Δωδεκάνησα

Δωδεκάνησα (τα) ή Δωδεκάνησος (η) ονομάζεται το σύνολο των νησιών και νησίδων, ανάμεσα στη Σάμο, την Κρήτη και τα μικρασιατικά παράλια. Το 1912 ο πληθυσμός τους ήταν 143.482. Απ' αυτούς, οι 131.332 ήταν Έλληνες. Ο συνολικός πληθυσμός του νομού Δωδεκανήσου φτάνει τους 190.071 κατοίκους (απογραφή 2001) και έχει έκταση 2.579,275 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τον Οκτώβριο του 2006 τα κατοικημένα νησιά και νησίδες της Δωδεκανήσου ήταν στο σύνολο 27.

Το πλέον ιστορικό, κυριότερο και γνωστό από τα Δωδεκάνησα είναι η Ρόδος, η οποία, εδώ και χιλιετίες, είναι το νησί στο οποίο βρίσκεται η διοικητική έδρα της περιοχής. Από τα υπόλοιπα, η Κως και η Πάτμος θεωρούνται ως τα επόμενα νησιά με ιδιαίτερη σημασία, για ιστορικούς λόγους, ενώ τα υπόλοιπα εννέα είναι η Αστυπάλαια, η Κάλυμνος, η Κάρπαθος, η Κάσος, η Λέρος, η Νίσυρος, η Σύμη, η Τήλος και το Καστελόριζο. Στα δώδεκα προαναφερθέντα προστίθενται και τα λοιπά κατοικημένα νησιά: Αγαθονήσι, Λειψοί και Χάλκη, διαμορφώνοντας ένα σύνολο δεκαπέντε βασικών νησιών.

Άλλα μικρότερα νησιά της Δωδεκανήσου είναι η Αλιμιά, οι Αρκοί, το Φαρμακονήσι, το Γυαλί, η Κίναρος, η Λέβιθα, ο Μάραθος, η Νίμος, η Ψέριμος, η Σαρία, η Στρογγυλή, η Σύρνα και η Τέλενδος.

Ονομασία
Χάρτης των Δωδεκανήσων, Χάρτα του Ρήγα, 1797

Η ονομασία Δωδεκάνησος ή Δωδεκάνησα αναφέρεται σήμερα σε ένα νησιωτικό σύμπλεγμα που περιλαμβάνει δεκαπέντε κύρια νησιά—Αγαθονήσι, Αστυπάλαια, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Καστελλόριζο, Κως, Λειψοί, Λέρος, Νίσυρος, Πάτμος, Ρόδος, Σύμη, Τήλος, και Χάλκη—καθώς και 93 μικρότερες νησίδες.[1] Από την Αρχαιότητα, τα νησιά αυτά ανήκαν στο ευρύτερο σύμπλεγμα των Νοτίων Σποράδων.[2]

Το όνομα «Δωδεκάνησος» πρωτοεμφανίζεται σε βυζαντινές πηγές του 8ου αιώνα, και δεν αφορούσε τα σημερινά Δωδεκάνησα, αλλά τα δώδεκα νησιά των Κυκλάδων πέριξ της Δήλου. Η ονομασία είναι πιθανό να είναι πολύ παλαιότερη, και σύγχρονοι ερευνητές εικάζουν ότι ανάγεται τουλάχιστον σε έναν κατάλογο των δώδεκα νησιών του Στράβωνα. Ο όρος «Δωδεκάνησος» συνέχισε να χρησιμοποιείται για τις Κυκλάδες κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και μέχρι τον 18ο αιώνα, τόσο στη δημώδη γλώσσα όσο και σε λόγια έργα.[3] Η μεταφορά της ονομασίας στη σημερινή Δωδεκάνησο έχει τις ρίζες της στην οθωμανική κυριαρχία. Μετά την κατάκτηση της Ρόδου το 1522, τα δυο μεγαλύτερα νησιά της Ρόδου και της Κω περιήλθαν υπό άμεση οθωμανική διοίκηση, ενώ τα υπόλοιπα, συνήθως αναφερόμενα ως τα δώδεκα προνομιούχα νησιά του Αρχιπελάγους, απολάμβαναν ευρείας αυτοδιοίκησης και φορολογικών προνομίων. Μετά το 1869, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία προσπαθούσε να εκσυγχρονιστεί και να υιοθετήσει ένα πιο ομοιόμορφο και συγκεντρωτικό διοικητικό μηχανισμό, αυτά τα προνόμια άρχισαν να περιορίζονται, και καταργήθηκαν πλήρως μετά την επικράτηση των Νεότουρκων το 1909.[4]

