Σχέδιο Καποδίστριας
Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Χανίων
-- Δήμος Σφακίων --
Η Αράδαινα (ή Αράδενα)[1] είναι χωριό της κοινότητας Αγίου Ιωάννου του δήμου Σφακίων στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 4 κατοίκους.
Γεωγραφία
Η Αράδαινα βρίσκεται σε υψόμετρο 520 μέτρων, στις νότιες πλαγιές των Λευκών Ορέων. Δυτικά του χωριού βρίσκεται το φαράγγι της Αράδενας, με βάθος περίπου 100 μέτρα, το οποίο χωρίζει την Αράδενα από το οροπέδιο της Ανωπόλεως. Η Αράδαινα απέχει από την Ανώπολη 3,5 χιλιόμετρα.[2]
Το φαράγγι της Αράδενας.
Ιστορία
Στη θέση Πασσόπετρα, κοντά στον σημερινό οικισμό σώζονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης Αραδήν ή Ηραδήν (Από της οποίας το όνομα προέρχεται αυτό του χωριού μέχρι σήμερα). Ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει ότι ιδρύθηκε από Φοίνικες και το όνομα Αραδήν ετυμολογείται από τη φοινικική λέξη αρουάντ, που σημαίνει καταφύγιο. Σύμφωνα με τον Βλαντίμιρ Γκεοργκίεφ, το όνομα Αραδήν προέρχεται από την λέξη άραδος, η οποία σημαίνει ταραχή ή βίαιη κίνηση, και η οποία αναφέρεται στα κύματα που ακούγονταν μέχρι την πόλη.[3] Ήταν μία από τις 30 κρητικές πόλεις οι οποίες είχαν συνάψει συμμαχία με τον Ευμένη Β΄ το 183 π.Χ.. Σώζεται η αρχαία νεκρόπολη στην θέση Ξενοτάφι και για ελλιμενισμό τα πλοία έδεναn στη Φοίνικα (σημερινό Λουτρό).[1] Συνέχισε να υπάρχει στους βυζαντινούς χρόνους, καθώς αναφέρεται από τον Ιεροκλή, και είναι πιθανό η κατοίκηση να ήταν συνεχής την πρώτη και δεύτερη βυζαντινή περίοδο, καθώς αναφέρεται στα έγγραφα σχετικά με τον καθορισμό των κτήσεων των 12 αρχοντόπουλων.[4] Στο χωριό σώζεται ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, ο οποίος κτίστηκε στις αρχές του 14ου αιώνα στη θέση του μεσαίου κλίτους παλαιοχριστιανικής βασιλικής, η οποία ήταν έδρα επισκόπου.[1]
Η Αράδενα, αν και ορεινό χωριό, ευημερούσε χάρις στη ναυτιλία και το εμπόριο, με τους κατοίκους της να δένουν τα πλοία τους στο Λουτρό. Ευημερούσε από τα τέλη των ενετικών χρόνων μέχρι την ανεπιτυχή επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770. Ο Δασκαλογιάννης έδωσε την τελευταία του μάχη στο φαράγγι της Αράδενας και η Αράδενα καταστράφηκε ολοκληρωτικά.[1] Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, ο Χατζή Γεώργης Μανιάτης και ο Αναγνώστης Μανουσέλης με λίγους συντρόφους τους απομονώθηκαν στην Αράδαινα, όπου και σκοτώθηκαν μαχόμενοι των Χουσεΐν και τον τουρκοαιγυπτιακό στρατό.[2] Τις 11 Αυγούστου 1867, κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1866, δόθηκε μάχη στο φαράγγι της Αράδαινας ανάμεσα σε Κρήτες και Τούρκους, η οποία έληξε με υποχώρηση της Κρητών, λόγω κανονιοβολισμών διά θαλάσσης από τουρκικά πλοία.[1]
Δημογραφικά
Η Αράδενα δεν αναφέρεται στις ενετικές απογραφές, όπως και τα υπόλοιπα χωριά των Σφακίων, αλλά αναφέρεται το τοπωνύμιο Aradhena από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι και αναφέρεται επίσης στον κατάλογο χωριών της Κρήτης το 1645, του Αντόνιο Τριβάν.
Η Αράδαινα αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, όταν κατοικούνταν από 36 χριστιανικές οικογένειες.
