.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Χανίων

Νομός Χανίων

-- Δήμος Σφακίων --

Η Ανώπολη είναι χωριό της περιοχής των Σφακίων, στη νοτιοδυτική Κρήτη. Διοικητικά υπάγεται στο δήμο Σφακίων, της περιφερειακής ενότητας (πρώην νομός) Χανίων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 242 κατοίκους και είναι ο μεγαλύτερος οικισμός του δήμου.

Γεωγραφία

Η Ανωπόλη είναι κτισμένη σε υψόμετρο 600, σε ένα εύφορο οροπέδιο διαστάσεων 3 επί 1,5 χιλιόμετρα στα νότια των Λευκών Ορέων, το οποίο καλύπτεται από ελαιώνες και βοσκότοπους. Το χωριό αποτελείται από 10 συνοικισμούς οι οποίοι είναι διάσπαροι στο οροπέδιο, τους Κάμπος, Γύρος, Άσες, Ρίζες Καμπιά, Μαρανά, Σκάλα, Παυλιανά, Λιμνιά, Άγιος Δημήτριος και Βαρδιανά. Το επίνειο της Ανώπολης είναι το Λουτρό.[1] Απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα από την Χώρα Σφακίων, με το οποία συνδέεται με ελικοειδή δρόμο, ο οποίος συνεχίζει προς την Αράδενα.
Ιστορία

Κατά την αρχαιότητα στην θέση του χωριού ήταν η αρχαία Ανώπολη. Η Κάτω Πόλη ήταν η πόλη Φοίνικας, η οποία βρίσκεται στην περιοχή του Λουτρού, και ήταν το επίνειό της. Η αρχαία πόλη βρισκόταν στο λόφο της Αγίας Αικατερίνης, στα νότια-νοτιοδυτικά του σημερινού οικισμού, με θέα το Λιβυκό Πέλαγος. Ήταν ανεξάρτητη πόλη και έκοβε το δικό της νόμισμα. Τα νομίσματα στην μία όψη είχαν κεφαλή χωρίς γένια, πιθανόν του Απόλλωνα, και στην άλλη τα γράμματα ΑΝ σε σύμπλεγμα και Ω, αλλά υπήρχαν διάφορες παραλλαγές, πχ, μόνο με το ΑΝ από την μία πλευρά και από την άλλη το Ω.[2] Αναφέρεται ότι τον τρίτο αιώνα καταλήφθηκε από την γειτονική πόλη Αραδήν, αλλά απελευθερώθηκε από τον Χαρμάδα. Εκείνη την εποχή πιστεύεται ότι κατασκευάστηκε το πρώτο οχυρωματικό τείχος. Ο Σβόρωνος αναφέρει ότι πιθανόν οι δύο πόλεις αργότερα συγχωνεύθηκαν. Ο Ρόμπερτ Πάσλεϊ αναφέρει ότι στην περιοχή Ριζά σωζόταν ένα πελασγικό τείχος μήκους 300 βημάτων, με πάχος 6 πόδια και ύψος 5-11. Ήταν μία από τις 30 κρητικές πόλεις οι οποίες είχαν συνάψει συμμαχία με τον Ευμένη Β΄ το 183 π.Χ.[3]

Η πόλη άκμασε κατά τους ελληνιστικούς, ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους. Σώζονται υπολείματα των δεξαμενών ύδρευσης της πόλης. Σύμφωνα με έγγραφο του 1182 για την διανομή της Κρήτης μετά την ανάκτησή της από τους Βυζαντινούς, η Ανώπολη έγινε φέουδο των Σκορδίλων. Κατά την ενετική περίοδο, το οροπέδιο της Ανώπολης, όπως επίσης και άλλα οροπέδια της Κρήτης, όπως στο Λασίθι, στο Ασκύφου και στον Καλλικράτη ήταν ορμητήριο και καταφύγιο επαναστατών. Κατά την επανάσταση των Καλλέργων το 1364-5, η Ανώπολη ήταν το τελευταίο καταφύγιο των επαναστατών και οι Ενετοί αφού τους νίκησαν κατέστρεψαν την Ανώπολη, η οποία στη συνέχεια ερημώθηκε. Το χωριό ξανακατοικήθηκε αργότερα και έφτασε σε μια σχετική περίοδο ακμής κατά την έναρξη της Τουρκοκρατίας χάρις στο ναυτικό της. Τα πλοία κατασκευάζονταν από τα δάση των βουνών της περιοχής.[1][4] Ο Φραντσίσκο Μπαρότσι την αναφέρει το 1577 ως Anopoli, αλλά δεν αναφέρεται στη απογραφή του Καστροφύλακα το 1583.[1]

