Τοποθεσία

Τα Σελλιά βρίσκονται 35 χιλιόμετρα νότια του Ρεθύμνου ακολουθώντας τη διαδρομή η οποία διέρχεται μέσα από το φαράγγι Κοτσυφού. Είναι κτισμένα στις νότιες πλαγιές του όρους Ξύλης σε υψόμετρο 280, σε θέση με πανοραμική θέα προς τον κόλπο του Πλακιά και το Λιβυκό πέλαγος.[1] Το χώριο πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι είναι κτισμένο στον αυχένα (σελλί) ανάμεσα σε δύο φυσικά επάρματα.[2]

Ιστορικά στοιχεία

Στη θέση Κάστελλος, νότια του χωριού, έχει ανασκαφεί οικισμός των νεολιθικών ή πρώιμων μινωικών χρόνων.[3] Στη θέση που βρίσκεται ο εγκαταλελειμμένος οικισμός Φοίνικας, περίπου ένα χιλιόμετρο βόρεια του κόλπου της Σούδας έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα οικισμού των αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών χρόνων.[4] Στη Σούδα έχουν βρεθεί αρχαία κατάλοιπα τα οποία έχουν ταυτοποιηθεί με επιφύλαξη ως η αρχαία πόλη Απολλωνία.[5] Στις θέσεις Αγία Μαρίνα,[6] Βουκελάρη[7] και Κάμπος έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα ρωμαϊκών εγκαταστάσεων και όστρακα ρωμαϊκής εποχής.[8]

Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Seglia στην επαρχία Αγίου Βασιλείου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Seglia με 209 κατοίκους και 3 οφειλόμενες αγγαρείες.[1] Κατά τη διάρκεια των βενετσιάνικων ετών, στα Σελιά κατοικούσαν οι Παπαδόπουλοι, μια οικογένεια Σφακιανών, οι οποίοι μαζί με τους Πατέρους πραγματοποιούσαν ληστρικές επιδρομές σε άλλες περιοχές της Κρήτης, όπως η Μεσαρά, αλλά και ολόκληρες τις περιφέρειες Χανίων και Ρεθύμνου. Οι επιθέσεις ήταν τόσο σφοδρές ώστε ο γενικός προβλέπτης της Κρήτης Μαρίνο Καβάλλι να αναφέρει το θέμα στη γερουσία της Βενετίας.[1]

Άποψη του χωριού

Στην οθωμανική απογραφή του 1659, η οποία πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κρήτης, καταγράφονται στο χωριό 55 σπίτια.[1] Στο χωριό δεν εγκαταστάθηκαν Τούρκοι. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1866 ο Ρεσίτ Πασάς επιχείρησε να κάψει το χωριό, όμως αναχαιτίστηκε και ηττήθηκε στη θέση Χαρουπίδι[2] στις 17 Ιουλίου 1867 και ο ίδιος πέθανε στη μάχη. Το 1868, στα Σελιά βρισκόταν η έδρα της Επαναστατικής Συνέλευσης.[1] Άλλη μια μάχη δόθηκε στη θέση Κάμπος το 1896 η οποία έληξε επίσης με ήττα των Τούρκων και την εκτέλεση των αιχμαλώτων ρίχνοντάς τους στον γκρεμό.[2]

Στην απογραφή του 1881 τα Σελλιά υπάγονταν στον δήμο Φοίνικος, του οποίου είχαν οριστεί έδρα, και είχαν αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 500 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχαν 499 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 αναφέρονται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου. Απο το 1940 και μετά αναφέρονται στις απογραφές ως Σελλία.[1] Το 1925, τα Σελιά ορίστηκαν έδρα ομώνυμης κοινότητας, μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, όταν το χωριό προσαρτήθηκε στον Δήμο Φοίνικα.[9]

Απογραφές πληθυσμού

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός[1]	499	605	502	569	581	617	511	487		372	316

