολη είναι χωριό της Ανατολικής Μάνης του νομού Λακωνίας της Πελοποννήσου. Είναι ιστορικός οικισμός, που διατήρησε την ανεξαρτησία του επί Τουρκοκρατίας, πατρίδα των Μαυρομιχαλέων. Αποτελεί έδρα του Δήμου Οιτύλου και έχει κριθεί διατηρητέος κρατώντας το παραδοσιακό χρώμα της Μάνης.

View Larger Map

Παλαιότερα η κοινότητα Αρεόπολης της επαρχίας Οιτύλου της Λακωνίας περιελάμβανε τα χωριά και τους συνοικισμούς Δρυάλια, Κουσκούνι, Κριαλιάνικα, Λαγοκοίλι και Λιμένι. Ο πληθυσμός της Αρεόπολης το 1950 αριθμούσε 1.380 κατοίκους και της όλης τότε κοινότητας 1.940 κατοίκους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής στατιστικής υπηρεσίας κατά την απογραφή του 2011 είχε 888 κατοίκους.[1]

Γεωγραφία

Η Αρεόπολη είναι κτισμένη σε υψίπεδο πάνω από το φυσικό και ευρύχωρο λιμένα του, το λεγόμενο Λιμένι, που αποτελεί και το επίνειο αυτής. Η περιοχή της παράγει εκλεκτά ελαιόλαδα, λίγα σιτηρά, και αξιόλογη κτηνοτροφία. Είναι η πατρίδα των Μαυρομιχαλαίων. Στο Λιμένι διασώζεται παλιός πύργος της οικογενειάς τους.
Ονομασία

Επί Τουρκοκρατίας λεγόταν Τσίμοβα ή Τζίμοβα. Κατά μια εκδοχή, η ονομασία οφειλόταν σε πρόσφυγες που ήρθαν από το Τσιμόβασι της περιοχής της Σμύρνης . Επικρατέστερη όμως είναι η εκδοχή ότι η Τσίμοβα είναι σλαβική λέξη και σημαίνει «πόλη του διαβόλου» ή «μικρός κάμπος». Η παλαιότερη αναφορά για την Τσίμοβα υπήρχε σε ένα χαμένο σήμερα χειρόγραφο της μονής Ντεκούλου, όπου αναφέρονται το 1200 ως κάτοικοί της οι οικογένειες Αλέπη, Μπαρέλου, Τσατσούλη, Φουρναράκου, Χρυσικάκη, Κουτσουλιέρη και ο Εβραϊκής καταγωγής Πουλαντζάς. Η πρώτη έγκυρη αναφορά είναι ένα έγγραφο του 1336, όπου οι βασιλείς της Νάπολης παραχωρούν στον Νικολό Ατσαγιόλι σειρά από αγρούς στην Καλαμάτα και τη Μάνη, μεταξύ των οποίων και περιοχές στο χωριό Τσίμοβα.
Ιστορία

Γενικά για το πότε κτίστηκε η πόλη δεν είναι γνωστό γιατί μόνο παραδόσεις υπάρχουν. Κατά μια εκδοχή κτίστηκε από τους απογόνους του Μιχάλη Καρδιανού (γενάρχη των πλέον επιφανών οικογενειών και ιδρυτή των περισσοτέρων χωριών της Μάνης). Κατ' άλλη εκδοχή από τους απογόνους δύο αδελφών που καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους έφυγαν από την Καλλίπολη της Θράκης και εγκαταστάθηκαν στο Οίτυλο. Ο εκπληκτικός τους πολλαπλασιασμός τους ανάγκασε να φύγουν από το Οίτυλο και να ιδρύσουν την Τσίμοβα. Από αυτούς προήλθαν οι τέσσερις οικογένειες της Τσίμοβας: Τωρναριάνοι, Τσαλαπιάνοι, Πουνεντιάνοι, Γεωργιάνοι.

Σε αυτόν τον χώρο συγκροτήθηκαν οι πρώτες ένοπλες ομάδες όπου και ύψωσαν πρώτοι τη σημαία της επανάστασης, στις 17 Μαρτίου 1821. Η Σημαία αυτή της Αρεόπολης ήταν λευκή και έφερε διάφορα εθνικά σύμβολα. Διασώθηκε και εκτίθεται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών. Τοπική εθνική εορτή (αργία) είναι η παραπάνω ιστορική ημερομηνία όπου κατ΄ έτος μετά τη δοξολογία ακολουθεί αναπαράσταση του ξεσηκωμού εκείνης της ημέρας στον περίβολο του ιστορικού ναού.

