.
Για τον ομώνυμο αξιωματικό της ελληνικής Χωροφυλακής (1864-1930) που διακρίθηκε στο Μακεδονικό Αγώνα και τους Βαλκανικούς Πολέμους δείτε Σπύρος Σπυρομήλιος
Ο Σπύρος Σπυρομήλιος (1800-1880), γνωστός απλά και ως Σπυρομήλιος ή Σπύρος Μήλιος, υπήρξε στρατιωτικός, αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 και πολιτικός.
Γεννήθηκε στη Χειμάρρα, στις ακτές της σημερινής νότιας Αλβανίας (Βόρεια Ήπειρος), γόνος στρατιωτικής οικογένειας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Μίλιος (Μιχάλης) και η μητέρα του Μαρία, κόρη του Ανδρέα Βάρφη στρατιωτικού στην Νάπολη. Το 1810 πήγε στη Νεάπολη της Ιταλίας, εκεί σπούδασε στρατιωτική τέχνη και έμαθε Ιταλικά, Λατινικά και Γαλλικά. Το 1819 επέστρεψε στην πατρίδα του για να συντάξει την στρατιωτική γεωγραφία της Ηπείρου, με την οποία θα μπορουσε να παρει μέρος σε κάποιο διαγωνισμό για να καταταγεί στον τακτικό στρατό της Νάπολης αλλα κρατήθηκε από τον Αλή Πασά Τεπελενλή, τότε πασά των Ιωαννίνων και της Ηπείρου, ως στρατιωτικός σύμβουλος.
Επανάσταση του 1821
Τον Αύγουστο του 1824, μετά τον θάνατο του Αλή Πασά, κατέβηκε μαζί με τους αδελφούς του Νικόλαο και Ζάχο Μήλιο στις επαναστατημένες ελληνικές περιοχέςκαι συγκεκριμένα στο στρατόπεδο του Λιγοβιστίου, του οποίου αρχηγός ήταν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Τον Απρίλιο του 1825 βρίσκονταν στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, επικεφαλής σώματος 250 Χειμαρραίων. Τον Σεπτέμβριο ονομάζεται Στρατηγός και τον Ιανουάριο του 1825 στάλθηκε μέλος αντιπροσωπείας στο Ναύπλιο, όπου ζητήθηκε από την διοίκηση του Αγώνα η λήψη αποτελεσματικών μέτρων για την σωτηρία του Μεσολογγίου. Το Μάρτιο μετά από εντολή του Ανδρέα Μιαούλη ο Σπυρομήλιος πήγε στη Ζάκυνθο όπου προσπάθησε να στείλει αγγλικό πλοίο προς διάσωση της πόλης, αλλά ήταν πια αργά. Έμεινε απλός θεατής του ολοκαυτώματος από κάποιο ύψωμα της περιοχής.
Στην συνέχεια μαζί με τον αδερφό του Ζάχο (ο Νικόλαος σκοτώθηκε κατά την έξοδο) συμμετείχε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Το Μάρτιο του 1827 πήρε μέρος στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ως πληρεξούσιος των "αρμάτων". Αργότερα επί Ιωάννη Καποδίστρια έγινε αρχηγός της προσωπικής φρουράς του Δημήτριου Υψηλάντη (1828-1829).
Στρατιωτική και πολιτική δραστηριότητα κατά την Οθωνική περίοδο
Με το πέρας της Επανάστασης εγκαταστάθηκε στη Θήβα, όμως επειδή ήταν Καποδιστριακός φυλακίστηκε 9 για μήνες στο Παλαμήδι. Αργότερα, παρέμεινε στο στράτευμα και χρημάτισε και Διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (1840-1844).
Το 1843 συμμετείχε στην Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, για την ανακήρυξη Συντάγματος. Στην αρχή θεωρήθηκε αντιοθωνικός και εξορίστηκε. Όμως γρήγορα απέκτησε την εμπιστοσύνη του Όθωνα και ανέλαβε το υπουργείο Στρατιωτικών (1850-1853). Ως υπουργός υποστήριξε την εξέγερση των αλύτρωτων Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την διάρκεια του Κριμαϊκού Πόλεμου.
Η ανάμειξη του Σπυρομήλιου στα εξέγερση της υπό Τουρκικής κυριαρχίας Ηπείρου το 1854, είχε σαν αποτέλεσμα να διωχθεί από την ελληνική πολιτική ηγεσία και να τεθεί σε διαθεσιμότητα στο στράτευμα.
Στα επόμενα χρόνια, ενώ αποσύρθηκε από την στρατιωτική δράση διατέλεσε ξανά 4 φορές υπουργός Στρατιωτικών:
* 1859 κυβέρνηση Αθανάσιου Μιαούλη
* 1862 κυβέρνηση Γενναίου Κολοκoτρώνη
* 1867-1868 κυβέρνηση Αριστείδη Μωραϊτίνη
* 1869-1869 κυβέρνηση Δημήτριου Βούλγαρη
Ονομάστηκε επίσης σύμβουλος Επικρατείας (1865), και πρόεδρος της Βουλής (1872)
Τα ιστορικά γεγονότα που έζησε, σε όλες τις φάσεις της ζωής του, τα κατέγραψε στα Απομνημονεύματά του, που εκδόθηκαν το 1926, μαζί με σχετική βιογραφία του.
Πηγές
* Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, εκδοτική Αθηνών, τόμοι: ΙΒ', ΙΓ'.
* Στρατηγού Σπυρομήλιου Απομνημονευματα, Εκδόσεις Βεργίνα, 1996.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