Σημεία ενδιαφέροντος

Το χωριό διαθέτει μεγάλο αριθμό παλιών εκκλησιών, περίπου 15. Ο ναός του Αγίου Φώτη χρονολογείται από τη Β΄ βυζαντινή εποχή και στο εσωτερικό του σώζονται σε κακή κατάσταση τοιχογραφίες.[2] Ο ναός του Αγίου Ιωάννη είναι επίσης τοιχογραφημένος και ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες με παραστάσεις κολασμένων. Χρονολογείται με επιφύλαξη στους βυζαντινούς χρόνους.[10] Ο κεντρικός ναός της ενορίας είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και κτίστηκε το 1880. Στη θέση Κάστελλος κτίστηκε το 1977 ο ναός του Αγίου Γεωργίου.[11]

Προσωπικότητες

Κώστας Ανδρεδάκης - συγγραφέας [11]
Μαρίνα Ν. Δριδάκη - καθηγήτρια στο Πάντειο [11]
Γεώργιος Κουρμούλης (1907-1977) - γλωσσολόγος και συγγραφέας [11]
Χρίστος Ι. Μακρής (1928-2014) - φιλόλογος, ιστορικός, σπηλαιολόγος και λαογράφος [11]
Χρίστος Ν. Μακρής (1880-1912) - διδάκτορας της θεολογικής σχολής και εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους [11]
Αγαθάγγελος Παπαδάκης (1858-1927) - επίσκοπος Λάμπης και Σφακίων[11]
Νίκος Παπαδάκης (1971 - ) - φωτομοντέλο [11]
Μιχάλης Παπαδάκης - βουλευτής της Κρητικής Πολιτείας [11]
Μιχάλης Σαββάκης (1863-1942) - αρχιτέκτονας και μηχανικός [11][12]

Παραπομπές

Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 700.
«Σελλιά». www.agios-vasilios.gr. Δήμος Αγίου Βασιλείου. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«ΚΑΣΤΕΛΛΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«ΦΟΙΝΙΚΑΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«ΣΟΥΔΑ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«ΒΟΥΚΕΛΑΡΗ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«ΚΑΜΠΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«Σελλιά (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.
«ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
Κρυοβρυσανάκης, Λευτέρης (27 Φεβρουαρίου 2015). «Σελλιά Αγ. Βασιλείου». Ρεθεμνιώτικα Νέα. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
«Λεξικό - Σίγμα». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.

Δημοτική Ενότητα Φοίνικα
Τοπική Κοινότητα Αγίου Βασιλείου
Άγιος Βασίλειος, ο
Τοπική Κοινότητα Αγίου Ιωάννου Αγίου Βασιλείου
Άγιος Ιωάννης, ο
Καλή Συκέα, η
Κάνεβος, η
Τοπική Κοινότητα Αγκουσελιανών
Αγκουσελιανά, τα
Παλαιόλουτρα, τα
Τοπική Κοινότητα Ασωμάτου
Ασώματος, ο
Κάτω Μονή Πρέβελη, η
Πίσω Μονή Πρέβελη, η
Τοπική Κοινότητα Κοξαρές
Ατσιπάδες, αι
Κατσογρίδα, η
Κοξαρέ, η
Παλέ, η
Τοπική Κοινότητα Λευκογείων
Αμμούδι, το
Γιαννιού, το
Λευκόγεια, τα
Σχοινάρια, τα
Τοπική Κοινότητα Μαριού
Δαμνόνι, το
Μαριού, το
Παλαιά Ταβέρνα, η
Τοπική Κοινότητα Μύρθιου
Καλυψώ, η
Κάμπος, ο
Κόκκινα Χωράφια, τα
Μυρθιανός Πλακιάς, ο
Μύρθιος, η
Φοίνιξ, ο
Τοπική Κοινότητα Ροδακίνου
Άνω Ροδάκινον, το
Κάτω Ροδάκινον, το
Κόρακας, ο
Πολύριζος, η
Τοπική Κοινότητα Σελλίων
Πλακιάς, ο
Σελλία, τα
Σούδα, η