Ήπειρος

Χάρτης της Ηπείρου

Η Ήπειρος είναι ένα από τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας. Αποτελείται από τους νομούς Άρτας, Ιωαννίνων, Πρέβεζας και Θεσπρωτίας.

Η έκταση είναι 9.450 τ.χλμ. και ο συνολικός πληθυσμός 350.000 κάτοικοι. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι τα Ιωάννινα με πληθυσμό 61.629 κατοίκους (2001).

Γεωγραφία

Τα όρια της Ηπείρου, από τους μυθικούς χρόνους, εκτείνονται από τον Αμβρακικό κόλπο νότια μέχρι το Γενούσο (Σκούμπι) ποταμό βόρεια [1][2][3] και από το Ιόνιο πέλαγος δυτικά μέχρι την οροσειρά της Πίνδου ανατολικά. Ο ποταμός Γενούσος χώριζε την Ήπειρο από το γεωγραφικό διαμέρισμα που άλλοτε λεγόταν Ιλλυρία . Σήμερα το τμήμα της Ηπείρου που βρίσκεται μεταξύ του Γενούσου (βόρεια) και των σημερινών ελληνοαλβανικών συνόρων (νότια) ανήκει στο Αλβανικό κράτος .

Η Ήπειρος είναι το ορεινότερο διαμέρισμα της χώρας μας και καλύπτεται από την οροσειρά της Πίνδο και τις διακλαδώσεις της. Στα ανατολικά εκτείνεται η οροσειρά της Πίνδου. Κατά μήκος των Ελληνοαλβανικών συνόρων υψώνονται τα βουνά των Φιλιατών (1.064 μ.), το βουνό Τσαμαντάς (1.680 μ.), το βουνό Μακρύκαμπος (1.672 μ.), το βουνό Δούσκο (2.207 μ.) και το βουνό Γράμμος (2.520 μ.). Νότια των βουνών αυτών απλώνονται τα παρακάτω βουνά: Σμόλικας (2.637 μ.), το οποίο είναι το ψηλότερο βουνό της Ηπείρου και το δεύτερο μετά τον Όλυμπο, Τύμφη ή Γκαμήλα (2.497 μ.), Μιτσικέλι (1.810 μ.), το Μαυροβούνι (2.160 μ.) και Πλάκα (1.594 μ.). Μεταξύ των βουνών Τύμφη, Μιτσικέλι, και Μαυροβούνι βρίσκονται τα βουνά Τσούκα (1.784 μ.) και Τσούκα Ρόσσα (1.987 μ.). Στη συνέχεια από την Πλάκα, ακολουθεί ο αυχένας της Κατάρας, Ν. του οποίου υψώνονται κατά σειρά τα βουνά Λάκμος ή Περιστέρι (2.295 μ.), Αθαμανικά ή Τζουμέρκα (2.469 μ.) και Αλίνδα (1.540 μ.). Στην Κεντρική Ήπειρο υπάρχουν τα βουνά Κούρεντα (1.172 μ.), Τόμαρος ή Ολύτσικας (1.974 μ.) και Ξεροβούνι (1.614 μ.). Τέλος στη δυτική Ήπειρο υψώνονται τα βουνά Φαρμακοβούνι (1.240 μ.), της Παραμυθιάς (1.658 μ.), του Σουλίου (1.615 μ.), τα Θεσπρωτικά (1.274 μ.), της Πάργας (927 μ.) και του Ζαλόγγου (772 μ.).

