.
| Αρσινόη Β' | ||||||||||||
|
Η Αρσινόη Β’ η Φιλάδελφος ( 316 - 268 π.Χ. ) ήταν βασίλισσα της Θράκης και συμβασιλέας της Αιγύπτου μαζί με τον αδερφό και σύζυγό της Πτολεμαίο Β’ το Φιλάδελφο. Ήταν η μεγαλύτερη κόρη του Πτολεμαίου Α’ του Σωτήρα, στρατηγού και επιγόνου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθώς και ιδρυτή της Δυναστείας των Πτολεμαίων. Μητέρα της ήταν η τελευταία σύζυγος του, Βερενίκη η Α’. Έπαιξε κύριο ρόλο στην πολιτική που διαμόρφωσε τα δυτικά κράτη που σχηματίστηκαν μετά τη διάλυση του απέραντου κράτους του Αλεξάνδρου
Βασίλισσα της Θράκης
Η Αρσινόη παντρεύτηκε το βασιλιά Λυσίμαχο της Θράκης στην ηλικία των δεκαέξι ετών. Εκείνος είχε μόλις λάβει τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της Μικράς Ασίας ( 300 π.Χ. ) Της χάρισε τρεις πόλεις και άλλαξε το όνομα της Εφέσου για εκείνη το 293 π.Χ.. Η Αρσινόη απέκτησε μαζί του τρεις γιους, τον Πτολεμαίο, το Φίλιππο και το Λυσίμαχο.
Στην αυλή του συζύγου της οι Πτολεμαίοι εκπροσωπούνταν από ένα ακόμη μέλος: από τη Λυσάνδρα, κόρη του πατέρα της Αρσινόης από την τρίτη σύζυγό του, την Ευριδίκη. Όταν η Ευρυδίκη κατέφθασε στην Αίγυπτο για να παντρευτεί, είχε μαζί της μια νεαρή χήρα, τη Βερενίκη, την οποία και προσκάλεσε να γίνει κυρία επί των τιμών της. Ωστόσο έμελλε από κολλητές φίλες να γίνουν φανατικοί εχθροί. Η Βερενίκη κατάφερε να ξελογιάσει το βασιλιά και έγινε επίσης γυναίκα του. Του χάρισε παιδιά: την Αρσινόη, τη Φιλωτέρα και τον Πτολεμαίο, ο οποίος τελικά διαδέχθηκε τον πατέρα του ( ως Πτολεμαίος Β’ ) κι ας υπήρχε μεγαλύτερος γιος του βασιλιά από τη Βερενίκη, ο Πτολεμαίος Κεραυνός. Οι δύο βασιλικές σύζυγοι, κάποτε φίλες, τώρα μισούσαν θανάσιμα η μία την άλλη και η πικρία αυτή μεταδόθηκε και στα παιδιά τους. Η κόντρα αυτή μετανάστευσε έτσι στην αυλή του Λυσίμαχου, στη Θράκη.
Όταν λοιπόν η Αρσινόη παντρεύτηκε το Λυσίμαχο και η Λυσάνδρα το γιο του, τον Αγαθοκλή, οι δυο τους βρέθηκαν αμέσως σε αντίθετα στρατόπεδα που δολοπλοκούσαν θέλοντας να καταστρέψουν το ένα το άλλο. Η Αρσινόη σαν βασίλισσα πρέπει να είχε μεγαλύτερη επιρροή στην αυλή από ότι η ετεροθαλής αδερφή της. Ωστόσο η θέση και η επιρροή της Λυσάνδρας ήταν επίσης σε υψηλά επίπεδα. Ο Αγαθοκλής ήταν ένας πρίγκιπας με μεγάλη υπόληψη στην αυλή. Είχε ηγηθεί επιτυχημένων στρατιωτικών επιχειρήσεων, είχε νικήσει πολλές μάχες και είχε επεκτείνει σε μεγάλο βαθμό την κυριαρχία και δύναμη του πατέρα του. Ήταν ο αγαπημένος τόσο του στρατού, όσο και του λαού που έβλεπαν σε αυτόν το μέλλον του βασιλείου.
Όπως ήταν αναμενόμενο η δόξα που απολάμβανε ο σύζυγος της Λυσάνδρας δυναμίτιζε το μίσος της Αρσινόης, η οποία προσπαθούσε με κάθε τρόπο να μειώσει το κύρος του Αγαθοκλή. Ο Αγαθοκλής με τη σειρά του πρόβαλλε σθεναρή αντίσταση ώστε να ματαιώσει τα σχέδια της. Στο τέλος, η Αρσινόη, φοβούμενη παράλληλα πως μετά το θάνατο του Λυσίμαχου η ίδια και τα παιδιά της θα περνούσαν στο έλεος της Λυσάνδρας, κατάφερε να πείσει το Λυσίμαχο πως ο γιος του συνομωτούσε σε βάρος του, και σκόπευε να πάρει την εξουσία στα χέρια του. Αυτό ίσως ήταν αλήθεια, ίσως και όχι και δεν θα γίνει ποτέ γνωστό. Ωστόσο ο Λυσίμαχος το πίστεψε. Διέταξε τη φυλάκιση του Αγαθοκλή και, λίγο καιρό μετά, τον δηλητηρίασε ( 282 π.Χ. ). Η Λυσάνδρα καταβλήθηκε από λύπη. Περισσότερο φοβήθηκε για την τύχη της και τη μοίρα των παιδιών της. Ήταν πια προφανές πως δεν υπήρχε ασφάλεια πια για εκείνη στη Μακεδονία, οπότε κατέφυγε στην Ασία μαζί με τον ομοαίματο αδερφό της, Πτολεμαίο Κεραυνό. Εκεί τέθηκε υπό την προστασία του Σέλευκου, βασιλιά της Συρίας.