Έτσι, όταν ο ελληνικός τύπος της εποχής άρχισε να αναφέρεται με το ζήτημα, χρησιμοποιήθηκε ο όρος «Δωδεκάνησος» για να δηλώσει συλλογικά τα δώδεκα προνομιούχα νησιά—Κάλυμνος, Σύμη, Λέρος, Ικαρία, Πάτμος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Χάλκη, Τήλος, Κάρπαθος, Κάσος, και Καστελλόριζο. Λίγο αργότερα, το 1912, τα περισσότερα νησιά καταλήφθηκαν από την Ιταλία στα πλαίσια του Ιταλοτουρκικού Πολέμου, εκτός από το Καστελλόριζο, που περιήλθε υπό ιταλική κυριαρχία μόλις το 1921, και την Ικαρία, που με την έκρηξη του Α' Βαλκανικού Πόλεμου ενώθηκε με την Ελλάδα. Την θέση των δυο τελευταίων την πήραν η Κως και η Ρόδος, επαναφέροντας τον αριθμό των μειζόνων νήσων υπό ιταλική κυριαρχία σε δώδεκα. Έτσι όταν ο ελληνικός τύπος άρχισε να κινητοποιείται υπέρ της ένωσης των ιταλοκρατούμενων νήσων με την Ελλάδα το 1913, και πάλι χρησιμοποιήθηκε ο όρος «Δωδεκάνησος». Οι ίδιες οι ιταλικές αρχές βοήθησαν στην καθιέρωσή του όταν ονόμασαν την κτήση τους «Ρόδος και Δωδεκάνησος» (Rodi e Dodecaneso), με του Λειψούς να "προάγονται" και να παίρνουν τη θέση της Ρόδου, την οποία οι Ιταλοί θεωρούσαν ξεχωριστή λόγω της ιδιαίτερης σημασίας της.[5] Μέχρι το 1920, ο όρος «Δωδεκάνησος» είχε επικρατήσει για να δηλώνει τα ιταλοκρατούμενα νησιά στο σύνολό τους, πράγμα που αναγνωρίστηκε και από τους Ιταλούς με τον διορισμό του πρώτου μη στρατιωτικού κυβερνήτη, κόμη Κάρλο Σένι, ως «Αντιβασιλέα της Δωδεκανήσου» (Reggente del Dodecaneso) στις 7 Αυγούστου 1920. Με την άνοδο του Μουσσολίνι στην εξουσία έγιναν προσπάθειες να ελαττωθεί η χρήση του ονόματος, πλέον στενά συνδεδεμένου με τις ελληνικές αξιώσεις επί των νησιών, και υιοθετήθηκε η επίσημη ονομασία «Ιταλικά Νησιά του Αιγαίου Πελάγους» (Isole italiane dell'Egeo), αλλά αυτή δεν απέκτησε ποτέ απήχηση πέραν του ιταλικού διοικητικού μηχανισμού.[6] Τα νησιά τελικά ενώθηκαν με την Ελλάδα το 1947, αρχικά ως Γενική Διοίκηση Δωδεκανήσου, και μετά το 1955 ως ο Νομός Δωδεκανήσου.[7]
Ιστορία