Οι ποταμοί της Ηπείρου είναι οι εξής: Ο Άραχθος ο οποίος πηγάζει από το βουνό Λάκμο και Μιτσικέλι και δεχόμενος κατά τη διαδρομή του τους παραποτάμους του χύνεται στον Αμβρακικό κόλπο. Ο Λούρος ο οποίος πηγάζει από το βουνό Τόμαρος και χύνεται στον Αμβρακικό Κόλπο. Ο Θύαμις (ή Καλαμάς), πηγάζει από το βουνό Δούσκο και χύνεται στην Κερκυραϊκή θάλασσα από τον Όρμο του Βάλτου. Ο Αχέροντας (ή Μαυροπόταμος) πηγάζει από το βουνό Τόμαρος και χύνεται στο Ιόνιο Πέλαγος από τον κόλπο του Φαναρίου. Ο Αώος: Πηγάζει από το οροπέδιο Μετσόβου "Πέντε αλώνια" και χύνεται στην Αδριατική θάλασσα. Ο Αχελώος (ή Ασπροπόταμος). Πηγάζει από το βουνό Λάκμος και χύνεται στη Λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου.

Η μόνη μεγάλη και αξιόλογη λίμνη της Ηπείρου είναι η Παμβώτις (ή των Ιωαννίνων). Η πόλη των Ιωαννίνων είναι κτισμένη στις δυτικές όχθες της λίμνης αυτής.

Εκτός από την Παμβώτιδα υπάρχει η μικρή λίμνη Τζαραβίνα, καθώς και η μικρή τεχνητή λίμνη του Λούρου ποταμού που δημιουργήθηκε για υδροηλεκτρικούς σκοπούς. Παλαιότερα υπήρχαν και οι τελματώδεις λίμνες Λαψίστης και Αχερουσίας, οι οποίες αποξηράνθηκαν και δόθηκαν για καλλιέργεια. Εκτός από τις παραπάνω λίμνες υπάρχουν και οι λιμνοθάλασσες Τσουκαλιού και Λογαρού στον Αμβρακικό κόλπο..

Δύο μικρές λίμνες υπάρχουν στην Πρέβεζα. Η Ζηρός και η Μαύρη στην πεδιάδα της Φιλιππιάδας.

Τα κυριότερα λιμάνια είναι της Πρέβεζας, από όπου γίνονται και εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και της Ηγουμενίτσας που συνδέει την Ήπειρο με την Κέρκυρα με φέρι-μποτ.

Το κλίμα στα παράλια είναι γλυκό με αρκετές βροχές, γλυκό χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι. Στα ορεινά μέρη κάνει πολύ κρύο, χιόνια και βροχές το χειμώνα και ζέστη το καλοκαίρι.

Η Ήπειρος εξαιτίας του ορεινού της εδάφους παράγει κτηνοτροφικά και δασικά προϊόντα, λίγα σιτηρά, εσπεριδοειδή και άλλα φρούτα και στα παράλια λάδι και κηπευτικά προϊόντα. Επίσης ψαρεύονται πολλά ψάρια από τον Αμβρακικό κόλπο καθώς και ψάρια του γλυκού νερού που ζουν στα ποτάμια της Ηπείρου και στη λίμνη Παμβώτιδα.

Επειδή η Ήπειρος είναι ορεινή και δεν έχουν παρθεί από το κράτος τα κατάλληλα μέτρα (εγκατάσταση βιομηχανιών κλπ.), πολλοί κάτοικοι αναγκάζονται και γίνονται μετανάστες σε ξένα κράτη.

Ιστορία

Η Ήπειρος, όπως δείχνουν και τα μνημεία της, έχει αρχαιότατη ιστορία. Στη Δωδώνη στο νομό Ιωαννίνων, υπήρχε ένα από τα σπουδαιότερα μαντεία της Ελλάδας αφιερωμένο στο Δία. Ο βασιλιάς Πύρρος την ανάδειξε σε μεγάλο κράτος τον 3ο αι π.Χ. και εκστράτευσε εναντίον των Ρωμαίων σαν σύμμαχος των Ταραντίνων στη Ν. Ιταλία, υπόταξε τη Μακεδονία και εκστράτευσε και εναντίον της Πελοποννήσου. Το 168 π.Χ. η Ήπειρος έγινε ρωμαϊκή επαρχία. Το 31 π.Χ. ο Αύγουστος ίδρυσε έξω από τη σημερινή Πρέβεζα τη Νικόπολη (πόλη της νίκης) μετά από τη νίκη του στη ναυμαχία του Άκτιου. Στη Νικόπολη, που ερείπιά της σώζονται και σήμερα, δίδαξε το Χριστιανισμό ο απόστολος Παύλος. Στα τελευταία βυζαντινά χρόνια η Ήπειρος αποτελούσε ανεξάρτητο κρατίδιο γνωστό ως δεσποτάτο της Ηπείρου.