Το γεγονός αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η ροή τον γεγονότων να στραφεί εναντίον της Αρσινόης. Τη Λυσάνδρα ακολούθησαν πολλοί ευγενείς της Μακεδονίας που συμμερίζονταν το σκοπό της και που ο Λυσίμαχος είχε διώξει από κοντά του. Οι τελευταίοι μαζί με τον Πτολεμαίο Κεραυνό κήρυξαν τον πόλεμο, με την υποστήριξη του Σέλευκου που εποφθαλμιούσε τα εδάφη της Θράκης και της Μακεδονίας. Ο Λυσίμαχος ήρθε να τους αντιμετωπίσει και οι δύο στρατοί χτυπήθηκαν στη Φρυγία. Στη μάχη που ακολούθησε στο Κουροπέδιο το Φεβρουάριο του 281 π.Χ., ο Λυσίμαχος ηττήθηκε και σκοτώθηκε. Ο Σέλευκος και ο Πτολεμαίος Κεραυνός, αν και σύμμαχοι, έψαχναν την ευκαιρία να διεκδικήσουν το θρόνο της Μακεδονίας ο ένας σε βάρος του άλλου. Τελικά, ο Κεραυνός μαχαίρωσε τον αντίπαλό του στο Άργος της Θράκης.
Αρσινόη & Πτολεμαίος Κεραυνός
Αρσινόη Β’ [*]
| Δυναστεία των Πτολεμαίων |
|
|
|
|
|
Πτολεμαίος Α' Σωτήρ |
|
|
|
Αρσινόη Α' |
Μετά το θάνατό του συζύγου της στη μάχη του Κουροπεδίου, η Αρσινόη έφυγε για την Κασσάνδρεια μια πλούσια πόλη με καλή άμυνα. Είχε μαζί της και τα παιδιά της από το Λυσίμαχο, που ήταν επίσης νόμιμοι υποψήφιοι για το θρόνο. Η ίδια γνώριζε ότι προς το παρόν δεν είχε στα χέρια της τρόπο να υποστηρίξει τα δικαιώματα των παιδιών της, ωστόσο άξιζε τον κόπο να τα προστατέψει περιμένοντας κάποια μελλοντική ευκαιρία. Ο Πτολεμαίος Κεραυνός την αναγνώρισε σαν υπολογίσιμη αντίπαλο, και έχοντας εδραιώσει μετά από μια σειρά μαχών το θρόνο του στη Μακεδονία, κινήθηκε προς την Κασσάνδρεια στριφογυρίζοντας στο μυαλό του το πώς θα μπορούσε να φέρει την Αρσινόη και τα παιδιά της υπό την κυριαρχία του.
Κατέληξε πως θα ήταν καλύτερα να προσπαθήσει πρώτα την πονηριά και την προδοσία, προτού καταλήξει σε ένοπλη διαμάχη. Έστειλε ένα μήνυμα στην Αρσινόη προτείνοντάς της, αντί να τσακώνονται για τη βασιλεία, να ενώσουν τα δικαιώματά τους και ζητώντας της να γίνει γυναίκα του. Θα την παντρευόταν και θα υιοθετούσε τα παιδιά της σαν δικά του. Έτσι το ζήτημα θα λυνόταν ειρηνικά.
Η Αρσινόη δέχτηκε με ευχαρίστηση την πρόταση. Πράγματι ο Πτολεμαίος Κεραυνός ήταν αδερφός της από άλλη μητέρα, μα αυτό δεν ήταν φραγμός για μια γαμήλια ένωση, σύμφωνα με τις ιδέες που υπήρχαν εκείνες τις μέρες στον κόσμο για τους βασιλικούς οίκους. Η Αρσινόη έδωσε τη συγκατάθεσή της και άνοιξε τις πύλες της πόλης. Ο Κεραυνός θανάτωσε σχεδόν αμέσως δύο από τους τρεις γιους της. Η Αρσινόη κατάφερε να το σκάσει και ο Κεραυνός δεν την καταδίωξε μιας και δεν είχε πια βάση για να διεκδικήσει το θρόνο.
