Γενικά

Η Λίμνη Ζηρού βρίσκεται 2 Km δυτικά της επαρχιακής οδού Άρτας - Φιλιππιάδας - Ιωαννίνων απέναντι από την κοινότητα Παντάνασσας Άρτας. Διοικητικά και γεωγραφικά ανήκει σε τρείς δήμους. Φιλιππιάδας (N. Πρέβεζας), Θεσπρωτικού (Ν. Πρέβεζας) και Ξηροβουνίου (Ν. Αρτας). Το όνομά της λίμνης ‘’Ζηρός’’ έχει Σλαβική προέλευση (Ozero = λίμνη στα Ρωσικά, Σέρβικα κλπ), προφανώς κατάλοιπο μεσαιωνικής εποίκησης της περιοχής από Σλαβικά φύλα. Πρόκειται για σημαντικό αξιοθέατο - φυσική καλλονή που είναι σχετικά άγνωστο γιατί δεν υπάρχει στους τουριστικούς χάρτες, με κλίμακα κάτω τού 1:300.000. Η Λίμνη Ζηρού έγινε ευρύτατα γνωστή μετά το έτος 1998 μετά την εκτύπωση του γνωστού Poster με τη φωτογραφία της λίμνης πού κυκλοφόρησε δωρεάν σε 3.000 αντίτυπα σε όλη την Ελλάδα, και τη Γερμανία από τον Χαράλαμπο Γκούβα.

Γεωλογία

Η δημιουργία της λίμνης Ζηρού φαίνεται να οφείλεται στην τεκτονοκαρστική δραστηριότητα της περιοχής. Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι η λίμνη αποτελούσε λιμναίο σπήλαιο, αλλά η οροφή κατέρρευσε πρό 10.000 ετών περίπου. Ο υδροφόρος ορίζων της λίμνης είναι ο ίδιος με αυτόν του ποταμού Λούρου, συνεπώς τα δύο υδάτινα συστήματα επικοινωνούν. Οι διαστάσεις της λίμνης είναι περίπου 900m Χ 600m. Το μέγιστο βάθος της λίμνης με μετρήσεις του Χαράλαμπου Γκούβα το έτος 1997 βρέθηκε 70 μέτρα ενώ στη βόρεια όχθη το άμεσο βάθος στα βράχια είναι 9 μέτρα. Η νότια όχθη «σβήνει» σταδιακά σε ρηχή αμμουδιά. Η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται χειμώνα καλοκαίρι από 9,6ο C – 21,2ο C. H φήμη που κυκλοφορεί ότι δήθεν η λίμνη έχει ρουφήχτρες, είναι ψευδής. Απλώς τα νερά είναι γλυκά με αδύναμη άνωση, και η κολύμβηση είναι επικίνδυνη για πνιγμό. Χρειάζεται σωσίβιο γιλέκο. Στο παρελθόν έχουν πνιγεί άτομα πού προσπάθησαν να κολυμπήσουν ή ψάρευαν.