Στην περίοδο της τουρκοκρατίας ξέσπασαν πολλά επαναστατικά κινήματα των φιλελεύθερων κατοίκων της ηπειρωτικής γης. Γνωστό είναι το κίνημα του μητροπολίτη της Τρίκκης, του λεγόμενου Σκυλόσοφου απο την Παραμυθιά, που μετά την αποτυχία του κινήματος, τον έγδαραν ζωντανό το 17ο αι.

Θρυλικοί θα παραμείνουν οι αγώνες των ηρωικών Σουλιωτών εναντίον του Τουρκαλβανού πασά της Ηπείρου, του Αλή στις αρχές του 19ου αι. Το Σούλι είχε μείνει ελεύθερο και ο Αλή πασάς μόνο μετά από την τρίτη επίθεση και με την προδοσία του Πήλιου Γούση κατόρθωσε να το πατήσει. Τότε, πολλές Σουλιώτισσες, για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων, έπεσαν μαζί με τα παιδιά τους από το βουνό του Ζαλόγγου του νομού Πρέβεζας. Η πράξη τους έμεινε παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας στην ελληνική ιστορία.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στα χρόνια της τουρκοκρατίας η Ήπειρος και κυρίως τα Γιάννενα αναπτύχθηκαν σε μεγάλο πνευματικό κέντρο, όπου ανθούσαν οι τέχνες και τα γράμματα και βοήθησαν έτσι σημαντικά στην πνευματική αναγέννηση του σκλαβωμένου ελληνισμού. Επίσης υπήρχαν βιοτεχνίες και εργαστήρια που επεξεργάζονταν με απαράμιλλη τέχνη το χρυσό και το ασήμι και κατασκεύαζαν ωραιότατα είδη λαϊκής τέχνης.

Η Ήπειρος δεν μπόρεσε να πάρει μέρος στην επανάσταση του 1821, γιατί υπήρχαν εκεί μεγάλες μονάδες τουρκικού στρατού κι έτσι άργησε να ελευθερωθεί. Το 1881 ενώθηκε ο Ν. Άρτας με την Ελλάδα και η υπόλοιπη Ήπειρος ελευθερώθηκε με τους νικηφόρους βαλκανικούς πολέμους του 1912-13.

Στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου έγιναν πολλές ηρωικές μάχες στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41.

Σήμερα η Ήπειρος με τα ιστορικά της μνημεία (Δωδώνη, Νικόπολη, Άκτιο, βυζαντινές εκκλησίες στην Άρτα), τους θρύλους της (γεφύρι της Άρτας, το πνίξιμο της κυρά Φροσύνης στη λίμνη, η είσοδος του Άδη στον Αχέροντα), το σπήλαιο με τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες στα Γιάννενα, την άγρια ομορφιά των βουνών της και τις γραφικές ακρογιαλιές της (Πρέβεζα, Πάργα) έχει όλα τα προσόντα για να προσελκύσει Έλληνες και ξένους τουρίστες. Η Ήπειρος έχει αναδείξει μεγάλους εθνικούς ευεργέτες, αγωνιστές και πολιτικούς (Κωλέττη) του 1821 και καλούς λογοτέχνες, όπως τον ποιητή Κώστα Κρυστάλλη, το Χριστόπουλο, το Ζαλοκώστα κ.ά.