Στην απογραφή του 1881, η Αράδενα ανήκε στον δήμο Αγίου Ιωάννου και είχε 124 κατοίκους. Το χωριό ερήμωσε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 λόγω βεντέτας.[2] Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού, από το 1900 κι έπειτα, σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 188 | 180 | 146 | 140 | 36 | 44 | 13 | 8 | 5 | 4 |
Μεταφορές
Η Αράδαινα ήταν αποκομμένη από το οδικό δίκτυο μέχρι το 1987, όταν κατασκευάστηκε με χρηματοδότηση της οικογένειας Βαρδινογιάννη -η οποία έχει ρίζες με τον τόπο αυτό-σιδερένια γέφυρα μήκους 70 μέτρων πάνω από το φαράγγι της Αράδενας. Η γέφυρα εγκαινιάστηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1986.[1][5] Στη μεσότητα της γέφυρας υπάρχει πλατφόρμα για μπάντζι τζάμπινγκ, καθώς από τον πυθμένα του φαραγγιού, η γέφυρα έχει ύψος 138 μέτρα.[2]
Επίσης, η Αράδαινα επικοινωνεί συγκοινωνιακά, μέσω λεωφορείων, με την Χώρα Σφακίων από το ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου.[6]
| Χώρα | Ελλάδα |
|---|---|
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Χανίων |
| Δήμος | Σφακίων |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Χανίων |
| Υψόμετρο | 520 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 3 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
Παραπομπές
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 129–131.
«Αράδαινα». Δήμος Σφακίων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
Vladimir Georgiev, Les trois couches toponymiques de la Crète ancienne, Πεπραγμένα Γ΄ Κρητολογικού Συνεδρίου, Α΄ σ. 93
«Αράδενα». Καινοτόμες Υπηρεσίες για την Ανάδειξη και Προώθηση του Πολιτιστικού -Τουριστικού Αποθέματος σε Περιφερειακούς Δήμους της Κρήτης. Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.[νεκρός σύνδεσμος]
1986 ΓΕΦΥΡΑ ΑΡΑΔΕΝΑΣ
Chora Sfakion to Aradaina - Rome2rio (Στα Αγγλικά)
Δήμος Σφακίων(Έδρα: Χώρα Σφακίων, η) |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγίας Ρουμέλης |
| Αγία Ρουμέλη, η |
| Παλαιά Αγία Ρουμέλη, η |
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Ιωάννου |
| Άγιος Ιωάννης, ο |
| Αράδαινα, η |
| Τοπική Κοινότητα Ανωπόλεως |
| Ανώπολις, η |
| Λιβανιανά, τα |
| Λουτρόν, το |
| Λύκος, ο |
| Φοίνικας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Ασκύφου |
| Αμμουδάριον, το |
| Γωνίον, το |
| Καρές, αι |
| Πετρές, ο |
| Τοπική Κοινότητα Ασφένδου |
| Άγιος Γεώργιος, ο |
| Άγιος Νεκτάριος, ο |
| Άσφενδος, ο |
| Βουβάς, ο |
| Κούτελος, ο |
| Νομικιανά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Ίμπρου |
| Βρασκάς, ο |
| Ίμπρος, η |
| Τοπική Κοινότητα Πατσιανού |
| Καλλικράτης, ο |
| Καψοδάσος, το |
| Πατσιανός, ο |
| Φραγκοκάστελλο, το |
| Τοπική Κοινότητα Σκαλωτής |
| Αργουλές, ο |
| Λάκκοι, οι |
| Σκαλωτή, η |
| Τοπική Κοινότητα Χώρας Σφακίων |
| Βριτομάρτις, η |
| Κομιτάδες, οι |
| Χώρα Σφακίων, η |
|
Νομός Χανίων : Δήμος, Κοινότητα Χανίων | Ακρωτηρίου | Ανατολικού Σελίνου | Αρμένων | Βάμου | Βουκολίων | Γεωργιουπόλεως | Ελευθερίου Βενιζέλου | Θερίσου | Ινναχωρίου | Καντάνου | Κεραμιών | Κισσάμου | Κολυμβαρίου | Κρυονερίδας | Μουσούρων | Μυθήμνης | Νέας Κυδωνίας | Πελεκάνου | Πλατανιά | Σούδας | Σφακίων | Φρε Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