Στην Αλεξάνδρεια
Η Αρσινόη το έσκασε για άλλη μια φορά, με προορισμό αρχικά τη Σαμοθράκη και μετά την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκεί βασίλευε ο αδερφός της Πτολεμαίος ο Β’, ο οποίος είχε νυμφευθεί την κόρη του πρώτου συζύγου της Αρσινόης, του Λυσίμαχου, γνωστή με το όνομα Αρσινόη Α’. Πιστεύεται πως η Αρσινόη Β’ δημιούργησε κατηγορίες εναντίον της βασίλισσας, ότι δηλαδή σχεδίαζε τη δολοφονία του Πτολεμαίου, πετυχαίνοντας να την εκτοπίσει στην εξορία. Παράλληλα προσέγγισε τον αδερφό της και τον παντρεύτηκε σύμφωνα με το αρχαίο αιγυπτιακό βασιλικό έθιμο, κάπου μεταξύ του 280 και 272 π.Χ. Αυτό βέβαια αποτέλεσε σκάνδαλο για τα ήθη των Ελλήνων, ωστόσο στην Αίγυπτο η πρακτική αυτή ήταν διαδεδομένη ανάμεσα στους βασιλείς και καθιερώθηκε μέχρι και το τέλος της δυναστείας. Εξαιτίας του γάμου τους, ο Πτολεμαίος και η Αρσινόη η Β’ έλαβαν τον τίτλο “Φιλάδελφοι”, δηλαδή “αυτοί που αγαπούν τα αδέρφια τους”.
Η Αρσινόη, έξυπνη και φιλόδοξη, μοιράστηκε όλους τους τίτλους του Πτολεμαίου και πρέπει να του άσκησε σημαντική επιρροή. Εκείνος ονόμασε πόλεις από το όνομά της και της επέτρεψε να εμφανίζεται πλάι του στα νομίσματα. Την ενσωμάτωσε στην οικογενειακή λατρεία, και μαζί έλαβαν την προσωνυμία “Θεοί Αδελφοί”. Η Αρσινόη έγινε, επίσης, Ολυμπιονίκης σε αγωνίσματα με άλογα το καλοκαίρι του 272 π.Χ. Ακόμη, η Αρσινόη άσκησε επιρροή και στην εξωτερική πολιτική, που περιλαμβάνει τη νίκη του Πτολεμαίου στον Πρώτο Συριακό Πόλεμο ( 274 – 271 π.Χ. ) μεταξύ της Αιγύπτου και της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών στη Μέση Ανατολή. Ακόμη και μετά το θάνατό της ο Πτολεμαίος την άφησε να αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα και ενθάρρυνε τη λατρεία της. Ωστόσο μιας και η ίδια δεν απέκτησε παιδιά από τον αδερφό της, ήταν ο γιος της ταπεινωμένης Αρσινόης Α’ αυτός που ορίστηκε διάδοχος, ως Πτολεμαίος Γ' Ευεργέτης.
Αρσινόη Β’
Χρονολόγιο
| Έτος (π.Χ.) | Γεγονός | ||
|---|---|---|---|
| 316 π.Χ. | Γέννηση της Αρσινόης, κόρης του Πτολεμαίου του Σωτήρος και της Βερενίκης Α'. | ||
| 300 π.Χ. | Γάμος της Αρσινόης με το βασιλιά της Θράκης, το Λυσίμαχο. | ||
| 298 π.Χ. | Γέννηση του γιου της Πτολεμαίου. | ||
| 297 π.Χ. | Γέννηση του γιου της Φιλίππου. | ||
| 294 π.Χ. | Γέννηση του γιου της Λυσίμαχου. | ||
| Αναπτύσσεται κόντρα ανάμεσα στην Αρσινόη και τη νύφη της, Λυσάνδρα. Η Αρσινόη επιθυμεί τα παιδιά της να διαδεχτούν τον πατέρα τους και όχι ο σύζυγος της Λυσάνδρας, ο Αγαθοκλής. Έτσι ψάχνει αφορμή να αμαυρώσει τη φήμη του. | |||
| 282 π.Χ. | Ο Αγαθοκλής κατηγορείται για προδοσία και εκτελείται. Η Λυσάνδρα καταφεύγει στην αυλή του Σέλευκου, που επιθυμεί τα εδάφη του Λυσίμαχου. | ||
| 281 π.Χ. | Στη Μάχη του Κουροπεδίου ο Λυσίμαχος χάνει τη ζωή του. Λίγο αργότερα ο ίδιος ο Σέλευκος δολοφονείται. Η Αρσινόη καταφεύγει στην Κασσάνδρεια μαζί με τα παιδιά της. | ||
| Ο Πτολεμαίος Κεραυνός ανεβαίνει στο θρόνο της Μακεδονίας και προτείνει στην Αρσινόη να ενώσουν με γάμο τα δικαιώματά τους. Ωστόσο θανατώνει τα παιδιά της. | |||
| 280 π.Χ. | Η Αρσινόη καταφεύγει στη Σαμοθράκη και κατόπιν στο πατρικό της στην Αίγυπτο. | ||
| Φροντίζει να απομακρυνθεί η Αρσινόη, πρώτη σύζυγος του αδερφού της Πτολεμαίου Β' και τον παντρεύεται η ίδια, υιοθετώντας τα παιδιά του. | |||
| 272 π.Χ. | Νίκη στους Ολυμπιακούς Αγώνες. | ||
| 268 π.Χ. | Θάνατος και θεοποίηση της Αρσινόης. | ||
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