Εκκλησιαστικά η Αρεόπολη υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Γυθείου και Οιτύλου και ειδικότερα στην Αρχιερατική Περιφέρεια Μέσης και Οιτύλου. Ο κύριος ναός της Αρεόπολης είναι αφιερωμένος στους Παμμεγίστους Ταξιάρχες. Η παραλία της Αρεόπολης αστυνομεύεται από τη Λιμενική Αρχή Γυθείου.
Αξιοθέατα
Το Λιμένι

Αξιοθέατα μνημεία είναι οι παρακάτω εκκλησίες του οικισμού.

Ο Πύργος Πικουλάκη, δίπλα στον ναό του Αγίου Ιωάννη, αποτελεί έναν από τους σταθμούς του "Δικτύου Μουσείων Μάνης". Η μόνιμη έκθεση έχει θέμα τις "Ιστορίες θρησκευτικής πίστης της Μάνης".
Οι Ταξιάρχες, μητρόπολη της Αρεόπολης, στην ιστορική Πλατεία της 17ης Μαρτίου 1821, με σημαντικό γλυπτό τέμπλο και εξαίρετο λιθανάγλυφο διάκοσμο. Το εντυπωσιακό πολυώροφο καμπαναριό (1836) αποτελεί σήμα όλης της πόλης.
Οι μικρές, λιτές εκκλησίες της Αγίας Τριάδας (προ του 17ου αι.), της Αγίας Κυριακής και του Αγίου Πέτρου, στο παλαιό δυτικό τμήμα της πόλης.
Ο Άη Γιάννης ο Πρόδρομος (αρχές 18ου αι.) των Μαυρομιχαλαίων, με εξαιρετικές τοιχογραφίες του 1746 και 1868.
Η Παναγία η Γεωργιάνικη (μέσα 18ου αι.) των Μαυρομιχαλαίων, με όμορφα λαϊκά λιθανάγλυφα και τέμπλο με αξιόλογες εικόνες.
Ο Άγιος Νικόλαος (1807) με δωδεκάπλευρο τρούλο και ενδιαφέροντα ξύλινο γυναικωνίτη.
Ο διπλός ναός της Παναγίας και του Αγίου Χαραλάμπους, στην πλατεία Νιαρχάκου, με τοιχογραφίες του 1869 και ενδιαφέρον βαθμιδωτό καμπαναριό με λιθανάγλυφα.
Ο ναός του Αγίου Αθανασίου στην πλατεία Αθανάτων.

Στα περίχωρα της πόλης ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου με το χαρακτηριστικό παλαιό νεκροταφείο, η Παναγία η Κοντοριάνικη, ο κοιμητηριακός Άγιος Νικόλαος, το μοναστήρι της Κοίμησης στην Παλέρημο, το μοναστήρι Άγιοι Πάντες στα Ξιφαριάνικα με τοιχογραφίες του 1767 και η Παναγία η Τσιπιώτισσα με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα.
Πληθυσμός (Ιστορικά)
Έτος Πληθυσμός Διαφορά
1991 931
2001 988 +57 / +6,1 %
2011 888 -100 / -10,1 %
Αρχαιολογία
Σε αυτόν τον χώρο ύψωσαν τη Σημαία της Εθνεγερσίας 17/3/1821

Ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή είναι γεμάτη ενδείξεις και μαρτυρίες αρχαιολογικού και παλαιοανθρωπολογικού ενδιαφέροντος. Πολλά σπήλαια της περιοχής έχουν ερευνηθεί, τουλάχιστον επιφανειακά, και έχουν αποδώσει σημαντικά ευρήματα. Από τις γνωστότερες αρχαιολογικά θέσεις της περιοχής είναι το σπήλαιο Απήδημα.

Μια βόλτα στην Αρεόπολη

Σπήλαια Δυρού

Σπήλαιο Απήδημα

Παραπομπές

«Απογραφή 2011».

Πηγές

"Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τ.3ος, σ.485.
Ανάργυρου Κουτσιλιέρη, "Ιστορία της Μάνης". εκδόσεις Παπαδήμας, Αθήνα 1996.
Δασκαλάκη Α. "Η ΜΑΝΗ και η Οθωμανική Αυτοκρατορία 1453-1821". εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα 2001.
"Η Μάνη μέσα στους αιώνες", Α' Συμπόσιον 1997, εκδόσεις Δήμου Αρεόπολης.
Νικόλαος Δρανδάκης. "Σχεδίασμα καταλόγου των τοιχογραφημένων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Ναών Λακωνίας". Αθήνα 1996.

Τ.δ. Αρεοπόλεως [ 988 ]

η Αρεόπολις [ 774 ]
τα Δρυάλια [ 27 ]
το Λαγοκοίλιον [ 68 ]
το Λιμένιον [ 47 ]
οι Ομαλές [ 20 ]
ο Σωτήρας [ 52 ]