Αρχαιότεροι κάτοικοι ήταν οι Τελχίνες και οι Κάρες, αργότερα οι Αχαιοί και οι Δωριείς. Ήταν μέλος της πρώτης και της δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας. Μεγάλη ακμή γνώρισαν κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Με την υποταγή τους αργότερα στη ρωμαϊκή κυριαρχία, τα Δωδεκάνησα αποτέλεσαν τμήμα του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους (395 μ.Χ.). Το 1310 βρέθηκαν κάτω από την εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών. Οι Τούρκοι τα κατέλαβαν το 1522. Τα Δωδεκάνησα συμμετείχαν στον ξεσηκωμό τού 1821. Κατά την Κρητική Επανάσταση του 1867, ξεσηκώθηκαν οι Κάσιοι, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Μετά από πολλές περιπέτειες, τόσο στρατιωτικές όσο και διπλωματικές, παρέμειναν υπό την οθωμανική κυριαρχία, μέχρι την έναρξη του Ιταλοτουρκικού Πολέμου, το 1911. Οι Ιταλοί αποβιβάσθηκαν στην Αστυπάλαια, τη Ρόδο και άλλα νησιά το 1912.
Εγκατάσταση Μικρασιατών

Τον Μάιο του 1914 καθώς οι διωγμοί στα απένταντι μικρασιατικά παράλια είχαν ενταθεί ενάντια στο ελληνικό στοιχείο, πολλοί Μικρασιάτες κατέφυγαν στα Δωδεκάνησα. Τους τελευταίους μήνες του 1918, μετά τη λήξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου για την Τουρκία, άρχισε η παλιννόστηση των προσφύγων στην Μικρά Ασία. Συγκεκριμένα με τη ανακωχή του Μούδρου (1918) και την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στη Σμύρνη (1919) αρκετοί πρόσφυγες που είχαν παραμείνει στα Δωδεκάνησα επέστρεψαν στη Μικρά Ασία αλλά προσωρινά όπως αποδείχθηκε. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, πολλές οικογένειες Μικρασιατών εγκαταστάθηκαν πλεόν οριστικά στα Δωδεκάνησα.[8] Η ιταλική κυριαρχία διήρκεσε μέχρι το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και πέρασαν στην Ελληνική δικαιοδοσία το 1946.
Κρυφά σχολεία κατά την ιταλοκρατία

Κατά την περίοδο της ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα και ειδικά κατά την φασιστική περίοδο η Ιταλία έλαβε αυστηρά μέτρα κατά της ελληνικής παιδείας. Τον Ιούλιο του 1937 και στη συνέχεια το 1939 (διάταγμα 163/30.6.1939) ο Ντε Βέκι, Υπουργός Παιδείας και Τετράρχης του Φασισμού (Quadrumviro), επέβαλε αυστηρές διατάξεις. Καταργήθηκαν όλα τα ελληνικά έντυπα και η ελληνική γλώσσα έγινε μάθημα προαιρετικό που διδασκόταν χωρίς βιβλία ως την τρίτη τάξη του πενταετούς δημοτικού σχολείου. Διδάσκοντες και διδασκόμενοι υποχρεώνονταν να μιλούν μόνο ιταλικά, με την απειλή αυστηρών κυρώσεων. Πολλοί δάσκαλοι της μέσης και της δημοτικής εκπαίδευσης απολύθηκαν και έφυγαν από τη Ρόδο ενώ ήλθαν Ιταλοί δάσκαλοι από την Ιταλία. Πολλά παιδιά προτίμησαν να μην πηγαίνουν καθόλου στο σχολείο παρά να μάθουν ιταλικά. Τότε ο Μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος, εκμεταλλευόμενος ένα «παράθυρο» του διατάγματος που επέτρεπε την θρησκευτική κατήχηση, οργάνωσε κρυφά σχολεία που λειτουργούσαν υπό τον μανδύα των κατηχητικών[9].