Ιστορία: Στις όχθες αυτής της όμορφης λίμνης διαμέτρου 900Χ600m περίπου, είχε χτιστεί από Αυστριακούς αρχιτέκτονες τό 1950-1955 η ‘’Παιδόπολη του Ζηρού’’ (‘’Ζηρόπολη’’), με αντικείμενο την περίθαλψη των ορφανών παιδιών του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου Πολέμου, με πρωτοβουλία της τότε Βασίλισσας Φρειδερίκης. Από το 1955 μέχρι τό 1975 η Ζηρόπολη απετέλεσε ένα σημαντικό εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και οικονομικό πυρήνα της περιοχής. Το έτος 1965 με τον ισχυρό σεισμό, πολλά λιθόκτιστα κτίρια υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές και η πόλη πέρασε σε παρακμή, συνεπικουρούμενο και από το γεγονός ότι πολλά ορφανά παιδιά μεγάλωναν και έφευγαν. Το έτος 1992 οι εγκαταστάσεις της ‘’Ζηρόπολης’’ χρησιμοποιήθηκαν γιά την στέγαση 2000 Αλβανών οικονομικών προσφύγων. Το 1994-1995 η λίμνη ‘’Ζηρού’’ χρησιμοποιήθηκε παράνομα γιά αγώνες σκί, με ταχύπλοα σκάφη, από τον Ναυτικό Όμιλο Ιωαννίνων. Μετά από διαμαρτυρίες και δικαστικά ασφαλιστικά μέτρα της «Περιβαλλοντολογικής Εταιρείας Πρέβεζας» αυτό σταμάτησε. Στις 25 Μαίου 1997 γιά πρώτη φορά έγινε κυκλική διάπλευση της λίμνης με κωπήλατο σουηδικό Canoe Incas και πλήρης φωτογράφιση των παραλίμνιων ακτών από τον Χαράλαμπο Γκούβα και τον Γρηγόρη Κατσίλη, όπως επίσης και βυθομέτρηση της λίμνης. Το έτος 1998 ο Χαράλαμπος Γκούβας ιδία δαπάνη, εκτύπωσε για πρώτη φορά 3.000 πόστερ με τη λίμνη του Ζηρού, κάνοντάς την διάσημη στο πανελλήνιο, παράλληλα με τη διαφήμισή της στη διεύθυνση του Internet http://www.oreivatein.gr και http://oreivatein.com. Το έτος 1999 η λίμνη Ζηρού εντάχθηκε στο πρόγραμμα Natura 2000 από τη Νομαρχία Πρέβεζας και εξασφαλίσθηκαν κονδύλια ύψους 700.000.000 δρχ για την αξιοποίησή της, επί Νομαρχίας Δημητρίου Τσουμάνη. Ήδη τον Οκτώβριο 2000, είχαν κατασκευασθεί κάποιες αθλητικές εγκαταστάσεις (γήπεδα τένις, κλπ) πού μάλλον ουδέποτε χρησιμοποιήθηκαν και σήμερα απλώς ‘’χορταριάζουν’’. Το έτος 2000, ο δασολόγος εργολάβος κ. Ευάγγελος Σκάρπος, παρέδωσε έτοιμο το οικολογικό πεζοπορικό μονοπάτι που κυκλικά οδηγεί στο λόφο πάνω από τη λίμνη Ζηρού. Το έτος 2000 ξέσπασαν έντονες διαμάχες μεταξύ του Δήμαρχου Φιλιππιάδας κ. Βέργου και του Νομάρχη Πρέβεζας κ. Δημητρίου Τσουμάνη, σχετικά με το ‘’ποιος θα έχει την ευθύνη των έργων στη Λίμνη’’. Τελικά κτίσθηκαν στην όχθη της λίμνης 2-3 κτίρια με σκοπό τη χρήση τους σαν Restaurant, αλλά τίποτε δεν λειτουργούσε μέχρι το καλοκαίρι του 2002. Το καλοκαίρι του 2002, η λίμνη αποτέλεσε το επίκεντρο έντονης διαμάχης μεταξύ του τότε Δημάρχου Φιλιππιάδας κ. Βέργου και άλλων πολιτικών του αντιπάλων, για το θέμα της πραγματοποίησης ή όχι εκεί, «Διεθνούς φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής», το οποίο τελικά ακυρώθηκε λόγω ασφαλιστικών μέτρων των αντιδικούντων με τον Δήμαρχο Φιλιππιάδας μελών της αντιπολίτευσης, σε μονομελές δικαστήριο. Το Δεκέμβριο 2004 άρχισε να λειτουργεί παρόχθια της Λίμνης Ζηρού το παραδοσιακό Restaurant – Café “Λίμνη Ζηρού» ιδιοκτησίας Δήμου Θεσπρωτικού, με ενοικιαστή τον κ. Λάμπρο Παππά, το οποίο είχε κτισθεί με κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα έτη 2006-2007 έγιναν επεκτάσεις έργων και εγκαταστάσεων της καφετέριας Restaurant στο δυτικό μέρος της λίμνης Ζηρού, πού πέραν της αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος και της ενδεχόμενης μελλοντικής μόλυνσης, εμπλέκει και κάποιες δημόσιες υπηρεσίες που με τη σιωπηλή ανοχή τους συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτών των επεκτάσεων έργων.

Μυθολογία

Η λαϊκή μυθολογία έχει πλάσει και σχετικό μύθο σχετικά με τη δημιουργία της λίμνης. Πρόκειται για το γνωστό μύθο των δύο γυναικών αδελφών, η πλούσια και η φτωχή πού βρισκόταν σε αντιδικία με έρεισμα τα παχουλά παιδιά της φτωχής που σιτίζονταν με αποφάγια της πλούσιας. Τελικά επήλθε ρήξη των δύο αδελφών και η φτωχή πήρε το δρόμο της ξενιτιάς προς το βουνό. Τότε παρουσιάσθηκε Άγγελος και της είπε να μη γυρίσει πίσω να δει την καταστροφή γιατί θα μετατραπεί σε στήλη άλατος. Σε λίγο έγινε σεισμός και η περιοχή κατέρρευσε με αποτέλεσμα να καταπιεί το σπίτι και την οικογένεια της πλούσιας αδελφής. Η φτωχή αδελφή τρόμαξε και γυρίζοντας πίσω ‘’μαρμάρωσε’’ μαζί με το γάϊδαρό της. Προφανώς η λαϊκή μυθολογία σαν άγαλμά της εννοεί το μεγάλο βράχο ανατολικά της λίμνης.

Το μέλλον

Τι θα πρέπει να γίνει: Με το σημερινό καθεστώς είναι μαθηματικά βέβαιο ότι η λίμνη Ζηρού θα μολυνθεί και θα καταστραφεί τα επόμενα 20 χρόνια. Μία λύση υπάρχει. Όλη η περιοχή πρέπει να περιφραχθεί έστω στα οδικώς προσβάσιμα σημεία, και να χαρακτηρισθεί Εθνικός Δρυμός με Προεδρικό διάταγμα, ενταγμένος στο δίκτυο φυσικών τόπων Natura. Κάτι ανάλογο έχουν κάνει οι Aλβανοί με μια ανάλογη περιοχή κοντά στους Αγ. Σαράντα, πού λέγεται «Γαλάζιο Μάτι» (Syri I Kalter). Στη συνέχεια, πάντα στα πλαίσια του Προεδρικού διατάγματος, πρέπει να συσταθεί Μη κεδροσκοπικό Ιδρυμα ΝΠΙΔ, αυτόνομο οικονομικά, με σκοπό τη οικονομική διαχείριση και την οικολογική ανάπτυξη της λίμνης και του δρυμού. Διευθυντής αυτού του Μη Κεδροσκοπικού Ιδρύματος, στα πλαίσια του Προεδρικού Διατάγματος, πρέπει να είναι Δασολόγος ή άλλος ειδικός Επιστήμων, σχετικός με τη διαχείριση φυσικού περιβάλλοντος, και θα πρέπει να απολογείται στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Περισσότερα γιά τη Λίμνη Ζηρού και φωτογραφίες, μπορείτε να δείτε στήν ιστοσελίδα [1].