Πισάσκι Μεσσηνίας

Ελλάδα

Σχέδιο Καποδίστριας

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας

Νομός Μεσσηνίας

-- Δήμος Νέστορος --

Το Πισάσκι,[4] αναφερόμενo επίσημα ως το Πισάσκιον, είναι μικρός οικισμός κοντά στην Χώρα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Το Πισάσκι βρίσκεται περίπου 8,5 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Χώρας και περίπου 15,5 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Πύλου. Έχει υψόμετρο 64[1] μέτρα και απέχει 4,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στο Πισάσκι βρίσκεται προς τα νοτιά του το Κορυφάσιο σε απόσταση 800 περίπου μέτρων.
Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Πυλίας, όσο και της Τριφυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.
Β΄ Ενετοκρατία
Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Ναβαρίνου

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφέρονταν δυο ξεχωριστά χωριά στην ευρύτερη περιοχή. Το ένα χωριό αναφερόταν ως Μικρό Πισάσκι (Pissaschi piccolo[5]) το οποίο είναι το σημερινό Πισάσκι και το άλλο ως Μεγάλο Πισάσκι (Pissaschi grande[5]) το οποίο, από το 1700, αναφέρεται ως ένα χωριό, το Πισάσκι (Pisachi[6]) και πρόκειται για το πολύ κοντινό χωριό, που στη συνέχεια επί Τουρκοκρατίας αναφερόταν ως Οσμάναγα, δηλαδή το σημερινό Κορυφάσιο, του οποίου το Πισάσκι αποτελεί προέκταση. Οι οικισμοί αναφέρονται, είτε αρχικά ως δυο ξεχωριστοί οικισμοί, είτε στη συνέχεια ως ένας ενιαίος, σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Και τα δυο χωριά Μικρό Πισάσκι (Pissaschi piccolo) και Μεγάλο Πισάσκι (Pissaschi grande), ανήκαν, το 1689, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το Μικρό Πισάσκι είχε 44 κατοίκους και το Μεγάλο Πισάσκι είχε 54 κατοίκους αντίστοιχα.[5] Το χωριό Πισάσκι (Pisachi), μετά το 1700, αναφέρεται ότι ανήκε επίσης στην ίδια επαρχία, την επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin).[6]
Β’ Τουρκοκρατία
Κύριο λήμμα: Καζάς Ναβαρίνου

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), το χωριό του Πισασκίου υπαγόταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Το χωριό Μικρό Πισάσκι αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Kucuk Pisaski, ενώ το Μεγάλο Πισάσκι, που αναφερόταν και ως Buyuk Pisaski ταυτίζεται με το Οσμάναγα, δηλαδή το Osman Aga.[7]
Διοικητική ιστορία

Το Πισάσκι[8] προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Κορυφασίου[9] το 1835,[10] με έδρα την Ίκλενα (σήμερα η Ίκλαινα). Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840,[11] το Πισάσκι αποσπάται από τον Δήμο Κορυφασίου, ο οποίος καταργήθηκε τότε και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Πύλου[12] ή Δήμο Πυλίων, όπως αναφερόταν, όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Πισάσκι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Πύλου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 22 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[13] Έδρα του Δήμου Πύλου τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη της Πύλου, (Νεόκαστρον) και Καλύβια. Από το 1835 ως το 1889 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως Πισάσκι και από το 1889 ως το 1896 ως Πισάσκιον. Από το 1896 ως το 1940 αναφερόταν και πάλι ως Πισάσκι. Το 1912 το Πισάσκι προσαρτάται στην Κοινότητα Οσμάναγα,[14] με έδρα το Οσμάναγα (σήμερα το Κορυφάσιο). Στην ίδια κοινότητα προσαρτήθηκαν επίσης οι οικισμοί Πετροχώρι και Ρωμανός. Το 1915[15] το χωριό Οσμάναγα και η Κοινότητα Οσμάναγα μετονομάσθηκαν σε Κορυφάσιο και Κοινότητα Κορυφασίου αντίστοιχα. Από το 1940 ως σήμερα το χωριό αναφέρεται επίσημα ως το Πισάσκιον. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Κορυφασίου, με την αλλαγή της ονομασίας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Πισάσκιον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Νέστορος,[16][17] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Πισάσκιον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[18][19] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Πισάσκιον σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Κορυφασίου του Δήμου Πύλου-Νέστορος,[4] με έδρα το Κορυφάσιο.
Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 12 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.
Εξέλιξη Πληθυσμού του Πισασκίου Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 44[5]
1844 22[20]
1851 22[13]
1879 88[5][21]
1889 140[22]
1896 130[23]
1907 169[24]
1920 115[25]
1928 133[26]
1940 142[27]
1951 164[28]
1961 126[29]
1971 48[30]
1981 34[31]
1991 18[32]
2001 9[33]
2011 12[34]
Κτίρια