Στις εκκλησίες, όπως και σε σπίτια όπου γίνονταν κρυφά μαθήματα, δίδασκαν ιερείς και θεολόγοι. Όταν έγιναν καταγγελίες στις Ιταλικές αρχές ότι οι μαθητές στα κατηχητικά διδάσκονταν ουσιαστικά την ελληνική γλώσσα, ο Απόστολος απάντησε στον κυβερνήτη ότι: «αυτό είναι φυσικό, αφού η ελληνική είναι η επίσημη γλώσσα της ορθόδοξης λατρείας, και οι ιερείς δεν γνωρίζουν άλλη γλώσσα».[10] Στα σχολεία αυτά χρησιμοποιούνταν σαν αναγνωστικά διάφορα εκκλησιαστικά και θρησκευτικά βιβλία που μοιράζονταν στους μαθητές.
Ένωση με την Ελλάδα

27 Ιουνίου 1946: Στο Παρίσι και στο Συμβούλιο των Υπουργών των Εξωτερικών των τεσσάρων Δυνάμεων, αποφασίζεται να περιέλθουν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Πρόκειται για απόφαση-σταθμό στην πορεία του δωδεκανησιακού λαού προς την ένωσή του με τη μητέρα Ελλάδα.

10 Φεβρουαρίου 1947: Υπογράφεται στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης μεταξύ των συμμάχων και των συνασπισμένων Δυνάμεων (και Ελλάδας) και της Ιταλίας, σύμφωνα με την οποία η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της Δωδεκανήσου και τις παρακείμενες νησίδες.

31 Μαρτίου 1947: Στις 31 Μαρτίου 1947 ο Βρετανός διοικητής των συμμαχικών Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ, παραδίδει τη Στρατιωτική Βρετανική Διοίκηση στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Αρχίζει η μεταβατική περίοδος της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης Δωδεκανήσου.

9 Ιανουαρίου 1948: Με το άρθρο 1 του Νόμου υπ' αριθμ. 518 "Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα"[11] της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων ορίζεται ότι: "Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κως και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28 Οκτωβρίου 1947". Με τον νόμο αυτό, που αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στη μητέρα Ελλάδα, τερματίζεται το μεταβατικό στάδιο της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης. Η 7η Μαρτίου 1948 ορίζεται ως ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης.

Η επίσημη τελετή της ενσωμάτωσης έγινε στις 7 Μαρτίου του 1948. Το 1955 η Δωδεκάνησος έγινε νομός με πρωτεύουσα τη Ρόδο.
Τα νησιά αναλυτικά

Τα Δωδεκάνησα αποτελούνται από τα παρακάτω νησιά, τα οποία, κατά σειρά μεγέθους, είναι:

	Νησί	Εικόνα	Έκταση (τ.χλμ.)	Πληθυσμός (2011)[12]	Πληθυσμός (2001)[13]	Πληθυσμός (1991)[14]	Πληθυσμός (1981)[15]	Πληθυσμός (1971)[16]	Πρωτεύουσα
1	Ρόδος		1.401,46	115.490	117.007	98.181	87.831	66.606	Ρόδος
2	Κάρπαθος		300,152	6.216	6.489	5.323	4.645	5.420	Κάρπαθος (ή Πηγάδια)
3	Κως		287,611	33.388	30.947	26.379	20.350	16.650	Κως
4	Κάλυμνος		110,581	16.179	16.235	15.706	14.295	13.097	Κάλυμνος (ή Πόθια)
5	Αστυπάλαια		96,420	1.334	1.238	1.073	1.030	1.139	Αστυπάλαια (ή Χώρα)
6	Κάσος		66,419	1.084	990	1.088	1.184	1.353	Φρυ
7	Τήλος		61,487	780	533	279	301	349	Μεγάλο Χωριό
8	Σύμη		57,865	2.590	2.606	2.332	2.273	2.489	Σύμη (Γιαλός)
9	Λέρος		54,052	7.917	8.123	8.059	8.127	8.494	Αγία Μαρίνα
10	Νίσυρος		41,263	1.008	938	913	916	1.253	Μανδράκι
11	Πάτμος		34,142	3.047	2.984	2.663	2.534	2.432	Πάτμος (ή Χώρα)
12	Χάλκη		26,988	478	313	281	334	387	Χάλκη (ή Εμπορειός)
13	Σαρία		20,429	45	22	0	4	13	Άργος
14	Λειψοί		15,842	790	698	606	574	597	Λειψοί
15	Ψέριμος		14,615	80	130	79	72	108	Ψέριμος
16	Αγαθονήσι		13,410	185	158	112	133	160	Μεγάλο Χωριό
17	Λέβιθα		9,121	0	8	0	4	9
18	Καστελλόριζο (ή Μεγίστη)		9,113	492	406	275	222	264	Καστελλόριζο (ή Μεγίστη)
19	Σύρνα		7,868	0	0	0	4	7
20	Αλιμιά		7,427	0	0	0	0	0
21	Αρκοί		6,697	44	54	50	68	46	Αρκοί
22	Νίμος		4,648	0	0	0	0	6
23	Τέλενδος		4,648	94	54	57	90	76	Τέλενδος
24	Κίναρος		4,577	0	2	2	4	3
25	Γυαλί		4,558	21	10	16	66	32
26	Φαρμακονήσι		3,866	10	74	0	1	6	Φαρμακονήσι