Η ακμή της Ανώπολης διήρκησε μέχρι την επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770. Ο Δασκαλογιάννης ήταν καραβοκύρης από την Ανώπολη, ο οποίος παρακινήθηκε κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών να επαναστατήσει ενάντια στους Τούρκους. Η επανάσταση απέτυχε, αφού δεν ήρθε βοήθεια από τη Ρωσία, και καταπνίγηκε και η Ανώπολη καταστράφηκε, ενώ το πολυτελές σπίτι του Δασκαλογιάννη πυρπολήθηκε. Τα ερείπιά του, καθώς και άλλων σπιτιών σώζονται στην συνοικία Κάμπος. Πριν την επανάσταση του 1821, η Ανώπολη είχε 300 οικόγενειες και 1.345 κατοίκους, αλλά μετά την επανάσταση έμειναν μόνο οι μισοί (696).[5] Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 η Ανώπολη είχε 115 χριστιανικές οικόγενειες. Η Ανωπόλη καταστράφηκε και κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1866, από τον Ομέρ πασά.[1]

Το 1881, η Ανώπολη ορίζεται έδρα του δήμου Ανώπολης, με 756 Χριστιανούς κατοίκους,[1] και το 1920 έδρα της ομώνυμης κοινότητας.

Πληθυσμός σύμφωνα με τις απογραφές
Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 726[1] 553[1] 629[1] 610[1] 513[1] 581[1] 432[1] 333[1] 311[6] 370 242

Παραπομπές

Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης, σελ. 114.
J.N. Svoronos, Numismatique de la Créte ancienne, 1890, σ. 5, 6, 10
«Ανώπολη». Δήμος Σφακίων. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2015.
Ε. Γενεράλις. «Ανώπολις». Στο: Παύλος Δρανδάκης, επιμ. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. 5 (2η έκδοση). Φοίνιξ, σσ. 36.
«Ανώπολη». e-sfakia.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2015.
«Ανώπολη». Πάπυρος Λαρούς-Μπριτάννικα. 10. 2000, σσ. 91.

Δήμος Σφακίων (Έδρα: Χώρα Σφακίων, η)
Τοπική Κοινότητα Αγίας Ρουμέλης
Αγία Ρουμέλη, η
Παλαιά Αγία Ρουμέλη, η
Τοπική Κοινότητα Αγίου Ιωάννου
Άγιος Ιωάννης, ο
Αράδαινα, η
Τοπική Κοινότητα Ανωπόλεως
Ανώπολις, η
Λιβανιανά, τα
Λουτρόν, το
Λύκος, ο
Φοίνικας, ο
Τοπική Κοινότητα Ασκύφου
Αμμουδάριον, το
Γωνίον, το
Καρές, αι
Πετρές, ο
Τοπική Κοινότητα Ασφένδου
Άγιος Γεώργιος, ο
Άγιος Νεκτάριος, ο
Άσφενδος, ο
Βουβάς, ο
Κούτελος, ο
Νομικιανά, τα
Τοπική Κοινότητα Ίμπρου
Βρασκάς, ο
Ίμπρος, η
Τοπική Κοινότητα Πατσιανού
Καλλικράτης, ο
Καψοδάσος, το
Πατσιανός, ο
Φραγκοκάστελλο, το
Τοπική Κοινότητα Σκαλωτής
Αργουλές, ο
Λάκκοι, οι
Σκαλωτή, η
Τοπική Κοινότητα Χώρας Σφακίων
Βριτομάρτις, η
Κομιτάδες, οι
Χώρα Σφακίων, η

Νομός Χανίων : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Ανώπολη Χανίων

.

Δήμος Σφακίων