Εξωτερικές συνδέσεις

Περιφέρεια Ηπείρου

Περιφέρεια Ηπείρου
Γεωγραφικό διαμέρισμα: Ήπειρος
Έκταση: 9.203 km²
Πληθυσμός: 353.820 κάτοικοι (απογραφή 2001)

Πυκνότητα πληθυσμού: 38,4 κάτοικοι/km²

Στοιχεία...

Πρωτεύουσα: Ιωάννινα
Δικτυακός τόπος: Περιφέρεια Ηπείρου

Ήπειρος

Σημειώσεις

1. ↑ Στράβων , γεωγραφικά 7,7,4 "Ταύτην δη την οδό εκ των περί την Επίδαμνον και Απολλωνίαν τόπων ιούσιν εν δεξιά μεν εστί τα Ηπειρωτικά έθνη , κλυζόμενα τω Σικελικώ πελάγει μέχρι Αμβρακικού κόλπου , εν αριστερά δε τα όρη τα των Ιλλυριών , ά προδιήλθομεν και τα έθνη τα παροικούντα" Η οδός στην οποία αναφέρεται ο Στράβων είναι η Εγνατία που ακολουθεί την κατεύθυνση της κοιλάδας του Σκούμπι .
2. ↑ Ο Στέφανος Βυζάντιος στο έργο του "Εθνικά" αναφέρει : "Εκαταίος ο Μιλήσιος λιμένα καλεί Ηπείρου Ωρικόν (κοντά στον Αυλώνα) εν τη Ευρώπη"
3. ↑ Κλαύδιος Πτολεμαίος , Γεωγραφική αφήγησις βιβλίο Γ'κεφ 13 "Αρχή Ελλάδος από Ωρυκίας και αρχέγονος Ελλάς Ήπειρος"
   

Ηπειρώτες

Άβαντες (βόρεια Ήπειρος, Εύβοια, Χίος)
Αθαμάνες (Αθαμανικά όρη)
Αίθικες (βορειοδυτική Θεσσαλία)
Αμφιλόχοι (περιοχή Βάλτου, Αμφιλοχία)
Αργεστές (Δευρίοπος, περιοχή Πριλάπου, Π.Γ.Δ.Μ.)
Αφείδαντες (περιοχή Τεγέας Αρκαδίας)
Βυλλίονες (βόρεια Ήπειρος)
Γενεάτες (Δευρίοπος, περιοχή Μοριχόβου, Π.Γ.Δ.Μ.)
Δέξαροι (βόρεια Ήπειρος, δυτικά της λίμνης Αχρίδας), μετέπειτα και Δασσαρήτες
Ελιμιώτες (Γρεβενά και νότια Κοζάνη)
Θεσπρωτοί (Θεσπρωτία)
Κασσωπαίοι (Πρέβεζα)
Λυγκιστές (Φλώρινα, Πελαγονία)
Μολοσσοί (Ιωάννινα)
Ορέστες (Καστοριά)
Παραυαίοι (βόρεια Ήπειρος)
Παρωραίοι (μεταξύ Τυμφαίων και Μολοσσών)
Σελλοί (περιοχή Δωδώνης)
Τάλαρες (βορειοδυτική Θεσσαλία)
Τυμφαίοι (βόρεια Πίνδος, Γρεβενά)
Χάονες (βόρεια Ήπειρος)
Ατίντανες (Κάτω Δρόπολις, βόρεια Ήπειρος)
Σελλοί (Άνω Δρόπολις, βόρεια Ήπειρος)

Νομοί περιφέρειας Ηπείρου

Άρτα | Θεσπρωτία | Ιωάννινα | Πρέβεζα

Περιφέρειες της Ελλάδας

Ανατολική Μακεδονία και Θράκη | Κεντρική Μακεδονία | Δυτική Μακεδονία | Θεσσαλία | Ήπειρος | Ιόνια νησιά | Στερεά Ελλάδα | Δυτική Ελλάδα | Πελοπόννησος | Αττική | Κρήτη | Βόρειο Αιγαίο | Νότιο Αιγαίο

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License