Άλλα μικρότερα νησιά είναι το Μακρύ, η Χήνα, η Αγία Κυριακή, το Αυγό, το Γλυνό, ο Ζαφοράς, οι Κουνούποι, το Κουτσομύτι, το Μεσονήσι, η Οφιδούσσα, η Πλακίδα, η Ποντικούσα, τα Στεφάνια, τα Φωκιονήσια, το Χονδρό, το Χονδρονήσι, η Ίμια - Λιμνιά δύο, η Ίμια - Λιμνιά ένα, η Καλαβρός, η Καλόλιμνος, το Μαυροπινάκι, τα Νερά, η Πλάτη, το Σαφονήδι, το Χτένι, τα Αρμάθια, το Μακρονήσι, η Φράγκος, ο Αρχάγγελος, η Βελόνα, ο Γλάρος, η Μαύρα, το Μεγάλο Λιβάδι, η Πηγανούσσα, η Πλάκα, η Τρυπητή, ο Άγιος Γεώργιος, τα Αγριέλαια, τα Βουτσάκια (δύο νησίδες), το (Μικρό) Μαύρο Ποϊνί, το Μεγάλο Μαύρο Ποϊνί, η Πολύφαδος δύο, η Πολύφαδος ένα, η Ρω, η Σαβούρα, η Στρογγύλη, η Τραγονέρα, το Ψωμί, η Ψωραδιά, η Κανδελιούσσα, ο Άγιος Αντώνιος, η Παχειά, η Περγούσσα, το Αγκαθονήσι, η Αργελούσσα, το Άνυδρο, η Καλόβολος, ο Κόμαρος, το Μακρονήσι, η Μάραθος, τα Νερά, το Τραγονήσι, το Χιλιομόδι, το Γιαλεσίνο, οι Διαβάτες, ο Κουλούνδρος, ο Μαρμαράς, το Σεσκλί, ο Χονδρός, ο Γάιδαρος, η Αντίτηλος, ο Άγιος Θεόδωρος, τα Κρεβάτια, το Μαελονήσι, η Τραγούσα, ο Γλάρος, το Κουνέλι,το Ψαθονήσιο, η Αστακίδα, το Αστακιδόπουλο, η Διβούνια, η Χαμηλή, το Αβάπτιστο, η Πίττα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δωδεκανήσου
Αεροφωτογραφίες από τα Δωδεκάνησα
Nuvola apps kaboodle.png Δωδεκάνησα, από την κατοχή στην ενσωμάτωση (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
«Η ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων», αφιέρωμα στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 7 Νοεμβρίου 2011.
Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου
Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής
Στατιστικά πληθυσμού Ελλάδας 2001
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ[νεκρός σύνδεσμος]