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, το Πισάσκι, ως μικρός σχετικά οικισμός, δεν έχει άλλα κτίρια κοινωνικών δραστηριοτήτων, εκτός από το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου[35] και τον κοντινό κοιμητηριακό ναό, τον οποίο διαμοιράζεται με το Κορυφάσιο. Πρόκειται για το κοιμητηριακό ναό του Αγίου Αθανασίου, ο οποίος βρίσκεται βόρεια του Κορυφασίου στη μικρή διαδρομή προς το Πισάσκι. Οι λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων του οικισμού εξυπηρετούνται στο πολύ κοντινό Κορυφάσιο, όπου βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Οι λιγοστοί κάτοικοι του οικισμού επίσης εξυπηρετούνται για τις διάφορες καθημερινές ανάγκες τους στο γειτονικό Κορυφάσιο και την Πύλο.
Δείτε επίσης

Χώρα
Δήμος Πύλου - Νέστορος
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Νέστορος

Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Έδρα: Πάτρα) Περιφέρεια Πελοποννήσου (Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή Ενότητα	Μεσσηνίας (Έδρα: Καλαμάτα)
Δήμος	Πύλου - Νέστορος (Έδρα: Πύλος)
Δημοτική Ενότητα	Νέστορος
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Πελοπόννησος
Νομός	Μεσσηνίας
Υψόμετρο	64^[1] μ.
Πληθυσμός	12 (2011)
Άλλα
Ταχ. κωδ.	24001^[2]
Τηλ. κωδ.	27230^[3]

Παραπομπές

Πισάσκι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Πισάσκι Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
Δημοτική Ενότητα Νέστορος Αρχειοθετήθηκε 2017-12-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 72 Pissaschi piccolo, Νο 73 Pissaschi grande - Απογραφή 1879, Ο Σπ. Λάμπρος αντιστοιχεί και τα δυο χωριά ως Νο 72 & Νο 73 στο Πισάσκι, αλλά δεν αντιστοιχεί το Pissaschi grande στο Οσμάναγα (Κορυφάσιο) το οποίο παραλείπεται στον πίνακά του, σελ. 702-703.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 110 (Territorio di Navarin - Pisachi), p. 125 (Messenia - Navarin).
Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8, p. 126.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Πισάσκι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Κορυφασίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
21-04-1835.
ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πύλου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 574.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Οσμάναγα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 180Α - 11/05/1915.
[httpshttps://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=6902 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Νέστορος (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 45.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 119.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 86.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 103.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 393.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 235.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 274.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 302.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 148.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 143.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 138.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 149.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 181.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 184.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).

"Messinia: Olive Culture in the land of Messinia" - "Μεσσηνία. Ο Πολιτισμός της Ελιάς στη Μεσσηνιακή Γη", Biotourism Guide - Βιοτουριστικός Οδηγός, από την ιστοσελίδα: biopolitics.gr, Biotourism – Olive Culture in the land of Messinia, έκδοση: "Biopolitics International Organisation" - "Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής", Αθήνα 2015, ISBN 978-960-7508-55-3, σελ. 238.

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΕΣΤΟΡΟΣ
Δημοτική Κοινότητα Χώρας
Στυλιανός, ο
Χώρα, η
Τοπική Κοινότητα Αμπελοφύτου
Αμπελόφυτον, το
Τοπική Κοινότητα Κορυφασίου
Κορυφάσι, το
Πισάσκι, το
Τοπική Κοινότητα Μεταξάδας
Μεταξάδα, η
Ποταμιά, η
Σταυρός, ο
Τοπική Κοινότητα Μυρσινοχωρίου
Μυρσινοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Παλαιού Λουτρού
Παλαιόν Λουτρόν, το
Τοπική Κοινότητα Ρωμανού
Πετροχώρι, το
Ρωμανός, ο
Τοπική Κοινότητα Φλεσιάδος
Φλεσιάς, η

Νομός Μεσσηνίας : Δήμος, Κοινότητα

Τρικόρφου | Τριπύλας

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License