Παραπομπές

Γιαννόπουλος 2006, σελίδες 275–276.
Γιαννόπουλος 2006, σελ. 275.
Γιαννόπουλος 2006, σελίδες 276–278.
Γιαννόπουλος 2006, σελίδες 278–280.
Γιαννόπουλος 2006, σελίδες 280–284.
Γιαννόπουλος 2006, σελίδες 284–294.
Γιαννόπουλος 2006, σελ. 294.
Τα χρόνια της μεγάλης κρίσης - Μικρασιατική καταστροφή - Ξεριζωμός
Απόστολος Τρύφωνος: «Απομνημονεύματα Μητροπολίτη Ρόδου», τόμος Β, σελίδα 228, Ρόδος, 1954. Αναφέρεται στο: Παπαδόπουλος Στ., Η προσπάθεια εξιταλισμού της παιδείας στα Δωδεκάνησα την περίοδο 1936-1943 και η αντίδραση της ελληνικής πλευράς -Τα κατηχητικά σχολεία και ο ρόλος τους . Συνέδριο " Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας" Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2007 , σελ. 1429-1430.[1]
Μαυρίδης Ανδρέας (2009) Η Ρόδος από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι την εθνική ολοκλήρωση (1912-1947). Ο Μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος (1913-1946), Εκκλησία και εκπαίδευση. Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Σελ. 91-93
Νόμος 518/1948
Πίνακας αποτελεσμάτων μόνιμου πληθυσμού - Απογραφής 2011
Πίνακας αποτελεσμάτων μόνιμου πληθυσμού - Απογραφής 2001
Πίνακας αποτελεσμάτων μόνιμου πληθυσμού - Απογραφής 1991
Πίνακας αποτελεσμάτων μόνιμου πληθυσμού - Απογραφής 1981

Πίνακας αποτελεσμάτων μόνιμου πληθυσμού - Απογραφής 1971

Πηγές

Γιαννόπουλος, Γιάννης (2006). «Δωδεκάνησος, η γένεση ενός ονόματος και η αντιμετώπισή του από τους Ιταλούς». Ἑῶα καὶ Ἑσπέρια 6: 275–296. doi:10.12681/eoaesperia.78. ISSN 2241-7540.

Δωδεκάνησα
Κατοικημένα Νησιά

Αγαθονήσι Αρκοί Αστυπάλαια Γυαλί Καλόλιμνος Κάλυμνος Κάρπαθος Κάσος Καστελλόριζο / Μεγίστη Κως Λειψοί Λέρος Μάραθος (ή Μαράθι) Νίσυρος Πάτμος Πλάτη (ή Πλατύ) Ρόδος Σαρία Σύμη Τέλενδος Τήλος Φαρμακονήσι Χάλκη Ψέριμος

Ακατοίκητες Νησίδες
Αβάπτιστο Αγία Θέκλα Αγία Κυριακή Άγιος Αντώνιος Άγιος Γεώργιος Μεγίστης Άγιος Γεώργιος Πάτμου Άγιος Θεόδωρος Αδελφοί Αλιμιά Αμμούι Αντίτηλος Άνυδρο Αργελούσσα Αρμάθια Αρχάγγελος Λέρου Αστακίδα Αστακιδόπουλο Αυγό Άφωτη Βελόνα Γάιδαρος Λιβαδειών Γάιδαρος Μεγάλου Χωριού Γαϊδουρονήσι Γιαλεσίνο Γλάρος Λέρου Γλάρος Αγαθονησίου Γλυνό Δεσποτικό Διαβάτες Διακόφτης Διβούνια Ζαφοράς Ίμια Καλαβρός Καλόβολος Κανδελιούσσα Καροφύλλα Κατσαγρέλλι Κάτω Πρασούα Κίναρος Κόμαρος Κολόφονας Κουλούνδρος Κουνέλι Κουνούποι Κούρικα Κουτσομύτι Κρεβάτια Λέβιθα Λίτρα Μαελονήσι Μακρή Μακρονήσι Πάτμου Μακρονήσι Κάσου Μακρύ Μαρμαράς Μαύρα Μαύρο Ποϊνί Μεγάλο Λιβάδι Μεγάλο Μαύρο Ποϊνί Μεσονήσι Μοίρα Νερά Αγαθονησίου Νερά Καλύμνου Νερά Πάτμου Νήπουρι Νησάκι Νίμος Νισιερός Οφιδούσσα Πάνω Πρασούα Παχειά Περγούσσα Πετροκάραβο Πηγανούσσα Πίττα Πλάκα Πλακίδα Πολυφάδος ένα Ποντικονήσια Ποντικούσα Ποριονήσι Πρασονήσι Πρασούδα Ρω Σεσκλί Σαφονήδι Στεφάνια Στρογγύλη Κάσου Στρογγυλή Λέρου Στρογγυλή Μεγίστης Στρογγυλή Νισύρου Στρογγύλη Χάλκης Στρογγυλό Πάτμου Στρογγυλό Ρόδου Σύρνα Σφύρα Σώκαστρο Τηγάνι Τραγονήσι Τραγούσα Τρυπητή Τσούκα Πάτμου Τσούκα Χάλκης Τσουκάκι Φράγκος Φωκιονήσια Χαμηλή Χαρκιάς Χήνα Χιλιομόδι Χονδρό Χονδρονήσι Χονδρός Χτένια Ψαθονήσι Αγαθονησίου Ψαθονήσι Πάτμου Ψωμί Ψωραδιά

Θέματα για το Αιγαίο Πέλαγος
Γενικά

Άλλα
Αιγαιακός πολιτισμός Νησιά του Αιγαίου Γκρίζες Ζώνες
Νησιά Αιγαίου
Κυκλάδες

Αβελονήσια Αβολαδονήσι Άγιος Ανδρέας Άγιος Νικόλαος Μακάρων Αμοργός Άμπελος Ανάνες Άνω Κουφονήσι Κάτω Κουφονήσι Ανάφη Άνδρος Αντίμηλος Αντίπαρος Άνυδρος (Αμοργοπούλα) Άνω Αντικέρι Ασκανιά Άσπρο Ασπρονήσι Βαρβαρούσα Βόιδι Βούς Βρυοκαστράκι Γαϊδουρονήσι Γλαρονήσι Γορμπιάς Γυάρος Δεσποτικό Δεσποτικό Κυκλάδων Δήλος Διδύμη Δονούσα Εσχάτη Ηράκλεια Θήρα (Σαντορίνη) Θηρασία Ίος Καρδιώτισσα Κάτω Αντικέρι (Δρίμα) Κέα Κέρος Κιτριανή Κίμωλος Κουφονήσια Κομμένο Κύθνος Μακάρες Μακρόνησος Μεγάλο Βιόκαστρο Μελάντιοι Μικρό Βιόκαστρο Μοσχονάς Μήλος Μύκονος Νάτα Νέα Καμένη Νάξος Νικούρια Οφειδούσσα Πάρος Παλαιά Καμένη Πολύαιγος Πιπέρι Πόρτες Πρασίνη Ρευματονήσι Ρήνεια Σαλιαγκός Σαντορίνη Σέριφος Σεριφοπούλα Σίκινος Σίφνος Σκουλονήσι Στρογγυλή Αντιπάρου Στρογγυλό Ερμούπολης Στρογγυλό Μακάρων Στρογγυλό Ποσειδωνίας Σύρος Σχοινούσα Σχινονήσι Τραγονήσι Τήνος Φολέγανδρος Χριστιανή Ψαθονήσι

Το Αιγαίο πέλαγος
Δωδεκάνησα
Αγαθονήσι Αστυπάλαια Κάλυμνος Κάρπαθος Κάσος Κως Λειψοί Λέρος Νίσυρος Πάτμος Ρόδος Σύμη Τήλος Χάλκη Ψέριμος Αβάπτιστο Αγία Κυριακή Άγιος Θεόδωρος Αλιμιά Αντίτηλος Αργελούσσα Αρκοί Αρμάθια Αρχάγγελος Αστακίδα Γάιδαρος Λιβαδειών Γάιδαρος Μεγάλου Χωριού Γυαλί Ζαφοράς (ή Μεγάλο Σοφράνο) Καλόλιμνος Κανδελιούσσα Κίναρος Κουνούποι Κουτσομύτι Λέβιθα Μακρονήσι Μακρύ Μαράθι Μεγάλο Φωκιονήσι Νερά Νίμος Οφιδούσσα Παχειά Περγούσσα Πίττα Πλακίδα Πλάτη (ή Πλατύ) Ποντικούσα Πρασούδα Σαρία Σεσκλί Στρογγυλή Νισύρου Στρογγυλό Ρόδου Σύρνα Τέλενδος Φαρμακονήσι Χιλιομόδι Χτένια
Νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου
Άγιος Ευστράτιος Άγιος Μηνάς Φούρνων Αντίψαρα Εγγλεζονήσι Θάσος Θύμαινα Ικαρία Ίμβρος Κουκονήσι Λέσβος Λήμνος Μοσχονήσια Metalik νησιά Νισσιόπη Οινούσσες Πασάς Σαμιοπούλα Σάμου Σαμοθράκη Σάμος Τένεδος Φούρνοι (νησί) Χίος Ψαρά Μακρόνησο
Νησιά Αργοσαρωνικού
Αίγινα Άγιος Γεώργιος Άγιος Γεώργιος Σαλαμίνας Άγιος Θωμάς Αίγινας Άγιος Ιωάννης Αίγινας Αγκίστρι Αλέξανδρος Αρσίδα Αταλάντη Βελοπούλα Διαπόριοι Νήσοι Δοκός Δορούσα Κορωνίδα Κυρά Αγκιστρίου Λεδού Λέρος Σαλαμίνας Μακρόνησος Πειραιά Μετώπη Μόδι Μονή Αίγινας Παρασκευάς (Κουμουνδούρου) Πάτροκλος Πόρος Πέτασι Πλατειά Ρεβυθούσα Ρόμβη Σαλαμίνα Σπέτσες Σπετσοπούλα Σταυρονήσι Τραγονήσι Τρίκερι Ύδρα Υψηλή Αίγινας Φαλκονέρα Φλέβες Χηνίτσα Ψηλή Ψυττάλεια
Σποράδες
Αδέλφι Αλοννήσου Άγιος Γεώργιος Αλοννήσου Αλόννησος Αρκό Σκιάθου Δασιά Σκοπέλου Ρήνεια Σκύρου Γιούρα Αλοννήσου Γραμμέζα Κυρά Παναγιά Αλοννήσου Λεχούσα Αλοννήσου Περιστέρα Αλοννήσου Πιπέρι Αλοννήσου Ψαθούρα Αλοννήσου Ρέπι Σκιάθου Σαρακηνό Σκύρου Σκαντήλι Αλοννήσου Σκάντζουρα Αλοννήσου Σκιάθος Σκόπελος Σκυροπούλα Σκύρου Σκύρος Τσουγκριά Σκιάθου Βάλαξα Σκύρου
Κρητικά
Αφέντης Χριστός Μαλίων Αγία Βαρβάρα (νησί) Άγιοι Απόστολοι (νησί) Άγιοι Πάντες Λασιθίου Άγιοι Θεόδωροι Άγιος Νικόλαος Αναβάτης (νησί) Αρναούτη Ασπρος Βολάκας Αβγό (νησί) Κρήτη Δασκαλεία (νησί) Δία Διαπορι Διονυσάδες Ελάσα Φτενά Τραχύλια Γλαρονήσι Γραμβούσα Χανίων Γκράντες Καράβι (νησί) Κάργα Κατεργό (νησί) Καβάλλοι Κεφαλή (νησί) Κολοκύθας (νησί) Κουρσάροι (νησιά) Κυριαμάδι Λαζαρέτα (νησιά) Λέων Κρήτης (νησί) Μακρουλό (νησί) Μαύρος Βόλακας Μεγατζέδες Μοχλός (νησί) Νικολός (νησί) Παλαιάσούδα Περιστέρι (νησί) Περιστερόβραχοι Πεταλίδι Κισσάμου Πεταλούδα (νησί) Ποντικάκι (νησί) Ποντικονήσι Χανίων Πρασονήσι (νησί) Προσφορά (νησί) Ψείρα (νησί) Σίδερος (νησί) Σούδα (νησί) Σπιναλόγκα Βαλεντί (νησί) Βρυονήσι
Άλλα
Αμμουλιανή Χαλκιδικής Αντικύθηρα Διάπορος Χαλκιδικής Εύβοια Κύθηρα Μεγαλόνησος Πεταλιών Στύρα Ευβοίας Χερσονήσι Πεταλιών